RZS Flashcards
Etiologia - RZS vs choroba zwyrodnieniowa
nieznana; starzenie się, tarcie, urazy, przeciążenia
czym się charakteryzuje ?
nieswoiste zapalenie stawów, zmianami pozastawowymi i objawy układowe
RZS vs choroba zwyrodnieniowa - Symetryczne czy niesymetryczne ?
symetryczne !; Asymetryczne
Do czego prowadzi ?
niepełnosprawnośc
inwalidztwo
przedwczesna śmeirć
która płeć choruje częściej ?
Kobiety, 3x
Szczyt zachorowalności - RZS vs choroba zwyrodnieniowa
4 i 5 dekada żcyia; po 50, do 50 częściej M, po K
U kogo częstsze samoistne remisje ?
M i starsi
Jaki wpływ ciąży na przebieg choroby
zmniejszają się u ¾ chorych już w I trymestrze,
po porodzie -> nasilają się
Czy samo RZS wiąże się z wystąpieniem powikłań u matki lub płodu ?
NIE
Objawy charakterystyczne RZS (2)
- symetryczny ból i obrzęk stawów rąk i stóp, RZADZIEJ dużych stawów
- sztywnośc poranna
Ile najczęściej trwa sztywność poranna - RZS vs choroba zwyrodnieniowa
> 1h- gorsza rano i po odpoczynku ; <1h - pogarsza sie w ciągu dnia
Objawy ogólne RZS(5)
- stan podgorączkowy
- ból mm
- zmęczenie
- brak łaknienia
- utrata mc
Które stawy zajęte we wczesnym okresie choroby (3)
- stawy nadgarstkowe
- stawy rąk
- stawy stóp
RZS vs choroba zwyrodnieniowa - Które stawy zajęte najczęściej(=/= wyłacznie) ?(3+3)
- międzybaliczkowe bliższe
- śródręczno-paliczkowe
- śródSTOPNO-paliczkowe
ch. zywrodnieniowa:
1. międzypaliczkowe DALSZE - guzki Heberdena
bliższe też zajęte - guzki Boucharda
2. kolanowe
3. biodrowe
Które stawy zajęte częściej - kk górnych czy dolnych ?
górnych
nietypowy początek
- zapalenie jednego stawu
2. gościec palindromiczy (epizodyczny)
zmiany we wczesnym okresie choroby (4+2)
- niewielki wzrost ucieplenia (bez zaczerwienienia skóry),
- bolesność stawu podczas ucisku,
- obrzęk stawu i tkanek okołostawowych,
- wysięk w stawie.
Mogą towarzyszyć:
- zmiany w ścięgnach i więzadłach,
- zapalenie pochewek ścięgnistych i kaletek maziowych.
Stawy rąk - zmiany we wczesnym okresie (3)
- wrzecionowaty obrzęk stawów międzypaliczkowych bliższych i śródręczno-paliczkowych
- zanik mięśni międzykostnych i glistowatych
- rumień dłoniowy okolicy kłebu i kciuka i kłębika okolicy piatego palca
Stawy rąk - zmiany w zaawansowanej choroby (4)
- przywiedzenie łokciowe palców
- podwichnięcia dłoniowe paliczków
- palce w kształcie łabędziej szyi i palce butonierkowate → znaczne ograniczenie ruchomości,
- zwężenie szpary stawowej, destrukcja kości.
Ręka reumatoidalna - 3 klasyczne deformacje
- kciuk butonierkowaty
- przywiedzenie dołokciowe (ulnaryzacja) stawów śródręczno-paliczkowyh
- deformacja typu “łabędzia szyja”
Zmiany pozastawowe - główne obszary (6)
- guzki reumatoidalne
- zmiany w ukłądzie krążenia
- zmiany w układzie odd
- zmiany w narządzie wzroku
- zmiany w nerkach
- inne xd
Zmiany pozastawowe - guzki reumatoidalne - jakie są, gdzie są
- podskórne, niebolesne
- lokalizacja:
- przedramiona ,
- msc narażone na ucsik(np. pośladki)
- ścięgna
- stawy
- narządy wewnętrzne
Zmiany pozastawowe - zmiany w układzie krążenia - jakie (5)
- zapalenie osierdzia,
- zmiany w mięśniu sercowym i na zastawkach
(guzki reumatoidalne, kardiomiopatie), - nadciśnienie płucne ,
- miażdżyca
- incydenty zakrzepowo-zatorowe
Najczęstsza przyczyna zgonu chorych na RZS
incydenty sercowo-naczyniowe
Zmiany pozastawowe - zmiany w układzie oddechowym (5)
- zapalenie opłucnej,
- guzki reumatoidalne w płucach,
- zarostowe zapalenie oskrzelików
- włóknienie płuc,
- zespół Caplana (pylica reumatoidalna)
Zmiany pozastawowe - zmiany w narządzie wzroku (2)
- suche złuszczające zapalenie rogówki i spojówek w przebiegu wtórnego zespołu Sjögrena,
- zapalenie twardówki i nadtwardówki
Zmiany pozastawowe - zmiany w nerkach - z czym głównie związane, jakie(3)
- głownie efekt d/n leków
- śródmiąższowe zapalenie nerek,
- odmiedniczkowe zapalenie nerek,
- skrobiawica wtórna (powikłanie długotrwałego aktywnego stanu zapalnego).
zmiany pozastawowe - inne xd (4)
- zapalenie naczyń małych i średnich,
- zmiany w układzie nerwowym:
- zespół cieśni nadgarstka,
- polineuropatia,
- mononeuritis multiplex,
- ucisk korzeni nerwów rdzeniowych, - powiększenie węzłów chłonnych w okolicy podżuchwowej, szyjnej, pachowej i łokciowej,
- powiększenie śledziony.
4 okresy choroby wg Steinbrockera - jakie, który najbardziej widoczy
I - zmiany wczesne
II - zmiany umiarkowane
III - zmiany zaawansowane (NAJBARDZIEJ WIDOCZNY)
IV - faza schyłkowa
okres I (zmiany wczesne) wg Steinbrockera - jakie zmiany RTG i przedmiotowe (3+4)
RTG
- obrzęki tkanek miękkich,
- niewielkie zwężenie szpar stawowych,
- osteoporoza przystawowa,
przedmiotowe:
- ból
- obrzęk,
- pogrubienie zarysu stawów,
- sztywność poranna.
okres II (zmiany umiarkowane) wg Steinbrockera - jakie zmiany ?
to co we wczesnym
+
zmiany okołostawowe:
- zaniki mięśniowe, głównie mięśni międzykostnych,
mięśni glistowatych ręki, mięśni czworogłowych uda, ruchomość ograniczona
RTG:
- wyraźna osteoporoza
- możliwe pierwsze objawy uszkodzenia chrząstki
- wyraźne zwężenie szpar stawowowych
- części przynasadowe: widoczne geody zapalne + pojedyncze nadżerki na pow. stawowych
okres III (zmiany zaawansowane) wg Steinbrockera - jakie zmiany (6)
- trwałe uszkodzenia
- wcześniejsze objawy bardziej nasilone
- zmiany w narządach wewnętrznych,
- rozwój geod i nadżerek,
- podwichnięcia i zniekształcenia
stawów - RTG: wyraźna osteoporoza, uszkodzenia chrząstki i kości
okres IV (faza schyłkowa) wg Steinbrockera - jakie zmiany ?(2)
wcześniejsze
+
1. zrosty włókniste
2. całkowite zesztywnienie kostne stawu
Klasa I sprawnośc fizycznej w RZS
codziennei czynności wykonywane bez trudu
Klasa II sprawności fizycznej w RZS
zdolność wykonywania normlanych czynności pomimo utrudnien
Klasa III sprawności fizycznej w RZS
wykonywanie tylko nielicznych czynności codziennych lub samoobsługi lub ich całkowite upośledzenie
Klasa IV sprawności fizycznej w RZS
dużego st/całkowite unieruchomienie w łożku/na wózku; częćiowo/całkowicie zniesiona zdolnośc do samoobsługi
Rozpoznanie - jakie badania (3)
- laboratoryjne
- płyn stawowy
- RTG stawów
Rozpoznanie - badania laboratoryjne (5)
- wzrost OB, fibrynogenu, CRP
- anemia normocytowai hipochormiczna
- niewielka LEU
- nadpłytkowość(aktywna postać) lub małopłytkowość (powikłanie polekowe)
- białkomocz
Rozpoznanie - jakie przeciwciała (2)
- RF w klasie IgM - 75% chorych
2. aCPA(autoprzeciwciała przeciw cytrulinowanym białkom) - swoistość 98%
RF - z czym koreluje wysokie miano, czym wykrywane
wysokie miano -> szybką destrukcją stawów i wystąpieniem zmian pozastawowych
wykrywane odczynem Wallera-Rosego
aCPA - czynnik predykycjny czego ?
czynnik predykcyjny szybkiej destrukcji stawów
Rozpoznanie - płyn stawowy - jakie zmiany (5)
- zapalny,
- żółty,
- mętny (fibryna),
- zmniejszona lepkość i poziom glukozy,
- dominują granulocyty
Kryteria klasyfikacyjne RZS wg ACR i EULAR - kategorie (4)
A. zajęcie stawów
B. serologia
C. laboratoryjne wykładniki stanu zapalnego
D. czas trwania objawów
Kryteria klasyfikacyjne RZS wg ACR i EULAR - zajęcie stawów - ocena
0 - 1 duży staw 1 - 2-10 dużych 2 - 1-3 małych (+/- duże) 3 - 4-10 małych (+/- duże) 5 - >10 stawów (w tym minimum 1 mały)
Kryteria klasyfikacyjne RZS wg ACR i EULAR - serologia - ocena
0 - RF i ACPA (-)
2 - RF lub ACPA w niskim mianie
3 - RF lub ACPA w wysokim mianie
Kryteria klasyfikacyjne RZS wg ACR i EULAR - laboratoryjne wykładniki stanu zapalnego - ocena
0 - CRP w normie i OB w normie
1 - CRP zwiększone lub OB przyspieszone
Kryteria klasyfikacyjne RZS wg ACR i EULAR - czas trwania objawów - ocena
0 - <6tyg
1 - >=6tyg
Kryteria klasyfikacyjne RZS wg ACR i EULAR - jaki wynik punktowy to pewne rozpoznanie
> =6pkt ze wszystkich(A-D) kategorii
Leczenie RZS - 3 grupy leków
- Leki modyfikujące przebieg choroby
- NLPZ - doraźnie
- GKS - dostawowo
Leki modyfikujące przebieg choroby - klasyczne = niebiologiczne (7)
- metotreksat(1. rzut)
- leflunomid
- aurotiojabłczan (sole złota),
- chlorochina,
- hydroksychlorochina,
- cyklosporyna,
- sulfasalazyna
Leki modyfikujące przebieg choroby - biologiczne (8) I CERATA (mnemonka)
- abatacept
- adalimumab
- etanercept
- infliksimab
- golimumab
- certolizumab
- rytyksymab
- tocilizumab
GKS dostawowo - kiedy można, jakie wskazania
tylko gdy choroba zajmuje jeden staw lub kilka stawów
wskazane gdy NLPZ nieskuteczne -> obecne ciężkie objawy mimo leczenia
RZS vs choroba zwyrodnieniowa - progresja
tyg, msc ; lata
RZS vs choroba zwyrodnieniowa - objawy ogólne
obecne; nieobecne
RZS vs choroba zwyrodnieniowa - objawy zapalne w stawach
tak; nie - guzki heberdena
RZS vs choroba zwyrodnieniowa - wpływ ruchu na ból
zmniejsza; zwiększa
RZS vs choroba zwyrodnieniowa - wysięk dostawowy
często; rzadko
ch, zwyrodnieniowa - podstawa leczenia
NLPZ