RZS Flashcards
1
Q
Etiologia - RZS vs choroba zwyrodnieniowa
A
nieznana; starzenie się, tarcie, urazy, przeciążenia
2
Q
czym się charakteryzuje ?
A
nieswoiste zapalenie stawów, zmianami pozastawowymi i objawy układowe
3
Q
RZS vs choroba zwyrodnieniowa - Symetryczne czy niesymetryczne ?
A
symetryczne !; Asymetryczne
4
Q
Do czego prowadzi ?
A
niepełnosprawnośc
inwalidztwo
przedwczesna śmeirć
5
Q
która płeć choruje częściej ?
A
Kobiety, 3x
6
Q
Szczyt zachorowalności - RZS vs choroba zwyrodnieniowa
A
4 i 5 dekada żcyia; po 50, do 50 częściej M, po K
7
Q
U kogo częstsze samoistne remisje ?
A
M i starsi
8
Q
Jaki wpływ ciąży na przebieg choroby
A
zmniejszają się u ¾ chorych już w I trymestrze,
po porodzie -> nasilają się
9
Q
Czy samo RZS wiąże się z wystąpieniem powikłań u matki lub płodu ?
A
NIE
10
Q
Objawy charakterystyczne RZS (2)
A
- symetryczny ból i obrzęk stawów rąk i stóp, RZADZIEJ dużych stawów
- sztywnośc poranna
11
Q
Ile najczęściej trwa sztywność poranna - RZS vs choroba zwyrodnieniowa
A
> 1h- gorsza rano i po odpoczynku ; <1h - pogarsza sie w ciągu dnia
12
Q
Objawy ogólne RZS(5)
A
- stan podgorączkowy
- ból mm
- zmęczenie
- brak łaknienia
- utrata mc
13
Q
Które stawy zajęte we wczesnym okresie choroby (3)
A
- stawy nadgarstkowe
- stawy rąk
- stawy stóp
14
Q
RZS vs choroba zwyrodnieniowa - Które stawy zajęte najczęściej(=/= wyłacznie) ?(3+3)
A
- międzybaliczkowe bliższe
- śródręczno-paliczkowe
- śródSTOPNO-paliczkowe
ch. zywrodnieniowa:
1. międzypaliczkowe DALSZE - guzki Heberdena
bliższe też zajęte - guzki Boucharda
2. kolanowe
3. biodrowe
15
Q
Które stawy zajęte częściej - kk górnych czy dolnych ?
A
górnych
16
Q
nietypowy początek
A
- zapalenie jednego stawu
2. gościec palindromiczy (epizodyczny)
17
Q
zmiany we wczesnym okresie choroby (4+2)
A
- niewielki wzrost ucieplenia (bez zaczerwienienia skóry),
- bolesność stawu podczas ucisku,
- obrzęk stawu i tkanek okołostawowych,
- wysięk w stawie.
Mogą towarzyszyć:
- zmiany w ścięgnach i więzadłach,
- zapalenie pochewek ścięgnistych i kaletek maziowych.
18
Q
Stawy rąk - zmiany we wczesnym okresie (3)
A
- wrzecionowaty obrzęk stawów międzypaliczkowych bliższych i śródręczno-paliczkowych
- zanik mięśni międzykostnych i glistowatych
- rumień dłoniowy okolicy kłebu i kciuka i kłębika okolicy piatego palca
19
Q
Stawy rąk - zmiany w zaawansowanej choroby (4)
A
- przywiedzenie łokciowe palców
- podwichnięcia dłoniowe paliczków
- palce w kształcie łabędziej szyi i palce butonierkowate → znaczne ograniczenie ruchomości,
- zwężenie szpary stawowej, destrukcja kości.
20
Q
Ręka reumatoidalna - 3 klasyczne deformacje
A
- kciuk butonierkowaty
- przywiedzenie dołokciowe (ulnaryzacja) stawów śródręczno-paliczkowyh
- deformacja typu “łabędzia szyja”
21
Q
Zmiany pozastawowe - główne obszary (6)
A
- guzki reumatoidalne
- zmiany w ukłądzie krążenia
- zmiany w układzie odd
- zmiany w narządzie wzroku
- zmiany w nerkach
- inne xd
22
Q
Zmiany pozastawowe - guzki reumatoidalne - jakie są, gdzie są
A
- podskórne, niebolesne
- lokalizacja:
- przedramiona ,
- msc narażone na ucsik(np. pośladki)
- ścięgna
- stawy
- narządy wewnętrzne
23
Q
Zmiany pozastawowe - zmiany w układzie krążenia - jakie (5)
A
- zapalenie osierdzia,
- zmiany w mięśniu sercowym i na zastawkach
(guzki reumatoidalne, kardiomiopatie), - nadciśnienie płucne ,
- miażdżyca
- incydenty zakrzepowo-zatorowe
24
Q
Najczęstsza przyczyna zgonu chorych na RZS
A
incydenty sercowo-naczyniowe
25
Zmiany pozastawowe - zmiany w układzie oddechowym (5)
1. zapalenie opłucnej,
2. guzki reumatoidalne w płucach,
3. zarostowe zapalenie oskrzelików
4. włóknienie płuc,
5. zespół Caplana (pylica reumatoidalna)
26
Zmiany pozastawowe - zmiany w narządzie wzroku (2)
1. suche złuszczające zapalenie rogówki i spojówek w przebiegu wtórnego zespołu Sjögrena,
2. zapalenie twardówki i nadtwardówki
27
Zmiany pozastawowe - zmiany w nerkach - z czym głównie związane, jakie(3)
1. głownie efekt d/n leków
2.
- śródmiąższowe zapalenie nerek,
- odmiedniczkowe zapalenie nerek,
- skrobiawica wtórna (powikłanie długotrwałego aktywnego stanu zapalnego).
28
zmiany pozastawowe - inne xd (4)
1. zapalenie naczyń małych i średnich,
2. zmiany w układzie nerwowym:
- zespół cieśni nadgarstka,
- polineuropatia,
- mononeuritis multiplex,
- ucisk korzeni nerwów rdzeniowych,
3. powiększenie węzłów chłonnych w okolicy podżuchwowej, szyjnej, pachowej i łokciowej,
4. powiększenie śledziony.
29
4 okresy choroby wg Steinbrockera - jakie, który najbardziej widoczy
I - zmiany wczesne
II - zmiany umiarkowane
III - zmiany zaawansowane (NAJBARDZIEJ WIDOCZNY)
IV - faza schyłkowa
30
okres I (zmiany wczesne) wg Steinbrockera - jakie zmiany RTG i przedmiotowe (3+4)
RTG
1. obrzęki tkanek miękkich,
2. niewielkie zwężenie szpar stawowych,
3. osteoporoza przystawowa,
przedmiotowe:
1. ból
2. obrzęk,
3. pogrubienie zarysu stawów,
4. sztywność poranna.
31
okres II (zmiany umiarkowane) wg Steinbrockera - jakie zmiany ?
to co we wczesnym
+
zmiany okołostawowe:
- zaniki mięśniowe, głównie mięśni międzykostnych,
mięśni glistowatych ręki, mięśni czworogłowych uda, ruchomość ograniczona
RTG:
- wyraźna osteoporoza
- możliwe pierwsze objawy uszkodzenia chrząstki
- wyraźne zwężenie szpar stawowowych
- części przynasadowe: widoczne geody zapalne + pojedyncze nadżerki na pow. stawowych
32
okres III (zmiany zaawansowane) wg Steinbrockera - jakie zmiany (6)
1. trwałe uszkodzenia
2. wcześniejsze objawy bardziej nasilone
3. zmiany w narządach wewnętrznych,
4. rozwój geod i nadżerek,
5. podwichnięcia i zniekształcenia
stawów
6. RTG: wyraźna osteoporoza, uszkodzenia chrząstki i kości
33
okres IV (faza schyłkowa) wg Steinbrockera - jakie zmiany ?(2)
wcześniejsze
+
1. zrosty włókniste
2. całkowite zesztywnienie kostne stawu
34
Klasa I sprawnośc fizycznej w RZS
codziennei czynności wykonywane bez trudu
35
Klasa II sprawności fizycznej w RZS
zdolność wykonywania normlanych czynności pomimo utrudnien
36
Klasa III sprawności fizycznej w RZS
wykonywanie tylko nielicznych czynności codziennych lub samoobsługi lub ich całkowite upośledzenie
37
Klasa IV sprawności fizycznej w RZS
dużego st/całkowite unieruchomienie w łożku/na wózku; częćiowo/całkowicie zniesiona zdolnośc do samoobsługi
38
Rozpoznanie - jakie badania (3)
1. laboratoryjne
2. płyn stawowy
3. RTG stawów
39
Rozpoznanie - badania laboratoryjne (5)
1. wzrost OB, fibrynogenu, CRP
2. anemia normocytowai hipochormiczna
3. niewielka LEU
4. nadpłytkowość(aktywna postać) lub małopłytkowość (powikłanie polekowe)
5. białkomocz
40
Rozpoznanie - jakie przeciwciała (2)
1. RF w klasie IgM - 75% chorych
| 2. aCPA(autoprzeciwciała przeciw cytrulinowanym białkom) - swoistość 98%
41
RF - z czym koreluje wysokie miano, czym wykrywane
wysokie miano -> szybką destrukcją stawów i wystąpieniem zmian pozastawowych
wykrywane odczynem Wallera-Rosego
42
aCPA - czynnik predykycjny czego ?
czynnik predykcyjny szybkiej destrukcji stawów
43
Rozpoznanie - płyn stawowy - jakie zmiany (5)
1. zapalny,
2. żółty,
3. mętny (fibryna),
4. zmniejszona lepkość i poziom glukozy,
5. dominują granulocyty
44
Kryteria klasyfikacyjne RZS wg ACR i EULAR - kategorie (4)
A. zajęcie stawów
B. serologia
C. laboratoryjne wykładniki stanu zapalnego
D. czas trwania objawów
45
Kryteria klasyfikacyjne RZS wg ACR i EULAR - zajęcie stawów - ocena
```
0 - 1 duży staw
1 - 2-10 dużych
2 - 1-3 małych (+/- duże)
3 - 4-10 małych (+/- duże)
5 - >10 stawów (w tym minimum 1 mały)
```
46
Kryteria klasyfikacyjne RZS wg ACR i EULAR - serologia - ocena
0 - RF i ACPA (-)
2 - RF lub ACPA w niskim mianie
3 - RF lub ACPA w wysokim mianie
47
Kryteria klasyfikacyjne RZS wg ACR i EULAR - laboratoryjne wykładniki stanu zapalnego - ocena
0 - CRP w normie i OB w normie
| 1 - CRP zwiększone lub OB przyspieszone
48
Kryteria klasyfikacyjne RZS wg ACR i EULAR - czas trwania objawów - ocena
0 - <6tyg
| 1 - >=6tyg
49
Kryteria klasyfikacyjne RZS wg ACR i EULAR - jaki wynik punktowy to pewne rozpoznanie
>=6pkt ze wszystkich(A-D) kategorii
50
Leczenie RZS - 3 grupy leków
1. Leki modyfikujące przebieg choroby
2. NLPZ - doraźnie
3. GKS - dostawowo
51
Leki modyfikujące przebieg choroby - klasyczne = niebiologiczne (7)
1. metotreksat(1. rzut)
2. leflunomid
3. aurotiojabłczan (sole złota),
4. chlorochina,
5. hydroksychlorochina,
6. cyklosporyna,
7. sulfasalazyna
52
```
Leki modyfikujące przebieg choroby - biologiczne (8)
I CERATA (mnemonka)
```
1. abatacept
2. adalimumab
3. etanercept
4. infliksimab
5. golimumab
6. certolizumab
7. rytyksymab
8. tocilizumab
53
GKS dostawowo - kiedy można, jakie wskazania
tylko gdy choroba zajmuje jeden staw lub kilka stawów
wskazane gdy NLPZ nieskuteczne -> obecne ciężkie objawy mimo leczenia
54
RZS vs choroba zwyrodnieniowa - progresja
tyg, msc ; lata
55
RZS vs choroba zwyrodnieniowa - objawy ogólne
obecne; nieobecne
56
RZS vs choroba zwyrodnieniowa - objawy zapalne w stawach
tak; nie - guzki heberdena
57
RZS vs choroba zwyrodnieniowa - wpływ ruchu na ból
zmniejsza; zwiększa
58
RZS vs choroba zwyrodnieniowa - wysięk dostawowy
często; rzadko
59
ch, zwyrodnieniowa - podstawa leczenia
NLPZ
