DIABETOLOGIA - diagnostyka i leczenie Flashcards
W jakich sytuacjach nie powinno się przeprowadzać diagnostyki stanów hiperglikemicznych (3)
- ostra faza innej choroby (np. zakażenie, OZW)
- bezpośrednio po urazie lub zabiegu
- w trakcie stosowania leków mogących zwiększać glikemię (GKS, diuretyki tiazydowe, niektóre beta-blokery)
W jakich 4 sytuacjach można rozpoznać cukrzycę
1) objawy hiperglikemii + przygodna glikemia ≥ 11,1 mmol/l (200 mg/dl)
2) dwukrotne oznaczenie glikemii na czczo ≥ 7,0 mmol/l (126 mg/dl) (w innych dniach)
3) jednokrotne oznaczenie HbA1c ≥ 6,5% (≥ 48 mmol/mol)
4) glikemia w 120. min OGTT ≥ 11,1 mmol/l (200 mg/dl)
Glikemia na czczo - prawidłowa, IFG i cukrzyca
prawidłowa:
70-99
3,9-5,5
IFG:
100-125
5,6-6,9
cukrzyca(wymagane DWUKROTNE oznaczenie):
>=126
>=7,0
Wskazania do OGTT (2)
- jeśli jednokrotny lub dwukrotny pomiar glikemii na czczo da wynik IFG(100-125 | 5,6-6,9)
- prawidłowa glikemia na czczo lub HbA1c < 6,5% gdy istnieje uzasadnione podejrzenie IFG lub cukrzycy
- zesp metaboliczny
- ChNS u młodych
- otyłe dzieci
- starsi bez nadwagi ale z czyn ryzyka cukrzycy
- glukozuria
OGTT - ile pomiarów glukozy i kiedy, od którego roku życia, jaka dawka glukozy dla dzieci, ile wcześniej należy odstawić metforminę, czy konieczne jest ograniczenie spożycia węglowodanów przed testem i ile przed ?
2 pomiary - na czczo i w 120min
od 3 rż
1,75g/kg mc (max 75g)
metformina out min. tydzień przed
węglowodanów sie nie ogranicza
Kiedy NIE wykonywac OGTT (2)
- pacjent ma już rozpoznaną cukrzycę
- p/w do wykonania:
- zespół upośledzonego wchłanianai
- stan po resekcji żołądka
- świeży zawał mięśnia sercowego i inne “ostre stany”
Glikemia w 120. min OGTT wg WHO - NGT, IGT, cukrzyca
NGT:
<140
<7,8
IGT:
140-199
7,8-11,0
cukrzyca:
>=200
>=11,1
w którym tygodniu ciąży OGTT i u jakich kobiet ?
24-26 t.c.
u których nie rozpoznano wcześniej cukrzycy
U kogo nie powinno się wykorzystywać HbA1c w diagnostyce DM ? (5)
- osoby z anemią
- chorzy hemodializowani
- zakażeni HIV
- w trakcie leczenia antyretrowirusowego lub EPO
- u ciężarnych i w okresie połogu
u tych osób równowaga między średnią glikemią a poziomem HbA1c może być zachwiana !
U pacjentów <18rż pierwotna diagnostyka hiperglikemii lub rewizja diagnozy zawsze obejmuje oznaczenie ….
p/c anty-GAD oraz 1-2 z: ICA, IA2A, IAA, ZnT8
nie jest konieczne oznaczanie panelu wszystkich p/c p/wwyspowych
Co oznaczamy zawsze u pacjentów dorosłych z DM i współistniejącą chorobą autoimmuno ?
p/c anty-GAD
peptyd C - w czym pomocny w DMT1, DMT2, MODY, LADA
DMT1 -potwierdzenie diagnozy lub rozpoznanie częściowej remisji
DMT2 - dobór leku celem osiągnięcia lepszych wyników:
norma i wysoki poziom -> biguanidy (np. metformina)
obniżone -> pochodne sulfonylomocznika
pomocne przy rozpoznaniu LADA(niskie stężenie peptydu C), MODY(oznaczalny peptyd C mimo kilku lat trwania choroby)
Leczenie - zasady ogólne (5)
- edukacja pacjentów
- leczenie niefarmakologiczne - styl życia
- leczenie hipoglikemizujące
- zwalczanie czynników ryzyka ch. sercowo-naczyniowej(szczególnie NT, zaburzenia gospodarki lipidowej)
- leczenie powikłań
Cele leczenia cukrzycy
uzyskanie wartości docelowych:
- glikemii
- CTK
- lipidogramu
- m.c.
cukrzyca bardzo wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego - jakie kryteria
- obecne powikłania naczyniowe lub inne uszkodzenia narządowe
lub
- obecne >=3 główne czynniki ryzyka serc-nacz(wiek, NT, dyslipidemia, palenie tytoniu, otyłość)
lub
- DMT1 o wczesnym początku i czasie trwania >20 lat
cukrzyca wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego - jakie kryteria
bez przewlekłych powikła cukrzycy, z dodatkowymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego
cukrzyca umiarkowanego ryzyka sercowo-naczyniowego - jakie kryteria
- DMT1 <35rż
lub - DMT2 <50rż i czasem trwania <10lat
stężenia docelowe LDL u pacjentów z cukrzycą - bardzl wysokie, wysokie i umiarkowane ryzyko serc-nacz
b. wysokie:
<55(1,4) LUB redukcja o >=50%
wysokie:
<70(1,8) LUB redukcja o >=50%
umiarkowane:
<100(2,6)
stężenie docelowe nie-HDL - chorzy b.wysokiego i wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego
b. wysokie: <85(2,2)
wysokie: <100(2,6)
stężenie docelowe HDL - M i K
M >40(1,0)
K >50(1,275)
stężenie docelowe TG - M i K
M i K: <150(1,7)
Cel wyrównania gospodarki węglowodanowej - ogólny i indywidualne
ogólny HbA1c <=7,0%
<=6,0%: II i III trymestr
<=6,5%:
- kobiety z cukrzycą planujące ciążę i w I trymestrze
- DMT1
- krótkotrwała DMT2
- cukrzyca u dzieci i młodzieży, niezależnie od typu
<=8,0%:
- starsi
- wieloletnie DM + istotne powikłania makroangiopatyczne i/lub liczne choroby towarzyszące
DMT1 - cel glikemii na czczo i przed posiłkami oraz 2 h po posiłku
na czczo, przed posiłkami: 70-110mg/dl(3,9-6,`1)
2h po posiłku: <140mg/dl(7,8)
Cele wyrównania CTK
SBP: < 130 mm Hg
<65rż: 120-129 mm Hg
>65 rż: 130-140 mm Hg
DBP: < 80 mm Hg
DMT1 - zalecany model leczenia insuliną
intensywna funkcjonalna insulinoterapia - wielokrotne podskórne dawki insuliny lub ciągły podskórny wlew insuliny przy użyciu pompy
podział insulin - ze względu na budowę(które preferowane i czemu), czas działania, wykorzystanie(baza; bolus)
LUDZKIE
- krótko działające - bolus
- o pośrednim czasie działania - NPH -baza
ANALOGI(preferowane - mniejsze ryzyko hipoglikemii i większy komfort życia)
- szybko działające(aspart, glulizynowa, lizpro) - bolus
- długo działajace(detemir, glargine, degludec) - baza
schematy wstrzyknięć insuliny i jej analogów - (2)
4 WSTRZYKNIĘCIA:
- analog szybko działający
- przed śniadaniem (20% dawki dobowej)
- przed obiadem (15-20%)
- przed kolacją (20%) - analog długo działający
- przed snem ok. 22(40%)
LUB
- insulina krótko działająca
- przed śniadaniem (20-25% dawki dobowej)
- przed obiadem (15%)
- przed kolacją (20%) - insulina NPH
- przed snem ok. 22 (40%)
5 WSTRZYKNIĘĆ:
- analog szybko działający:
- przed śniadaniem (20%)
- przed obiadem (20%)
- przed pierwszą kolacją (10%) - insulina NPH:
- przed śniadaniem (25%)
- przed drugą kolacją (25%)