Astma u dzieci Flashcards
Jaka jest zach, epidemiologia, szczyt zach?
0.6-15%
najczęstsza ch przewlekła ukł odd u dzieci
Szczyt zachorowalności przypada na dzieci NAJMŁODSZE (60% przypadków ujawnia się do 3. rż.)
podział astmy ze względu na wieku
- astma wczesnodziecięca (≤ 5. rż.),
- astma u dzieci (> 5. rż.).
kto częściej choruje?
chłopcy, od dojrzewania baby
u ile dzieci obj astmy ustępują samoistnie i do kiedy?
u 50% do okresu pokwitania (mogą nawrócić)
Czyn ryzyka: osobnicze (8)
- gen
- płeć
- ch. atopowe
- cesarka
- nadwaga/otyłość w ciąży lub dziecka
- wcześniak, niska masa uro
- fajki w ciąży
- stres w ciąży/u dzieciaka
Czyn ryzyka: środowiskowe (5)
- alergeny domowe i zewn
- infekcje ukł odd
- dym tytoniowy
- zanieczyszczenia powietrza
- leki np. paracetamol
Obraz kliniczny: jaki przebieg i czym prowokowane obj?
- obj w nocy/rano
- charakter napadowy
- prowokowane przez alergen, czyn drażniące, wysiłek, wir infekcje ukł odd (mały dzieci najczęściej)
- ograniczenie sprawności fiz
- często (+) wywiad w kierunku alergicznych
obj (5)
- DUSZNOŚĆ, głównie WYDECHOWA (u małych dzieci może być wdechowo-wydechowa)
- ŚWISZCZĄCY ODDECH
- SUCHY KASZEL
- Uczucie ŚCISKANIA w klatce piersiowej (dzieci starsze)
- świsty- rozlane i obustronne, furczenia, wydłużony oddech
świsty u dzieci
NIE KAŻDE ŚWISZCZĄCE DZIECKO MA ASTMĘ
- najczęstsza ich przyczyna to infekcje dr odd (bo u małych dzieci łatwo obturacja)
- u ok. 50% dzieci przed 6. rż. stwierdza się ≥ 1 EPIZOD ŚWISZCZĄCEGO ODDECHU
dgn astmy
jak u dorosłych :)
proszę się ładnie nauczyć tamtej prezentacji :)
dgn różnicowa (14)
- Poinfekcyjna nadreaktywność oskrzeli
- Wiotkość krtani, tchawicy, oskrzeli
- Wady wrodzone układu oddechowego
- Przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa i zatok
- Wady wrodzone układu sercowo-naczyniowego
- GERD
- Nawracające zachłyśnięcia
- Aspiracja ciała obcego
- Pierwotna dyskineza rzęsek(kaszel, katar od pierwszego dnia, 50% odwrócenie trzewi, nawracające inf do, ucha środkowego trąbek słuchowych)
- Dysplazja oskrzelowo-płucna(wcześniactwo, niska masa ur., supl. tlenu/went. mech. w okresie noworodkowym, trudności z oddychaniem od urodzenia
- Zarostowe zapalenie oskrzelików
- Niedobory odporności
- Sarkoidoza
- Guzy klatki piersiowej
cechy przemawiające za innym rozpoznaniem niż astma
- start ch w pierwszych tyg życia
- intubacja/sztuczna wentylacja noworodka
- niesymetryczne i nietypowe osłuchowe
- świszczący odd przy karmieniu/wymiotach
- brak reakcji na leki pwastmatyczne
- nagły początek bez podłoża alergicznego
rozpoznanie astmy wczesnodziecięcej
u dzieci <5r.z. NIE MOŻNA zrobić bad czynnościowych płuc
do oceny PRAWDOPODOBIEŃSTWA dgn/wykluczenia ch. można użyć specjalnych formularzy (np. API)
ROZPOZNANIE tej astmy opiera się na kryteriach klinicznych: obj obturacji+odp na leczenie+wykluczenie innych ch
API:
- warunek główny
- kryteria większe
- kryteria mniejsze
należy spełnić warunek główny + 1większy/2 mniejsze
- świszczący odd min 4 razy w roku >1 dobę i z zab snu
- astma u rodziców, AZS, uczulenie na powietrzne alergeny
- alergia pokarmowa, eos >4%, świsty bez infekcji
Stwierdzenie obj obturacji w astmie wczesnodziecięcej (3)
- min 3 epizody obturacji lub 1 ciężki epizod wymagający GKS/szpitala (nawet wyłącznie w przebiegu infekcji wirusowej
- świsty wydechowe
- epizody udokumentowane przez lekarza/zgłaszane przez rodziców
Odp na leczenie w astmie wczesnodziecięcej
- ustąpienie obj po wziewnym SABA lub poprawa po 2-3msc wGKS(proba terapeutyczna wGKS)
- poprawa udokumentowana przez lekarza/rodzica
Rozpoznanie astmy u dzieci 6-11r.z.
wyniki dodatnie jaki zakres u dzieci:
- próby rozkurczowej
- wysiłkowej próby prowokacyjnej
- wziewnej próby prowokacyjnej
- nadmierna zmienność pef w pomiarach wyk. 2xdz przez 2 tyg
- nadmierne wahania czynności płuc podczas kolejnych wizyt
jak u dorosłych, bo na lajcie bad czynnościowe płuc :)
- próba rozkurczowa:
wzrost FEV o >12% wartości należnej - wysiłkowa próba prowokacyjna
spadek FEV1 o >12% wn. LUB PEF >15% - wziewna próba prowokacyjna
spadek FEV1 o >=20%(metacholina/histamina) lub >=15%(hipertoniczny NaCl/mannitol) - zmienność pef
średnia dobowa zmienność PEF > 13% - nadmierne wahania czynności płuc
zmienność FEV1 o >12% wn. LUB PEF >15% poczas kolejnych wizyt(również w badaniach podczas zakażenia D.O.)
Leczenie astmy: cel
utrzymanie dobrej kontroli i utrzymanie jej najpierw przez 3msc
Schemat leczenia dzieci
Schemat leczenia dzieci 6.–11. rż. jest zbliżony, a ≥ 12 rż. – identyczny jak u osób DOROSŁYCH.
Jakie leczenie astmy wczesnodziecięcej?
mała dawka GKSw(od II stopnia) i zwiększ 2x przy braku kontroli ch(III i IV stopień)
Jakie leki doraźne stosujemy u dzieci?
SABA
Jakie są sposoby podawania leków wziewnych u dzieci w zależnosci od wieku?
<4r.z.: MDI przez KI i maskę twarzową
4-5r.z.: MDI przez KI z ustnikiem
>=6r.z.: MDI przez KI z ustnikiem lub DPI
ew. we wszystkich grupach alternatywa: nebulizacja
MDI: inh p z dozownikiem
DPI: inhalator proszkowy
KI: komora inhalacyjna
Jakie jest leczenie alternatywne w różnych stopniach astmy wczesnodziecięcej?
I: brak
II: LTRA
III: 2x dawkaGKSw+LTRA
IV: 2xdawka GKSw+LTRA
Jakie leczenie astmy u dzieci 6-11r.z. w różnych stopniach?
I:
preferowane: brak
alternatywne: GKSw gdy SABA LUB GKSw codziennie
II:
preferowane: codziennie GKSw
alternatywne: LTRA lub GKSw gdy SABA
III:
preferowane: codziennie GKSw+LABA lub GKSw w większej dawce
alternatywne: GKSw+LTRA
IV:
preferowane: codziennie GKSw w większej dawce+LABA+specjalista
alternatywne: GKSw w max dawce+LABA lub GKSw w większej dawce+LABA+tiotropium/LTRA
V:
preferowane: +bad fenotypu i dodatkowe leczenie np. antyIgE
alternatywne: +anty-Il5/GKS doustnie
doraźnie: SABA
Metody niefarmakologiczne leczenia astmy (5)
- regularny wysiłek
- unikanie fajek XD
- dieta warzywno-owocowa
- redukcja masy (u grubych)
- szczepienia pw grypie
Czy wywołujące zaostrzenia u dzieci (8)
- ZAKAŻENIA UKŁADU ODDECHOWEGO – najczęstsza przyczyna zaostrzeń
- ALERGENY wziewne i pokarmowe
- WYSIŁEK FIZYCZNY
- EMOCJE I STRES
- Leki
- Zmiany pogody
- Pokarmy
- Dym tytoniowy
Na podstawie czego leczymy zaostrzenie astmy?
jego ciężkości
Podstawowe leki leczenia zaostrzenia astmy (3)
- SABA → zniesienie obturacji oskrzeli
- TLEN → zniesienie hipoksemii
- GKS → zmniejszenie stanu zapalnego
Podział zaostrzeń i jego cechy:
- zab świadomości
- SaO2
- mowa
- AS
- PEF (>5r.z.)
- osłuchowo
- sinica centralna
LEKKIE/UMIARKOWANE -nie ->=95% poniżej 5r.z., a powyżej >=90% -pełne zdania -HR<=200/min w 1-3r.z., <=180/min powyżej 3r.z., <=120/min w 6-11r.z. ->50% -głośne świsty -brak
CIĘŻKIE -pobudzenie/ospałość -<92% poniżej 5r.z., a powyżej <90% -pojedyncze słowa -HR>200/min w 1-3r.z., >180/min powyżej 3r.z., >120/min w 6-11r.z. -<=50% -cisza -obecna
Algorytm leczenia zaostrzenia u dzieci
- wcześnie SABA a potem powtarzaj co 20min
- po godzinie oceń efekt
- przy podejrzeniu hipoksemii: tlen
- GKS doustnie jak najszybciej u wszystkich 6-11r.z. i ciężkim <=5r.z.( W warunkach domowych u dzieci > 6. rż. w przypadku zaostrzenia przebiegu astmy na 1–2 tygodnie należy:
zwiększyć częstość podawania krótko działającego β2-mimetyku,
podwoić dotychczasowo przyjmowaną dawkę wziewnego GKS lub u dzieci powyżej 12. rż. kontynuować dotychczas przyjmowaną dawkę wziewnego GKS podawanego łącznie z formoterolem z jednego inhalatora, z jednoczesnym zwiększeniem częstości stosowania wziewnego GKS w małej dawce łącznie z formoterolem jako leku rozszerzającego oskrzela i kontrolującego przebieg astmy, podawanego na żądanie,
w przypadku ciężkiego zaostrzenia lub braku poprawy po 48 godzinach zintensyfikowanego leczenia należy włączyć do leczenia doustne GKS zwykle na 3–5 dni i skontaktować się z lekarzem)
-w ciężkim zaostrzeniu rozważ bromek ipratropium i MgSO4 dożylnie
Dawki i dr podania SABA w zaostrzeniu astmy
MDI+KI: najpierw 2-6 (<=5r.z.) lub 4-10 (6-11r.z.) dawek po 100ug co 20min w 1h
nebulizacja: 2.5-5mg co 15-20min
Dawki i dr podania GKS w zaostrzeniu astmy
doustnie: 1-2mg/kg mc PREDNIZONU
Dawki i dr podania TLENU w zaostrzeniu astmy
cewnik donosowy/maska: 4-6l/min, cel:
- nastolatki 93-95%
- <12r.z. 94-98%
Dawki i dr podania bromku ipratropium w zaostrzeniu astmy
MDI: 2 dawki co 20min w 1h
Dawki i dr podania MgSO4 w zaostrzeniu astmy
dożylnie: 40-60 mg/kg mc
Kwalifikacja do leczenia w domu zaostrzenia astmy (3)
- USTĄPIENIE OBJAWÓW (chory nie musi przyjmować kolejnych dawek SABA)
- PEF > 60% (ew. FEV1 > 60%)
- SpO2 PRAWIDŁOWE
WSK do hospitalizacji (8)
- BRAK ODPOWIEDZI na 3-krotne podanie 2 dawek SABA w ciągu 1h
- Wiek < 2. rż
- SpO2 < 92%
4. Każde CIĘŻKIE zaostrzenie.
- Nietolerancja płynów i leków doustnych
- Względy socjalne
- Współistnienie innych poważnych schorzeń
- Utrzymująca się sinica z tachykardią
