Rozwój dzieci i młodzieży Flashcards
Rozwój fizyczny: definicja
Rozwój fizyczny=somatyczny to całokształt procesów biol i zmian w budowie/funkcji organizmu. Zmiany te zachodzą podczas całego życia ale największe są w pierwszych 2 dekadach (wiek rozwojowy)
Czyn wpływające na rozwój fizyczny: genetyczne (3)
- płeć chr
- rasa
- typ konstytucyjny (somatotyp): w typie ektomorficznym dojrzewanie pł później
Czyn wpływające na rozwój fizyczny: środowiskowe (6)
- środowisko wewnątrzmaciczne: zab wzrostu przez:
- młody wiek matki
- niedobór masy matki
- choroby matki: cukrzyca, nadp, ch tarczycy
- niedobory żywieniowe matki
- wady rozwojowe płodu
- czyn społeczno-ekonomiczne: wyższe bajoki mądrych rodziców
- jakość relacji matka-dziecko
- biogeograficzne
- styl życia
- ch przewlekłe
Ocena wzrastania: jakie rutynowe badania i pomiary (5)
- Pomiar masy ciała.
- Pomiar długości ciała / wysokości ciała.
- Pomiar obwodu klatki piersiowej.
- Pomiar obwodu głowy.
- Pomiar ciemienia przedniego.
Pomiar masy ciała: kiedy wykonujemy?
systematycznie:
- 1 raz w miesiącu w pierwszym półroczu życia
- co 3 miesiące w drugim półroczu życia
- 2 razy w ciągu roku przez następne 3 lata
- 1 raz w roku w okresie późniejszym
Pomiar długości ciała / wysokości ciała: u kogo i w jaki sposób?
długośc ciała mierzymy jak dziecko nie osiągnęło pozycji stojącej za pomocą taśmy krawieckiej/deski pomiarowej na plecach
u starszych mierz wzrost za pomocą wzrostomierza
Pomiar obwodu klatki piersiowej: za pomocą czego, kiedy i w którym miejscu dokonuje się pomiaru?
- taśma krawiecką, rutynowo do 2r.z.
- na wysokości sutków
Pomiar obwodu głowy: za pomocą czego, kiedy i w którym miejscu dokonuje się pomiaru?
- taśma krawiecką, rutynowo do 2r.z.
- największy wymiar (guzy czołowe, guzowatość potyliczna)
Jakie są wymiary głowy i klp po urodzeniu?
obwód głowy jest wiekszy o ok. 2cm od obw klp (35cm i 33cm)
Pomiar ciemienia przedniego: jak to zrobić?
wykonuje się przez wyznaczenie średnic w wymiarach: strzałkowym i poprzecznym
Jakie znasz ukł odniesienia w ocenie wzrastania? (7)
- Tabele norm (liczbowe)
- Siatki centylowe
- Morfogramy
- Wskaźniki proporcji
- Ocena wieku biologicznego (rozwojowego)
- Wskaźniki oceny składu ciała
- Biochemiczne wskaźniki rozwoju
Tabele norm: co zawierają?
wartości średnich arytmetycznych (M)
i odchyleń standardowych (SD) danej cechy w odniesieniu do określonego wieku oraz płci
Co to wąska i szeroka norma?
Zakres wartości M ± 1SD wyznacza tzw. wąską normę, a zakres M ± 2SD – tzw. szeroką normę
Siatki centylowe: co to?
Siatki centylowe są graficznym przedstawieniem pozycji badanej cechy
oraz zmian jej wartości centylowych w ocenianym przedziale czasowym rozwoju dziecka.
Można wyrazić zależność pojedynczej cechy lub wskaźnika od wieku kalendarzowego dziecka LUB wzajemną zależność dwóch cech z wyłączeniem wieku.
Jak nazywa się przedziały zmienności cechy na siatce centylowej?
Pasmo centylowe XD
Siatki centylowe: interpretacja wyniku-norma
Wzajemne pozycje cech uznaje się za prawidłowe, jeśli ich pozycja centylowa nie różni się o więcej niż 2 pasma
lub
ich różnica nie przekracza 2 SD (dwóch odchyleń standardowych) .
Siatki centylowe: interpretacja wyniku-granice normy
Pasmo między linią 3. a 97. centyla określa dolną i górną granicę normy
Pasmo między linią 10. a 90. centyla wyznacza zakres tzw. szerokiej normy
Pasmo między linią 25. a 75. centyla wyznacza zakres tzw. wąskiej normy*.
[odmienne zasady dla BMI]
Siatki centylowe: interpretacja wyniku-pogranicze normy
Wartości pomiędzy 3. a 10. centylem oraz pomiędzy 90. a 97. centylem, uznaje się za POGRANICZE NORMY, wymagające OBSERWACJI
[inne zasady dla BMI]
Wskaźnik względnej masy ciała BMI: interpretacja siatek centylowych
- ≤ 5. centyla to niedobór masy ciała,
- od 85. do 95. centyla to nadwaga,
- ≥ 95. centyla to otyłość.
Do czego służy morfogram?
do oceny proporcji ciała
Morfogram: interpretacja wyniku
Linia powstała z połączenia uzyskanych wartości badanych cech wyznacza poziom ich rozwoju, czyli profil rozwoju dla płci
i danego wieku kalendarzowego.
Średnie wartości mierzonych cech somatycznych ciała u dziecka o prawidłowym rozwoju somatycznym tworzą na siatce poziomą linię prostą.
Im uzyskana krzywa bardziej odbiega od linii poziomej, tym większe zaburzenie proporcji ciała.
W jakich chorobach przydatne są morfogramy?
Turner, dysplazja kostna
Jakie znasz wskaźniki proporcji?
a) BMI (Body Mass Index),
b) Wskaźnik Queteleta,
c) Wskaźnik Cole’a.
BMI
wskaźnik względnej masy ciała - BMI
- u dzieci wskaźnik BMI odnosimy do siatek centylowych.
BMI = masa ciała [kg] / (wysokość ciała [m] ^2)
wskaźnik Queteleta I
WQ = masa ciała [g] / wysokość ciała [cm]
Służy do oceny budowy ciała (budowa: smukła, średnia, tęga, otyła)
wskaźnik Cole’a
porównuje rzeczywistą wysokość i masę ciała dziecka z należną masą ciała (MN) i należnym wzrostem (WN).
Należną masę ciała i należny wzrost dziecka odczytuje się z siatek centylowych. Są to wartości odpowiadające 50. centylowi dla wieku i płci dziecka.
W czym znajduje zastosowanie wsk Cole’a?
w ocenie stanu odżywienia u dzieci przewlekle chorych
Interpretacja wsk Cole’a
Wartości „CI” oznaczają:
- > 120% - otyłość
- 110-120 % - nadwagę
- 90-110% - NORMĘ
- 85-90% - umiarkowane niedożywienie
- 75-85% - niedożywienie
- <75% - wyniszczenie
Ocena wieku biologicznego (rozwojowego): wiek kalendarzowy a wiek biologiczny?
Wiek kalendarzowy (metrykalny): liczba lat, miesięcy i dni życia dziecka od urodzenia do dnia przeprowadzenia badania
Wiek biologiczny (rozwojowy): stopień zaawansowania wzrostu i dojrzewania ustroju dziecka
Ocena wieku biologicznego (rozwojowego): co wchodzi w jej skład?
a) wiek morfologiczny (pomiar wysokości i masy ciała):
- wiek wzrostowy,
- wiek wagowy,
b) wiek zębowy,
c) wiek kostny,
d) wiek cech płciowych.