LEKI P/ZAKRZEPOWE Flashcards
Leki przeciwzakrzepowe - na jakie 3 podgrupy można je podzielić ?
- p/płytkowe = antyagregacyjne
- p/krzepliwe = antykoagulanty
- fibrynolityczne = trombolityczne
Leki trombolityczne - generacje
leki pierwszej generacji:
- streptokinaza,
- urokinaza,
- anistreplaza (acylowany kompleks streptokinazy z plazminogenem)
leki drugiej generacji:
- rekombinowany aktywator plazminogenu (rt-Pa),
- alteplaza (t-PA),
- prourokinaza (scu-PA)
leki trzeciej generacji - modyfikowane drogą inżynierii genetycznej aktywatory plazminogenu:
- reteplaza,
- tenekteplaza,
- lanoteplaza.
Leki p/zakrzepowe - grupy (7)
- Antagoniści witaminy K.
- Heparyna i pochodne.
- Bezpośrednie inhibitory czynnika Xa.
- Bezpośrednie inhibitory trombiny.
- Inne leki przeciwzakrzepowe.
- Leki hamujące agregację płytek z wyłączeniem heparyny.
- Enzymy = leki trombolityczne
Antagoniści witaminy K - Przykłady leków
1) Acenokumarol
2) Warfaryna
Witamina K - niezbędna przy tworzeniu czego = jakie czynniki będą nieaktywne przy zastosowaniu VKA
zespołu protrombiny (II, VII, IX, X)
białka przeciwkrzepliwe C i S
VKA - po jakim czasie efekt przeciwkrzepliwy, czemu wydłuzenie PT wyprzedza efekt przeciwkrzepliwy, dlaczego w początkowym okresie możliwy paradoksalny efekt prozakrzepowy
3-5 dni
różnica w T 1/2 poszczególnych czynników zespołu protrombiny(VII - najkrótszy czas ~6h-> wydłużenie PT, II - najdłuższy czas ~50h -> przez pierwsze dwie doby proces krzepnięcia relatywnie zachowany
okres półtrwania białka C ~8h -> szybciej blokowany czynnik VII niż białko C -> paradoksalny efekt prozakrzepowy
Kiedy wydłużone PT
obniżenie stężeń:
- fibrynogenu
- czynnika V
- II, VII, X (IX nie wpływa)
Docelowy INR w:
- zapobieganie zakrzepicy żylnej (zabiegi chirurgiczne obciążone dużym ryzykiem)
- protezy mechaniczne zastawek serca (duże ryzyko)
- dwupłatkowe zastawki mechaniczne wszczepione w ujście aortalne
- 2-3
- 2,5-3,5,
- 2-3
Docelowy INR 2-3 - jak osiągnąć(ominięcie dawki, odstawienie VKA, podanie wit K) gdy wyjściowo INR:
- 3-4
- 4-6
- 6-10
- > =10
- nie omijać dawki VKA, nie podawać wit K
- ominąć 1 dawke VKA, nie podawać wit K
- odstawić VKA, wit K 2mg p.o.
- odstawić VKA, wit K 5mg p.o.
Docelowy INR 2,5-3,5 - jak osiągnąć(ominięcie dawki, odstawienie VKA, podanie wit K) gdy wyjściowo INR:
- 3-4
- 4-6
- 6-10
- > =10
- nie dotyczy xd
- nie omijać dawki VKA, nie podawać wit K
- ominąć 1 dawke VKA, +/- witamina K 1-2 mg p.o.
- konsultacja z ośrodkiem specjalistycznym/ skierowanie do szpitala
VKA a dieta - jak spozywać pokarmy zawierające witaminę K, osłabiający wpływ jakich roślin zielonych i owoców, co zawiera więcej witK - mrożonki czy świeże
spożywać w stałych ilościach, unikać znacznych wahań
rośliny zielone:
- szpinak,
- różne odmiany kapusty (chińska, sitowata, liściasta, 3. jarmuż, także kapusta kiszona),
- liście boćwiny,
- brukselka,
- brokuły,
- mniszek lekarski (liście),
- różne odmiany sałaty,
- natka pietruszki,
- szparagi,
- cebula (dymka i szalotki),
- cykoria.
owoce:
awokado, suszone śliwki, kiwi
mrożonki bogatsze
Heparynka - rodzaje i sposób podania
- niefrakcjonowana - i.v. lub s.c.
- drobnocząsteczkowa - s.c.
- enoksaparyna(Clexane)
- dalteparyna(Fragmin)
- nadroparyna(Fraxiparine)
Heparynka - mechanizmy działania (2) - w jakim mechanizmie działa HNF a a w jakim drobnocząsteczkowa
Heparyna działa za pośrednictwem Antytrombiny III.
1) Heparyna zwiększa szybkość reakcji trombina-antytrombina.
HNF działa jako katalizator, do którego przyłącza się zarówno inhibitor (antytrombina III),
jak i proteaza (trombina).
=> działanie antyagregacyjne
2) Wiązanie heparyny z antytrombiną wywołuje również zmiany konformacyjne antytrombiny
(ułatwia to wiązanie czynnika Xa).
=> działanie p/krzepliwe
HNF -> oba mechanizmy
drobno -> tylko 2) => nie ma działania antyagregacyjnego
Monitorowanie leczenia HNF i drobno
HNF - aPTT(wydłużenie), wydłużony(słabiej) również PT
drobno - monitorowanie do rozważenia gdy doszło do incydentu zatorowo-zakrzepowego lub poważnego krwawienia podczas stosowania - oznaczenie aktywności anty-Xa
nie oznaczamy anty-Xa u chorych z NN(CC <30ml/min) ani u otyłych:
NN - dostosowanie dawki wg ChPL, zmiana na inną drobną wydalaną w mniejszym stopniu przez neri(np. dalteparyna) lub HNF
otyli - dostosowanie dawki do m.c.
Bezpośrednie inhibitory czynnika Xa - jakie, jaka droga podania, jaki mechanizm hehe, czy wymagają monitorowania
Rywaroksaban (Xarelto) - p.o.
Apiksaban (Eliquis) - p.o.
standardowo nie wymagają monitorowania
Bezpośrednie inhibitory trombiny - przykłady i droga podania, czy wamagją monitorowania ?
Dabigatran (Pradaxa)- p.o.
Biwalirudyna - i.v.
standardowo nie wymagają monitorowania
Dabigatran - mechanizm działania
silny, kompetycyjny, odwracalny,
bezpośredni inhibitor trombiny
Zahamowanie trombiny zapobiega powstawaniu zakrzepów poprzez uniemożliwienie przemiany fibrynogenu w fibrynę
Dabigatran hamuje również wolną trombinę
Biwalirudyna - mechanizm działania
bezpośredni i swoisty inhibitor trombiny
Wiąże się z trombiną, hamując jej działanie - przekształcenie fibrynogenu w fibrynę, aktywację czynników V, VIII, XIII, pobudzanie płytek krwi do gromadzenia się i wytwarzania ziarniny
NOAC a czynność nerek
riwaroksyban:
- CC 30-49 ostrożnie, gdy inne leki zwiększające stężenie riwaro w osoczu
- CC 15-29 ostrożnie
- CC <15 -stosowanie niezalecane
dabigatran - p/w gdy CC <30
pacjenci >75rż - kontrole nerek min. 1x/6 msc
dializowani -> VKA
ogólnie mniejsze dawki NOAC gdy:
- upośledzona ff nerek i wiek >75-80
- mc <60kg
- leczeni dodatkowo lekiem p/płytkowym,
- małopłytkowość lub epizody krwawień po większych dawkach
Fondaparynuks - droga podania, mech działania, monitorowanie
s.c./i.v.
Syntetyczny, wybiórczy inhibitor czynnika Xa, którego aktywność przeciwzakrzepowa jest wynikiem hamowania czynnika Xa
za pośrednictwem antytrombiny III (AT III)
monitorowanie - standardowon nie wymagane
Leki hamujące agregację płytek + mechanizmy
ASA - inh. COX-1 i COX-2
klopidogrel, prasugrel, tikagrelor -> blokery rec. ADP(klasa P2Y12)
abcyksymab, eptifibatyd, tirofiban - blokery rec. GPIIb/IIIa
