HC.8 - Maternale ziekten en zwangerschap Flashcards
Q: Welke 3 groepen ziekten zijn gerelateerd aan zwangerschap?
Pre-existente ziekte → Zwangerschap
Zwangerschap → Verergert pre-existente ziekte
Zwangerschap → Leidt tot nieuwe ziekte
Q: Welke ziekten kunnen verbeteren tijdens zwangerschap?
A: Sommige auto-immuunziekten, acromegalie en hypoparathyreoïdie.
Q: Welke hormonen produceert de placenta?
Oestradiol
Progesteron
hCG
Prolactine
PAPP-A
Groeihormoon
Cortisol
Vasopressine
PTHrp
HPL
Q: Wat is de rol van de placenta als orgaan?
A: Het vervult functies van organen die mogelijk zijn uitgevallen door ziekte.
Q: Wat is de standaardbehandeling voor hypothyreoïdie tijdens zwangerschap? (als al hypo behandeling krijgt?)
A: Altijd behandelen met levothyroxine. (als al, dan verhogen)
Q: Wat zijn de risico’s van onbehandelde hypothyreoïdie?
- Miskraam
- Pre-eclampsie
- Vroeggeboorte
- Suboptimale hersenontwikkeling van de foetus
Q: Welke antistoffen zijn belangrijk bij subklinische hypothyreoïdie?
A: TPO-antistoffen.
Q: Wat zijn de belangrijkste oorzaken van hyperthyreoïdie tijdens zwangerschap?
- hCG-geïnduceerde zwangerschaps-hyperthyreoïdie
- Ziekte van Graves
- Autonome nodules/multinodulaire struma
- Subacute thyreoïditis
Q: Hoe behandel je de ziekte van Graves tijdens zwangerschap?
A: Altijd behandelen met antischildkliermedicatie (PTU of strumazol).
Q: Wat zijn de risico’s van de ziekte van Graves tijdens zwangerschap?
- Miskraam
- Pre-eclampsie
- Vroeggeboorte
- Foetale hyperthyreoïdie
Q: Waarom is schildklierhormoon belangrijk tijdens zwangerschap?
A: Het reguleert de hersenontwikkeling van de foetus. Timing en hoeveelheid zijn essentieel.
Q: Wat zijn de belangrijkste schildklierhormonen betrokken bij zwangerschap?
A: TSH, FT4, en thyroxine binding globulin (TBG).
Q: Wat zijn risicofactoren voor diabetes gravidarum?
- Eerdere diabetes gravidarum
- Obesitas
- Tweelingzwangerschap
- PCOS
- Etniciteit
- Voorgeschiedenis van macrosomie
Q: Hoe wordt diabetes gravidarum gediagnosticeerd?
A: Met een OGTT (oral glucose tolerance test).
OGTT = 75gram glucose
Q: Wat zijn de behandelingsopties voor diabetes gravidarum?
- Dieet: Minder koolhydraten.
- Insuline: Veilig, maar risico op hypoglykemie.
- Metformine: Passeert placenta, mogelijk nadelige effecten op het kind.
- Sulfonylurea: Passeert placenta, verhoogt risico op macrosomie.
Q: Wat zijn algemene fysiologische veranderingen tijdens zwangerschap?
A: Verhoogde productie van schildklierhormonen en insulineresistentie.
Wat is pre-eclampsie
Pre-eclampsie is een zwangerschapscomplicatie gekenmerkt door:
- Hypertensie (hoge bloeddruk)
- Proteïnurie (eiwit in de urine)
Het kan leiden tot orgaanschade en complicaties zoals eclampsie (stuipen), vroeggeboorte of groeivertraging van de foetus.
Pre-eclampsie is een zwangerschapscomplicatie gekarakteriseerd door hoge bloeddruk (hypertensie) en schade aan organen, vaak de nieren (wat leidt tot proteïnurie). Het ontstaat meestal na de 20e week van de zwangerschap.
Q: Waarom is er tijdens zwangerschap een verhoogde productie van schildklierhormonen?
A: Door verhoogde hCG-niveaus, die de TSH-receptor stimuleren, en verhoogde thyroxine binding globulin (TBG), wat meer schildklierhormonen bindt.
Q: Hoe draagt hCG bij aan de schildklierfunctie tijdens zwangerschap?
A: hCG stimuleert de TSH-receptor, wat leidt tot een verhoogde productie van schildklierhormonen, voornamelijk in het eerste trimester.
Q: Waarom neemt insulineresistentie toe tijdens zwangerschap?
A: Door hormonale veranderingen (zoals verhoogde niveaus van cortisol, groeihormoon, en HPL) die de werking van insuline verminderen.
Q: Wat is het effect van insulineresistentie tijdens de zwangerschap?
A: Het zorgt ervoor dat er meer glucose beschikbaar is voor de groeiende foetus, maar verhoogt het risico op diabetes gravidarum bij gevoelige vrouwen.
Q: Wat is subklinische hypothyreoïdie?
A: Een aandoening waarbij het TSH-gehalte verhoogd is, terwijl het vrije T4-gehalte binnen de normale grenzen blijft.
Q: Wat zijn mogelijke symptomen van subklinische hypothyreoïdie?
A: Vaak asymptomatisch, maar sommige patiënten kunnen vage klachten hebben zoals vermoeidheid of gewichtstoename.
Q: Wat is de belangrijkste marker bij subklinische hypothyreoïdie?
A: Verhoogd TSH in combinatie met normale vrije T4-waarden.
Q: Wat zijn TPO-antistoffen (TPOAbs)?
- Niet functioneel
- Marker voor hypothyreoïdie en risicofactor voor postpartum thyreoïditis
- Pathognomisch voor Hashimoto’s thyreoïditis (95% van hypothyreoïdie)
Q: Wat zijn thyreoglobuline-antistoffen (TgAbs)?
- Niet functioneel en aspecifiek
- Alternatieve marker voor Hashimoto’s thyreoïditis, maar ook hoog bij de ziekte van Graves
Q: Wat zijn TSH-receptorantistoffen (TRAbs)?
- Functionele antistoffen die de placenta kunnen passeren
- Kunnen stimuleren of blokkeren
- Pathognomisch voor de ziekte van Graves en zelden oorzaak van hypothyreoïdie
Positieve TPOAbs?
Verminderde stimulatie van de schildklier tijdens zwangerschap
Wat voor stof nodig voor diagnose hyperthyroidie (graves)?
TSH receptor antistof (TRAbs)
Wat monitor je bij hyperthroidie?
Foetaal:
- hartslag, groei, grootte schildklier
Maternaal:
- TSH en FT4
- TRAb
Wat is Diabetes gravidarum?
Hyperglykemie tijdens zwangerschap
wat doe je met hypothyreoidie?
Hypothyreoïdie behandel je altijd, indien subklinisch dan TPO abs belangrijk
Q: Wat is de prevalentie van zwangerschaps-hyperthyreoïdie?
A: 0.3 – 15%, afhankelijk van hCG-niveaus.
Q: Wat is de prevalentie van de ziekte van Graves tijdens zwangerschap?
A: 0.05%.
Q: Welke risico’s zijn geassocieerd met zwangerschaps-hyperthyreoïdie?
A: Geen.
Q: Welke risico’s zijn geassocieerd met de ziekte van Graves?
Miskraam
Pre-eclampsie
Vroeggeboorte
Laag geboortegewicht
Hartfalen
Foetale hyperthyreoïdie
Q: Wat is de behandeling van zwangerschaps-hyperthyreoïdie?
A: Geen behandeling, soms propranolol indien nodig.
Q: Wat is de behandeling van de ziekte van Graves tijdens zwangerschap?
A: Altijd antischildkliermedicatie, zoals PTU of strumazol.
Q: Hoe wordt zwangerschaps-hyperthyreoïdie opgevolgd?
A: Schildkliercontrole na 4 weken.
Q: Hoe wordt de ziekte van Graves tijdens zwangerschap opgevolgd?
A: Monitoring van zowel moeder als kind.
Wat doen TPO-antistoffen?
- Zijn markers voor auto-immuunziekten zoals Hashimoto-thyreoïditis.
- Ze zijn niet functioneel en veroorzaken geen directe effecten op de foetus.
Wat doen TSH-receptorantistoffen (TRAbs)?
- Kunnen de TSH-receptor stimuleren, wat leidt tot hyperthyreoïdie bij de moeder én foetus.
- Dit kan foetale tachycardie veroorzaken (≥160 slagen/min).
- Passeren de placenta en hebben direct invloed op de foetale schildklierfunctie.
Q: Waarom neemt de behoefte aan schildklierhormoon toe tijdens de zwangerschap?
A: Door de verhoogde productie van thyroxine binding globulin (TBG) en een verhoogd metabolisme.
Q: Wat is de aanbevolen actie bij vrouwen met hypothyreoïdie na een positieve zwangerschapstest?
A: Direct de dosering van levothyroxine verhogen met 25-50% om een optimale schildklierfunctie te behouden.
Q: Wat is het risico van onvoldoende schildklierhormonen tijdens de zwangerschap?
- Miskraam
- Vroeggeboorte
- Suboptimale hersenontwikkeling van de foetus
