HC 8.3: Supportive care bij hematologische maligniteiten Flashcards
bijwerkingen chemotherapie:
- haar uitval
- moeheid
- misselijkheid
- braken
- verminderde eetlust
- huidafwijkingen
- lever/nier functie stoornissen
- beenmerg depressie
- mucositis
- bloeding
de bedoeling van supportive care is:
een behandeling geven ter voorkoming/ter ondersteuning van de bijwerkingen van andere behandelingen
gevolgen van beenmergdepressie (verminderde aanmaak van bloedcellen):
- anemie (tekort erytrocyten)
- leukopenie (tekort leukocyten)
- trombopenie (tekort trombocyten)
wat kan een patiënt merken van een anemie, leukopenie of trombopenie?
- anemie: vermoeidheid, (kortademigheid), duizeligheid, hartkloppingen, bleek zien, POB, klachten passend bij hartfalen
- leukopenie: verminderde weerstand, dus verhoogd risico op infecties (ook met micro-organismen die normaal niet veel kwaad kunnen)
- trombopenie: bloedingsneiging, dus spontaan blauwe plekken, bloedneus, tandvleesbloedingen, hevige menstruatie, puntbloedinkjes
wetenschappelijk naam puntbloedinkjes:
petechieën
bestrijden van de gevolgen van beenmergdepressie na chemotherapie/ wat voor supportive care aanbieden?
- anemie: bloedtransfusie of erytropoëtine (EPO receptor agonist) (maar werkt niet als het hele beenmerg plat ligt), ijzer, vitamines geven
- leukopenie: granulocyten transfusie, SDD, anti-schimmel profylaxen, G-CSF inspuiten (dit werkt niet als het hele beenmerg plat ligt)
- trombopenie: trombocyten transfusie, trombopoëtine geven (TPO receptor agonist)
patiënten waarvan je weet dat ze een leukopenie gaan krijgen kan je uit voorzorg antibiotica geven, in dus die periode dat ze leukopenie hebben.
we geven antibiotica om die darmbacteriën kwijt te raken, selectieve darm decontaminatie (SDD). groot nadeel is dat als je mensen langdurig antibiotica geeft, dat de bacteriën resistent kunnen worden. we geven dus wel uit voorzorg antibiotica aan patiënten maar niet aan iedereen die ene laag neutrofielen aantal krijgt.
WE DOEN HET ALLEEN ALS ER EEN LANGDURIGE NEUTROPENE FASE KOMT, DUS ENKELE WEKEN ÉN IN COMBINATIE MET MUCOSITIS.
ALS JE WEL NEUTROPEEN BENT, MAAR JE HEBT GEEN MUCOSITIS IS DE KANS KLEIN DAT JE EEN INFECTIE IN DE DARM KRIJGT, EN IS HET DUS ZONDE OM DIE ANTIBIOTICA TE GEVEN.
Een langdurige neutropene fase in combinatie met een mucositis is een indicatie om selectieve darm decontaminatie te geven. dit wordt bijv. al gegeven aan een patiënt in een stabiele situatie, maar waarvan men weet dat de behandeling die die patiënt gaat krijgen gaat leiden tot die langdurige neutropene fase en mucositis.
waarom geen EPO, G-CSF en TPO geven wanneer hele beenmerg plat ligt?
je kan dan wel stimuleren wat je wil met die hormonen, maar als er niks zit wat gestimuleerd kan worden om rode bloedcel, witte bloedcel of bloedplaatje te worden, dan gebeurt dat ook niet.
normale Hb bij mannen:
8,5 tot 10,5 mmol/L
hoe besluiten we of iemand met een verlaagd Hb een zakje bloed/bloedtransfusie moet krijgen?
1 we kijken naar de grens van het Hb, die afhankelijk is van de leeftijd (jonge mensen kunnen meer aan dan oudere mensen)
2 we kijken of iemand klachten heeft
wanneer is er indicatie voor een bloedtransfusie? leeftijd en grens Hb waarde:
- < 25 jaar –> 4,0 mmol/L
- 25-50 jaar –> 4,5 mmol/L
- 50-70 jaar –> 5,0 mmol/L
- > 70 jaar –> 5,5 mmol/L
–> het is dus ook afhankelijk van klachten, leeftijd en co-morbiditeiten
–> dit geldt alleen voor mensen met een chronische anemie
–> bij acute anemie houd je het Hb wat hoger, maar er zijn geen specifieke grenzen zoals bij de chronische anemie
hoeveel zakjes bloed moet je dan geven bij een bloedtransfusie?
we weten dat als we 1 zakje bloed geven, dat het Hb 0,5 - 0,7 mmol/L omhoog gaat.
in de stabiele situatie, chronische anemie (dus niet een bloedende patiënt, een acute anemie) kan je het dus ongeveer berekenen.
wanneer geven we een trombocyten transfusie?
wanneer het aantal trombocyten zakt tot onder de 10.
maar als iemand bijvoorbeeld klachten heeft, zoals bloedingen, dan wacht je niet totdat het onder die 10 zakt.
wanneer is er een indicatie voor een trombocyten transfusie? wat zijn de factoren die dit bepalen?
- is afhankelijk van bloedplaatjes aantal
- is afhankelijk van een eventuele ingreep
- is afhankelijk van klachten
