HC 13.3: De geschiedenis van de oncologie Flashcards
vanaf de 20e eeuw is kanker steeds zichtbaarder geworden
- we zijn steeds beter gaan begrijpen wat de ziekte is, we kregen dus wetenschappelijk inzicht in dit ‘mysterie’
- sinds die tijd zijn er ook speciale instellingen die gewijd zijn aan kanker
- er zijn ook wetgevingen over kanker, zoals bijv. over het bevolkingsonderzoek
- maar ook beleid gericht op kanker
- er is sprake van een groeiende morbiditeit en mortaliteit
- publieke angst voor ‘de’ ziekte
- tegelijkertijd stilte en stigma (we zeggen liever iemand is heel erg ziek, dan iemand heeft kanker)
–> dit zijn dus allemaal historische veranderingen die er aan hebben bijgedragen dat kanker een steeds zichtbaardere ziekte is geworden
het beeld van een ziekte wordt niet alleen gevormd door geneeskunde en wetenschap, maar ook door de cultuur en maatschappij en hoe er tegen een ziekte wordt aangekeken (in een bepaalde periode).
het is niet alleen de ziekte zelf, maar juist wat de geneeskunde doet voor de behandeling van kanker, wat zo veel doet en losmaakt in de maatschappij.
- aan de ene kant heel veel hoop
- maar diezelfde behandelingen roepen tegelijkertijd ook veel angst op bij mensen, chemo therapieën met heftige bijwerkingen (haaruitval). dat beeld van kankerpatiënten met kale hoofden is ook bepalend voor hoe mensen de ziekte zien, en dat is dus ook een angstbeeld
grofweg kan je zeggen dat er een ontwikkeling is geweest in het behandelen van kanker: van de lokale behandeling van de tumor, naar een meer systemische behandeling, waarbij kanker dus ook meer wordt gezien als een systemisch probleem en niet alleen een lokaal probleem.
van oudsher werden tumoren weggesneden, en vooral sinds we narcose en anti-sepsis hebben, heeft de chirurgie zich verder ontwikkeld.
en ook de lokale behandeling met radiotherapie werd vanaf de vroege 20e eeuw gebruikt.
vanaf midden 20e eeuw komt de chemotherapie op, en dus meer systemische behandeling.
en vanaf eind 20e eeuw en begin 21e eeuw is er de opkomst van de immunotherapie en ‘precision medicine’
in het boek ‘The rise and fall of modern medicine’ wordt de ontwikkeling van de behandeling tegen ALL (Kinderkanker) besproken en dat wordt gezien als ‘The most impressive achievement’ in de hele medische geschiedenis :
- het wordt ook wel gezien als het oplossen van het onoplosbare, omdat het ook nog steeds een moeilijk begrepen vorm van kanker is
- en je hebt het hier over kinderen die je zeer toxische geneesmiddelen geeft
- en die geneesmiddelen zijn heel toxisch, maar eigenlijk werken ze ook maar matig
- daarom was er een enorm organisatie vermogen nodig om er alles uit te halen, om met heel veel kleine verbeteringen bij elkaar uiteindelijk een groot verschil te maken
- we kunnen spreken van een ‘extraordinary sense of purpose’ aangezien deze mensen 25 jaar hebben volgehouden om tot een doorbraak te komen
–> deze geschiedenis voor de behandeling van ALL wordt in dit college besproken a.d.h.v.: fondsenwerving en vervolgens 3 fasen van de ‘ontdekkingsreis’
Mary Lasker was heel bekend en deed aan liefdadigheid. uiteindelijk bleef zij zo lang doorzeuren, dat overheidsfunctionarissen besloten geld vrij te maken voor kankeronderzoek.
Sydney Farber was 1 van de mensen die het meeste samenwerkte met Mary Lasker.
hij was een patholoog, maar ontwikkelde zich tot leukemiearts en onderzoeker en uiteindelijk ook een fondsenwerver. want om verder te kunnen met zijn onderzoek, had hij geld nodig.
hij was 1 van de pioniers die begon met ALL-experimenten met toxische middelen (in de late jaren 1940)
Syndey Farber richt de Jimmy Fund en Jimmy Fund Clinic op. (kindje, wat helemaal niet jimmy heette) foto van dat kindje werd verspreid om te laten zien: we kunnen het leven van dit soort kinderen nu redden.
je ziet dus dat reclames en campagnes het goed doen om geld op te halen voor onderzoek
WO2 en mosterdgas:
- al sinds de WO1 kenden men mosterdgas
- en tijdens de WO2 ontdekte men dat mosterdgas niet alleen zorgde voor nare dingen, zoals blaren, blindheid
- maar dat mosterdgas ook heel veel mensen op de lange termijn doodde, omdat het de witte bloedcellen aantast en geleidelijk vernietigt.
- toen ontstond het idee dat daarmee dus de kanker van de witte bloedcellen kon worden genezen
- dit werd dus uitgeprobeerd bij soldaten met leukemie
- op de korte termijn zorgde het voor een remissie van de leukemie, maar dat was tijdelijk en het ging gepaard met hele heftige bijwerkingen
maar dat principe dat je dus met toxische/chemische middelen kankercellen kon doden, ontstond dus vanuit die WO2 en dat mosterdgas. dit idee werd daarmee dus bevestigd.
men had dus nu een machinerie/mechanisme om geld voor onderzoek te werven en een idee dat kon worden uitgewerkt (chemische middelen doden kankercellen)
–> dit was dan ook eigenlijk het startpunt voor een > 25 jaar durende zoektocht
fase 1 van de > 25 jarige zoektocht:
- er werd hard gewerkt om heel veel verschillende vormen van ‘anti-cancer drugs’ en celdodende middelen te vinden
- van mosterdgas tot steroïden en vincristine
- gemene deler: toevalstreffers (dit is niet door kennis en inzicht in chemische structuren van middelen en hoe cellen precies werken ontstaan, het is puur trial and error en soms dus ook hele gekke toevalligheden)
fase 2 van de > 25 jarige zoektocht:
- grootschalige en systemische evaluatieonderzoeken
- hele grote fase 1, 2 en 3 studies moesten worden opgezet
- daar werd het Amerikaans Cancer Chemotherapy National Service Center voor opgericht
- en in 10 jaar tijd werden meer dan 200.000 stoffen onderzocht op hun bruikbaarheid voor de kankerbehandeling
- na 10 jaar tijd werd geëvalueerd in hoeverre dit gewerkt had
- en als het dan om ALL gaat, heeft dit eigenlijk helemaal niks opgeleverd
–> het resultaat van al deze inspanningen was: slechts korte verlenging van ‘the miserable life’ van ALL patiëntjes..
het resultaat van al deze inspanningen was: slechts korte verlenging van ‘the miserable life’ van ALL patiëntjes..
- maar ze werden wel blootgesteld aan onacceptabele toxiciteit
- terwijl de uitkomst van deze zeer toxische behandeling onzeker was
- en een veel voorkomend probleem was dat er resistentie tegen die middelen ontstond
- die behandelingen deden misschien wel iets, maar dat daardoor het leven van die kinderen net lang genoeg gerekt werden, dat er infiltratie van de leukemie in de hersenen ontstond, met alle nare bijkomstigheden ervan
- en de onderzoekers van die kinderkankers werden steeds meer met de nek aangekeken (jullie zijn sadisten of jullie zijn gewoon niet helemaal goed dat jullie dit die kinderen aan doen)
–> er werd daarom door veel mensen ook getwijfeld of dit wel de juiste manier was, het antwoord moest elders worden gezocht volgens sommige mensen
fase 3 van de > 25 jarige zoektocht:
- maar juist in die periode waar men met de handen in het haar zat over hoe ze nu verder moesten met het onderzoek, kwam de doorbraak
- die doorbraak was in eerste instantie een filosofische doorbraak
- het ging uit van de eerste orde (lineaire) kinetiek: geneesmiddelen elimineren een bepaald percentage kankercellen, maar het percentage dat overleeft bouwt resistentie op
- op basis van wiskundige theorieën kwam men tot de conclusie dat als kinderen remissie bereiken, we juist de dosis moeten verhogen ipv verlagen wat eerst werd gedaan.
- door namelijk die dosis te verhogen, houdt je dan uiteindelijk zo weinig kankercellen over dat je de ziekte onder controle krijgt
- en die filosofische doorbraak leidde tot een ander psychologisch perspectief: we gaan nu all in, dus elk middel om maar tot het genezen van ALL te komen, is gerechtvaardigd
- en dat leidde tot een praktische doorbraak, van hele intensieve chemotherapie in combinatie met radiotherapie (met name om infiltratie in de hersenen tegen te gaan)
doorbraak: chemo- en radiotherapie
- Dr. Pinkel (leerling Syndey Farber) die uiteindelijk met die doorbraak kwam
- er moest dus nog meer giftige middelen worden gegeven
- en dan in combinatie met radiotherapie van de hersenen
- aanvankelijk had dat ook geen succes, dus werd de dosis verdubbeld
- dat leidde tot een cure rate (> 5-jaars overleving) van 0,07% in 1962 naar > 50% in 1971
- en met verdere verfijning is dat uiteindelijk > 70% geworden
- het was dus een puur experimentele therapie
- en die therapie werd omschreven als: ‘total therapy, total hell’
wat zegt dit nu over de kracht van medische wetenschap/ het bewijs van kracht van de wetenschap?
dr. Pinkel zelf (die dus verantwoordelijk was voor de praktische doorbraak bij ALL) was degene die het relativeerde, hij zei:
- alle geneesmiddelen zijn per toeval ontdekt, niet op basis van wetenschappelijk inzicht
- daarnaast is het werkingsmechanisme van middelen nauwelijks begrepen en we snappen dus zelf eigenlijk ook niet waarom die middelen werken
- en die hele behandeling alleen verklaart niet voldoende waarom die kinderen uiteindelijk beter werden, en dus genazen van ALL
–> zijn verklaring hiervoor was dat de genezing was ontstaan door het zelfgenezende vermogen van het lichaam zelf en niet door de behandeling, de behandeling heeft alleen maar tijd gekocht
Nixons ‘War on Cancer’
- enorm optimisme, want er was nu genezing mogelijk van enkele soorten zeldzame kankers (waaronder ALL)
- Nixon tekende de National Cancer Act
- de subsidie voor kankeronderzoek ging van 400 miljoen dollar in 1973 naar 1 miljard dollar in 1980
- het doel was om kanker te genezen, en dan nu vooral de veelvoorkomende solide tumoren (borst, long, darm)
