5.2 Pathologische Technieken bij de Diagnose Kanker Flashcards
Hoe kan er achter worden gekomen of een gepigmenteerde laesie een melanoom is of iets anders?
Microscopisch onderzoek kan uitstel geven of het maligne is of niet (Biopt nemen of meteen een excisie doen)
Er wordt een excisie gedaan en naar het laboratorium gestuurd voor pathologie
Wat gebeurd er op een pathologie laboratorium?
In een cotainertje met formaline komt het op het lap.
Ze ontvangen een stukje huid (Excisie) van ongeveer 2cm. Er wordt geprobeerd een weefseldiagnose te verkrijgen in 6 stappen
Waarom fixeren en snijden met Formaline?
Weefsel degradeert dtv enzymen (autolyse) en door inwerking microben. Formaline stopt dit
Weefsel zonder fixatie is te zacht om heel dun in te snijden. Formaline crosslinkt eiwitten zodat weefsel hard wordt (gefixeert)
Maar Formaline is reactief met de neus en omgeving, hierdoor moet er voorzichtig mee worden omgegaan
Hoe wordt weefseldiagnose verkregen in 6 stappen bij een excisie?
1) Uitpakken op het pathologie laboratorium. Excisie of biopt moet verwerkt worden (Fixeren, solvent verandering, selecteren, inbedden)
2) Kleine preparaten zijn bij aankomst al grotendeels gefixeerd. Grote preparaten na de operatie eerst fixeren (Zoals lobectomie). Solvent wisselen: Hydrofiel naar hydrofoob. Meestal enige uren -> Inbedden
3) Paraffine stolt op in een foedraaltje en plakt vast aan de onderkant van een zogenaamd cassette -> Cassette bevat nu met formaline gefixeerd paraffine ingebed weefsel -> FFPE (Er kan nu in gesneden worden)
4) Cassette met paraffine blok erop -> Snijden op microtoom -> Dunne plakjes paraffine met stukjes van biopt -> Lintjes van plakjes worden zo gemaakt
5) Paraffine plakjes-met-stukje biopt op een glaasje plakken. Vastbakken op warmte plaat. Kleurmachine -> HE. Dan pas zijn er transparante coupes
6) Kleuren (Hematoxyline of Eosine)
Alle geprocesste blokjes worden bewaard in een archief. Restmateriaal biobank
Hoe wordt een biopt afgenomen?
- Op geleide palpatie
- Op geleide ultrasound
- Op geleide MRI
- Soms ‘blind’ (bijv. verhoogd serum PSA, maar geen evidente palpabele of echografische afwijkingen
In het algemeen altijd multipele biopten, bilateraal tot 12
Hoe verloopt de verwerking van een biopt in de pathologielab?
- Hetzelfde als excisie
- Biopt in cassette
- Na fixeren wordt er ingebed, gesneden en gekleurd
Hoe wordt een botbiopt afgenomen?
Via botboring door de hematoloog
Wat is anders bij een botbiopt?
- Het is bewerkelijker
- Het bevat namelijk hydroxyapatiet en is te hard om direct naar een FFPE om te zetten
- Het bot wordt ontkalkt
Botbiopt is wat bewerkelijker dan een huidbiopt of een maagbiopt, want het bevat hydroxy-apatiet (Gemineraliseerd) en is te hard om met formaline te fixeren. Het moet eerst worden ontkalkt.
Hoe is de naalddikte van een biopt uitgedrukt?
In Gauge (G)
Wat gebeurd er als een chirurgische resectie is ontvangen?
- Fixeren
- Lamelleren (In plakjes snijden)
- Kijken
- Bemonsteren
- Microscopische beoordeling (Dit levert de diagnose op)
Wanneer is er geen ‘inbedding’ of Formaline nodig?
Wanneer cytologie als morfologische ondersteuning geldt, dus bij Fine Needle Biopsy (Aspiratie/Smears)
Gaat sneller, maar is minder nauwkeurig
Wat is cytologie?
Fine Needle Biopsy -> Losse cellen
Hoe gaat de cytologie methode, dus hoe wordt het afgenomen?
- Op geleide palpatie
- Op geleide ultrasound
- Geen verdoving
- Duurt enkele tientallen seconden om het af te nemen
Cellen verkregen met cytologie zijn kleurloos, ze moeten nog gekleurd worden
Cytologie via scopie + Echo maakt lymfeklieren uit mediastinum bereikbaar
Wat is exfoliatieve cytologie?
Met een borstel in plaats van een naald
De afgestreken cellen worden op een vloeistof gebracht. Hiervan worden preparaat gemaakt en gekleurd met een speciale mix -> De Papanicolaou Stain
Wat zijn accessoire technieken?
- Immunohistochemie (IHC)
- NGS
- Machine Learning
