1.7 Van Gewone Cel tot Kankercel Flashcards
Hoe gaat de vorming van een kankercel?
- Veel verschillen tussen normale en kankercellen
- Veel mutaties nodig, maar niet elke keer dezelfde
- Kleine kans dat dit in een cel gebeurd
- Hulpmiddel: Hallmarks of cancer
Wat zijn de 10 hallmarks of cancer?
1) Blijven delen
2) Remming ontwijken
3) Celdood weerstaan
4) Oneindige celdeling
5) Vorming van nieuwe bloedvaten
6) Invasie en metastase
7) Genoom instabiliteit en mutaties
8) Deregulatie van energievoorziening
9) Tumor bevorderende ontsteking
10) Ontsnapping aan het immuunsysteem
Wat wordt er bedoeld met Hallmark 1: Blijven delen?
Groeifactoren zijn nodig om de cel tot deling aan te zetten
Dit loopt via groeifactor receptor (Bijv. EGFR)
Tumor maakt zelf groeifactor of heeft geen groeifactor nodig voor activering
Als er een mutatie is in de receptor dan is er geen bindingsdeel nodig en is het receptor altijd ‘actief’ en loopt de reactie altijd zonder een bepaald signaal -> Zo kan een pathway aanstaan zonder groeifactor
Wat wordt er bedoeld met Hallmark 2: Remming ontwijken?
Normale cellen luisteren naar signalen die de groei remmen
Tumor schakelt deze groeiremmers uit
Dus tumor stimuleert terwijl het niet moet gebeuren en ontwijkt het remmingsmechanisme
Wat wordt er bedoeld met Hallmark 3: Celdood weerstaan?
Normale cellen kunnen mechanismen activeren die tot celdood leiden (Bijvoorbeeld als DNA teveel schade heeft)
Dit zet cellen aan om geprogrammeerd eiwitten en DNA af te breken (Apoptose)
Tumor schakelt apoptose uit
Wat wordt er bedoeld met Hallmark 4: Oneindige celding?
- Normale cellen kunnen slechts een beperkt aantal delingen doormaken
- Uitzondering zijn stamcellen: Die kunnen oneindig blijven doordelen. Ze hebben een enzymcomplex en bouwen iedere keer een enzym erbij als het gaat delen zodat een stamcel kan blijven delen zonder dat de telomeren korter worden
Dit komt doordat de telomeren bij elke celdeling korter worden (Bindweefselcellen kunnen bijvoorbeeld 50 keer delen en daarna niet meer)
Tumor -> schakelt de telomeerverlenging weer in en gaat op een stamcel lijken
Wat is het verschil tussen Hallmark 1 (Blijven delen) en Hallmark 4 (Oneindige celdeling)?
Blijven delen betekent dat de cel gaat delen
Oneindige celdeling betekent dat de cel blijft delen tot in het problematische
Bijvoorbeeld:
- Hallmark 1 en Hallmark 4 beide nodig om te rijden. Gaspedaal nodig om te gaan rijden en te blijven rijden (Om te kunnen delen), maar Brandstoftank bepaalt hoe lang er kan worden doorgereden (Oneindig celdeling)
Wat wordt er bedoeld met Hallmark 5: Vorming van nieuwe bloedvaten?
De groeiende tumor heeft veel voedingsstoffen, zuurstof, steun en support nodig. Er ontstaat een compositie van cellen en steunweefsel die moeten gaan groeien in een gecoördineerde manier
Tumor zal dus vorming van nieuwe bloedvaten (Angiogenese) stimuleren. Ze zijn niet cohesief, want ze hebben altijd voldoende contact met zuurstof
De Tumor moet de ‘directe omgeving’ ondersteunend maken aan groei
Wat is stroma?
De directe omgeving naast de tumor
Waaruit bestaat een stroma?
- Ondersteunend, niet-neoplastisch bindweefsel bloedvaten
- Ontstekingscellen (Macrofagen)
Stromacellen ondersteunen de tumor. Deze cellen bestaan uit Endotheel, fibroblasten en ontstekingscellen
Van de gastheer afkomstig
Wat doen stromacellen?
Ze verzorgen en ondersteunen de tumor
Wat zijn stromacellen?
- Endotheel
- Fibroblasten
- Ontstekingscellen
Soms ook collageen, macrofagen en granulocyten
Wat doet een stroma?
Stroma bevat endotheel
Endotheel zorgt voor angiogenese ten behoeve van de groei. Nodig voor de tumorgroei
Het vermogen van een neoplastische tumor nodule om te groeien wordt begrensd door het vermogen van nutriënten om erin te diffunderen. Dit is een diameter van 1-2 mm (TAF -> Tumor Angiogenic Factor)
Wat is nodig voor angiogenese?
Angiogene groeifactoren.
Normaal worden deze gecontroleerd geproduceerd en worden ook groeiremmende factoren geproduceerd
Als de angiogene groeifactoren de overhand nemen is (Als er genoeg is) er een angiogene switch
Tumor is in staat te zorgen voor toename angiogene groeifactoren en afname van groeiremmende factoren
Wat wordt er bedoeld met Hallmark 6: Invasie en metastase?
Tumor dringt in het omringende weefsel binnen met doorbraak door een basaalmembraan (Invasie). Na de invasie treedt er bij veel epitheliale tumoren een Epithelial Mesenchymale Transitie (EMT) plaats.
Tumorcellen kunnen over een grote afstand worden getransporteerd en daar nieuwe tumor geven (Metastasering). Metastasering kan via lymfebanen of bloedbanen Het bevat vele stappen waarvan een invasie vooraf aan toegaat.
Dit is de meest complexe en dodelijke eigenschappen
