4.4 Epigenetica, MDS en Kanker Flashcards
Wat is Myelodisplastisch Syndroom (MDS) en wat zijn de kenmerken?
Klonale ziekte van de hemopoïetische stamcel
- Cytopenie in 1 of meer cellijnen eventueel met dysplastische kenmerken, max 20% blasten
- Beenmerg met dysplastische kenmerken in 1 of meer cellijnen, max 20% blasten
- Vaak ineffectieve hematopoïese
- Indien >20% blasten -> Acute Myeloïde Leukemie
Wat is Revised International Prognostic Scoring System (IPSS-R)?
Risico classificatie van MDS
Hoe lager de waarde in cellijnen, des te hoger de score dus des te slechter de prognose
Behandeling is afhankelijk van IPSS-R score
Wat is de MDS therapie bij een lage IPSS-R?
IPSS-R laag (<4.5):
- Supportive care
- Bij problemen transfusie (Ery’s, thrombo’s)
- Infecties behandelen
- Eventueel hematopoëtische groeifactoren
- Eventueel medicatie
Wat is de MDS therapie bij een hoge IPSS-R?
IPSS-R hoog (>4.5):
- Behandeling met intensieve chemotherapie
18-65 jaar:
- Intensieve chemotherapie
- Eventueel stamceltherapie (Meestal 3 behandelepisodes)
> 65 jaar:
- Intensieve chemotherapie (2 kuren)
- Eventueel stamceltherapie (t/m 70 jaar)
Wat zorgt voor een betere overleving bij MDS behandelde patiënten?
5 azacytidine of decitabine:
- Betere overleving
- Vertraging progressie naar AML
- Meer transfusie-onafhankelijkheid
Hoe verschillen celtypes van elkaar?
Alle cellen hebben dezelfde 20.000 genen. Cellen verschillen van elkaar doordat in de verschillende cellen, verschillende genen aanstaan
Dit geldt ook voor leukemie. Bij verschillende soorten leukemie zijn er verschillende genen tot expressie gekomen
Wat zijn 2 vormen van epigenetische regulatie?
- DNA methylering
- Histon modificatie
Wat is Histon modificatie?
DNA is ingepakt in de kern rondom histon eiwitten. Chromatine is de combinatie van DNA en histoneiwitten
Bij open chromatine (Euchromatine) is het DNA goed toegankelijk om goed afgeschreven te worden en zitten de histonen niet dicht bij elkaar. Ze komen tot expressie
Bij gesloten chromatine zitten de histoneiwitten wel dicht bij elkaar en kan RNA niet goed worden afgeschreven van het DNA. Ze komen niet tot expressie
Op deze manier wordt de genexpressie gemoduleerd
Wat is DNA methylering?
Methylering van cytosine, op plaats 5 van de ringstructuur door DNA Methyl Transferase (DNMTs). Er ontstaat 5-methylcytosine
Methylering vindt alleen plaats in cytosinen met een G ernaast een CpG eiland
Wat is het effect van DNA methylering?
Het maakt het DNA minder toegankelijk. Zorgt dat transcriptiefactoren niet kunnen binden
Wat is het rol van hypermethylatie in het ontstaan van kanker?
Zorgt ervoor dat genen worden uitgezet die niet uitgezet horen te worden -> Dysplasie
Methylering zorgt voor minder transcriptie van een tumorsuppressor gen. Er kan bijvoorbeeld MDS ontstaan
Waar komt CpG eiland veel voor?
CpG eiland komt veel voor in promotorregio van tumorsuppressor gen
Welke 2 vormen van methylering zijn er?
- Novo methylering
- Maintenance methylering
Wat is maintenance methylering en waarvoor is het nodig?
Nodig voor het in stand houding van methylering
De kopie die ontstaat bij DNA replicatie heeft nooit gemethyleerde cytosinemoleculen.
Het maintenance methylase zorgt ervoor dat de cytosinemoleculen gemethyleerd worden
Wat is novo methylering?
De nieuwe methylering van een cytosine
