4.3 WNT/Beta-Catenine Signalering en Darmkanker Flashcards

1
Q

Welke cellen zitten in de niche (darm)?

A
  • Stamcellen
  • Paneth cellen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wat doen paneth cellen?

A
  • Ze secreteren lysozymen -> Antibacteriële functie
  • Ze secreteren het component WNT wat ervoor zorgt dat stamcellen, stamcellen blijven
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hoe gaat het WNT pathway als er niets gebeurd?

A

WNT pathway inactief -> Geen cel proliferatie

APC is actief en breekt het B-catenine af. Er is dan geen proliferatie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Waar zit B-catenine?

A
  • Cytoplasma
  • Membraan
  • Kern
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Waarbij is B-catenine betrokken?

A
  • Cel-cel adhesie
  • Transcriptie regulatie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Waarbij is E-cadherine betrokken?

A

Epitheliale cel-cel adhesie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Waar zit E-cadherine?

A
  • Cytoplasma
  • Transmembraan
  • Extracellulair
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hoe gaat het WNT pathway als WNT bindt aan de WNT receptor?

A

B-catenine wordt nu niet meer afgebroken. Er is activatie van transcriptie en proliferatie

B-catenine bouwt op in het cytoplasma als APC weg gaat door WNT.
B-catenine gaat dan naar TcF waardoor de transcriptie wordt aangezet en er proliferatie plaatsvindt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Wat gebeurd er als er meer WNT is?

A

Hoe meer WNT er is, hoe meer stamcellen er zijn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wat is de belangrijkste functie van de WNT pathway?

A

Het faciliteren van asymmetrische deling van de stamcel als dat nodig is

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Waarom werkt het WNT signaal alleen over korte afstanden?

A

Omdat WNT eiwitten een lipide groep hebben en binden daarmee aan de celmembraan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wat zijn de darmkanker aantallen, sterfgevallen en nieuwe gevallen in Nederland?

A

5000 sterfgevallen p.a.
15.000 nieuwe gevallen p.a.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Wat zijn erfelijke vormen van darmkanker?

A

Lynch syndroom:
- Mutaties in MMR genen
- Mutaties in MLH1, MSH2, MSH6
- Mutaties in PMS2

Familiaire Adenomateuze Polyposis (FAP):
- Mutaties in APC-gen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wat is Familiaire Adenomateuze Polyposis (FAP)?

A
  • Autosomaal dominante predispositie voor de ontwikkeling van multipele adenomateuze poliepen in colon en rectum
  • Patiënten hebben ook een verhoogd risico op andere tumoren
  • Ontstaat vaak op jonge leeftijd (20-30 jaar)
  • Veroorzaakt door mutaties in APC gen
  • Klinische variabiliteit in leeftijd waarop symptomen optreden, aantal poliepen in de darm, soort en andere tumoren
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wat is APC?

A

Het gen voor darmkanker

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Wat gebeurd er met het WNT pathway als er geen APC is (Bijvoorbeeld bij een mutatie, Familiaire Adenomateuze Polyposis)?

A

WNT pathway wordt dan geactiveerd: B-catenine wordt niet afgebroken en gaat naar de kern -> Proliferatie

17
Q

Het WNT pathway in darmkanker is constitutief geactiveerd. Wat gebeurd er bij 85% van de darmtumoren?

A

APC tumorsuppressor gen wordt geïnactiveerd, hierdoor werkt het destructiecomplex niet meer.

B-catenine concentratie stijgt. B-catenine gaat naar de kern en vorm hier een complex met TCF. B-catenine en TCF activeren de transcriptie

18
Q

Het WNT pathway in darmkanker is constitutief geactiveerd. Wat gebeurd er bij 15% van de darmtumoren?

A

Er treedt een oncogen mutatie op in het B-catenine gen. B-catenine kan niet meer worden afgebroken door het destructiecomplex

B-catenine concentratie stijgt. B-catenine gaat naar de kern en vormt hier een complex met TCF. B-catenine en TCF activeren de transcriptie

19
Q

Wat zijn de B-catenine-TCF target genen (WNT target genen) en wat is hun functie?

A
  • Cycline D en CDK4: Activering celcyclus
  • MYC: Hoge expressie leidt tot korte duur van de G0 fase van de celcyclus. Het activeert expressie van CDKs en inactiveert CDK inhibators
  • LGR5: Controleert stamcel karakter van de cel
20
Q

Hoe lang duurt de ontwikkeling van darmkanker?

A

Gemiddeld 17 jaar

21
Q

Wat is het doel van de bevolkingsonderzoek van darmkanker?

A

55-75 jaar: 1x per 2 jaar onderzoek ontlasting (Fecal Occult Blood test)

Doel: 2400 minder sterfgevallen per jaar

22
Q

Hoe gaat het WNT pathway als therapie target?

A

Remming cyclo-oxygenase-2 (COX2)

COX2:
- Productie door tumorcellen inflammatie
- Induceert prostaglandine E2 (PGE2) productie
- Activeert WNT signalering

23
Q

Waarom wordt COX2 geremd?

A

Om darmkanker te voorkomen en te remmen

24
Q

Hoe wordt COX2 geremd?

A

Met NSAIDs en COXIB

Bijvoorbeeld aspirine

25
Q

In de meeste darmcellen is de WNT/B-catenine signalering verstoord. Hoe komt dat?

A

Door mutaties in het tumor suppressor gen APC of een mutatie in het CTNNB1 (B-catenine) proto-oncogen