Wybielanie Flashcards
Prawidłowa barwa zęba - zakres:
od mlecznej (zęby mleczne), przez szaroniebieską do żółtobrunatnej (zęby stałe)
Od czego zależy barwa zęba?
- od nakładających się składowych zęba: szkliwa, zębiny i miazgi
- od grubości i gęstości szkliwa i zębiny
- grupy zębów (np. kły są bardziej żółte niż siekacze)
- zmienność osobnicza
- rasa
Szkliwo - prawidłowa przezierność i barwa:
przezierne o barwie niebieskobiałej, żółtej lub szarobiałej
Od czego zależy przezierność szkliwa?
od stopnia i rodzaju uwapnienia
Mineralizacja szkliwa a jego przejrzystość, barwa zęba i odporność na próchnicę:
- właściwie zmineralizowane szkliwo (o optymalnym stosunku wapnia do fosforu) → przejrzyste szkliwo, zęby żółte i bardziej odporne na próchnicę
- słabo zmineralizowane szkliwo (mniej korzystny stosunek wapnia do fosforu) → mało przejrzyste szkliwo, zęby białe i mniej odporne na próchnicę
- najsłabiej zmineralizowane szkliwo (zawiera dużo substancji organicznej) → zęby szaroniebieskie i podatne na próchnicę
Jakie obszary kolorystyczne wyróżniamy w obrębie zęba?
- przyszyjkowy - najbardziej żółty (żółta zębina prześwieca przez cienkie szkliwo)
- środkowy - gruba warstwa szkliwa i zębiny
- brzeg sieczny - najbardziej przezierny; zbudowany niemal z samego szkliwa
Zębina - prawidłowa przezierność i barwa:
barwy kości słoniowej i nieprzezierna
Zmiana grubości szkliwa w ciągu życia osobniczego:
nie zmienia swojej grubości, ale reaguje na zaburzenia przemiany materii (głównie mineralnej)
Zmiana grubości zębiny w ciągu życia osobniczego:
- grubość i gęstość podlega dużym zmianom
- zmiana gęstości zębiny zależy od przemiany mineralnej → zakłócenie prawidłowego stosunku gęstości subst podstawowej (polisacharydy związane z kolagenem) do liczby i średnicy kanalików zębinowych
- starzenie się zęba → zwiększenie objętości subst podstawowej kosztem kanalików zębinowych → zmiana zabarwienia
- starzenie się zęba → zwiększenie grubości zębiny (ciągłe działanie odontoblastów) → zmniejszenie a nawet zanik jamy zęba → zmniejszenie wpływu obecności miazgi na kolor zęba → ząb coraz ciemniejszy
Jakie czynniki mają wpływ na ocenę koloru zęba?
- czułość narządu wzroku
- adaptacja wzroku do barwy = poziom zmęczenia wzroku
- metameryzm
- kąt padania światła
- kolor tła
- stopień uwodnienia tkanek
- zjawiska optyczne w tkankach twardych zęba (opalescencja, fluorescencja, transparencja, transmisja i połysk powierzchni)
- grubość tkanek zęba
Na jakie barwy czułe są czopki?
niebieska, zielona i czerwona → ich natężenie decyduje o wrażeniu barwy
Na jakie barwy czułe są pręciki?
biała i czarna → ocena jasności
Od czego zależy czułość narządu wzroku na kolor?
od funkcjonowania narządu wzroku; jest cechą indywidualną
Po jakim czasie wzrok przyzwyczaja się do barwy?
po 5-7 s → ocena jest mniej obiektywna
Czym jest metameryzm?
różnica w odbiorze koloru, w zależności od rodzaju światła padającego na obiekt
Jakie światło jest najlepsze do oceny koloru zębów?
rozproszone światło słoneczne między godziną 10 a 14
Jaki kąt padania światła jest najlepszy do oceny koloru zębów?
padanie światła pod kątem prostym
Jaki kolor tła jest najlepszy do oceny koloru zębów?
niebieski - jest relaksujący dla wzroku i zwiększa czułość czopków na odbiór barwy żółtej
Jak wpływa stopień uwodnienia tkanek na barwę zęba?
ząb suchy wydaje się jaśniejszy → zawsze należy zwilżyć zęby przed oceną koloru
Opalescencja:
mleczne mienienie się szkliwa po podświetleniu światłem dziennym (szkliwo pochłania światło długie, a odbija krótkie - UV)
Fluorescencja:
pochłanianie przez zębinę krótkich fal UV (niebieskawa poświata), która ulegając wzbudzeniu emituje skumulowaną energię w formie światła → żywy naturalny wygląd zęba
Transparencja:
zależy od stopnia mineralizacji i grubości szkliwa (w pełni transparentne szkliwo jest optycznie szare i ma jednorodną budowę) → każde zaburzeni mineralizacji powoduje powstanie miejsc o zmienionej gęstości tkanki = obszary o różnym stopniu przejrzystości
Transmisja:
zmiana kąta przechodzenia promienia świetlnego przez tkanki zęba
Połysk powierzchni:
powierzchnie gładkie zapewniają lustrzane odbicie światła; powierzchnie szorstkie rozpraszają światło
Jakie parametry wpływają na kolor zęba?
- barwa
- nasycenie
- jasność
Nasycenie:
- intensywność barwy
- cecha odwrotnie proporcjonalna do jasności (część przyszyjkowa ma największe nasycenie i niską jasność koloru, brzeg sieczny - odwrotnie)
Jasność:
- miara wrażenie wzrokowego, które oko odbiera ze świecącej powierzchni
- najważniejsza i najsilniej postrzegana cecha koloru
- cecha odbierana przez pręciki - zmrużenie oczu wzmaga ich czułość
Główny czynnik wpływający na rezultat wybielania:
przyczyna przebarwienia (w mniejszym stopniu od stosowanego środka wybielającego)
Czego wynikiem są przebarwienia zębów?
nagromadzenie barwników = chromoforów na powierzchni i wewn tk twardych (zwłaszcza w ich części organicznej)
Pochodzenie chromoformów:
- organiczne (np. karoten)
- nieorganiczne (np. jony metali)
- połączenie powyższych (np. hemoglobina)
Ogólne przyczyny przebarwień zębów :
- tetracykliny
- fluoroza
- hiperbilirubinemia
- alkaptonuria
- torbielowate zwłóknienie trzustki
- niedoczynność nadnerczy
- niedo- i nadczynność tarczycy
- nadczynność przedniego płata przysadki
- wrodzona porfiria
- dziedziczna dysplazja szkliwa i zębiny
- dziedziczna osteodystrofia Albrighta
Przyczyny miejscowe egzogenne przebarwień zębów:
- naturalne i sztuczne barwniki pożywienia (jagody, czarna porzeczka, soki, zioła)
- używki (kawa, herbata, czerwone wino, tytoń, marihuana)
- leki doustne (np. z żelazem)
- płukanki antyseptyczne (chlorheksydyna, sangwiryna, cetylopirydyna, listeryna, nadmanganian potasu, kora dębowa)
- fluorek cyny stosowany w celach profilaktycznych
Przyczyny miejscowe endogenne przebarwień zębów:
- urazy zębów
- krwotoki miazgi w trakcie ekstrypacji
- martwa miazga (pozostawienie jej w komorze po leczeniu lub po urazie)
- leki i materiały do wypełnień zębów, np. amalgamaty
- leki i materiały do wypełnień kanałów
- uszkodzenia zawiązków zz stałych
- próchnica
- nieszczelna odbudowa po leczeniu endo (wnikanie bakterii i barwników egzogennych do jamy zęba)
- starcia patologiczne
- resorpcja wewn
Jak dzielimy przebarwienia zębów ze względu na wnikanie barwnika do tk zęba?
- przebarwienia endogenne - przenikanie barwników w struktury twarde tk zęba
- przebarwienia egzogenne - przyleganie barwników do powierzchni zęba
Urazy zębów - zmiana zabarwienia:
- krwawienie wewn → początkowo różowe → szarobrązowe (wynik zmian degeneracyjnych)
- mineralizacja komory → żółtawe
Materiały stosowane do wypełnień kanałów - zmiana zabarwienia:
- pasta N2 → różowy
- pasta AH2, Ketac Endo → szary
- srebrne WKK
Resorpcja zęba - zmiana zabarwienia:
tzw. różowy ząb (pink spot)
Torbielowate zwłóknienie trzustki - zmiana zabarwienia:
szary lub brązowoszary
Niedoczynność nadnerczy - zmiana zabarwienia:
żółty
Nadczynność tarczycy - zmiana zabarwienia:
niebieskobiały