Pierwsza pomoc w endo Flashcards
Co jest ideą pierwszej pomocy u pacjenta zgłaszającego się z bólem?
- przyniesienie ulgi
- usunięcie istniejących ognisk zapalnych lub infekcji
- przygotowanie pacjenta do dalszego leczenia
Jak dzielimy procesy patologiczne powodujące ból ze względu na stan miazgi i ozębnej, sposób powstania i nasilenie bólu?
A. nadwrażliwość
B. związane ze stanem zapalnym
• przekrwienie miazgi
• ostre stany zapalne
I. ostre zapalenie miazgi
II. ostre zapalenie miazgi z ostrym zapaleniem tkanek okołowierzchołkowych
III. ostre ropne zapalenie tkanek okołowierzchołkowych
• zapalenia objawiające się bólem przy zmianach ciśnienia
C. związane z czynnikiem mechanicznym
• zgryz urazowy
• urazy zębów i miękkich tkanek twarzy
• pęknięcia zębów
Jakie wyróżniamy rodzaje przekrwienia miazgi?
- czynne - nadmierny dopływ krwi do miazgi (poszerzenie naczyń tętniczych i włosowatych)
- bierne - utrudniony odpływ krwi przez naczynia żylne przy stałym dopływie krwi przez naczynia tętnicze
Który rodzaj przekrwienia miazgi występuje częściej?
przekrwienie czynne = zwiększony napływ krwi do miazgi
Czym charakteryzuje się ból spowodowany przekrwieniem miazgi?
- stłumiony i przedłużony ból na ciepło (wzrost ciśnienia krwi w miazdze)
- krótki i ostry ból na zimno
W jakiej pozycji ciała często pojawia się ból spowodowany przekrwieniem miazgi?
w poziomej pozycji ciała (zwiększony napływ krwi do miazgi)
Przekrwienie miazgi - badanie reakcji:
reakcja prawidłowa lub obniżenie progu pobudliwości w stosunku do zęba jednoimiennego
pomocniczym badaniem może być ocena krążenia krwi w miazdze za pomocą laserowego dopplerowskiego przepływomierza (LDF)
Przekrwienie miazgi - leczenie:
usunięcie przyczyny jego wystąpienia (najczęściej próchnicy)
po usunięciu próchnicy do ubytku zakłada się nietwardniejący Ca(OH)2 / TCE / środek antybiotykowo-sterydowy na tydzień → po tygodniu należy zbadać reakcję zęba (przy braku nieprawidłowości - dalsze leczenie zacho)
przekrwienie jest często stanem poprzedzającym zapalenie miazgi zęba, dlatego należy jak najszybciej usunąć czynnik patogenny, by miazga mogła powrócić do stanu fizjologicznego
Jakim bólem charakteryzuje się początkowe ostre zapalenie miazgi?
- silna reakcja bólowa w trakcie posiłków (zwłaszcza słodkich i zimnych)
- ciepło z reguły łagodzi ból
- trudny do zlokalizowania
- trwa nie dłużej niż 2-3 dni
- brak dolegliwości ze strony ozębnej
Ostre zapalenie miazgi - zmiany w RTG:
brak zmian
Jak zmienia się próg pobudliwości zęba z ostrym zapaleniem miazgi?
próg pobudliwości może być normalny lub nieznacznie obniżony
Ostre zapalenie miazgi - leczenie:
proces odwracalny → zachowanie miazgi zęba
po usunięciu próchnicy (przyczyny stanu zapalnego) do ubytku zakłada się nietwardniejący Ca(OH)2 / TCE / środek antybiotykowo-sterydowy na tydzień → po tygodniu należy zbadać reakcję zęba (przy braku nieprawidłowości - dalsze leczenie zacho)
Jak zmienia się reakcja na temperaturę wraz z pogłębianiem stanu zapalnego miazgi?
początkowy stan zapalny - ząb wrażliwy na zimno; ciepło - łagodzi
zaawansowany stan zapalny - zmniejszenie wrażliwości na zimno; zwiększona reakcja na ciepło
Jakim bólem charakteryzuje się zaawansowane zapalenie miazgi?
- obniżenie wrażliwości na zimno i zwiększenie na ciepło
- dłuższe ataki bólu i krótsze przerwy między nimi
- brak objawów bólowych na opukiwanie lub nagryzanie (zapalenie nie obejmuje tk okw)
- ból promieniujący, trudny do zlokalizowania
Jak zmienia się próg pobudliwości wraz ze wzrostem zaawansowania zapalenia miazgi?
obniża się
Jakie objawy świadczą o poszerzeniu się stanu zapalnego na ozębną?
- ząb staje się wrażliwy na opukiwanie
* zimno może łagodzić ból
Nieodwracalne zapalenie miazgi - pacjent bólowy - leczenie przy braku czasu:
- całkowite opracowanie ubytku próchnicowego
- trepanacja komory
- usunięcie miazgi komorowej i kanałowej (zwłaszcza z najszerszego kanału)
- założenie jałowego wacika (można zastosować preparat antybiotykowo-sterydowy) i szczelne zamknięcie
u pacjentów nadmiernie pobudzonych lub u których analgezja jest niemożliwa zakłada się środek dewitalizujący
Jakich zasad należy przestrzegać zakładając środek dewitalizujący?
- środek umieszczać na strepanowaną komorę na watce bez ucisku
- wypełnienie tymczasowe musi być szczelne (by preparat nie przedostał się do okolicznych tkanek)
Czym charakteryzuje się ból w ostrym zapaleniu miazgi z ostrym zapaleniem tk okw?
- bardzo silny, długotrwały ból o zmiennym natężeniu
- w większości przypadków ciepło wzmaga reakcję bólową, a zimno - łagodzi
- dodatnia reakcja na opukiwanie
- może pojawić się zwiększenie wrażliwości na nagryzanie i nieznaczne wysunięcie zęba z zębodołu (z powodu przenoszenia się stanu zapalnego na ozębną i gromadzący się wysięk)
Jak zmienia się próg pobudliwości w ostrym zapaleniu miazgi z ostrym zapaleniem tk okw?
próg pobudliwości jest podwyższony (miazga jest żywa, ale ze względu na liczne ogniska martwicy i zaawansowany stan zapalny prób pobudliwości odbiega od prawidłowej reakcji)
Jakie zmiany na RTG można zaobserwować w przypadku ostrego zapalenia miazgi i tk okw?
brak zmian lub nieznaczne poszerzenie szpary ozębnej
Ostre zapalenie miazgi i tkanek okw - leczenie:
wyłuszczenie miazgi komorowej i kanałowej wraz z szerokim chemo-mechanicznym opracowaniem kanałów
- z powodu żywej reakcji miazgi, zwłaszcza w części przywierzchołkowej kanałów - konieczne jest znieczulenie
- po strepanowaniu komory niezbędne jest dokładne wypłukanie 2,5% podchlorynem → działanie bakteriobójcze + rozpuszcza warstwę organiczną
- do opracowania kanałów (zwłaszcza ich części przywiechołkowej) zalecane są techniki rotacyjne → zmniejszają ryzyko przepchnięcia resztek miazgi, wiórków zębiny i bakterii do tk okw
Jak radzić sobie z problemami z analgezją pacjentów z ostrym stanem zapalnym?
zaleca się podanie większej dawki znieczulenia lub zastosowanie różnych technik (domiazgowe, śródwięzadłowe, nasiękowe, przewodowe)
Ostre zapalenie miazgi i tkanek okw - leczenie przy braku czasu:
wyłuszczenie miazgi z najszerszych kanałów + wprowadzenie preparatu antybiotykowo-sterydowego (lub jałowa watka / nasączona antyseptykami parującymi) i szczelne zamknięcie tymczasowe
należy się spodziewać szybkiego ponownego pojawienia się dolegliwości bólowych → konieczne jak najszybsze wyznaczenie kolejnej wizyty
Z czym należy różnicować ostre ropne zapalenie tkanek okw?
z ropniem przyzębnym
Czym charakteryzuje się ból w ostrym ropnym zapaleniu tk okw?
- silne bóle samoistne, pulsujące, ciągłe, nasilające się przy poziomym położeniu ciała i pod wpływem ciepła
- ząb przyczynowy jest wrażliwy na opukiwanie i nagryzanie
- wysadzanie zęba z zębodołu i rozchwianie
Ropień przyzębny - objawy:
- ropień okołowierzchołkowy - zaczerwienienie błony śluzowej
- ropień podokostnowy - zaczerwienienie błony śluzowej + obrzęk; nasilenie dolegliwości bólowych; objawy ogólnoustrojowe (złe samopoczucie, gorączka);
- ropień podśluzówkowy - zaczerwienienie błony śluzowej + obrzęk; zmniejszenie dolegliwości bólowych
Ropień przyzębny - obraz RTG:
mniejsze lub większe poszerzenie szpary ozębnej (resorpcja blaszki kostnej zębodołu i cementu korzeniowego przez wysięk ropny)
w zaostrzonych stanach przewlekłych - obraz taki sam jak w zapaleniach zianinowych
Objawy zapalenia tkanki łącznej (cellulitis) vs ropnia:
cellulitis: ostry przebieg, silny, rozlany ból z dużym obrzękiem, ze słabym odgraniczeniem od otoczenia z początkowo ciastowatym, a następnie deskowatym naciekiem i ciężkim stanem ogólnym
ropień: łagodniejszy przebieg i przewlekły charakter; obrzęk dobrze odgraniczony od otoczenia; objaw chełbotania (obecność jamy wypełnionej ropą); dobry stan ogólny; mniej groźne
Czym jest spowodowane zapalenie tkanki łącznej (cellulitis)?
bakterie tlenowe (w odróżnieniu od ropnia, za którego powstanie odpowiadają bakterie beztlenowe)
Pacjenta z jakimi objawami należy skierować do chirurga szczękowo-twarzowego?
- problemy w połykaniu, oddychaniu
- gwałtowny rozwój zakażenia
- temperatura powyżej 38,8°C
- szczękościsk
- upośledzenie odporności (ciężka cukrzyca, mocznica, alkoholizm, niedożywienie, choroby nowotworowe, przyjmowanie leków immunosupresyjnych i przeciwnowotworowych)
- zajęcie przestrzeni powięziowych
Ropień - leczenie przy braku obrzęku:
drenaż przez jamę zęba; w celu minimalizacji drgań i doznań bólowych należy trzymać leczony ząb w palcach
po dokładnym odsączeniu, opracowaniu i osuszeniu, kanał wypełnia się nietwardniejącym Ca(OH)2 - w przypadku stałej obecności wysięku do komory zakłada się jałowy gazik lub nasączony parującym antyseptykiem - i szczelnie zamyka ubytek
w przypadku obfitego, długotrwałego wysięku dopuszczalne jest pozostawienie otwartego zęba na max 24 h, ale należy dążyć do zamknięcia jamy zęba na pierwszej wizycie, by zapobiegać wtórnej infekcji z jamy ustnej
Kiedy mamy do czynienia z jedynym przypadkiem gdy celowo przechodzimy poza otwór anatomiczny narzędziem kanałowym?
w przypadku odbarczania ropnia przez jamę zęba, gdy nie doszło do ewakuacji treści po trepanacji komory
W jaki sposób dokonujemy przejścia poza otwór anatomiczny w celu odbraczenia ropnia?
poszerzenie otworu fizjologicznego do 25 wg ISO, a następnie przechodzimy poza otwór narzędziem endo (pilnikiem lub poszerzaczem)
- należy ciągle odsączać wydzielinę
- w trakcie poszerzania należy delikatnie płukać kanał letnią wodą destylowaną lub solą fizjologiczną - użycie podchlorynu i wody utlenionej na tym etapie doprowadzi do zbijania się elementów wysięku w bryłki → może dojść do blokowania okolicy otworu anatomicznego
Jak zmienia się wydzielina ewakuowana z ropnia w miarę uwalniania?
ropna → ropno-krwista → krwista → czysto surowicza
Kiedy do płukania kanału można użyć podchlorynu sodu czy wody utlenionej jeśli ewakuujemy zawartość ropnia przez jamę zęba?
dopiero po całkowitej ewakuacji wydzieliny ropnej i uzyskaniu krwistego wysięku