Rentgenodiagnostyka w endo Flashcards
Który wymiar na dwuwymiarowym zdjęciu zewnątrz- i wewnątrzustnym lekarz musi sobie wyobrazić?
przedsionkowo-językowy (poprzeczny)
Jakie struktury w obrębie szczęki mogą utrudniać właściwe rozpoznanie?
- kostny brzeg dołu nosowego
- szew pośrodkowy szczęki
- otwór i kanał przysieczny
- łuk jarzmowy
- zatoki szczękowe (szczególnie dno zatoki szczękowej, zachyłki zatok oraz ich przegrody kostne)
- podniebienie twarde
Jakie struktury w obrębie żuchwy mogą utrudniać właściwe rozpoznanie?
- otwór językowy
- otwór bródkowy
- kanał żuchwy
- kresa żuchwowo-gnykowa
- kresa skośna
Jak rozróżnić kresę skośną od żuchwowo-gnykowej na RTG dolnych trzonowców, gdy widoczne są obie?
kresa żuchwowo-gnykowa położona jest poniżej kresy skośnej
Dlaczego analogowe zdjęcia wewnątrzustne za moment będą historią rentgenodiagnostyki?
- czas uzyskania pełnowartościowego zdjęcia RTG wynosi kilkanaście minut (ze względu na czasochłonny proces “mokrej” obróbki ciemniowej)
- konieczność stosowania szkodliwych odczynników chemicznych (wywoływacze i utrwalacze)
- ważne są umiejętności osoby wykonującej zdjęcie, jakość procesu wywołania i parametry ekspozycji (gdy są nieprawidłowe, zdjęcie jest nieprzydatne)
• jedyne co stanowi plus tych zdjęć to prawie nieskończona rozdzielczość kliszy (wysokie odwzorowanie szczegółów)
Jakie główne cele ma nowoczesna diagnostyka radiologiczna?
jak najlepsza jakość przy jak najwyższym bezpieczeństwie
Zalety radiografii cyfrowej:
- prezentowanie uzyskanego obrazu RTG w formie cyfrowej (na monitorze komputera)
- możliwość bardzo szybkiej i prostej obróbki cyfrowej radiogramu
- zmniejszenie dawki obciążającej pacjenta (detektory radiografii cyfrowej są wielokrotnie bardziej czułe na promieniowanie RTG od błon rentgenowskich → skrócenie czasu ekspozycji)
Rodzaje radiografii cyfrowej:
pośrednia i bezpośrednia
Na czym polega tworzenie obrazu w radiografii cyfrowej pośredniej?
promieniowanie RTG → pośredni nośnik obrazu = płytka pokryta światłoczułym fosforem magazynującym PSP (występuje w kilku różnych rozmiarach) → umieszczenie płytki w specjalnym skanerze, w którym wiązka lasera helowo-neonowego wzbudza fosfor, a uwolniona z niego energia jest w postaci światła → fotopowielacz przekształca je na sygnał cyfrowy
Czy płytka PSP wykorzystywana do radiografii cyfrowej pośredniej może być używana wielokrotnie?
tak, po odczycie jest poddawana działaniu światła widzialnego, które powoduje usunięcie utajonego obrazu z fosforu magazynującego
Na czym polega tworzenie obrazu w radiografii cyfrowej bezpośredniej?
promieniowanie RTG → detektor wyposażony w element ze sprzężeniem ładunku (CCD) / element oparty o technologię półprzewodnikową (CMOS) → połączenie bezpośrednio z komputerem
Dlaczego w endodoncji super-ważne jest korzystanie z metod rentgenodiagnostyki o znacznie zredukowanej dawce efektywnej promieniowania?
podczas leczenia endodontycznego wykonuje się znaczną liczbę zdjęć RTG
W jaki sposób przekształcanie cyfrowego obrazu rentgenowskiego może być przydatne w naszej praktyce?
- powiększanie → ocena niewielkich zmian patologicznych, uwidacznianie wierzchołka narzędzia w kanale
- zmiana nasycenia (regulacja jasności i kontrastu)
- zmiana obrazu negatywowego na pozytyw → dostrzeżenie pewnych nieprawidłowości, które na tradycyjnym radiogramie mogłyby zostać niezauważone
- psudokolorowanie → łatwiejsze diagnozowanie zmian patologicznych i łatwiejsza komunikacja lekarza z pacjentem
- tymosynteza = isodensity → ocena rozległości zmian
- kalibracja oraz pomiary liniowe → dodatkowa metoda pomiaru długości zęba
Czym jest pseudokolorowanie?
zamiana pikseli skali szarości na przyporządkowane im odpowiednie barwy (ko ludzkie łatwiej rozróżnia kolory niż odcienie szarości)
Czym jest tomosynteza?
uwypuklenie pikseli o tej samej wartości skali szarości przy użyciu jednego koloru
Podstawowe rodzaje badań rentgenowskich wykorzystywane w leczeniu endo:
- OPG
- zdjęcie zębowe
- CBCT
Czym różni się zdjęcie pantomograficzne od ortopantomograficznego?
- OPG - podczas wykonywania zdjęcia, układ źródło promieniowania - detektor obraca się wokół trzech osi obrotu
- patomograficzne - podczas wykonywania zdjęcia, układ źródło promieniowania - detektor obraca się wokół jednej osi obrotu
Dlaczego OPG jest niewystarczające do podjęcia decyzji o leczeniu kanałowym?
- zbyt niska rozdzielczość
- powiększenie obrazu nawet do 25%
- zniekształcenia geometryczne
- nakładanie się struktur anatomicznych
- niewłaściwe pozycjonowanie pacjenta w aparacie
Które zęby są najgorzej widoczne na zdjęciu pantomograficznym? Dlaczego?
sieczne górne i dolne (nakładanie się na tę okolicę kręgosłupa) oraz górne przedtrzonowce i trzonowce (zatrzymanie powietrza między podniebieniem twardym a grzbietem języka)
Jakie informacje możemy uzyskać ze zdjęcia pantomograficznego?
ocenę stanu kości szczęki i żuchwy (zaniki pionowe i poziome) → ocena zmian endo-perio
Jakie informacje możemy uzyskać z OPG?
- kształt korzeni zębów
- obecność zmian okołowierzchołkowych
- zęby po leczeniu amputacyjnym
- rozległe zniszczenia twardych tkanek w obrębie koron i korzeni zębów
Jakie zdjęcie jest najpowszechniej wykonywane w endodoncji?
zdjęcie zębowe = przylegające zdjęcie wewnątrzustne = zdjęcie celowane na wierzchołek korzenia
Co powinno przedstawiać prawidłowo wykonane zdjęcie zębowe?
- cała korona kliniczna
- korzeń lub korzenie
- kość wyrostka zębodołowego szczęki / część zębodołową żuchwy w takim zakresie, aby zostało uwidocznione przyzębie wierzchołkowe i brzeżne
- diagnozowany ząb powinien być usytuowany w centralnej części radiogramu
Czy zdjęcia zębowe powiększają czy pomniejszają obraz? Ile mogą wynosić odchylenia od rzeczywistych wymiarów?
mogą powiększać lub pomniejszać w zależności od zastosowanej techniki, odchylenia mogą wynosić od 5 do 7 mm
Metoda Ingle’a:
- metoda radiologicznego wyznaczania długości roboczej kanału
- polega na wykonaniu co najmniej dwóch zdjęć RTG: pierwsze służy do oceny wstępnego oszacowania długości zęba, a kolejne wykonuje się z narzędziem kanałowym wprowadzonym o 1-1,5 mm krócej niż zmierzona na poprzednim zdjęciu radiologiczna długość zęba, gdy na drugim zdjęciu z narzędziem w kanale, wierzchołek instrumentu znajduje się powyżej 3 mm przed lub poza wierzchołkiem, należy położenie zdjęcia skorygować i wykonać kolejne zdjęcie
Zalety i wady wyznaczania długości roboczej kanału metodą Ingle’a:
ZALETY:
• bardzo precyzyjna
• można ją zastosować u pacjentów z rozrusznikami serca i zaburzeniami rytmu oraz w przypadku niezakończonego rozwoju wierzchołka korzenia zęba
WADY:
• czasochłonna
• zbyt obciążająca z punktu widzenia ochrony radiologicznej
Jak dzielimy CBCT ze względu na wielkość pola obrazowania?
- duże pole obrazowania (LARGE FOV) - najbardziej przydatne
- średnie pole obrazowania (MEDIUM FOV)
- ograniczone / małe pole obrazowania (SMALL FOV)
Czym jest pole obrazowania?
obszar w obrębie twarzoczaszki w kształcie walca (rzadziej kuli), który poddany naświetlany wiązką promieni RTG w kształcie stożka, zostaje zobrazowany na poszczególnych przekrojach tomogramu
Jaką dokładność mają pomiary wykonane na CBCT?
0,2 - 0,5 mm
Czym jest rozdzielczość przestrzenna?
parametr określający dokładność odwzorowania szczegółów na obrazie graficznym, a jednocześnie zdolność do odróżnienia dwóch najmniejszych punktów znajdujących się obok siebie → im wyższa rozdzielczość tym wyraźniejsze są detale na przekrojach tomogramu