Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Zachowawcza > Endodontium i tkanki okołowierzchołkowe - morfologia i funkcje > Flashcards

Endodontium i tkanki okołowierzchołkowe - morfologia i funkcje Flashcards

1
Q

Czym jest endodontium?

A

strukturalno-funcjonalna jedność składająca się z miazgi i zębiny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Z czego rozwija się endodontium?

A

z brodawki zębowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Co znajduje się w kanalikach zębinowych?

A
  • wypustki odontoblastów (włókna Tomesa)
  • bezmielinowe włókna nerwowe
  • niezmineralizowane włókna kolagenowe lub zmineralizowane złogi
  • płyn tkankowy odżywiający zębinę
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Czy miazga zęba z wiekiem ulega mineralizacji?

A

miazga zęba z wiekiem może ulegać zmianom zwyrodnieniowym, a tylko sporadycznie przekształca się w tkankę twardą

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Gdzie kończy się miazga?

A

w obrębie otworu fizjologicznego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Czym jest otwór fizjologiczny?

A

przewężenie kanału w odległości 0,5 - 2 mm od otworu anatomicznego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

W jaki sposób powstaje otwór fizjologiczny?

A

na skutek wnikania cementu korzeniowego do światła kanału

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Czym jest tkanka miazgowo-ozębnowa?

A

= tkanka mieszana

pomiędzy otworem anatomicznym a fizjologicznym elementy komórkowe i włókniste ozębnej w okolicy wierzchołkowej przechodzą bezpośrednio w utkanie miazgowe i tworzą tkankę mieszaną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Czy tkanka mieszana ma właściwości regeneracyjne? Dlaczego?

A

ma duże właściwości regeneracyjne, ponieważ jest bardzo dobrze unaczyniona, jej naczynia krwionośne są bezpośrednio połączone z naczyniami ozębnej i szpiku kostnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

W jaki sposób tkanka mieszana może zamknąć wrota zakażenia z jamy ustnej do ustroju?

A

poprzez pobudzenie odonto- i cementoblastów, ulega mineralizacji i zamyka wrota zakażenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Czym jest miazga zęba?

A

niedojrzała tkanka łączna typu embrionalnego, bogato unaczyniona i unerwiona

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Co znajduje się w substancji podstawowej miazgi?

A
  • komórki
  • włókna
  • naczynia
  • nerwy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Jaką konsystencję ma substancja podstawowa miazgi?

A

galaretowatą

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Z czego zbudowana jest substancja podstawowa miazgi?

A

z proteoglikanów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Jaką funkcję pełni substancja podstawowa miazgi?

A

miejsce transportu i wymiany substancji odżywczych, reguluje metabolizm

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Jakie rodzaje włókien znajdują się w substancji podstawowej miazgi?

A
  • kolagenowe

* siateczkowe / reticulinowe / srebrochłonne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Gdzie znajdują się włókna siateczkowe w miazdze zęba?

A
  • najwięcej włókien siateczkowych znajduje się na obwodzie miazgi
  • w strefie Weila tworzą one splot
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Czym są włókna Korffa?

A

pęczki włókien siateczkowych wychodzących ze splotów strefie Weila i spiralnie wnikające do warstwy odontoblastów i do prezębiny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Co produkuje włókna substancji podstawowej?

A

fibroblasty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Czy odontoblasty produkują włókna?

A

tak, ale dla zrębu zębiny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Jak zmienia się struktura miazgi wraz z wiekiem?

A
  • młoda miazga zawiera dużo komórek i mało cienkich włókien

* wraz z wiekiem zmniejsza się liczba komórek, a przybywa elementów włóknistych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Jakie warstwy wyróżniamy w budowie miazgi?

A
  • warstwa środkowa właściwa
  • warstwa pośrednia Weila
  • warstwa obwodowa odnotoblastów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Z czego zbudowana jest warstwa środkowa miazgi?

A

= strefa bogatokomórkowa

  • duża liczba fibroblastów i niezróżnicowanych komórek mezenchymatycznych
  • granulocyty, limfocyty, makrofagi, komórki plazmatyczne i komórki tuczne
  • przez warstwę środkową przebiegają naczynia krwionośne i limfatyczne oraz nerwy, które wniknęły do miazgi przez otwór wierzchołkowy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Jaki kształt mogą mieć fibroblasty miazgi?

A
  • gwieździste
  • okrągłe
  • owalne
  • wrzecionowate
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Jaką funkcję pełnią fibroblasty miazgi?

A

wytwarzają substancję podstawową i prokolagen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Jaką funkcję pełnią komórki mezenchymatyczne miazgi?

A

mają zdolność do przekształcania się w odontoblasty (poprzez formę pośrednią - preodontoblasty)

kom. mezenchymatyczna → preodontoblast → odontoblast

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Czy fibroblasty mogą przekształcać się w odontoblasty?

A

prawdopodobnie tak

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Co zawiera warstwa pośrednia miazgi?

A

= strefa ubogokomórkowa = warstwa Weila

  • włókna Korffa
  • wypustki fibroblastów
  • miazgowe wypustki odontoblastów
  • bogata sieć naczyń włosowatych
  • dwa sploty nerwowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Jakie sploty nerwowe występują w miazdze?

A

splot Raszkowa i splot pododontoblastyczny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Gdzie znajduje się splot Raszkowa?

A

na granicy warstwy środkowej i Weila

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Gdzie znajduje się splot pododontoblastyczny?

A

pod warstwą odontoblastów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Włókna nerwowe odchodzące od którego splotu miazgowego wnikają do kanalików zębinowych?

A

od splotu pododontoblastycznego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Jakie pęczki włókien nerwowych tworzą splot Raszkowa?

A

pęczki rdzennych włókien nerwowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Jakie pęczki włókien nerwowych tworzą splot pododontoblastyczny?

A

pęczki bezrdzennych włókien nerwowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

W której warstwie miazgi małozróżnicowane komórki przekształcają się w odontoblasty? Jaki czynnik to wywołuje?

A

w warstwie Weila pod wpływem uszkodzenia odontoblastów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Jakie komórki miazgi są najbardziej zróżnicowane?

A

odontoblasty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Jaką funkcję pełnią odontoblasty?

A

tworzą zębinę

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

W jaki sposób rozmnażają się odontoblasty?

A

przez stadium preodontoblastyczne z mniej zróżnicowanych komórek mezenchymatycznym i młodych fibroblastów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Jaki kształt mają odontoblasty?

A

gruszkowaty lub walcowaty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Jakie wypustki mają odontoblasty?

A
  • włókno Tomesa - obwodowa dłuższa, wnikająca do kanalika zębinowego
  • wypustka miazgowa - krótsza, przechodzi przez strefę Weila i kończy się w miazdze właściwej
  • wypustki międzykomórkowe = desmosomy - połączenia między odontoblastami
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Jakie organella występują w odontoblastach?

A
  • duże owalne jądro w domiazgowym biegunie komórki
  • aparat Golgiego
  • siateczkę śródplazmatyczną
  • liczne mitochondria
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Co występuje we włóknach Tomesa?

A

liczne pęcherzyki i ziarnistości wydzielnicze zawierające produkty odżywcze, które przez mikrokanaliki wypustek przedostają się do substancji podstawowej zębiny okołokanalikowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Gdzie jest odkładana i w jakiej postaci zębina produkowana przez odontoblasty?

A

w postaci niezmineralizowanej prezębiny odkłada się między wypustkami cytoplazmatycznymi (a następnie ulega mineralizacji)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Jak zmienia się kształt odontoblastów wraz z lokalizacją w miazdze?

A

w części korzeniowej ulegają spłaszczeniu, a w okolicy wierzchołkowej zanikają

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Który rodzaj wypustek odontoblastów oddaje odgałęzienia boczne?

A

włókna Tomesa, poprzez które łączą się z sąsiednimi wypustkami

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Od jakich tętnic odchodzą gałązki zębowe?

A

od tętnic zębodołowych (3 lub więcej)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Którędy gałązki zębowe wnikają do miazgi?

A

przez otwór wierzchołkowy i kanały boczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Jak biegną naczynia tętnicze w miazdze?

A

obwodowo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Jak biegną naczynia żylne w miazdze?

A

centralnie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Gdzie naczynia włosowate miazgi tworzą splot?

A

w okolicy odontoblastów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Którędy naczynia żylne opuszczają miazgę?

A

przez otwór wierzchołkowy i kanały boczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Jaką budowę błony podstawnej mają naczynia włosowate miazgi?

A

1) ściana ciągła wysłana śródbłonkiem otoczonym pericytami
2) posiadają okienka w błonie podstawnej przykryte cienką błoną plazamtyczną - występują bardzo licznie pod warstwą odontoblastów, umożliwiając dobrą wymianę substancji odżywczych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

W jaki sposób regulowany jest przepływ krwi w naczyniach mazgi?

A

przez zwężenie lub rozszerzenie naczyń
• przy udziale mięśni gładkich ścian naczyń
• przy udziale zwieraczy w naczyniach (komórek mięśniowych, silnie unerwionych, znajdujących się na granicy naczyń przedwłosowatych i włosowatych)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

Jaką funkcję pełnią liczne anastomozy w miazdze?

A
  • dzięki nim dany obszar nie jest zamknięty i ograniczony do jednego źródła ukrwienia
  • umożliwia równomierne odżywianie tkanki
  • zabezpieczają przed niedokrwieniem w wyniku zaczopowania jednego z głównych naczyń
  • zespolenia tętniczo-żylne pozwalają na wyrównanie ciśnienie naczyń odprowadzających w przypadku procesu zapalnego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

Gdzie oddają chłonkę naczynia limfatyczne miazgi?

A
  • do naczyń ozębnej i kości

* do węzłów podżuchwowych i szyjnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

Kiedy naczynia limfatyczne miazgi mogą ulec uszkodzeniu?

A

gdy ciśnienie w miazdze znacznie wzrasta i hamuje odprowadzanie produktów zapalnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

Jak przebiegają naczynia limfatyczne w miazdze?

A

wzdłuż naczyń krwionośnych, największa ich sieć znajduje się w strefie pododontoblastycznej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

Skąd pochodzi unerwienie miazgi?

A
  • włókna czuciowe (rdzenne), pochodzące z drugiej i trzeciej gałęzi nerwu trójdzielnego → przewodzą odczucia bólowe po zadziałaniu szkodliwych bodźców na zębinę lub miazgę
  • włókna naczynio-ruchowe (bezrdzenne), pochodzące z układu wegetatywnego → regulują przepływ krwi (poprzez regulację światła naczyń)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

Którędy włókna nerwowe wchodzą do miazgi?

A

przez otwór wierzchołkowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

Jaką długość kanalika zębinowego zajmuje włókno Tomesa?

A

1/3 przymiazgową, pozostałe 2/3 zajmuje płyn tkankowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

Co powoduje, że ból z zębiny jest przenoszony na miazgę?

A

naprzemienne ruchy płynu tkankowego w kanalikach zębinowych w kierunku domiazgowym i obwodowym oraz zmiany ciśnienia stymulują wrażliwość zakończeń nerwowych oplatających odontoblasty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

Czym są pulpolity?

A

= kamienie miazgi

złogi soli wapniowych o różnych kształtach, które są często wyrazem zmian zwyrodnieniowych miazgi, uciskając na włókna nerwowe mogą powodować ból

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

Z czym NIE NALEŻY MYLIĆ pulpolitów?

A

z zębiniakami

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

W jakim zwoju mają początek włókna nerwu trójdzielnego unerwiające miazgę?

A

w zwoju Gassera

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
65
Q

W jakim zwoju mają początek włókna parasympatyczne unerwiające miazgę?

A

w zwoju usznym i w zwoju skrzydłowo-podniebiennym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
66
Q

W jakim zwoju mają początek włókna sympatyczne unerwiające miazgę?

A

w zwoju szyjnym górnym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
67
Q

Co stanowi podstawową masę zęba?

A

zębina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
68
Q

Jaką twardość w skali Mosha ma zębina?

A

4-5°

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
69
Q

Jaką strukturę ma zębina?

A
  • strukturę kanalikową

* wykazuje pewną elastyczność i sprężystość, dzięki czemu odporna jest na działanie urazów mechanicznych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
70
Q

Ile procent zębiny stanowią związki nieorganiczne a ile substancje organiczne?

A
  • 70% związki nieorganiczne

* 30% substancje organiczne wraz z wodą

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
71
Q

Co wchodzi w skład macierzy zębiny?

A

kolagen, białka i woda (90% to włókna, 10% - fosfoproteiny połączone wiązaniami chemicznymi z kolagenem)

72
Q

Jak nazywamy substancje organiczne zawart w zębinie?

73
Q

Jakie rodzaje włókien występują w zębinie?

A
  • włókna Ebnera (kolagenowe)

* włókna Korffa (siateczkowe / srebrochłonne)

74
Q

Jak układają się włókna Ebnera w zębinie?

A

układają się w pęczki, mają układ równoległy do osi długiej zęba i prostopadły do kanalików zębinowych

75
Q

Jaki układają się włókna Korffa w zębinie?

A

spiralnie skręcone pęczki o przebiegu promienistym ułożone są prostopadle do granicy szkliwno-zębinowej

76
Q

Gdzie w zębinie znajdują się włókna Ebnera?

A

głównie w zębinie okołomiazgowej i jej środkowych warstwach

77
Q

Gdzie w zębinie znajdują się włókna Korffa?

A

najwięcej umiejscowionych jest w powierzchownej warstwie zębiny sąsiadującej z połączeniem szkliwno-zębinowym (zębiną płaszczową)

78
Q

Jakie znaczenie ma obecność włókien Korffa w zębinie płaszczowej?

A

obecność włókien Korffa powoduje, że zębina płaszczowa jest mniej zmineralizowana → sprzyja to szerzeniu się próchnicy wzdłuż połączenia szkliwno-zębinowego

79
Q

Co stanowi substancję nieorganiczną w zębinie?

A

hydroksyapatyty (podobnie jak w szkliwie i cemencie)

80
Q

Jak zmienia się zawartość substancji nieorganicznych w zębinie wraz z wiekiem i jakie to ma znaczenie?

A

zawartość substancji nieorganicznych w zębinie wraz z wiekiem wzrasta → zęby starcze częściej ulegają urazom mechanicznym niż procesom próchnicowym

81
Q

Jak przebiegają kanaliki zębinowe w zębinie?

A
  • w kształcie litery “S”
  • biegną od miazgi w kierunku szkliwa
  • oddają liczne odgałęzienia, które łączą się ze sobą
  • na granicy szkliwno-zębinowej i cemento-zębinowej rozwidlają się
82
Q

Gdzie jest najwięcej a gdzie najmniej kanalików zębinowych w zębinie?

A
  • przywierzchołkowa część zębiny może być pozbawiona kanalików (znajdują się w zębinie koronowej i korzeniowej)
  • najwięcej kanalików znajduje się w pobliżu miazgi (w kierunku obwodowym ich liczba spada)
83
Q

Jakie znaczenie ma istnienie sieci miazgowo-zębnowo-cementowo-szkliwnej?

A
  • umożliwia krążenie płynu tkankowego we wszystkich tkankach zęba i właściwe ich odżywianie
  • wpływa na przenoszenie bodźców patologicznych przez otwarte procesem chorobowym kanaliki z jamy ustnej do miazgi
84
Q

Jakie wyróżniamy rodzaje zębiny w zależności od lokalizacji względem kanalików? Jaki jest jej stopień mineralizacji?

A
  • zębina okołokanalikowa - otacza kanaliki, zawiera mało susbstancji organicznych i jest silnie zmineralizowana
  • zębina międzykanalikowa - znajduje się pomiędzy kanalikami, jest zbudowana ze zmieralizowanego kolagenu i jest mniej twarda niż zębina okołokanalikowa
85
Q

Czym jest zębina pierwotna?

A

zębina odkładana do momentu całkowitego ukształtowania zęba

86
Q

Czym jest zębina wtórna fizjologiczna?

A

zębina odkładana po całkowitym ukształtowaniu zęba, jest ona wynikiem fizjologicznej funkcji odontoblastów i powstaje bez udziału bodźców patologicznych

87
Q

Czym jest zębina wtórna patologiczna?

A
  • zębina powstająca w odpowiedzi na patologiczne bodźce zewnętrzne (bakterie, czynniki mechaniczne i chemiczne)
  • ma bardziej nieregularną budowę niż zębina wtórna fizjologiczna
88
Q

Czym różni się zębina pierwotna od wtórnej fizjologicznej?

A
  • zębina wtórna fizjologiczna zawiera nieprawidłowo ukształtowane i nieprawidłowo rozmieszone kanaliki
  • oddzielone są ciemniej zabarwioną linią
89
Q

Czym są zębiniaki?

A

= denticuli

powstają na skutek nieprawidłowego rozwoju zębiny wtórnej, mogą występować w obrębie zębiny prawidłowej, uwypuklając jej wewnętrzną powierzchnię ku miazdze lub mogą leżeć luźno w samej miazdze

90
Q

Jak dzielimy zębiniaki ze względu na ich powstawanie i budowę?

A
  • prawdziwe - wysokozróżnicowane

* rzekome - małozróżnicowane

91
Q

Jak dzielimy zębiniaki ze względu na ich stosunek do miazgi i zębiny?

A
  • wole - w całości otoczone przez miazgę
  • przylegające (przyścienne) - częściowo związane z zębiną
  • śródmiąższowe - otoczone przez zębinę
92
Q

Jak powstają i jak są zbudowane zębiniaki prawdziwe?

A

powstają w czasie rozwoju z pofałdowania ścianki brodawki zębowej lub oderwanych odontoblastów, posiadają budowę zębiny

93
Q

Jaką budowę mają zębiniaki rzekome?

A

koncentrycznie ułożone blaszki wapniowe wokół “jądra”

94
Q

Jaka jest częstość występowania zębiniaków i jakie mają znaczenie kliniczne?

A

występują dość rzadko, ale mogą utrudniać leczenie endodontyczne oraz mogą wywoływać bóle samoistne (poprzez ucisk na włókna nerwowe)

95
Q

Jakie zmiany zachodzą w endodontium wraz z wiekiem?

A
  • światło jamy zęba ulega zmniejszeniu na skutek odkładania się zębiny wtórnej fizjologicznej
  • zanikają odontoblasty
  • zmniejsza się liczba komórek, a zwiększa liczba elementów włóknistych
  • włókna nerwowe i naczynia krwionośne (szczególnie włosowate i przedwłosowate) ulegają zwapnieniu
  • niekiedy cała jama zęba ulega zwapnieniu (najwsześniej złogi mineralne zamykają kanaliki boczne i komorowo-ozębnowe)
  • w kanalikach zębinowych odkładają się złogi mineralne, które doprowadzają do zamknięcia ich światła
  • żywotność miazgi zmniejsza się
96
Q

Jak wpływa obliteracja kanałów bocznych na rokowanie leczenia endodontycznego?

A

obliteracja kanałów bocznych lepiej rokuje ze względu na niemożność rozprzestrzeniania się tą drogą infekcji

97
Q

Gdzie rozpoczynają się procesy mineralizacyjne prowadzące do zamknięcia kanalików zębinowych?

A

rozpoczynają się od okolicy wierzchołkowej i postępują w kierunku korony

98
Q

Jak zmiany zachodzące w endodontium wraz z wiekiem wpływają na leczenie endo?

A
  • leczenie przyżyciowe w podeszłym wieku jest problematyczne
  • opracowanie kanałów jest trudne z uwagi na występujące złogi wapniowe
  • zmniejszają się właściwości obronne i regeneracyjne miazgi
99
Q

Jakie funkcje pełni endodontium?

A
  • odżywianie zęba
  • funkcja czuciowa
  • tworzenie zębiny
  • funkcja obronna

miazga bierze udział w procesach fizjologicznych i patologicznych zębiny, cementu, szkliwa i tkanek okołowierzchołkowych

100
Q

Dzięki czemu możliwe jest odżywianie miazgi i tkanek twardych zęba?

A

dzięki dobrze rozwiniętemu układowi naczyń krwionośnych

naczynia tętnicze biegnące obwodowo odżywiają całą miazgę → splot pododontoblastyczny odżywia odontoblasty → sok tkankowy w kanalikach zębinowych odżywia zębinę → rozgałęzienia kanalików zębinowych i wypustek odontoblastów wnikających do organicznego zrębu szkliwa odżywia szkliwo

101
Q

W jaki sposób “czuje” miazga?

A

rejestruje ból, bez względu na rodzaj bodźca i jego lokalizację

102
Q

Jaką drogą przewodzone są bodźce bólowe z zębiny?

A
  • włókna Tomesa są receptorami czuciowymi, które przekazują bodźce fizyczne i chemiczne do miazgi zęba
  • bezpośrednio przez włókna nerwowe oplatające włókna Tomesa, pochodzące ze splotu pododontoblastycznego
  • przepływ płynu tkankowego w kanalikach zębinowych prowadzi do odkształcenia błony komórkowej włókna Tomesa i zaburza równowagę jonową w okolicy zakończeń nerwowych, zwiększając ich pobudliwość
103
Q

W jaki sposób odontoblasty biorą udział w tworzeniu zębiny?

A

wydzielają prokolagen → włókna kolagenowe stanowiące 90% substancji podstawowej prezębiny + pozostałe 10% to glikoproteiny i fosfoproteiny → fosfoproteiny mają zdolność wiązania soli wapnia → odkładanie kryształów hydroksyapatytów na włóknach kolagenowych = zębina

104
Q

W jaki sposób przebiega proces mineralizacji prezębiny w rytmie dobowym i jakie to ma odzwierciedlenie w budowie zębiny?

A

przebiega cyklicznie w ciągu coby dla każdej warstwy prezębiny wynoszącej 4 - 8 mikronów → uwidacznia się to w postaci linii przyrostu Ebnera lub linii konturowych Owena (mają przebieg prostopadły do kanalików zębinowych)

105
Q

Czy po ukończeniu okresu rozwoju zęba proces tworzenia zębiny trwa nadal?

A

tak, odkładana jest zębina wtórna fizjologiczna (drugorzędowa), lecz proces odkładania zębiny ulega zwolnieniu

106
Q

Czym jest zębina reparacyjna?

A

= zębina naprawcza = most zębinowy

szczególny rodzaj zębiny trzeciorzędowej powstający w odpowiedzi na leczenie biologiczne w miejscu odsłonięcia lub zranienia miazgi, pod wpływem działania leków odontotropowych

107
Q

Który rodzaj zębiny stanowi główną masę zęba?

A

zębina pierwotna

108
Q

W jaki sposób miazga może zwalczać infekcje?

A

na drodze fagocytarnej i immunologicznej

109
Q

Jakie są bariery ochronne zabezpieczające przed wtargnięciem drobnoustrojów przez jamę zęba do organizmu?

A
  1. żywa i zdrowa miazga

2. tkanka mieszana (może zamknąć wrota zakażenia gdy ulegnie mineralizacji = bardzo ważne by ją zachować w czasie endo)

110
Q

Czym charakteryzuje się zębina obronna?

A
  • odkłada się w miejscu zadziałania bodźca
  • ma nieregularną budowę
  • mniejsza ilość kanalików, które są nieprawidłowo rozmieszczone
  • jest bardziej twarda od zębiny pierwotnej
  • ma brązową barwę
  • odkłada się w jamie zęba, powodując zmniejszenie jej światła
111
Q

Czym jest zębina sklerotyczna?

A

= zębina przezroczysta

jest odczynem obronnym na szkodliwe działanie zewnętrznych czynników patologicznych, powoduje zamknięcie kanalików zębiny pierwotnej (powstaje w zębinie pierwotnej między ogniskiem próchnicowym a miazgą) na skutek odkładania się soli mineralnych w ich świetle

112
Q

W jaki sposób powstają martwe przestrzenie (drogi śmierci)?

A

uszkodzone procesem patologicznym odontoblasty ulegają zwyrodnieniu, a nawet obumierają → ich włókna w kanalikach mogą również ulegać zwyrodnieniu i mineralizacji → nie dochodzi do całkowitego zamknięcia światła kanalika, bo zębina odżywiana przez kanalik ulega martwicy (z powodu braku substancji pokarmowych) → drogi śmierci

113
Q

Jakie komórki odpowiadają za tworzenie zębiny reparacyjnej?

A

fibroblasty → efektem ich działania jest powstanie zębiny włóknistej bezkanalikowej

114
Q

Czy po wytworzeniu zębiny naprawczej możliwe jest wyróżnicowanie się nowych odontoblastów?

A

po ustąpieniu stanu zapalnego a owszem, czemu nie → jeśli się wyróżnicują to powstaje zębina kanalikowa, w której odkładają się sole mineralne

115
Q

Od czego uzależniona jest odpowiedź miazgi na patologiczne czynniki zewnętrzne?

A
  • siła i czas działania bodźca
  • stan miazgi
  • ogólna odporność ustroju
116
Q

Jaką funkcję pełni przyzębie?

A

utrzymuje ząb w zębodole

117
Q

Co wchodzi w skład przyzębia?

A
  • dziąsło
  • ozębna
  • cement
  • kość
118
Q

Co wchodzi w skład tkanek okołowierzchołkowych?

A

= przyzębie okołowierzchołkowe

  • cement korzeniowy (kostniwo)
  • ozębna
  • kość wyrostka zębodołowego szczęki / część zębodołowa żuchwy
119
Q

W której części korzenia kostniwo jest najgrubsze?

A

w okolicy wierzchołkowej (150 - 200 μm)

120
Q

Jak zmienia się warstwa kostniwa wraz z wiekiem? Do czego to prowadzi?

A

z wiekiem dochodzi do nawarstwiania kostniwa → dochodzi do zwężenia, a nawet zamknięcia otworu wierzchołkowego

121
Q

Z jakich substancji składa się cement?

A
  • 65% substancje nieorganiczne (hydroksyapatyty - fosforany wapniowe; węglany wapnia, fluorki wapnia, fosforany magnezu)
  • 23% substancje organiczne (20% kolagen, 3% białka niekolagenowe)
  • 12% woda
122
Q

Jakie wyróżniamy rodzaje cementu?

A
  • cement bezkomórkowy (pierwotny)

* cement komórkowy (wtórny)

123
Q

Czym jest cement bezkomórkowy?

A

= cement pierwotny, bezpośrednio pokrywa zębinę korzeniową, jest odkładany podczas kształtowania się korzenia (przed wyrznięciem się zęba)

124
Q

Jakie komórki odpowiadają co wytwarzanie cementu?

A

komórki cementotwórcze = cementoblasty

125
Q

Jak powstają cementoblasty?

A

z niezróżnicowanych komórek woreczka zębowego

126
Q

Co wydzielają cementoblasty do przestrzeni międzykomórkowej?

A

organiczną macierz zawierającą włókna kolagenowe typu I i bezpostaciową substancję podstawową

127
Q

Co zawiera macierz pozakomórkowa cementu i czemu to służy?

A

białka i czynniki wzrostu, które mogą stanowić źródło regeneracji ozębnej i cementu

128
Q

Czym są włókna Sharpeya i czemu służą?

A

włókna kolagenowe cementu, które wychodzą poza cement → biegną do kości i biorą udział w umocowaniu zęba w zębodole (więzadło ozębnowe)

129
Q

W co przekształcają się cementoblasty, które tracą zdolność syntezy składników istoty komórkowej?

A

przekształcają się w cementocyty i pozostają w cemencie komórkowym

130
Q

Czym jest cement komórkowy?

A

= cement wtórny, pokrywa cement bezkomórkowy, tworzy grubszą warstwę, a od bezkomórkowego różni się obecnością cementocytów leżących w zagłębieniach odpowiadającym jamkom kostnym

131
Q

Który cement odkłada się szybciej? Jak zmienia się tempo odkładania cementu wraz z wiekiem?

A
  • cement komórkowy odkłada się znacznie szybciej niż bezkomórkowy
  • tempo odkładania cementu wraz z wiekiem rośnie, pod wpływem podrażnień bakteryjnych, chemicznych i czynnościowych
132
Q

Czy cement bezkomórkowy od komórkowego jest odgraniczony wyraźną granicą?

A

nope, przejście jest stopniowe, bez wyraźnej granicy

133
Q

W jaki sposób cement jest odżywiany?

A
  • przez miazgę za pośrednictwem zębiny i przez ozębną

* cement nie jest unaczyniony i unerwiony

134
Q

Jak wpływa na cement obumarcie ozębnej?

A

łatwo ulega obumarciu i może być resorbowany przez otaczającą go tkankę łączną

135
Q

Czym jest hipercementoza?

A

nadmierne odkładanie cementu

136
Q

W odpowiedzi na jakie czynniki może dojść do hipercementozy?

A
  • narażenie zęba na sile i długotrwałe urazy
  • wyłączenie zęba ze zgryzu
  • zakażenie miazgi
137
Q

Jakie funkcje pełni cement?

A
  • utrzymanie zęba w zębodole (dzięki włóknom Sharpeya)
  • ochrona zębiny przed szkodliwymi czynnikami
  • naprawcza (poprzez apozycję cementu w miejscach uszkodzeń)
  • utrzymanie prawidłowej szerokości szpary ozębnej (przez proces apozycji i resorpcji)
138
Q

W jakiej okolicy tworzy się cement komórkowy?

A

głównie w okolicy wierzchołka zęba

139
Q

Czym jest ozębna?

A

niezmineralizowana, zbita tkanka łączna, która wypełnia przestrzeń zwaną szparą ozębnej (pomiędzy cementem a kością), na której ząb jest zawieszony w zębodole

140
Q

Od czego zależy szerokość szpary ozębnej?

A
  • funkcji zęba
  • wieku pacjenta
  • różni się u różnych osób
  • różni się w tym samym zębie na różnych jego wysokościach
141
Q

Ile wynosi szerokość szpary ozębnej?

A

od 0,17 mm do 0,36 mm

142
Q

Z czego powstaje ozębna?

A

z komórek mezenchymatycznych woreczka zębowego

143
Q

Z jakich rodzajów tkanki łącznej zbudowana jest ozębna?

A
  • upostaciowana, zbita, tworząca aparat więzadłowy

* właściwa, wiotka, zawierająca naczynia krwionośne i chłonne, włókna nerwowe i komórki ozębnej

144
Q

Co stanowi zasadniczy składnik aparatu więzadłowego zęba?

A

włókna ozębnej = biegnące w grubych pęczkach włókna kolagenowe, które tworzą więzadła utrzymujące ząb w zębodole, z jednej strony wnikają do cementu, a z drugiej do kości (włókna Sharpeya)

145
Q

Jakie wyróżniamy rodzaje włókien ozębnej?

A
  • włókna poziome
  • włókna skośne
  • włókna wierzchołkowe
  • więzadło promieniste
146
Q

Jakim metabolizmem charakteryzuje się kolagen tworzący włókna aparatu więzadłowego zęba? Jakie to ma znaczenie?

A

charakteryzuje się znacznym metabolizmem, co powoduje, że podlega on modelowaniu przez całe życie osobnicze

147
Q

Czy ząb w zębodole może wykonywać ruchy?

A

włókna kolagenowe ozębnej, ze względu na swoją elastyczność i nieco falisty przebieg, pozwalają na niewielkie ruchy zęba w zębodole bez uszkodzenia korzenia i kości = ruchomość fizjologiczna

148
Q

W jaki sposób połączone są grube pęczki włókien kolagenowych ozębnej?

A

poprzez leżące między nimi włókna o mniejszej średnicy (tworzą trójwymiarową sieć)

149
Q

Jakie komórki znajdują się w ozębnej?

A
  • osteoblasty i osteoklasty
  • cementoblasty
  • fibroblasty
  • niezróżnicowane komórki mezenchymatyczne
  • makrofagi
  • komórki tuczne
150
Q

Jaką funkcję pełnią osteoblasty i osteoklasty w ozębnej?

A

odpowiadają za ciągłą przebudowa kości

151
Q

Jaką funkcję pełnią fibroblasty w ozębnej?

A

tworzą włókna i istotę podstawową więzadła ozębnowego

152
Q

Które komórki ozębnej stanowią główny jej rodzaj?

A

fibroblasty

153
Q

Jaką funkcję pełnią makrofagi w ozębnej?

A
  • posiadają zdolność syntetyzowania szerokiego wachlarza białek, które mają wpływ na inne komórki
  • są obecne na wielu etapach rozwoju
  • kiedy zostaną pobudzone wykazują aktywność fagocytarną
154
Q

Jaką funkcję pełnią komórki tuczne w ozębnej?

A

ich liczba zwiększa się w stanach zapalnych ozębnej

155
Q

Z jakich komórek powstają komórki tuczne ozębnej?

A

z niezróżnicowanych komórek mezenchymatycznych

156
Q

W co mogą przekształcać się obecne w ozębnej komórki nabłonkowe w warunkach patologicznych?

A

w tkankach będących w stanie zapalnym lub jako wyściółka nabłonka torbieli, zaczynają się rozrastać w wyspy lub łańcuchy nabłonka

157
Q

Skąd pochodzi unaczynienie ozębnej?

A
  • od tętnic zębowych
  • od tętnic wyrostka zębodołowego
  • od tętnic dziąsłowych
158
Q

Skąd pochodzi unerwienie ozębnej?

A
  • z nerwów wchodzących do miazgi
  • z nerwów zębodołu
  • z nerwów dziąseł
159
Q

Jakie funkcje pełni ozębna?

A
  • mechaniczna (utrzymanie i amortyzacja zęba w zębodole)
  • ochronna bariera (chroniąca przed wnikaniem mikroorganizmów z jamy ustnej)
  • obronna (aktywność makrofagów i komórek tucznych)
  • tkankotwórcza (fibroblasty, cementoblasty i osteoblasty)
  • resorpcyjna (osteoklasty, cementoklasty i fibroblasty)
  • odżywcza (w stosunku do cementu)
  • czuciowa
160
Q

Jakie elementy ozębnej uczestniczą w ruchach fizjologicznych zęba?

A
  • włókna kolagenowe

* naczynia krwionośne (amortyzują nacisk)

161
Q

Czym są resztki nabłonkowe Malasseza?

A

komórki nabłonkowe obecne w ozębnej, będące pozostałością nabłonkowej pochewki korzenia Hertwiga uczestniczącej w kształtowaniu korzenia zęba (po ukończeniu rozwoju korony)

162
Q

Co stanowi cześć organiczną a co część nieorganiczną kości?

A
  • organiczna - osteoblasty i osteoklasty

* nieorganiczna - hydroksyapatyty

163
Q

Z jakich części zbudowana jest kość wyrostka zębodołowego szczęki i część zębodołowa żuchwy?

A
  • istota zbita - cienka warstwa, powierzchownie położona, z licznymi otworami, tworzącymi sito zębodołowe
  • istota gąbczasta - głębsza warstwa kości
164
Q

W czym są zatopione osteocyty kości przyzębia?

A

w lakunach i kanalikach

165
Q

Czym jest pokryta kość od strony więzadła odzębnowego?

A

niezmineralizowanymi osteoidami i osteoblastami

166
Q

Czym jest okostna?

A

dobrze unerwiona tkanka łączna włóknista, która pokrywa kość

167
Q

Czy okostna jest widoczna na zdjęciach RTG?

A

w warunkach fizjologicznych - nie

168
Q

Czym jest odczyn okostnowy?

A

nabranie przez okostną aktywności kościotwórczej w warunkach patologicznych, występuje najczęściej w zapaleniach kości i nowotworach złośliwych

169
Q

Do czego prowadzi zaburzenie równowagi między aktywnością osteoblastów i osteoklastów w kości?

A
  • wzmożona czynność osteoklastów → zanik kości (osteoporosis) lub resorpcja kości (osteolysis)
  • wzmożona czynność osteoblastów lub zahamowanie fizjologicznego niszczenia kości → zagęszczenie utkania kostnego (osteosclerosis)
170
Q

Jak radiologicznie manifestuje się zagęszczenie utkania kostnego?

A

zwiększone pochłanianie promieni

171
Q

Czym jest sito zębodołowe?

A

liczne otwory w ścianach blaszki zbitej, przez które przechodzą naczynia krwionośne i chłonne

w stanach patologicznych, takich jak ostre zapalenie tkanek okołowierzchołkowych, przez sito zębodołowe wysięk przedostaje się w głąb kości gąbczastej

172
Q

Istota gąbczasta kości czy istota zbita silniej pochłania promieniowanie X?

A

istota zbita

173
Q

Dlaczego stany zapalne okostnej, szczególnie te, które przebiegają z jej odwarstwieniem charakteryzują się bardzo silnymi bólami?

A

ponieważ okostna jest bardzo dobrze unerwiona

174
Q

Kiedy mamy do czynienia z zanikiem kości przyzębia?

A
  • bezzębie

* choroby przyzębia

175
Q

Kiedy mamy do czynienia z resorpcją kości przyzębia?

A
  • ziarniniaki okołowierzchołkowe
  • torbiele
  • nowotwory

Zachowawcza (47 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions