❌Nieprawidłowości rozwojowe zębów Flashcards
1
Q
Jakie czynniki mogą powodować powstanie zaburzeń rozwojowych zębów?
A
genetyczne, środowiskowe i idiopatyczne
2
Q
Czego mogą dotyczyć nieprawidłowości rozwojowe zębów?
A
- liczby zębów
- budowy anatomicznej (wielkości i kształtu)
- położenia
- struktury tkanek
- barwy zębów
3
Q
Nieprawidłowości dotyczące liczby zębów - czego są wynikiem?
A
genetycznie uwarunkowanych lub miejscowych zaburzeń związanych z indukcją i proliferacją listewki zębowej
4
Q
Hiperdoncja:
A
zwiększona liczba zębów >32 lub gdy w danej grupie zębów występuje więcej niż powinno
5
Q
Jakie wyróżniamy rodzaje hiperdoncji?
A
- prawdziwa
* rzekoma / pozorna (przetrwanie zęba mlecznego)
6
Q
Trzecie ząbkowanie:
A
- niezwykle rzadkie
- wyrzynanie się zębów po usunięciu zębów stałych
- nie jest to wyrzynanie zębów zatrzymanych po usunięciu zębów utrudniających ich wyrzynanie
7
Q
Zęby nadliczbowe:
A
dentes supernumerarii
- zęby o nieprawidłowej budowie
- wiele z nich nie wyrzyna się i utrudnia wyrzynanie zębów sąsiednich
- najczęściej dotyczy trzonowców
- na ogół zęby nadliczbowe (w liczbie kilku) występują symetrycznie
8
Q
Zęby dodatkowe:
A
dentes supplementari
- zęby o prawidłowej budowie
- najczęściej dotyczy siekaczy i przedtrzonowców
9
Q
Skąd mogą pochodzić zęby nadliczbowe?
A
- z dodatkowego zawiązka rozwijającego się wokół zawiązka prawidłowego
- w wyniku rozszczepienia prawidłowego zawiązka
- jako objaw obecności oddzielnego uzębienia występującego między uzębieniem mlecznym a stałym
10
Q
Ząb pośrodkowy:
A
mesiodens
- ząb nadliczbowy położony w pobliżu linii pośrodkowej pomiędzy siekaczami szczęki lub żuchwy
- często ma kształt stożkowy
- wyrzyna się podniebiennie
- jego obecność może powodować opóźnione wyrzynanie stałych zębów siecznych, ich przemieszczanie, diastemę lub stłoczenie
- dziedziczony autosomalnie dominująco
- w 20% przypadków stwierdza się dwa lub trzy zęby pośrodkowe
11
Q
Jakie wyróżniamy rodzaje zębów nadliczbowych w okolicy trzonowców?
A
zatrzonowe i przytrzonowe
12
Q
Gdzie lokalizują się najczęściej zęby dodatkowe w okolicy przedtrzonowców?
A
pomiędzy przedtrzonowcamilub między drugim PT a pierwszym T
13
Q
Zęby zatrzonowe:
A
- występują za trzecim trzonowcem lub po jego stroniejęzykowej
- pozostałość filogenetyczna po czwartym trzonowcu
- częściej w szczęce
- na ogół w formie szczątkowej
14
Q
Zęby przytrzonowe:
A
- po stronie policzkowej lub językowej między 1. a 2. lub między 2. a 3. trzonowcem
- najczęściej kształt stożkowy, rzadziej korona z dwoma lub więcej guzkami
15
Q
W jakich zespołach może wystepować hiperdoncja?
A
- dysplazja obojczykowo-czaszkowa (liczne zz nadliczbowe, przetrwałe zz mleczne, zatrzymane zz stałe)
- zespół Aperta
- zespół Crouzona (wadliwe kostnienie czaszkowo-twarzowe)
- zespół Curtiusa
- zespół Downa
- zespół Ehlersa-Danlosa
- zespół Gardnera
- zespół Leoparda
- rozszczep wargi, wyrostka i podniebienia
- zespół włosowo-nosowo-paliczkowy
16
Q
Hiperdoncja - leczenie:
A
- uzębienie mleczne → nie stwarza problemów ze względu na fizjologiczne występowanie trem
- uzębienie stałe →ekstrakcja (ze względu na zmiany esteryczne, funkcjonalne i predyspozycję do zapaleń przyzębia)
17
Q
Jakie zmiany mogą powodować zmniejszenie liczby zębów?
A
- defekty genetyczne
- ektodermalne zaburzenia rozwojowe
- miejscowe czynniki uszkadzające (zapalenie kości, guzy i napromienianie)
18
Q
Anodoncja:
A
- całkowity brak zębów
- bardzo rzadko
- spowodowane uogólnionymi zmianami w tk pochodzenia ektodermalnego
19
Q
Jakie wyróżniamy rodzaje anodoncji?
A
- prawdziwa - brak zawiązków wszystkich zębów
* pozorna - całkowicie zatrzymane wszystkie zęby
20
Q
Co pozwala odróżnić anodoncję prawdziwą od pozronej?
A
zdjęcie RTG
21
Q
Hipodoncja:
A
- brak jednego lub kilku zębów
- może występować symetrycznie lub asymetrycznie
- rodzinny brak zębów siecznych bocznych szczęki jest dziedziczony autosomalnie dominująco
22
Q
Oligodoncja:
A
brak >6 zębów
23
Q
Hipodoncja - który ząb najczęściej?
A
- trzeci trzonowiec
- drugi przedtrzonowiec (0,8-6,4%) / siekacz boczny (szczęki) (2%)
- kieł (0,15%)
24
Q
Jakie czynniki powodują wzrost ryzyka hipodoncji?
A
- dzieci z ciąż mnogich
- dzieci z niską masą urodzeniową
- dzieci starszych matek
25
W jakich zespołach może występować hipodoncja?
* niepotliwa dysplazja ektodermalna
* dysplazja uszno-zębowa
* zespół Ellisa-van Crevelda
* zespół Halleramma-Streiffa
* zespół Riegera
* zespół Turnera
* zespół ustno-twarzowo-palcowy
* zespół czaszkowo-oczno-zębowy
* niewydolność barwnikowa
* często towarzyszy rozszczepowi wargi, wysrostka i podniebienia
26
W jakich schorzeniach ogólnym może pojawić się brak zęba siecznego bocznego szczęki?
endokrynopatie i zespół Downa
27
Hipodoncja - leczenie:
* zęby mleczne - brak pojedynczego nie wymaga leczenia / brak kilku → leczenie protetyczne i orto
* zęby stałe → rozpatrywane indywidualnie, najczęściej orto i/lub prot, w tym leczenie oparte na implantach
28
Nieprawidłowości dotyczące budowy anatomicznej zębów - gdzie się lokalizują i ile zębów obejmują?
* częściej w szczęce
| * częściej ograniczone do jednego lub kilku zębów
29
Przyczyna nieprawidłowości dotyczących wielkości zębów:
zaburzenia rozwojowe w stadium morfologicznego różnicowania tk zęba
30
Makrodoncja:
* zmniejszenie rozmiarów zęba o niezmienionym kształcie w porównaniu z prawidłowym
* zwykle siekacz przyśrodkowy szczęki, rzadziej drugi PT dolny
* może być symetryczna
* może dotyczyć tylko zwiększenia szerokości korony (szersza niż dłuższa) + wydłużenia korzeni
31
Makrodoncja uogólniona:
* rzadko
| * może być objawem gigantyzmu
32
Ząb olbrzymi:
* ma jedną komorę i jeden kanał
| * ze względu na wielkość może być przyczyną stłoczeń i zaburzeń zgryzowych oraz niekorzystnego wyglądu
33
Makrodoncja - leczenie:
* stripping
* nadbudowa zęba homologicznego
* ekstrakcja i leczenie protetyczne (implant, most)
34
Mikrodoncja:
* zmniejszenie wymiarów zębów, często związane ze zmianą kształtu
* najczęściej dotyczy siekaczy bocznych szczęki - kształt stożkowy (co jest uważane za formę przejściową hipodoncji)
35
Uogólniona mikrodoncja:
* rzadko
| * może być objawem dysplazji ektodermalnej, zespołu Downa lub niewydolności przysadki mózgowej
36
Rhizomegalia:
* wydłużenie długości korzeni
| * najczęściej siekacze przyśrodkowe i kły, także PT i T w szczęce
37
Rhizomicria:
* skrócenie długości korzeni = długość korzenia równa lub mniejsza długości korony
* może występować dziedzicznie lub w następstwie osteoporozy lub dysplazji zębiny typu 1
38
Zmiany wielkości korzeni - przyczyny:
zmiany dotyczące jednego lub kilku zębów → czynnik miejscowy działający w okresie rozwoju korzenia (uraz mechaniczny, napromieniowanie)
39
Jakie wyróżniamy nieprawidłowości dotyczące kształtu korony zębów?
* zęby podwójne
* dodatkowe guzki
* ząb wynicowany / ząb guzkowy
* perły szkliwne / krople szkliwne
* zęby łopatkowe
* zęby stożkowe
* ząb wgłobiony
40
Zęby podwójne - przyczyna:
zaburzenia w stadium proliferacji spowodowane zmianami genetycznymi, chorobami zakaźnymi, awitaminozą i urazami mechanicznymi
41
Jakie wyróżniamy rodzaje zębów podwójnych?
* zęby bliźniacze (dentes geminati)
* zęby zlane (dentes confusi)
* zęby zrośnięte (dentes concreti)
42
Zęby bliźniacze:
* wynik częściowego podziału zawiązka w stadium proliferacji
* ząb o szerokiej koronie podzielonej bruzdą na powierzchni wargowej lub z nacięciem brzegu siecznego
* RTG: wspólna komora i jeden kanał
* częściej w zębach mlecznych
* głównie zęby sieczne i kły
43
Zęby zlane:
* wynik połączenia dwóch (lub więcej) zawiązków zębów w obrębie szkliwa i zębiny
* bruzda na koronie przebiegająca wzdłuż osi długiej
* jeśli zlaniu ulegają zawiązki zębów prawidłowych → brak jednego zęba; gdy zlaniu ulega ząb prawidłowy i dodatkowy → liczba zębów nie zmienia się
44
Zęby zlane - podział:
* całkowicie - wspólna komora
| * częściowo - oddzielne komory
45
Globodoncja - co to?
zlanie zębów PT i T w zespole uszno-twarzowym
46
Zęby zlane - leczenie:
* zęby mleczne → nie wymaga leczenia; mogą wymagać ekstrakcji jeśli opóźniają fizjo resorpcję korzeni
* zęby stałe z oddzielną komorą → rozdzielenie korony wiertłem lub dyskiem diamentowym, a następnie zmodyfikowanie kształtu korony materiałem złożonym
* zęby stałe ze wspólną komorą → zaakcentowanie pionowej bruzdy, co naśladuje dwa oddzielne zęby
47
Zęby zrośnięte:
* wynik braku przegrody kostnej oddzielającej dwa zawiązki → przemieszczenie i stłoczenie sąsiadujących ze sobą zawiązków i połączenie ich powstającym cementem
* zęby połączone korzeniami na różnie dużej powierzchni, niekiedy tylko w obrębie wierzchołków
* najczęściej w obrębie trzonowców, rzadziej PT
* sprawia trudność podczas ekstrakcji
48
Jakie nieprawidłowości dotyczące kształtu zębów są najczęstsze?
nadmiernie rozwinięte lub dodatkowe guzki
49
Guzek szponowaty:
* silnie rozwinięty guzek podniebienny na zębach siecznych
* w jego wnętrzu często znajduje się miazga
* czasem przybiera formę wałka szkliwnego, nadając zębowi siecznemu kształt litery T
50
Nadmiernie rozwinięty guzek podniebienny kła upodabnia go do:
przedtrzonowca
51
Obecność dodatkowego guzka na zębie przedtrzonowym upodabnia go do:
zęba trzonowego (występuje najczęściej na drugim PT)
52
Guzek Carabellego:
* dodatkowy guzek na szóstce górnej na podniebiennej pow guzka podniebiennego bliższego, oddzielony od niego bruzdą w kształcie łuku (pozostałość filogenetyczna po piątym guzku)
* bardziej prawidłowe określenie: cecha Carabellego (bo nie zawsze występuje faktyczny guzek)
* duża różnorodność morfologiczna
* najczęściej obustronnie
* może występować na 2 trzonowcach mlecznych, bardzo rzadko na siódemkach i ósemkach stałych
53
Guzek Bolka:
dodatkowy guzek paramolarny na policzkowej powierzchni guzka policzkowego mezjalnego zębów trzonowych mlecznych i stałych
54
Guzek Carabellego - leczenie:
* jeśli bruzda jest płytka - nie wymaga leczenia
| * głęboka bruzda - lakowanie w celu zapobiegania próchnicy
55
Guzek szponowaty - leczenie:
wymaga interwencji jeśli zaburza płaszczyznę zgryzową:
• rozłożone w czasie selektywne zeszlifowanie → pozwala na odłożenie trzeciorzędowej zębiny reakcyjnej
• aseptyczne wycięcie guzka połączone niekiedy z częściową pulpotomią i przywrócenie prawidłowego kształtu zęba
56
Ząb wynicowany (dens evaginatus):
* dodatkowy stożkowy guzek w bruździe centralnej lub na językowej krawędzi policzkowego guzka
* najczęściej PT dolne i trzonowce stałe
* guzek zbudowany jest z zębiny, szkliwa i miazgi
57
Ząb wynicowany - przyczyna:
zagięcie nabł wewnętrznego narządu szkliwnego lub miejscwa hiperplazja brodawki zębowej → wzrost guzka w miejscu wynicowania
58
Ząb wynicowany - leczenie:
wymaga interwencji jeśli zaburza płaszczyznę zgryzową:
• rozłożone w czasie selektywne zeszlifowanie → pozwala na odłożenie trzeciorzędowej zębiny reakcyjnej
• aseptyczne wycięcie guzka połączone niekiedy z częściową pulpotomią i przywrócenie prawidłowego kształtu zęba
59
Perły szkliwne (enameloma):
* najczęściej w zębach wielokorzeniowych w postaci guzków lub kropli w okolicy szyjki lub przy furkacji
* zbudowane tylko ze szkliwa (perły szkliwne właściwe) lub ze szkliwa, zębiny i miazgi
* nie mają większego znaczenia klinicznego
* utrudniają tworzenie przyczepu łącznotkankowego po zabiegach perio
60
Perły szkliwne - przyczyna:
zlokalizowana aktywność pozostałości komórek pochewki nabłonkowej Hertwiga
61
Zęby łopatkowe:
* zęby sieczne z wydatnymi bocznymi brzegami tworzącymi wklęsłą powierzchnię podniebienną
* najczęściej siekacze szczęki, rzadziej siekacze żuchwy czy kły
62
Zęby stożkowe - które zęby najczęściej?
najczęściej siekacze boczne i zęby nadliczbowe (mesiodens)
63
Uzębienie krokodylowe:
uogólnione zęby stożkowe (wszystkie zęby)
64
Zęby stożkowe - leczenie:
w przypadku siekaczy bocznych przy braku wad zgryzu → korekta kształtu za pomocą materiałów złożonych, licówek lub koron protetycznych
65
Ząb wgłobiony (dens ivaginatus):
= ząb w zębie (dens in dente)
• wgłobienie tk do korony (częściej) lub korzenia
• częściej w stałych
• zwykle zęby przednie, zwłaszcza siekacze boczne szczęki
• korona zęba ma często kształt stożkowy
66
Wgłobienie koronowe:
* częściej w otworze ślepym niż w okolicy szyjki
* klinicznie podejrzewa się ząb wgłobiony gdy występuje rozwinięty guzek podniebienny
* duże różnice w zaawansowaniu: od niewielkiego zagłębienia w miejscu otworu ślepego do znacznego wgłobienia tk do komory zęba
* w bardzo zaawansowanych zmianach w RTG widoczny w powiększonej komorze mniejszy, wewnętrzny ząb z odwrotnie ułożonymi tkankami (szkliwo pokryte przez zębinę), a wokół wierzchołka rozrzedzenie struktury kostnej
* wejście do wgłobienia jest bardzo wąskie, na jego dnie widoczne defekty tk, a nawet kanalik łączący z miazgą → ryzyko rozwoju chorób miazgi i powikłań w postaci zapalenia tk okw
67
Wgłobienie korzeniowe:
* bardzo rzadko
| * wynik proliferacji pochewki Hertwiga z tworzeniem pasma szkliwa przebiegającego wzdłuż powierzchni korzenia
68
Ząb wgłobiony - leczenie:
* małe wgłobienia → wypełnienie kompozytem
* głębokie wgłobienia (jak próchnica głęboka) → po oczyszczeniu, zastosowanie WW przed wypełnieniem ostatecznym
* w przypadku powikłań miazgowych → endo
