Patologia próchnicy Flashcards

1
Q

Z jakiej tkanki wywodzi się szkliwo?

A

z tkanki ektodermalnej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Z jakiej tkanki wywodzi się zębina?

A

z tkanki mezodermalnej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Co jest podstawową jednostką szkliwa?

A

pryzmat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

W której tkance twardej zęba pryzmaty są największe?

A

w szkliwie (znacznie większe niż w zębinie i cemencie)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Jak nazywamy wąskie przestrzenie międzykrystaliczne oddzielające sąsiednie kryształy?

A

pory

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Do czego prowadzi działanie kwasów bakteryjnych na substancję mineralną w szkliwie?

A

substancja mineralna zostaje usunięta z kryształu → kryształ się kurczy → powiększają się przestrzenie międzykrystaliczne → szkliwo staje się bardziej porowate (widoczne klinicznie)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Jak nazywa się pierwsza dostrzegalna klinicznie zmiana próchnicowa w szkliwie?

A

biała plama

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Jak wygląda biała plama?

A

białe, mętne pole, które odróżnia się od sąsiadującego zdrowego, półprzeziernego szkliwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Biała plama lepiej jest widoczna na zwilżonym czy suchym zębie?

A

na osuszonym zębie (gdy widoczna jest bez osuszania = większa porowatość szkliwa = większe zaawansowanie zmiany)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Dlaczego wzrost porowatości szkliwa powoduje zmianę barwy szkliwa?

A

zmienia rozproszenie światła

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Czy białą plamę można zdiagnozować za pomocą zgłębnika? Dlaczego?

A

nie, ponieważ szkliwo jest twarde, ma zachowaną ciągłość i nie wykazuje ubytku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Jaką barwę może mieć biała plama i co wywołuje taką zmianę?

A

biała plama może być brązowa, co jest spowodowane wniknięciem w pory barwnych substancji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Jak określamy białe (lub brązowe) zmiany występujące w jamie ustnej przez długi czas bez progresji?

A

zmiana zatrzymana / statyczna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Czy rozwój zmiany próchnicowej można zatrzymać?

A

wyłącznie we wczesnym stadium

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Jaką barwę ma aktywna zmiana próchnicowa w szkliwie? Czego to jest wynikiem?

A

kredowa lub matowa powierzchnia (brak połysku jest spowodowany utratą powierzchniowego szkliwa, a biały kolor - wewnętrzną porowatością)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Co należy zrobić aby zatrzymać aktywną zmianę próchnicową w szkliwie?

A

pacjent musi codziennie i dokładnie usuwać płytkę nazębną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Po jakim czasie zmiana początkowa zmiana próchnicowa po dokładnym usuwaniu płytki stanie się znów twarda i błyszcząca?

A

2-3 tygodnie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Czym są wypełnione przestrzenie pomiędzy pryzmatami szkliwa?

A

wodą i substancją organiczną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Czy plama próchnicowa zawiera bakterie?

A

nie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Jaki kształt ma plama próchnicowa w szkliwie na powierzchniach gładkich?

A

stożek skierowany szczytem do połączenia szkliwno-zębinowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Jakie wyróżniamy warstwy plamy próchnicowej od wnętrza do powierzchni szkliwa?

A

1) warstwa przezroczysta
2) warstwa ciemna
3) warstwa centralna
4) warstwa powierzchowna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Która warstwa palmy próchnicowej nie zawsze występuje we wczesnych zmianach próchnicowych?

A

warstwa przezroczysta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Co musimy zastosować by móc wykryć warstwę przezroczystą?

A

chinolinę

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Jaką porowatość wykazuje zdrowe szkliwo?

A

0,1%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Jaką porowatość wykazuje warstwa przezroczysta?

A

1%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Jaki wygląd ma warstwa przezroczysta? Czym jest otoczona?

A
  • wygląd bezstrukturalny
  • otoczona od dołu zdrowym szkliwem, a od góry warstwą ciemną
  • jest pierwszą warstwą, którą można odróżnić od prawidłowego szkliwa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

W jakim stopniu warstwa przezroczysta jest zdemineralizowana?

A

ok. 1% (dotyczy głównie magnezu i węglanu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Jaką porowatość i utratę substancji mineralnych wykazuje warstwa ciemna?

A

2-4%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Skąd pochodzi ciemny wygląd warstwy ciemnej?

A

występowaniem porów różniej wielkości, chinolina ze względu na wielkość może wypełniać tylko większe pory, a małe wypełnione powietrzem nadają zmianie ciemny wygląd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Jak mogą powstawać małe pory w warstwie ciemnej?

A
  • demineralizacja miejsc dotąd niezaatakowanych (początkowe odwapnienie)
  • miejsca naprawy dużych porów zmniejszanych przez redepozycję minerału
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Jakie procesy przebiegają w warstwie ciemnej?

A

głównie procesy remineralizacji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Jaki wygląd ma warstwa centralna?

A

przezierny, z dobrze zaznaczonymi prążkami Retziusa

badana w wodzie: ma ciemną barwę (ponieważ w pory wchodzą cząsteczki wody)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Jaką porowatość i utratę substancji mineralnych wykazuje korpus zmiany?

A

od 5% obwodowo → 25% i powyżej w części środkowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Co jest charakterystyczną cechą próchnicy szkliwa?

A

pokrycie początkowego uszkodzenia warstwą względnie niezmienionego szkliwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Jaką porowatość i utratę substancji mineralnych wykazuje warstwa powierzchowna?

A

ok. 1%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

W jakim odczynniku lepiej widać warstwę powierzchowną?

A

w wodzie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Co się dzieje z warstwą powierzchowną jeśli następuje progresja zmiany?

A

zostaje zniszczona i powstaje ubytek szkliwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Co się znajduje w warstwie powierzchownej i jakie to pełni zadanie?

A

kanały dyfuzyjne dla przepływu i wymiany jonów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Jaką grubość ma warstwa powierzchowna?

A

20-50 μm

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Jak wygląda warstwa powierzchowna?

A

wydaje się niezmieniona

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Jak nazywamy zjawisko, w którym w warstwie centralnej zmiany występuje znaczny ubytek substancji mineralnej a powierzchowna warstwa jest prawie niezmieniona?

A

demineralizacja podpowierzchniowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Które bruzdy szczególnie często rozwijają próchnicę w trzonowcach górnych?

A

zagłębienie środkowe i dystalne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

W jaki sposób powstaje zmiana próchnicowa na powierzchniach żujących?

A

wokół ścian bruzdy, zwiększa swój rozmiar i zlewa się przy podstawie → tworzy pierścień wokół bruzdy, w szkliwie rozszerza się, biegnąc wzdłuż pryzmatów do osiągnięcia zębiny = ma kształt stożka podstawą skierowanego do połączenia szkliwno-zębinowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

W jaki sposób można zatrzymać wczesny proces próchnicowy?

A
  • poprawą skuteczności usuwania płytki
  • zmiana diety
  • miejscowym stosowaniem preparatów fluorkowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Czym jest remineralizacja?

A

naprawa częściowo uszkodzonych struktur przez nierównomierną redepozycję krystalicznej substancji mineralnej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Jak makroskopowo objawia się remineralizacja?

A

zmniejszenie białokredowego wyglądu zmiany i przywrócenie wytrzymałości szkliwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Jak mikroskopowo objawia się remineralizacja?

A

obecność blizny tkankowej = niepełna odnowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Jakie czynniki przyspieszają proces remineralizacji?

A

dostępność jonów fluorkowych, przesyconych roztworów biodostępnego wapnia i fosforanów oraz zmiana pH śliny w kierunku obojętnego (lub zasadowego)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Co jest bardziej odporne na działanie kwasów: zdrowe szkliwo czy zatrzymana początkowa zmiana próchnicowa w postaci białej plamy?

A

zatrzymana początkowa zmiana próchnicowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Kiedy dochodzi do powstania ubytku?

A

w następstwie progresji odwapnienia dochodzi do odłamania szkliwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Czy zmianę próchnicową z ubytkiem szkliwa można jeszcze zatrzymać?

A

tak, jeśli powierzchnia będzie dobrze oczyszczana z płytki i zmieni się dieta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Co znajduje się w kanalikach zębinowych?

A
  • wypustka Tomesa
  • włókna nerwowe (A mielinowe i C niemielinowe)
  • płyn kanalikowy (będący ultraprzesączem krwi miazgi)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Która zębina jest silniej zmineralizowana: okołokanalikowa czy międzykanalikowa?

A

okołokanalikowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

Jak rozprzestrzenia się próchnica, gdy osiągnie zębinę?

A

rozszerza się bocznie wzdłuż połączenia szkliwno-zębinowego, szeroko obejmując zębinę

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

Jak określamy rozszerzenie się próchnicy w zębinie pod zdrowym szkliwem?

A

podminowanie szkliwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

Jak klinicznie manifestuje się osiągnięcie zębiny przez próchnice i co jest tego powodem?

A

zauważa się żółtobrązowe przebarwienie spowodowane rozkładem kolagenu w zębinie (występuje odwapnienie powierzchniowej warstwy zębiny)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

Kiedy pojawiają się reakcje zapalne miazgi w odpowiedzi na proces próchnicowy toczący się w zębinie?

A

gdy odległość zdemineralizowanej zębiny do miazgi wynosi 0,5-1 mm

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

Jakie wyróżniamy potencjalne czynniki uszkadzające miazgę?

A
  • czynniki bakteryjne (związane z procesem próchnicowym)
  • czynniki mechaniczne (uraz, złamanie zęba, preparacja ubytku, starcie)
  • czynniki chemiczne (toksyczne działanie materiałów do wypełnień, kwasy zawarte w pożywieniu i dehydratacja zębiny występująca podczas preparacji ubytku)
  • czynniki termiczne (generowanie namiaru ciepła podczas preparacji ubytku, zmiany temperatury przenoszone przez duże wypełnienia metalowe)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

Jak reaguje żywa miazga na czynniki uszkadzające?

A

produkcją zębiny sklerotycznej lub zębiny reakcyjnej oraz rozwojem zapalenia miazgi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

W jaki sposób powstaje zębina sklerotyczna?

A

w wyniku odkładania się substancji mineralnych wewnątrz światła kanalików zębinowych na obwodzie zmiany próchnicowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

Czy odkładanie zębiny sklerotycznej wymaga udziału żywych odontoblastów?

A

tak

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

Czym różni się warstwa przezroczysta w szkliwie od warstwy przezroczystej w zębinie?

A

w szkliwie jest wynikiem demineralizacji

w zębinie jest wynikiem wzrostu zawartości minerałów

63
Q

Dlaczego w odpowiedzi na proces próchnicowy dochodzi do obliteracji kanalików zębinowych na obwodzie zmiany?

A

by zmniejszyć dyfuzję kwasów i toksyn bakteryjnych

64
Q

Czym są drogi śmierci w zębinie?

A

ciemne pasma w jasnej zębinie sklerotycznej, będące pustymi, wypełnionymi powietrzem kanalikami zębinowymi

65
Q

W jaki sposób powstaje zębina reakcyjna?

A

zębina odkładana w odpowiedzi na bodziec działający w sposób zlokalizowany między zębiną a miazgą w obszarze projekcji działania bodźca

66
Q

Kiedy powstaje regularna zębina reakcyjna o prawidłowej budowie?

A

w odpowiedzi na łagodne bodźce (wraz ze wzrostem siły bodźca wzrasta możliwość uszkodzenia odontoblastów i wystąpienia dysplazji powstającej tkanki reakcyjnej)

67
Q

Kiedy powstaje zębina naprawcza?

A

gdy bardzo silny bodziec spowodował obumarcie odnotoblastów i zębinę tworzą wyróżnicowujące się z miazgi komórki odontoblastopodobne

68
Q

Jaką budowę ma zębina naprawcza?

A

bezkanalikowy uwapniony materiał

69
Q

Jaki czynnik determinuje zdolność wytwarzania zębiny reakcyjnej?

A

dopływ krwi do miazgi

70
Q

Jakie czynniki docierające do miazgi w powolnie postępującej zmianie próchnicowej mogą wywołać przewlekłe zapalenie miazgi?

A

toksyny bakteryjne, bodźce termiczne i osmotyczne

71
Q

Z jaką formą zapalenia miazgi mamy do czynienia gdy bakterie dotrą do miazgi i dojdzie do próchnicowego obnażenia miazgi?

A

na przewlekłe zapalenie nakłada się ostre zlokalizowane zapalenie miazgi

72
Q

Jakie odczyny wywołują reakcje zapalne?

A

odczyny naczyniowe i komórkowe

73
Q

W jakim zapaleniu komponent komórkowy jest bardziej widoczny?

A

w zapaleniu przewlekłym (nagromadzenie w tkance limfocytów, komórek plazmatycznych, monocytów i makrofagów, czasem wzrasta produkcja kolagenu → zwłóknienie)

74
Q

W jakim zapaleniu komponent naczyniowy jest bardziej widoczny?

A

w zapaleniu ostrym (rozszerzenie naczyń krwionośnych → przekrwienie i wysięk utrudniający przepływ krwi → zastój naczyniowy i migracja leukocytów z krwi → wzrost ciśnienia w tkance → często martwica, nawet obejmująca całą tkankę)

75
Q

Czy zmiany występujące w zapaleniu przewlekłym prowadzą do martwicy miazgi?

A

mogą nie zmieniać żywotności miazgi

76
Q

Czy zmiany występujące w zapaleniu ostrym prowadzą do martwicy miazgi?

A

często

77
Q

Jakie procesy obejmują procesy destrukcyjne zmiany próchnicowej w zębinie?

A
  • demineralizacja zębiny
  • destrukcja organicznej matrycy
  • uszkodzenie i śmierć odontoblastów
  • zapalenie miazgi prowadzące do jej obumarcia
78
Q

W jaki sposób reaguje zębina na zmianę próchnicową w szkliwie z zachowaną jeszcze jego warstwą powierzchowną?

A

powstawanie zębiny sklerotycznej i reakcyjnej oraz demineralizacja przy połączeniu szkliwno-zębinowym

79
Q

Jakie czynniki mogą wnikać i jaką drogą do zębiny przez zmianę próchnicową z zachowaną powierzchowną warstwą szkliwa?

A

przez porowate szkliwo z powierzchni zęba do zewnętrznej części zębiny docierają kwasy, enzymy i inne bodźce

80
Q

Dlaczego drogi śmierci są tak nazywane?

A

stanowią miejsce predysponujące do penetracji bakteryjnej (są puste)

81
Q

Jak zmienia się dostęp czynników uszkadzających kompleks miazgowo-zębinowy po powstaniu ubytku w szkliwie?

A

bakterie mają bezpośredni dostęp do zębiny i ją zakażają

82
Q

W jaki sposób reaguje zębina na powstanie ubytku w szkliwie?

A

łagodne zapalenie miazgi oraz powstanie zębiny reakcyjnej i sklerotycznej

83
Q

Jakie wyróżniamy warstwy w zębinie znajdującej się pod ubytkiem szkliwa począwszy od miazgi?

A

1) warstwa zdemineralizowana (niezawierająca jeszcze bakterii)
2) warstwa penetracji bakterii (bakterie wnikają do kanalików)
3) warstwa rozpadu / destrukcji / nerkozy (bakterie przez kwasy i proteazy całkowicie zniszczyły strukturę zębiny)

84
Q

Czy można zatrzymać proces próchnicowy przy obecności w ubytku zainfekowanej i zdemineralizowanej zębiny?

A

tylko przez opracowanie ubytku i odbudowę tkanki, a prawidłowe usuwanie płytki nazębnej zapobiega rozwojowi próchnicy wtórnej

85
Q

Do jakiego momentu rozwoju procesu próchnicowego odpowiednie postępowanie zapobiegawcze może zatrzymać rozwój próchnicy?

A

aż nie powstanie ubytek

86
Q

Jak klinicznie manifestują się aktywne zmiany próchnicowe (w zębinie)?

A

są miękkie i wilgotne, a pacjent skarży się na dolegliwości bólowe wywołane bodźcami ciepłymi, zimnymi i słodkimi

87
Q

Jak klinicznie manifestuje się zatrzymana zmiana próchnicowa (w zębinie)?

A

jest twarda i ma skórzastą konsystencję

88
Q

Jakie wyróżniamy rodzaje cementu?

A

bezkomórkowy i komórkowy (znajdujący się w rejonie przywierzchołkowym)

89
Q

Kiedy powierzchnia korzenia może zostać odsłonięta i narażona na działanie środowiska jamy ustnej?

A

w wyniku recesji dziąsła lub chorób przyzębia

90
Q

U jakich osób najczęściej stwierdza się próchnicę korzenia?

A

u osób starszych z chorym przyzębiem

91
Q

W jakiej części korzenia zazwyczaj znajdują się zmiany aktywne?

A

w okolicy brzegu dziąsłowego

92
Q

Co jest lepszym wskaźnikiem aktywności próchnicy: barwa czy konsystencja?

A

konsystencja

93
Q

Czy wysoko zdemineralizowana warstwa powierzchniowa może występować na nieodsłoniętych powierzchniach korzenia?

A

nie

94
Q

Czy możemy zgłębnikować zmiany próchnicowe na powierzchni korzenia?

A

NIE! są bardzo wrażliwe na uszkodzenia mechaniczne

95
Q

Czym jest prezębina?

A

nowo utworzona warstwa niezmineralizowanej zębiny, położona najbardziej wewnętrznie (najbliżej miazgi) - odkłada się przez całe życie, dopóki miazga jest żywa

96
Q

Czym jest zębina pierwotna?

A

tworzy się podczas rozwoju zęba aż do zakończenia rozwoju korzenia, ma najbardziej regularną budowę kanalikową

97
Q

Czym jest zębina płaszczowa?

A

pierwsza warstwa zębiny odłożona podczas rozwoju zęba, stanowi najbardziej zewnętrzną część zębiny, znajduje się przy połączeniu szkliwno-zębinowym

98
Q

Czym jest zębina okołokanalikowa?

A

zębina tworząca ścianę kanalików, nadmiernie odkładana może zobliterować kanaliki

99
Q

Czym jest zębina międzykanalikowa?

A

zębna znajdująca się między kanalikami zębinowymi (gorzej zmineralizowana od zębiny okołokanalikowej)

100
Q

Czym jest zębina wtórna fizjologiczna?

A

zębina odkładana w warunkach fizjologicznych (bez udziału bodźców zewnętrznych) po zakończeniu rozwoju zębiny pierwotnej przez całe życie, przy zachowaniu żywej miazgi

101
Q

Jaką strukturę ma zębina wtórna fizjologiczna?

A

podobną do zębiny pierwotnej, zachowany schemat wzrostu warstwowego (ale tworzy się wolniej niż zębina pierwotna)

102
Q

Do czego prowadzi tworzenie zębiny wtórej fizjologicznej (szczególnie u osób starszych)?

A

do zmniejszenia komory i zwężenia korzenia

103
Q

W jakich miejscach zębna wtórna fizjologiczna preferencyjnie odkłada się w większych ilościach?

A
  • w zębach przednich w rejonie rogów miazgi

- w zębach bocznych na stropie, dnie i ścianach bocznych komory miazgi

104
Q

Czym jest zębina trzeciorzędowa?

A

zębina powstająca w odpowiedzi na patologiczne bodźce zewnętrzne, która ma zmienioną i nietypową strukturę oraz odkłada się między zębiną a miazgą

105
Q

W odpowiedzi na jakie bodźce patologiczne może dojść do wytworzenia zębiny trzeciorzędowej?

A
  • próchnica
  • opracowanie i wypełnienie ubytku
  • atrycja
  • abrazja
  • erozja
106
Q

Jaką strukturę może mieć zębina trzeciorzędowa?

A
  • zmniejsza ilość kanalików, ułożonych faliście lub nieregularnie
  • bez kanalików, postać włóknista (fibrodentine)
  • struktura tkanki kostnej (osteodentine)
107
Q

Jakie wyróżniamy rodzaje zębiny trzeciorzędowej?

A

naprawcza i reakcyjna

108
Q

Czym jest zębina interglobularna?

A

zębina powstająca w wyniku niecałkowitego zlania się kalkosferytów (powstają nieuwapnione pola)

109
Q

Czym są kalkosferyty i jakie zadanie pełnią?

A

sole mineralne w zębinie odkładane w postaci kuleczek (kalkosferytów), których zlanie się zapewnia jednolite uwapnienie tkanki

110
Q

Czy zębina interglobularna jest bardziej podatna na próchnicę?

A

tak

111
Q

Jaki proces prowadzi do powstania zębiny sklerotycznej?

A

fizjologiczny (wraz z wiekiem) oraz w odpowiedzi na bodźce zewnętrzne (proces obronny)

112
Q

Czy drogi śmierci mogą występować w zdrowych zębach?

A

tak

113
Q

Czym jest zębina próchnicowa?

A

efekt demineralizacji i proteolitycznego rozpadu zębiny w procesie próchnicowym, zawiera bakterie

114
Q

Jakie wyróżniamy warstwy zębiny próchnicowej?

A
  • zewnętrzna (miękka i zakażona)

- wewnętrzna (twardsza, niezakażona, może ulec mineralizacji)

115
Q

Jak po łacinie nazywamy kanaliki zębinowe?

A

canalicili dentales

116
Q

Jak po łacinie nazywamy zębine okołokanalikową?

A

dentinum peritubulare

117
Q

Jak po łacinie nazywamy zębine międzykanalikową?

A

dentinum intertubulare

118
Q

Czym charakteryzuje się zębina płaszczowa?

A

obecnością spiralnych włókien Korffa (przebiegają prostopadle do połączenia szkliwno-zębinowego) → jest w mniejszym stopniu zmineralizowana

119
Q

Czemu sprzyja zmniejszona mineralizacja zębiny płaszczowej?

A

szerzeniu się próchnicy wzdłuż połączenia szkliwno-zębinowego

120
Q

Jak po łacinie brzmi nazwa zębiny wtórnej?

A

dentinum secundarium

121
Q

Jak możemy inaczej nazwać zębinę wtórną patologiczną?

A

zębina obronna = reakcyjna

122
Q

Jak po łacinie nazywamy zębinę obronną?

A

dentinum reactionarum

123
Q

Jak możemy inaczej nazwać zębinę naprawczą?

A

zębina reparacyjna

124
Q

Jak po łacinie brzmi nazwa zębiny reparacyjnej?

A

dentinum reparativum

125
Q

Czym jest most zębinowy?

A

zębina reparacyjna odkładająca się po przykryciu bezpośrednim miazgi

126
Q

Czy zębina obronna może doprowadzić do zamknięcia całej jamy zęba?

A

tak, w pewnych drastycznych przypadkach, np. po urazie

127
Q

Jak po łacinie nazywamy ostre zapalenie miazgi?

A

pulpitis acuta

128
Q

W odpowiedzi na jakie bodźce rozwija się ostre zapalenie miazgi?

A

w odpowiedzi na silne i nagłe bodźce

129
Q

Jak po łacinie nazywamy przewlekłe zapalenie mazgi?

A

pulpitis chronica

130
Q

W odpowiedzi na jakie bodźce rozwija się przewlekłe zapalenie miazgi?

A

w odpowiedzi na bodźce słabe i rozciągnięte w czasie

131
Q

Jakie wyróżniamy warstwy zębiny w odpowiedzi na powstanie próchnicy początkowej (plama próchnicowa)?

A

1) warstwa zębiny obronnej
2) warstwa zdrowej zębiny
3) warstwa zębiny sklerotycznej = warstwa przezroczysta
4) warstwa pustych kanalików

132
Q

W jakiej warstwie zębiny należy zakończyć opracowywać ognisko próchnicowe?

A

w momencie osiągnięcia warstwy demineralizacji

133
Q

Który drobnoustrój w głównej mierze odpowiada za rozpad zębiny?

A

Lactobacillus (bezwzględny beztlenowiec)

134
Q

W jakim czasie zębina próchnicowa wewnętrzna (żywa) może ulec remineralizacji po usunięciu zębiny próchnicowej zewnętrznej (martwej)?

A

w ciągu trzech miesięcy

135
Q

Jaki związek wykorzystywany jest w detektorach próchnicy?

A

glikol propylenu

136
Q

W jaki sposób glikol propylenu pozwala wykryć próchnicę?

A

penetruje do nieodwracalnie zniszczonego kolagenu, a nie przenika do zębiny próchnicowej wewnętrznej

137
Q

Jakie czynniki warunkują powstanie próchnicy korzenia?

A
  • obnażona powierzchnia korzenia (KONIECZNA!)
  • kwasotwórcza mikroflora
  • nieodpowiednia dieta
  • niski stopień wydzielania śliny
  • niska zawartość fluoru w cemencie
138
Q

W jakiej okolicy najczęściej rozpoczyna się póchnica korzenia?

A

w okolicy połączenia szkliwno-cementowego

139
Q

Ile wynosi krytyczne pH dla zębiny korzeniowej?

A

6,0 - 6,5

140
Q

U kogo najczęściej występuje próchnica korzenia?

A

u osób w podeszłym wieku, u których częściej występuje recesja dziąsła i choroby przyzębia

141
Q

Dlaczego próchnica korzenia rozwija się szybciej niż próchnica szkliwa?

A

1) pH krytyczne szkliwa jest niższe niż pH krytyczne zębiny korzeniowej (jest bardziej wrażliwy na spadki pH)
2) grubość cementu jest mniejsza niż grubość szkliwa
3) obnażona powierzchnia cementu ma niższe stężenie fluoru niż powierzchnia szkliwa (Która była przez lata wystawiona na miejscowe działanie fluorków)
4) ilość bakterii konieczna do wywołania próchnicy korzenia jest mniejsza w porównaniu ze szkliwem
5) cement sprzyja kolonizacji drobnoustrojów (jest mniej gładki od szkliwa)

142
Q

Jaką ma grubość cement w rejonie przyszyjkowym?

A

0,03 - 0,10 mm

143
Q

Jaką rolę w próchnicy korzenia odgrywają S. mutans i Lactobacillus?

A

S. mutans → wczesna demineralizacja cementu korzeniowego

Lactobacillus acidophilus → postęp zmian w postaci pogłębiania ubytku

144
Q

Jak rozprzestrzeniają się ubytki próchnicowe w korzeniu?

A

rzadko spotyka się dążące w głąb ubytki, często szerzą się obwodowo, najgłębsze nie przekraczają głębokości 1 mm

145
Q

Jak wygląda klinicznie aktywna zmiana próchnicowa w korzeniu?

A

miękka, chropowata powierzchnia o barwie żółtej lub jasnobrązowej

146
Q

Jak wygląda klinicznie niekatywna zmiana próchnicowa w korzeniu?

A

twarda, skórzasta powierzchnia o barwie od brązowej do czarnej

147
Q

Przy jakich stężeniach fluoru remineralizacja zmiany w korzeniu zęba jest bardziej skuteczna: niskich czy wysokich? Dlaczego?

A

przy wysokich stężeniach fluoru → hamuje wzrost S. mutans

148
Q

Czy próchnica cementu korzeniowego indukuje tworzenie zębiny sklerotycznej i obronnej?

A

tak

149
Q

Jakich procedur nie należy wykonywać w przypadku zmian próchnicowych korzenia, które mogą ulec remineralizacji?

A

zgłębnikowania i skalingu

150
Q

Jakie zmiany należy wprowadzić w przypadku zawodzenia klasycznej profilaktyki rozwoju zmian próchnicowych korzenia u osób starszych?

A

gdy zmiana diety nie skutkuje obniżeniem poziomu drobnoustrojów → włącza się do leczenia płukanki z chlorheksydyny

przy zaburzeniach wydzielania śliny → zaleca się dietę,która wymaga długiego żucia; preparaty, które powodują zwiększone wydzielanie śliny (bezcukrowa guma z ksylitolem) lub należy przepisać sztuczną ślinę

preparaty fluoru cztery razy w roku

151
Q

Jakimi wypełnień nie należy zakładać w ubytkach korzeniowych

A

wypełnień materiałami złożonymi oraz metodą kanapkową

152
Q

Jaki materiał jest wskazany do wypełnień w korzeniu? Szczególnie u pacjentów z dużym ryzykiem próchnicy i dużą liczbą ubytków w korzeniu?

A

glass-jonomer (zarówno jakoczasowy, jak i ostateczny)

153
Q

W jaki sposób nieinwazyjnie można leczyć próchnicę cementu?

A
  • stosując preparaty zawierających związki PA (proantocyjanidyny) → wzmacniają strukturę tkanek zawierających kolagen, większając liczbę poprzecznych wiązań
  • stosując ozon → działa silnie bakteriobójczo i immunostymulacyjnie redukując beztlenową florę bakteryjną