Patologia próchnicy Flashcards
Z jakiej tkanki wywodzi się szkliwo?
z tkanki ektodermalnej
Z jakiej tkanki wywodzi się zębina?
z tkanki mezodermalnej
Co jest podstawową jednostką szkliwa?
pryzmat
W której tkance twardej zęba pryzmaty są największe?
w szkliwie (znacznie większe niż w zębinie i cemencie)
Jak nazywamy wąskie przestrzenie międzykrystaliczne oddzielające sąsiednie kryształy?
pory
Do czego prowadzi działanie kwasów bakteryjnych na substancję mineralną w szkliwie?
substancja mineralna zostaje usunięta z kryształu → kryształ się kurczy → powiększają się przestrzenie międzykrystaliczne → szkliwo staje się bardziej porowate (widoczne klinicznie)
Jak nazywa się pierwsza dostrzegalna klinicznie zmiana próchnicowa w szkliwie?
biała plama
Jak wygląda biała plama?
białe, mętne pole, które odróżnia się od sąsiadującego zdrowego, półprzeziernego szkliwa
Biała plama lepiej jest widoczna na zwilżonym czy suchym zębie?
na osuszonym zębie (gdy widoczna jest bez osuszania = większa porowatość szkliwa = większe zaawansowanie zmiany)
Dlaczego wzrost porowatości szkliwa powoduje zmianę barwy szkliwa?
zmienia rozproszenie światła
Czy białą plamę można zdiagnozować za pomocą zgłębnika? Dlaczego?
nie, ponieważ szkliwo jest twarde, ma zachowaną ciągłość i nie wykazuje ubytku
Jaką barwę może mieć biała plama i co wywołuje taką zmianę?
biała plama może być brązowa, co jest spowodowane wniknięciem w pory barwnych substancji
Jak określamy białe (lub brązowe) zmiany występujące w jamie ustnej przez długi czas bez progresji?
zmiana zatrzymana / statyczna
Czy rozwój zmiany próchnicowej można zatrzymać?
wyłącznie we wczesnym stadium
Jaką barwę ma aktywna zmiana próchnicowa w szkliwie? Czego to jest wynikiem?
kredowa lub matowa powierzchnia (brak połysku jest spowodowany utratą powierzchniowego szkliwa, a biały kolor - wewnętrzną porowatością)
Co należy zrobić aby zatrzymać aktywną zmianę próchnicową w szkliwie?
pacjent musi codziennie i dokładnie usuwać płytkę nazębną
Po jakim czasie zmiana początkowa zmiana próchnicowa po dokładnym usuwaniu płytki stanie się znów twarda i błyszcząca?
2-3 tygodnie
Czym są wypełnione przestrzenie pomiędzy pryzmatami szkliwa?
wodą i substancją organiczną
Czy plama próchnicowa zawiera bakterie?
nie
Jaki kształt ma plama próchnicowa w szkliwie na powierzchniach gładkich?
stożek skierowany szczytem do połączenia szkliwno-zębinowego
Jakie wyróżniamy warstwy plamy próchnicowej od wnętrza do powierzchni szkliwa?
1) warstwa przezroczysta
2) warstwa ciemna
3) warstwa centralna
4) warstwa powierzchowna
Która warstwa palmy próchnicowej nie zawsze występuje we wczesnych zmianach próchnicowych?
warstwa przezroczysta
Co musimy zastosować by móc wykryć warstwę przezroczystą?
chinolinę
Jaką porowatość wykazuje zdrowe szkliwo?
0,1%
Jaką porowatość wykazuje warstwa przezroczysta?
1%
Jaki wygląd ma warstwa przezroczysta? Czym jest otoczona?
- wygląd bezstrukturalny
- otoczona od dołu zdrowym szkliwem, a od góry warstwą ciemną
- jest pierwszą warstwą, którą można odróżnić od prawidłowego szkliwa
W jakim stopniu warstwa przezroczysta jest zdemineralizowana?
ok. 1% (dotyczy głównie magnezu i węglanu)
Jaką porowatość i utratę substancji mineralnych wykazuje warstwa ciemna?
2-4%
Skąd pochodzi ciemny wygląd warstwy ciemnej?
występowaniem porów różniej wielkości, chinolina ze względu na wielkość może wypełniać tylko większe pory, a małe wypełnione powietrzem nadają zmianie ciemny wygląd
Jak mogą powstawać małe pory w warstwie ciemnej?
- demineralizacja miejsc dotąd niezaatakowanych (początkowe odwapnienie)
- miejsca naprawy dużych porów zmniejszanych przez redepozycję minerału
Jakie procesy przebiegają w warstwie ciemnej?
głównie procesy remineralizacji
Jaki wygląd ma warstwa centralna?
przezierny, z dobrze zaznaczonymi prążkami Retziusa
badana w wodzie: ma ciemną barwę (ponieważ w pory wchodzą cząsteczki wody)
Jaką porowatość i utratę substancji mineralnych wykazuje korpus zmiany?
od 5% obwodowo → 25% i powyżej w części środkowej
Co jest charakterystyczną cechą próchnicy szkliwa?
pokrycie początkowego uszkodzenia warstwą względnie niezmienionego szkliwa
Jaką porowatość i utratę substancji mineralnych wykazuje warstwa powierzchowna?
ok. 1%
W jakim odczynniku lepiej widać warstwę powierzchowną?
w wodzie
Co się dzieje z warstwą powierzchowną jeśli następuje progresja zmiany?
zostaje zniszczona i powstaje ubytek szkliwa
Co się znajduje w warstwie powierzchownej i jakie to pełni zadanie?
kanały dyfuzyjne dla przepływu i wymiany jonów
Jaką grubość ma warstwa powierzchowna?
20-50 μm
Jak wygląda warstwa powierzchowna?
wydaje się niezmieniona
Jak nazywamy zjawisko, w którym w warstwie centralnej zmiany występuje znaczny ubytek substancji mineralnej a powierzchowna warstwa jest prawie niezmieniona?
demineralizacja podpowierzchniowa
Które bruzdy szczególnie często rozwijają próchnicę w trzonowcach górnych?
zagłębienie środkowe i dystalne
W jaki sposób powstaje zmiana próchnicowa na powierzchniach żujących?
wokół ścian bruzdy, zwiększa swój rozmiar i zlewa się przy podstawie → tworzy pierścień wokół bruzdy, w szkliwie rozszerza się, biegnąc wzdłuż pryzmatów do osiągnięcia zębiny = ma kształt stożka podstawą skierowanego do połączenia szkliwno-zębinowego
W jaki sposób można zatrzymać wczesny proces próchnicowy?
- poprawą skuteczności usuwania płytki
- zmiana diety
- miejscowym stosowaniem preparatów fluorkowych
Czym jest remineralizacja?
naprawa częściowo uszkodzonych struktur przez nierównomierną redepozycję krystalicznej substancji mineralnej
Jak makroskopowo objawia się remineralizacja?
zmniejszenie białokredowego wyglądu zmiany i przywrócenie wytrzymałości szkliwa
Jak mikroskopowo objawia się remineralizacja?
obecność blizny tkankowej = niepełna odnowa
Jakie czynniki przyspieszają proces remineralizacji?
dostępność jonów fluorkowych, przesyconych roztworów biodostępnego wapnia i fosforanów oraz zmiana pH śliny w kierunku obojętnego (lub zasadowego)
Co jest bardziej odporne na działanie kwasów: zdrowe szkliwo czy zatrzymana początkowa zmiana próchnicowa w postaci białej plamy?
zatrzymana początkowa zmiana próchnicowa
Kiedy dochodzi do powstania ubytku?
w następstwie progresji odwapnienia dochodzi do odłamania szkliwa
Czy zmianę próchnicową z ubytkiem szkliwa można jeszcze zatrzymać?
tak, jeśli powierzchnia będzie dobrze oczyszczana z płytki i zmieni się dieta
Co znajduje się w kanalikach zębinowych?
- wypustka Tomesa
- włókna nerwowe (A mielinowe i C niemielinowe)
- płyn kanalikowy (będący ultraprzesączem krwi miazgi)
Która zębina jest silniej zmineralizowana: okołokanalikowa czy międzykanalikowa?
okołokanalikowa
Jak rozprzestrzenia się próchnica, gdy osiągnie zębinę?
rozszerza się bocznie wzdłuż połączenia szkliwno-zębinowego, szeroko obejmując zębinę
Jak określamy rozszerzenie się próchnicy w zębinie pod zdrowym szkliwem?
podminowanie szkliwa
Jak klinicznie manifestuje się osiągnięcie zębiny przez próchnice i co jest tego powodem?
zauważa się żółtobrązowe przebarwienie spowodowane rozkładem kolagenu w zębinie (występuje odwapnienie powierzchniowej warstwy zębiny)
Kiedy pojawiają się reakcje zapalne miazgi w odpowiedzi na proces próchnicowy toczący się w zębinie?
gdy odległość zdemineralizowanej zębiny do miazgi wynosi 0,5-1 mm
Jakie wyróżniamy potencjalne czynniki uszkadzające miazgę?
- czynniki bakteryjne (związane z procesem próchnicowym)
- czynniki mechaniczne (uraz, złamanie zęba, preparacja ubytku, starcie)
- czynniki chemiczne (toksyczne działanie materiałów do wypełnień, kwasy zawarte w pożywieniu i dehydratacja zębiny występująca podczas preparacji ubytku)
- czynniki termiczne (generowanie namiaru ciepła podczas preparacji ubytku, zmiany temperatury przenoszone przez duże wypełnienia metalowe)
Jak reaguje żywa miazga na czynniki uszkadzające?
produkcją zębiny sklerotycznej lub zębiny reakcyjnej oraz rozwojem zapalenia miazgi
W jaki sposób powstaje zębina sklerotyczna?
w wyniku odkładania się substancji mineralnych wewnątrz światła kanalików zębinowych na obwodzie zmiany próchnicowej
Czy odkładanie zębiny sklerotycznej wymaga udziału żywych odontoblastów?
tak