Ślina Flashcards
Jaką objętość śliny wytwarzamy w ciągu dnia?
0,5 - 1,0 l
Ile procent wydzielanej śliny jest stymulowane pokarmem?
80%
Jaką szybkość osiąga wydzielanie śliny?
w czasie snu: 0,25 ml / minutę
w czasie żucia lub mówienia: 10 ml / min
Czym jest ślina mieszana?
= ślina całkowita
właściwe środowisko jamy ustnej, mieszanina wydzielin 6 dużych i 400-600 małych gruczołów ślinowych
W błonie śluzowej jakich części jamy ustnej nie znajdują się małe gruczoły ślinowe?
w błonie śluzowej dziąseł i przedniej części podniebienia twardego
Ile procent wydzieliny wytwarzają duże gruczoły ślinowe?
90% (resztę wytwarzają małe gruczoły)
Jakie wyróżniamy gruczoły ślinowe ze względu na rodzaj wydzielanej wydzieliny?
- surowicze
- śluzowe
- mieszne
Który gruczoł ślinowy jest największy?
ślinianka przyuszna
Jak nazywa się przewód, którym ślinianka przyuszna uchodzi do jamy ustnej?
przewód Stensena (lub Stensona)
W którym miejscu przewód Stensona uchodzi do jamy ustnej?
brodawka przyusznicy = na błonie śluzowej policzka naprzeciw drugiego zęba trzonowego górnego lub między pierwszym a drugim zębem trzonowym górnym
Jaką wydzielinę wytwarza ślinianka przyuszna?
wydzielinę surowiczą, rzadką, wodnistą i bogatą w enzymy
Jak nazywa się przewód, którym ślinianka podżuchwowa uchodzi do jamy ustnej?
przewód Whartona
W którym miejscu przewód Whartona uchodzi do jamy ustnej?
na szczycie brodawki podjęzykowej leżącej bocznie od wędzidełka języka
Jaką wydzielinę wytwarza ślinianka podżuchwowa?
wydzielinę mieszaną w przewagą surowiczej
Jak nazywa się przewód, którym ślinianka podjęzykowa uchodzi do jamy ustnej?
przewód Bartholina
W którym miejscu przewód Bartholina uchodzi do jamy ustnej?
blisko ujścia gruczołu podżuchwowego
Jaką wydzielinę wytwarza ślinianka podjęzykowa?
wydzielinę mieszaną z przewagą komponenty śluzowej
Która ślinianka składa się z kilku mniejszych gruczołów?
ślinianka podjęzykowa
Który gruczoł wydziela czystą śluzową wydzielinę?
tylko małe gruczołu znajdujące się na podniebieniu miękkim
Czym jest ślina mieszana i co się w niej znajduje?
to ślina znajdująca się w jamie ustnej
- właściwa wydzielina gruczołów ślinowych
- płyn dziąsłowy
- resztki pokarmowe
- złuszczone komórki nabłonka
- bakterie i ich metabolity
Które gruczoły produkują ślinę surowiczą?
ślinianki przyuszne i małe gruczoły językowe (Ebnera)
Które gruczoły produkują ślinę śluzową?
małe gruczoły podniebienne i nasady języka
Które gruczoły wydzielają ślinę surowiczo-śluzową?
ślinianki podżuchwowe i podjęzykowe oraz drobne gruczołu znajdujące się na wargach i policzkach
Kiedy odbywa się mieszanie śliny w jamie ustnej?
w czasie żucia, poruszania językiem, ruchów mimicznych i ruchów warg
Od czego zależy ilość wydzielanej śliny?
od stopnia stymulacji
Jaka ilość śliny wydzielana jest podczas przyjmowania pokarmu?
1,5 - 2,3 ml/min (z trzech dużych gruczołów)
Ile wynosi prawidłowe tempo wydzielania śliny między posiłkami?
0,3 - 0,5 ml/min
W jakim tempie ślina jest wydzielana podczas snu?
0,05 ml/min
Jak nazywamy ślinę wydzielaną podczas przyjmowania pokarmu?
ślina stymulowana
Jak nazywamy ślinę wydzielaną pomiędzy posiłkami?
ślina spoczynkowa
Z jakich gruczołów pochodzi ślina stymulowana i jaką w związku z tym ma konsystencję?
50% z przyusznic → bardziej płynna
Z jakich gruczołów pochodzi ślina spoczynkowa i jaką w związku z tym ma konsystencję?
65% ze ślinianek podjęzykowych i podżuchwowych oraz małych gruczołów → bardziej gęsta
Jakie wyróżniamy drogi przepływu śliny w jamie ustnej i jakim przepływem się charakteryzują?
- drogi główne → szybki i obfity przepływ
- boczne ścieżki → wolny i mały przepływ
Jakie składniki tworzą ślinę?
99% woda, składniki organiczne i nieorganiczne
Od czego zależy zawartość poszczególnych składników w ślinie?
- wiek pacjenta
- stan zdrowia
- przyjmowane leki
- pora dnia i roku
- rodzaj pobudzenia (mechaniczne, chemiczne, psychoneurologiczne)
Jakie wyróżniamy organiczne składniki śliny?
- białka (immunoglobuliny, albuminy, glikoproteiny, enzymy)
- niebiałkowe substancje azotowe (mocznik, kwas moczowy, aminokwasy, kreatynina)
- bezazotowe substancje organiczne (węglowodany)
- lipidy (wolne kwasy tłuszczowe, cholesterol, lecytyna i fosfolipidy)
- hormony
Która immunoglobulina dominuje w ślinie?
IgA wydzielnicza
Przez co jest produkowana wydzielnicza IgA?
komórki plazmatyczne nabłonka wydzielniczego ślinianek i zdrowego nabłonka błony śluzowej jamy ustnej
Jakie zadanie pełnią immunoglobuliny w ślinie?
- IgA wpływa na fagocytozę paciorkowców przez leukocyty
- IgA i IgGmają zdolność aglutynacji Streptococcus mutans (ułatwiają ich usuwanie z jamy ustnej z połykaną śliną)
- wiążą determinanty antygenowe bakterii jamy ustnej (zwłaszcza te odpowiedzialne za ich adhezję do tkanek → ograniczają przyleganie bakterii do nabłonka policzków i szkliwa zębów)
Skąd się bierze IgM w ślinie?
częściowo wydzielane jest przez śliniankę przyuszną, a część pochodzi z płynu tkankowego
Skąd się bierze IgG w ślinie?
z kieszonki dziąsłowej oraz z przestrzeni międzykomórkowych przez błonę śluzową objętych stanem zapalnym
Czym są mucyny?
glikoproteiny = białka połączone z cząsteczkami węglowodanów
Jaką funkcję w ślinie pełnią mucyny?
- duży wpływ na konsystencję śliny
- tworzą błonkę nabytą
- umożliwiają uformowanie i połknięcie kęsa pokarmowego
- chronią tkanki miękkie przed mechanicznymi podrażnieniami
- aglutyniny (glikoproteiny o dużej macie cząsteczkowej) mogą wybiórczo aglutynować paciorkowce próchnicotwórcze → łatwiejsze do przełknięcia agregacje
Jaka jest zależność pomiędzy ilością glikoprotein w ślinie a jej konsystencją?
im więcej glikoprotein → bardziej gęsta i lepka ślina
Jaką funkcję pełnią histatyny w ślinie?
zdolności bakteriostatyczne i bakteriobójcze w stosunku do Streptococcus mutans i Candida albicans
Jaką funkcję pełnią stateryny w ślinie?
tworzą kompleksy z jonami wapnia i fosforu → zapobiegają precypitacji składników mineralnych w zagłębieniach i wokół szyjek
Jaką funkcję pełnią białka bogate w prolinę (PRPs) w ślinie?
tworzą kompleksy z jonami wapnia i fosforu → zapobiegają precypitacji składników mineralnych w zagłębieniach i wokół szyjek
Jaką funkcję pełnią cystatyny (białka bogate w cysteinę) w ślinie?
hamują enzymy proteolityczne pochodzenia bakteryjnego i komórkowego (np. z rozpadłych leukocytów) oraz wykazują działanie przeciwwirusowe
Jakie enzymy możemy znaleźć w ślinie?
- lizozym
- laktoferryna
- peroksydaza ślinowa
- amylaza
Skąd pochodzi lizozym w ślinie?
z dużych gruczołów ślinowych, płynu dziąsłowego oraz strawionych leukocytów
Jaką funkcję pełni lizozym w ślinie?
najsilniej działający enzym, uszkadzający błonę komórkową paciorkowca S. mutans i ziarniaka Neisseria → liza komórek bakteryjnych
Jaką funkcję pełni laktoferryna w ślinie?
ma zdolność chelatacji (sekwestracji) jonów żelaza → działa bakteriostatycznie na bakterie, które wykorzystują żelazo w cyklu metabolicznym
Laktoferryna wolna od żelaza - nazwa
apolaktoferryna
Jaką funkcję pełni apolaktoferryna?
w środowisku tlenowym może być bakteriobójcza dla Streptococcus mutans
Sialoperoksydaza to nazwa jakiego enzymu?
peroksydazy ślinowej
W jakim środowisku peroksydaza ślinowa jest aktywna?
w środowisku bogatym w tlen (w jamie ustnej konieczna jest obecność H2O2)
Co powstaje w wyniku działania peroksydazy ślinowej?
toksyczny podcyjanit lub kwas podcyjanowy