Gerostomatologia Flashcards
Zakres jakich nauk obejmuje gerostomatologia?
- specjalności stom, głównie zacho z endo, perio i protę
- medyczne (geriatria, gerontologia)
- nauki humanistyczne (psychologia, socjologia, etyka)
Podokresy okresu starości wg WHO:
- 45-59 lat - okres starzenia się
- 60-74 lata - wczesna starość
- 75-90 lat - późna starość
- > 90 lat - wiek sędziwy (osoby długowieczne)
Wspólne cechy ludzi w starszym wieku:
- zmniejszenie masy ciała
- zaburzenia sercowo-naczyniowe
- zmniejszenie pojemności płuc
- zwolnienie czynności nerek
Czy można uniknąć procesu inwolucji?
nie, inwolucja jest genetycznie uwarunkowanym zjawiskiem występującym w kocowym etapie życia, nieuniknionym i nieodwracalnym, prowadzi do upośledzenia wszystkich funkcji organizmu
Jaką zachorowalnością charakteryzuje się okres starzenia się ustroju?
większą zachorowalnością na choroby somatyczne, które mają raczej charakter przewlekły
Jaki charakter może mieć przebieg chorób u osób starszych w porównaniu z młodymi?
nietypowy, zmieniona symptomatologia i odmienne wyniki leczenia
Do czego prowadzi obniżenie sprawności ruchowej ludzi w podeszłym wieku?
pogorszenie higieny JU
Cecha charakterystyczna starzenia się zębów:
zmiana kształtu i barwy
Jak zmienia się barwa zębów w wyniku starzenia?
- ciemnieją, stają się matowe, przyjmując odcień żółty, szary lub zielonobrązowy
- często przebarwienia związane ze spożywaniem niektórych pokarmów czy paleniem papierosów, a także nagromadzeniem w szkliwie jonów metali (miedź, żelazo, ołów i cyna)
- zażółcenie korzeni
Jony jakich metali mogą gromadzić się z wiekiem w szkliwie zębów i powodować ich przebarwienia?
miedź, żelazo, ołów i cyna
W jakim wieku zaczynają stawać się wyraźne zmiany barwy zębów związane z wiekiem?
50-60 lat
Jak zmienia się kształt zębów z wiekiem?
starcie zębów w wyniku ich zużycia, niekiedy nawyków, a także indywidualnej podatności oraz obecności parafunkcji → bardziej kruche i podatne na złamania
Jakie części zęba ulegają starciu wraz z wiekiem?
brzegi sieczne oraz powierzchnie żujące i styczne
Jak z wiekiem zmienia się ilość składników organicznych i nieorganicznych w szkliwie?
zmniejsza się ilość skł organicznych, a zwiększa nieorganicznych → szkliwo traci swój naturalny połysk i staje się mniej przezierne
Skąd się biorą jony metali odkładane w szkliwie?
dyfundują ze śliny
Jak zmienia się efektywność wybudowywania się fluoru do szkliwa z wiekiem?
zmniejsza się
Jak zmieniający się stopień mineralizacji szkliwa wraz z wiekiem wpływa na podatność na próchnicę?
zwiększanie zawartości subst nieorganicznej → zwiększenie mineralizacji → zmniejszenie podatności na działanie kwasów = mniejsza podatność na próchnicę
z wiekiem szkliwo ulega ścieńczeniu → proc demineralizacji przebiegają szybciej i głębiej = możliwość powstania i rozwoju próchnicy znacznie się zwiększa
Jakie zmiany zachodzą w zębinie wraz z wiekiem?
odkłada się zębina wtórna fizjo i stopniowo obliterują się kanaliki zębinowe
Gdzie początkowo odkładana jest zębina wtórna fizjo?
głównie w sklepieniu i dnie komory zębów (w mniejszym stopniu na jej ścianach)
Jak odkłada się zębina prowadząca do obliteracji kanalików zębinowych?
wynik stopniowego wzrostu i poszerzania się zębiny okołokanalikowej
Co dzieje się z wypustkami odonto w wyniku sklerozy kanalików?
zmniejsza się przestrzeń dla wypustek → wycofywanie się wypustek i ich stopniowy zanik (w warunkach fizjo ok. 50% kanalików ulega całkowitej obliteracji, a w wyniku późnej patologicznej sklerozy - ponad 80%)
Gdzie w zębinie znajduje się więcej zobliterowanych kanalików?
na obwodzie (mniej w okolicy miazgi)
Do czego prowadzi gromadzenie elementów krystalicznych w świetle kanalików zębinowych wraz z wiekiem?
zmiana gęstości i twardości zębiny oraz do przeświecania zębiny
Jak zmienia się wilgotność zębiny z wiekiem i do czego to prowadzi?
zanik wilgotności → kruchość zęba
Jak zmienia się reaktywność zębiny wraz z wiekiem?
zmniejsza się na wszelkiego rodzaju bodźce
Jak zmienia się warstwa cementu wraz z wiekiem?
zwiększanie grubości = gruba warstwa cementu jest wyraźną oznaką starzenia się zęba
Na jakie czynniki narażony jest cement starych zębów?
może ulegać uszkodzeniom mechanicznym i/lub próchnicy → odsłonięty ze względu na recesje
Dlaczego u starszych ludzi dochodzi do nawarstwienia cementu?
niedożywienie cementocytów, które ulegają zwyrodnieniu; zmniejszenie liczby cementoblastów; obniżona aktywność mitotyczna
Jak zmienia się miazga wraz z wiekiem?
ulega stopniowej degradacji
- zmniejsza się jej masa (zmniejszenie przestrzeni dla miazgi wskutek odkładania zębiny wtórnej)
- zmniejsza się liczba elementów komórkowych, a wzrasta liczba włókien kolagenowych i ich gęstość
- odonto obkurczają się i ulegają zwyrodnieniu wodniczkowemu i tłuszczowemu
- zmniejsza się unaczynienie
- zmniejsza się liczba zakończeń nerwowych, następuje redukcja długości i średnicy włókien
- pojawiają się zwapnienia, szczególnie w miazdze korzeniowej
→ zmniejszenie zdolności miazgi do odp na uraz, obniżenie wrażliwości na bodźce i podniesienie progu pobudliwości
Czy u ludzi starszych można stosować leczenie biologiczne?
można wszystko, ale wyniki leczenia będą gorsze niż u ludzi młodych → proc obronne i naprawcze miazgi przebiegają wolniej i rzadko dochodzi do wytworzenia mostu zębinowego
Jak zmieniają się pęczki włókien ozębnej z wiekiem?
są grubsze lecz mniej wyraźne, a między włóknami rzadko są widoczne fibroblasty
Jak zmienia się zdolność tworzenia nowych włókien ozębnej z wiekiem?
powstaje mniej nowych włókien, ale zmniejsza się także ich rozpad
Jak zmienia się szerokość szpary ozębnej?
zwiększa się, ale na skutek odkładania cementu na pow korzenia może ona ulec zmniejszeniu
