Etiologia próchnicy Flashcards

1
Q

łacińska nazwa próchnicy zębów

A

caries dentium

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Za jaką chorobę uważa się próchnicę zębów?

A

infekcyjna, transmisyjna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jakie tkanki obejmuje patologia próchnicy?

A

tkanki twarde zęba (szkliwo, zębinę i cement) → demineralizacja (odwapnienie) i dezintegracja (rozpad) zawartych w niej substancji organicznych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

W jaki sposób można zapobiec progresji plamy próchnicowej w ubytek?

A
  • skuteczne usuwanie płytki
  • zmniejszenie częstości i ilości spożywanych cukrów
  • stosowanie preparatów fluorkowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Jakie czynniki warunkują rozwój zmiany próchnicowej?

A

1) obecność płytki nazębnej
2) podaż odpowiednich węglowodanów (głównie sacharozy)
3) podatność powierzchni zęba
4) odpowiednio długi czas, w którym współwystępują powyższe czynniki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Do jakiej wartości pH i w jakim czasie prowadzi fermentacja węglowodanów dostarczanych z dietą przy udziale bakterii zawartych w płytce nazębnej?

A

pH < 5 w czasie ok. 5 minut

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Jak długo utrzymuje się zakwaszenie płytki po spożyciu węglowodanów?

A

30-60 minut

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Jakie węglowodany ulegają fermentacji przez bakterie płytki nazębnej?

A

sacharoza i glukoza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Z czego składa się macierz zewnątrzkomórkowa płytki nazębnej?

A

glikoproteiny pochodzenia ślinowego i zewnątrzkomórkowe polisacharydy (glukany i fruktany) będące wynikiem metabolizmu bakteryjnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Jakie znaczenie ma występowanie macierzy zewnątrzkomórkowej wokół bakterii płytki nazębnej?

A

macierz zewnątrzkomórkowa pełni funkcję ochronną dla bakterii i zmniejsza ich wrażliwość na działanie środków antybakteryjnych → konieczność stosowania w pastach do zębów wyższych stężeń środków antybakteryjnych niż minimalne stężenie hamujące (MIC)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

W jakim czasie po umyciu zębów na ich powierzchni powstaje płytka nazębna?

A

po kilku godzinach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Jak powstaje płytka nazębna?

A

1) bezbakteryjna błonka nabyta (składa się z glikoprotein, fosfoprotein i lipidów pochodzenia ślinowego)
2) ze względu na przyczepność błonki nabytej → przyczepiają się pojedyncze bakterie (0-4 h)
3) wzrost liczby przyczepionych drobnoustrojów, co powoduje utworzenie mikrokolonii bakteryjnych (4-24 h)
4) sukcesja bakteryjna i koagregacja mikroorganizmów, którym towarzyszy wzrost mikrokolonii (1-14 dni)
4) utworzenie wspólnoty bakteryjnej = dojrzała płytka nazębna (2 tygodnie i dłużej)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

czas w jakim błonka nabyta przekształca się w dojrzałą płytkę nazębną

A

2 tygodnie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jakie bakterie w pierwszej kolejności zasiedlają błonkę nabytą?

A
  • Streptococcus sanguinis
  • Streptococcus oralis
  • Streptococcus mitis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Czym jest sukcesja bakteryjna?

A

przesunięcie dominacji populacji bakteryjnej paciorkowców na korzyść innych gatunków bakterii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Jakie bakterie pojawiają się w płytce nazębnej waz z jej starzeniem się?

A

paciorkowce → Actinomyces i Veillonella

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Jakie wyróżniamy bakterie próchnicotwórcze?

A
  • paciorkowce zmienne (Streptococcus mutans)

- pałeczki kwasu mlekowego (Lactobacillus acidophilus)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Dlaczego Streptococcus mutans i Lactobacillus acidophilus uważane są za bakterie kwasotwórcze?

A
  • szybko produkują kwasy z ulegających fermentacji węglowodanów (kwasotwórcze)
  • mogą bytować w zakwaszonym środowisku (kwasoodporne)
  • zdolność adherencji do powierzchni zęba z powodu syntetyzowania z cukrów lepkich zewnątrzkomórkowych polisacharydów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

U jakich osób nie występuje Streptococcus mutans?

A

u osób z wrodzoną nietolerancją fruktozy (fruktozemia), które całe życie nie spożywają produktów zawierających sacharozę

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

łacińska nazwa błonki nabytej

A

acquired pellicle

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Jakie powierzchnie w jamie ustnej ulegają kolonizacji przez bakterie?

A
  • tkanki miękkie, pokryte cienką warstwą śliny

- tkanki twarde (szkliwo i cement korzeniowy) pokryte błonką nazębną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Na jakim etapie życia rozpoczyna się kolonizacja bakteryjna jamy ustnej i na którym etapie życia się kończy?

A

rozpoczyna się już podczas porodu i twa przez całe życie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Jakie bakterie pionierskie zasiedlają jamę ustną w pierwszych tygodniach życia dziecka?

A

S. mitis, S. oralis i S. salivarius

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Jakie gatunki bakterii pojawiają się w jamie ustnej w ciągu kilku pierwszych miesięcy życia dziecka?

A

bakterie beztlenowe: Veillonella spp., Prevotella spp. i Fusobacterium nucleatum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Jakie gatunki bakterii pojawiają się wraz z wyrznięciem zębów?

A

S. mutans, S. sorbinus i Actinomyces oraz inne bakterie beztlenowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Czy jest okno infekcyjności?

A

szczególnie intensywna kolonizacja jamy ustnej przez bakterie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Kiedy w życiu człowieka mamy do czynienia z oknami infekcyjności?

A

1) pierwsze okno infekcyjne = wyrznięcie się pierwszych zębów mlecznych
2) drugie okno infekcyjne = wymiana uzębienia mlecznego na stałe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

W jakim wieku mamy do czynienia z pierwszym oknem infekcyjości?

A
  1. a 31. miesiąc życia (średnio 26. miesiąc)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

W jakim wieku mamy do czynienia z drugim oknem infekcyjności?

A
  1. a 12. rok życia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Czym jest koagregacja mikroorganizmów?

A

wzajemne przyleganie mikroorganizmów → zwiększa różnorodność gatunków

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Czy płytkę nazębną można usunąć poprzez płukanie jamy ustnej?

A

nie, można ją usunąć wyłącznie mechanicznie poprzez szczotkowanie i nitkowanie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Z czego składa się płytka nazębna?

A
  • bakterie
  • macierz zewnątrzkomórkowa
  • złuszczone komórki nabłonka
  • leukocyty
  • wapń i fosfor
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Gdzie na zębach stałych występuje najgrubsza, a gdzie najcieńsza warstwa błonki ślinowej?

A

najgrubsza: powierzchnie językowe zębów trzonowych żuchwy

najcieńsza: rejon przyszyjkowy zębów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Ile wynosi grubość błonki ślinowej na zębach mlecznych w porównaniu z grubością błonki na zębach stałych?

A

grubość błonki ślinowej na zębach mlecznych wynosi 1/3 grubości błonki na zębach stałych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Ile procent początkowej flory paciorkowców stanowią S. mutans?

A

2% niezależnie od dowozu sacharozy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Jakie właściwości ma błonka nabyta i jakie wynikają z tego konsekwencje?

A
  • jest błoną półprzepuszczalną → ogranicza transport jonów do i z twardych tkanek zęba (bariera dyfuzyjna odgrywająca rolę w powstawaniu próchnicy)
  • chroni zęby przed abrazją, atrycją i erozją
  • ulega kolonizacji bakteryjnej = punkt wyjścia dla płytki nazębnej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

zmiany bakterii w płytce nazębnej?

A

1) paciorkowce
2) po 24 h głównie ziarniaki
3) od 2 dnia kolonizacja bakteriami nitkowatymi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Czym różni się kolonizacja cementu w porównaniu do szkliwa?

A

przebiega podobnie, z tym że szybciej i ze względu na nieregularną topografię powierzchni nie można wyróżniać żadnego schematu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Jak zmienia się stężenie tlenu wraz ze wzrostem grubości płytki nazębnej?

A

stężenie tlenu w płytce spada (sukcesja bakterii tlenowych i względnie beztlenowych → dominacja bakterii względnie i bezwzględnie beztlenowych)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Po jakim czasie w płytce nazębnej zaczynają dominować beztlenowce?

A

po ok. 9 dniach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Czym różnią się między sobą poszczególne mikrokolonie w płytce nazębnej?

A

występują w nich odmienne mikrośrodowiska, różniące się pH, dostępnością środków odżywczych i stężeniem tlenu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Czym są otoczone mikrokolonie w płytce nazębnej i jaką to pełni funkcję?

A

mikrokolonie są otoczone ochronną matrycą, w której znajdują się kanały przepływowe (dyfuzyjne) dla środków odżywczych, metabolitów, enyzymów i tlenu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Jakie bakterie dominują w jamie ustnej przy wysokim i ciągłym dostarczaniu węglowodanów?

A

kwasoodporne bakterie Lactobacillus i Streptococcus mutans

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

W jakim zakresie pH większość bakterii może wzrastać?

A

6-8

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Czy w dojrzałej płytce bakteryjnej występują bakterie pionierskie?

A

raczej nie, ponieważ nie są przystosowane do zmienionego środowiska

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Jaki warunek musi spełniać flora bakteryjna płytki, by można było mówić o dojrzałej płytce?

A

flora bakteryjna musi być zrównoważona (w homeostazie)

47
Q

Jakie enzymy bakteryjne indukuje obecność cukrów zawartych w diecie?

A

1) enzym transportujący cukier do komórki

2) enzym (lub enzymy) potrzebne do przemiany cukru w metabolit, który będzie rozkładany drogą glikolizy

48
Q

Co stanowi system transportowy cukru w bakteriach kwasotwórczych?

A

system fosfoenolopirogronian (PEP) - cukrowa fosfotransferaza (PTS)

49
Q

Jakie zadanie pełni PEP w systemie PEP-PTS?

A

jest źródłem energii

50
Q

Jakie zadanie pełni PTS w systemie PRP-PTS?

A

powoduje fosforylację danego cukru, który zostanie przetworzony w komórce

51
Q

Jakie cukry może transportować PTS do bakterii?

A
  • monocukry: glukoza, mannoza, fruktoza i galaktoza
  • dwucukry: sacharoza, maltoza i laktoza
  • alkohole cukrowe: mannitol i sorbitol
52
Q

Jaki istnieje alternatywny sposób transportu cukru do bakterii niezwiązany z PTS? U jakich bakterii występuje? Kiedy może zachodzić?

A

S. mutans transportują glukozę dzięki zdolności do jej koncentracji i fosforylacji za pomocą AMP, możliwe przy wysokim stężeniu glukozy, niskim pH i wysokim wzroście bakterii

53
Q

Jaki szlak metaboliczny stanowi źródło energii dla większości bakterii?

A

glikoliza beztlenowa

54
Q

Co powstaje z pirogronianu przy wysokim stężeniu cukru w jamie ustnej i jaki enzym jest do tego wykorzystywany?

A

pirogronian → kwas mlekowy

pod wpływem dehydrogenazy mleczanowej

55
Q

Co powstaje z pirogronianu przy niskim stężeniu cukru w jamie ustnej i jaki enzym jest do tego wykorzystywany?

A

pirogronian → kwas mrówkowy i octowy oraz etanol

pod wpływem liazy mrówczanowej

56
Q

Jaki inny szlak metaboliczny niż glikoliza beztlenowa mogą wykorzystywać bakterie do przemian cukru oraz co powstaje w ich wyniku?

A

cykl pentozowy, w którym powstaje rybozo-5-fosforan i NADPH

57
Q

Za pomocą jakiego enzymu, w jakich warunkach i co powstaje w wyniku reakcji bakterie S. mutans metabolizują pirogronian?

A

pirogronian → kwas octowy i etanol

pod wpływem dehydrogenazy pirogronianowej w warunkach tlenowych

58
Q

Za pomocą jakiego enzymu, w jakich warunkach i co powstaje w wyniku reakcji bakterie S. mitis metabolizują pirogronian?

A

pirogronian → kwas octowy i H2O2

pod wpływem oksydazy pirogronianowej w warunkach tlenowych

59
Q

Za pomocą jakiego enzymu, w jakich warunkach i co powstaje w wyniku reakcji bakterie S. sanguis metabolizują pirogronian?

A

pirogronian → kwas octowy i H2O2

pod wpływem oksydazy pirogronianowej w warunkach tlenowych

60
Q

Jakie bakterie wykorzystują kwas mlekowy jako źródło energii?

A

np. Veillonella

61
Q

Co powstaje w wyniku przemian kwasu mlekowego przez bakterie Veillonella?

A

kwas propionowy i octowy oraz wodór i dwutlenek węgla

62
Q

Jakie kwasy zakwaszają środowisko jamy ustnej w większym a jakie w mniejszym stopni?

A

kwas masłowy lub propionowy → słabsze zakwaszenie

kwas mlekowy, mrówkowy lub octowy → silniejsze zakwaszenie

63
Q

W jaki sposób drobnoustroje chronią się przed “śmiercią przyspieszoną substratem” (w wyniku wysokiego stężenia cukru w diecie)?

A

1) regulacja szybkości glikolizy
2) przemiana pirogronianu do produktów pośrednich
3) synteza wewnątrzkomórkowych polisacharydów
4) hamowanie transportu cukru drogą systemu PEP-PTS przez tworzenie zależnego od ATP niespecyficznego białka transportowego (Hpr)

64
Q

Jaką rolę pełnią utworzone z sacharozy zewnątrzkomórkowe polisacharydy występujące w matrix zewnątrzkomórkowym?

A
  • składnik macierzy
  • ważne w agregacji bakterii na zębach
  • rezerwa energii
  • otwierają drogę dyfuzji kwasów i cukrów przez płytkę
65
Q

Jaki kwas dominuje w płytce nazębnej rano, przed posiłkiem?

A

kwas mrówkowy

66
Q

Jaki kwas dominuje w płytce nazębnej po ekspozycji na cukier?

A

kwas mlekowy

67
Q

Ile wynosi pH krytyczne dla hydroksyapatytu?

A

5,5

68
Q

Ile wynosi pH krytyczne dla fluoroapatytu?

A

4,5

69
Q

Ile wynosi pH krytyczne dla szkliwa?

A

4,5 - 5,5

70
Q

Ile wynosi pH krytyczne dla zębiny?

A

ok. 6,0

71
Q

Ile wynosi pH krytyczne dla cementu?

A

6,7

72
Q

Do czego prowadzi obniżenie pH poniżej krytycznego?

A

rozpuszczenie fosforanów wapnia i inicjuje utratę substancji mineralnych zęba

73
Q

Czym charakteryzują się akterie próchnicotwórcze?

A
  • kwasotwórcze
  • obniżają pH < 5,5, odwapniając szkliwo
  • przeżywają i wytwarzają kwasy przy niskim pH środowiska
  • ulegają adhezji do gładkich powierzchni zęba
  • wytwarzają nierozpuszczalne polisacharydy
74
Q

Jakie kariogenne właściwości wykazują S. mutans?

A
  • rozkładają cukry do kwasów (zwłaszcza mlekowego)
  • mogą żyć w niskim pH (4,2)
  • tworzą duże ilości zewnątrzkomórkowych lepkich i nierozpuszczalnych glukanów będących składnikami matrycy płytki
  • adherują do błonki i uczestniczą w powstawaniu płytki
75
Q

Jakie polisacharydy stanowią główny składnik matrycy płytki nazębnej?

A

glukan i fruktan (polimery glukozy)

76
Q

Jakie właściwości mają glukan i fruktan i jakie płyną z tego zastosowania?

A

są lepkie i mają konsystencję żelatyny → ułatwiają zlepianie się bakterii i tworzenie nowych warstw płytki nazębnej

77
Q

Ile wynosi spoczynkowe pH płytki?

A

6,5-7

78
Q

Następstwem jakich czynników jest powrót pH do wartości wyjściowej po gwałtownym spadku w wyniku płukania jamy ustnej 10% roztworem glukozy?

A
  • dyfuzja kwasów poza płytkę

- działanie czynników buforujących śliny i płytki

79
Q

Jak nazywamy wykres zmian pH w jamie ustnej po ekspozycji na cukry?

A

krzywa Stephana

80
Q

Jakie cukry mogą ulegać fermentacji z udziałem bakterii płytki jamy ustnej?

A
  • monosacharydy: glukoza i fruktoza
  • dwucukry: sacharoza, maltoza i laktoza
  • polisacharydy: glukan, fruktan, mutan i skrobia
81
Q

Które cukry należą do cukrów wysoce próchnicotwórczych?

A

sacharoza, glukoza, fruktoza i maltoza, nieco mniej laktoza

82
Q

Do jakich monocukrów rozkładana jest sacharoza?

A

do glukozy i fruktozy

83
Q

Jaki enzym bierze udział w rozkładzie sacharozy do glukozy i fruktozy?

A

sacharaza (beta-fruktofuranozydaza) = inwertaza

84
Q

Substratem do produkcji jakich produktów bakteryjnych w płytce nazębnej jest sacharoza?

A
  • zewnątrzkomórkowe polisacharydy (fruktan, glukan)
  • nierozpuszczalna matryca polisacharydowa (mutan)
  • zapasowe wewnątrzkomórkowe glikopolisacharydy (glikogen)
85
Q

Ile laktozy znajdziemy w 100 g mleka kobiecego, a ile w mleku krowim?

A

mleko kobiece: 7 g laktozy / 100 g mleka

mleko krowie: 4,8 g laktozy / 100 g mleka

86
Q

Jaki wpływ na proces próchnicowy ma kazeina i czym ona jest?

A

kazeina jest fosfoproteiną występującą w mleku, adsorbuje do powierzchni zębów i zawlnia proces próchnicowy

87
Q

Jakie właściwości pożywienia są istotne dla powstawania próchnicy?

A

skład chemiczny, właściwości fizyczne i organoleptyczne (rozdrobnienie, rozpuszczalność, adhezyjność, twardość, włóknistość i smak)

88
Q

Na jakie gruby dzielą się substytuty cukru?

A

kaloryczne i niekaloryczne

89
Q

Jakie substytuty cukru zaliczają się do grupy kalorycznej?

A
  • alkohole cukrowe = poliole (sorbitol, ksylitol, mannitol, maltitol, laktitol, palatinit)
  • sacharydy cukrowe (glukozylosacharoza, maltozylosacharoza, trichlorosacharoza, sukrolaza)
90
Q

Jakie substytuty cukru zaliczają się do grupy nieklorycznej?

A
  • substancje naturalne (monellina, mirakulina, taumatyna I i II, dihydrochalkon neohepserydyny, dihydrochalkon narygininy, kwas lukrecjowy, stewiozyd)
  • substancje zsyntetyzowane (sacharyna, cyklamat, aspartam, acesulfam K, aldoksym, dulcyna)
91
Q

Dlaczego ksylitol uważany jest za niepróchnicotwórczy?

A
  • nie jest przetwarzany do kwasów
  • działanie bakteriobójcze
  • zmniejsza akumulację płytki
  • stymuluje wytwarzanie śliny
92
Q

Jakie skutki uboczne wywołują alkohole cukrowe?

A
  • mannitol → przy długim stosowaniu występuje adaptacja metaboliczna bakterii, w wyniku której wytwarzane są pewne ilości kwasów
  • ksylitol i sorbitol → w większych ilościach działają przeczyszczająco
93
Q

Jakie właściwości mają niekaloryczne słodziki?

A

intensywnie słodki smak i nie są przetwarzane przez bakterie do kwasów

94
Q

Jakie pokarmy należą do pokarmów bezpiecznych, o niskim potencjale próchnicowym?

A

chleb, tosty, kluski, ryż, ser, surowe warzywa, owoce, orzechy oraz niesłodzona kawa i herbata

95
Q

Jakie wyróżniamy grupy osób zwiększonego ryzyka próchnicy?

A
  • niemowlęta i małe dzieci karmione zbyt długo piersią lub butelką (szczególnie w nocy)
  • dzieci i młodzież pijące dużo słodzonych napojów, podjadające chipsy i batoniki
  • pacjenci ze schorzeniami ogólnymi i zmniejszonym wydzielaniem śliny
  • sportowcy pijący słodzone napoje energizujące
  • cukiernicy, piekarze i kucharze
  • ludzie w podeszłym wieku nadużywający leków, które są na ogół słodzone
96
Q

Jakie schorzenia wiążą się ze zmniejszonym wydzielaniem śliny?

A

cukrzyca, nowotwory głowy i szyi, zespół Sjögrena

97
Q

Które powierzchnie zęba na ogół są pozbawione złogów bakteryjnych?

A

brzegi sieczne i guzki

98
Q

Jak nazywamy miejsca, które są nienarażone na działanie czynników mechanicznych i w związku z tym mają tendencje do gromadzenia bakterii?

A

miejsca trudno dostępne / retencyjne / stagnacji

99
Q

Jakie miejsca zaliczamy do miejsc retencyjnych?

A

1) dołki i bruzdy szkliwa na powierzchni żującej zębów trzonowych i przedtrzonowych, dołki na powierzchni podniebiennej zębów trzonowych górnych i zębów siecznych górnych oraz policzkowej zębów trzonowych dolnych
2) gładkie styczne powierzchnie szkliwa poniżej punktu stycznego
3) szkliwo w rejonie przyszyjkowym przy brzegu dziąsłowym
4) odsłonięta w następstwie chorób przyzębia i recesji dziąsła powierzchnia korzenia
5) uszkodzone lub nawisające brzegi wypełnień
6) powierzchnie zęba przylegające do stałych aparatów ortodontycznych, protez, mostów i koron

100
Q

Jakie wyróżniamy okresy działania fluoru w zapobieganiu próchniyc?

A

przederupcyjny i poerupcyjny

101
Q

Jakie funkcje w procesie amelogenezy pełni fluor?

A

1) katalizator powstawania fazy mineralnejszkliwa (hydroksyapatytu)
2) zastępuje jony hydroksylowe, powodując powstanie fluoroapatytu / fluorohydroksoapatytu
3) sprzyja prawidłowemu tworzeniu sieci krystalicznej szkliwa, zapobiegającemu powstawaniu śrubowych i krawędziowych dyslokacji przestrznnych
4) sprzyja powstawaniu większych kryształów apatytów z niższą zawartością węglanów o optymalnej stabilności fizykochemicznej sieci krystalicznej
5) uczestniczy w procesie usuwania wody i substancji organicznych z nowo odłożonego szkliwa

102
Q

Jaki wzór chemiczny ma hydroksyapatyt?

A

Ca10(PO4)6(OH)2

103
Q

Jakie funkcje pełni fluor w okresie poerupcyjnej prewencji próchnicy?

A

1) wpływa na przebieg procesu demineralizacji i remineralizacji
2) wpływa na odkładanie płytki bakteryjnej przez zakłócanie początkowej adherencji bakterii do nabytej błonki zęba, interferencję z następczo mnożącymi się i agregującymi bakteriami oraz powoduje powstanie zmian we florze bakteryjnej
3) osłabia metabolizm węglowodanowy bakterii przez hamowanie enolazy i w konsekwencji transportu glukozy do wnętrza komórki oraz produkcji kwasu mlekowego, hamowanie translokacji cukrów w błonach komórkowych, transportu i akumulacji kationów w komórkach oraz hamowania fosfataz komórkowych katalizujących hydrolizę estrów fosforanowych

104
Q

Czym jest węglanoapatyt?

A

gorzej zmineralizowany apatyt, zawierający dużo węglanów (3-6% zastępujących fosforany) oraz mniej wapnia zastąpionego przez sód, magnez i cynk, który jest lepiej rozpuszczalny w kwasach

105
Q

W jakich warunkach stężenia fluoru i odczynu środowiska powstaje fluorohydroksyapatyt?

A

w kwaśnym środowisku przy F- < 50 ppm

106
Q

W jakich warunkach stężenia fluoru i odczynu środowiska powstaje fluorek wapnia?

A

nasilone przy niskim pH przy F > 100 ppm

107
Q

W jakiej formie i gdzie gromadzi się fluorek wapnia w jamie ustnej?

A

w formie granulek na powierzchni zdrowego lub porowatego szkliwa w błonce nazębnej oraz miejscach zalegania płytki

108
Q

Jaką funkcję spełniają granulki fluorku wapnia w jamie ustnej?

A

stanowią rezerwuar fluoru, z którego stopniowo uwalniane są jony fluorkowe

109
Q

Jakie stężenie fluoru przyspiesza remineralizację szkliwa?

A

> 0,03 ppm

110
Q

W jakiej formie fluor dyfunduje do bakterii?

A

jako kwas fluorowodorowy (powstały z połączenia z wodorem kwasów powstających w płytce)

111
Q

Jakie zmiany w komórkach bakteryjnych indukuje wnikający fluor?

A
  • HF dysocjuje → zakwaszenie i uwolnienie jonów fluorkowych
  • F- hamuje enzymatyczną aktywność glikolityczną (głównie enolazę)
  • hamuje transport cukru do komórki
  • hamuje przechowywanie glukozy i jej analogów w paciorkowcach
  • zakłócają syntezę zewnątrz- i wewnątrzkomórkowych polisacharydów bakteryjnych
112
Q

Bardziej wrażliwa na atak próchnicy jest powierzchnia korzenia czy powierzchnia szkliwa?

A

powierzchnia korzenia

113
Q

Jak określamy brak rozwoju próchnicy?

A

kariostaza

114
Q

Jakie czynniki modyfikują przebieg procesu próchnicowego?

A

ilość i składniki śliny oraz obecność jonów fluorkowych