Ubytki niepróchnicowe Flashcards
Jaka może być przyczyna zużywania się zębów?
- fizjologiczna = wraz z wiekiem
* patologiczna = zużywanie spowodowane czynnikami dodatkowymi
Jakie wyróżniamy rodzaje ubytków niepróchnicowego pochodzenia?
- abrazja
- demastykacja
- atrycja
- abfrakcja
- resorpcja
- erozja
Czym jest atrycja?
fizjologiczne, postępujące wraz z wiekiem zużycie tkanek twardych zęba w następstwie kontaktu zęba z zębem
Na jakich powierzchniach manifestuje się atrycja?
na powierzchniach czynnościowych (powierzchnie żujące i brzegi sieczne)
- siekacze górne - powierzchnie językowe
- siekacze dolne - powierzchnie wargowe
- trzonowce i przedtrzonowce górne - guzki podniebienne
- trzonowce i przedtrzonowce dolne - guzki policzkowe
Czy atrycja może dotyczyć zębów mlecznych?
wyjątkowo może
Obraz kliniczny atrycji:
powierzchnie żujące i brzegi sieczne są starte, gładkie, lśniące, twarde, z cienką warstwą szkliwa na obwodzie, a w części centralnej widoczna jest starta zębina (o barwie od żółtej do ciemnobrązowej w zależności od wieku pacjenta i spożywanych pokarmów)
Profilaktyka atrycji:
wyeliminowanie parafunkcji zębowych, wad zgryzu lub przeciążeń
Wskazania do leczenia atrycji:
- niesatysfakcjonujący wygląd dla pacjenta
- wrażliwość zębów na bodźce mechaniczne, termiczne i chemiczne
- pojawienie się innych problemów, np. trudności w utrzymywaniu uzupełnień protetycznych
W jaki sposób można leczyć atrycję?
- cementami glass-jonomerowymi, materiałami złożonymi lub kompomerami - poprawa wyglądu i zmniejszenie wrażliwości
- korony protetyczne - gdy proces ścierania postępuje
- gdy proces jest bardzo nasilony - konieczność podniesienia wysokości zwarcia
Czego należy użyć do określenia indywidualnej tolerancji pacjenta na podniesienie wysokości zwarcia?
akrylowej szyny
Jakie maksymalne podniesienie wysokości zwarcia jest dobrze tolerowane przez większość pacjentów?
5 mm
Czym jest erozja zębów?
utrata tkanek twardych zęba na drodze procesów chemicznych bez udziału drobnoustrojów (chemiczne trawienie i rozpuszczanie)
Czy kwasy odpowiedzialne za erozję są produktami flory bakteryjnej jamy ustnej?
nie
Jakie czynniki wywołują erozję zębów?
A. zewnętrzne
• kwaśne pokarmy i napoje
• leki stosowane na niedokwasotę żołądka, leki stosowane do rozpuszczania drobnych kamieni nerkowych, zawierające witaminę C lub żelazo
• kwasy znajdujące się w powietrzu (przemysłowe, zawodowe)
• chlorowana woda w basenach kąpielowych
• preparaty wielowitaminowe w formie tabletek musujących lub tabletek do ssania
B. wewnętrzne = częste wymioty
• w zaburzeniach żołądkowo-jelitowych
• u kobiet w ciąży
• w chorobach ogólnoustrojowych (np. bulimia i anoreksja)
• u osób po naświetlaniach promieniami X w okolicy głowy i szyi
• u osób z chorobą refluksową przełyku
Jakie pH mają kwasy prowadzące do erozji?
< 4,5
Fazy erozyjne w szkliwie wg Mannenberga:
1) aktywna = typowy obraz przypominający plaster miodu na skutek rozpuszczenia pryzmatów szkliwa i zachowania wystającej ponad powierzchnię substancji międzypryzmatycznej
2) bierna = pryzmaty są mniej widoczne
Obraz kliniczny aktywnej fazy erozyjnej szkliwa:
ubytek o jasnym zabarwieniu i cienkich brzegach
Obraz kliniczny biernej fazy erozyjnej szkliwa:
ciemnożółta lub brązowa zmiana otoczona grubymi brzegami
Czy zęby ulegające erozji są wrażliwe na bodźce mechaniczne, chemiczne i termiczne?
mogą być nadwrażliwe, jednak ze względu na odkładanie zębiny wtórnej patologicznej mogą nie być wrażliwe
Czym jest perimolysis / perimylolysis?
charakterystycznie umiejscowienie zmian erozyjnych w wyniku przewlekłego cofania się pokarmu
Jakie miejsca zaliczamy do perimolysis?
- podniebienne i żujące powierzchnie wszystkich zębów w szczęce
- policzkowe i żujące powierzchnie w żuchwie
pozostałe powierzchnie są chronione przez język i ślinę
Gdzie występują ubytki erozyjne u osób narażonych na kwasy zawarte w powietrzu?
na 1/3 lub 1/2 wargowej powierzchni siekaczy (niekiedy na kłach), ale NIGDY PRZY SZYJCE ZĘBA
Gdzie występują ubytki erozyjne spowodowane spożywaniem kwaśnych pokarmów i napojów?
- świeże owoce → zęby przednie
- soki owocowe i inne kwaśne napoje → zęby przedtrzonowe i trzonowe (zwłaszcza u osób przetrzymujących te napoje w ustach)
Czy kwas cytrynowy może powodować ubytki erozyjne?
tak i nie
tak - łączy się z wapniem szkliwa
nie - pobudza wydzielanie śliny = bufor dla erozyjnego działania kwasu
Z jaką strukturą zęba łączy się kwas cytrynowy i co tworzą?
jony cytrynianu + wapń ze szkliwa → cytrynian wapnia
Jakie napoje mają wysoki potencjał erozyjny?
soki jabłkowy, grejpfrutowy i pomarańczowy
Jakie schorzenia mogą wpływać na zmniejszenie zdolności buforowania śliny?
cukrzyca, bulimia i anoreksja
Obraz kliniczny ubytków erozyjnych:
płaskie ubytki szkliwa lub półkoliste wgłębienia rozszerzające się ku obwodowi o powierzchni gładkiej, lśniącej i twardej, nigdy nie obejmują brzegu siecznego i powierzchni stycznej, zdrowy rąbek szkliwa pozostaje również w okolicy dziąsła (buforowanie płynu szczeliny dziąsłowej i obecność płytki nazębnej)
Podział ubytków erozyjnych ze względu na obraz kliniczny:
- powierzchowne = ograniczone tylko do szkliwa
- umiejscowione = obejmujące nie więcej niż 1/3 grubości zębiny
- uogólnione = obejmujące ponad 1/3 grubości zębiny
Profilaktyka ubytków erozyjnych:
- ograniczenie spożywania kwaśnych pokarmów (o pH poniżej 4,5)
- unikanie szczotkowania zębów bezpośrednio po spożyciu kwaśnych pokarmów
- stosowanie preparatów fluoru
- informowanie pacjentów o niekorzystnym wpływie nadmiernego i zbyt częstego spożywania soków owocowych, świeżych owoców, jogurtów, kwaśnych przetworów owocowych, cukierków owocowych, napojów gazowanych, u pacjentów tych zalecane jest picie soków przez słomkę i spożywanie pokarmów pokrojonych
W jaki sposób można neutralizować szkodliwy wpływ po spożyciu kwaśnych pokarmów?
- płukać jamę ustną wodą, mlekiem, płukanką fluorkową lub roztworem sody oczyszczonej
- na zakończenie posiłku spożyć obojętne pożywienie, np. żółty ser
Po jakim czasie od spożycia kwaśnego pokarmu (szczególnie pacjenci z ubytkami erozyjnymi) mogą szczotkować zęby?
30-60 min
Dlaczego pacjenci z ubytkami erozyjnymi nie powinni od razu po spożyciu kwaśnych pokarmów myć zębów?
szczotkowanie zębów zaraz po zadziałaniu czynnika erozyjnego, powoduje usunięcie błonki nabytej, która chroni szkliwo przed erozją
Jakich szczoteczek i pas powinni używać pacjenci z ubytkami erozyjnymi?
miękkich szczoteczek i mało abrazyjnych past do zębów z dużą zawartością fluoru, a pomiędzy posiłkami wskazane jest żucie bezcukrowych gum zawierających fluor, wodorowęglan sodu, mocznik lub inne substancje buforujące
Czym jest abrazja?
ścieranie tkanek twardych zęba w następstwie nienormalnych, często powtarzanych procesów mechanicznych (związane z ciałem obcym)
Czy erozja jest procesem fizjologicznym czy patologicznym?
patologicznym
Czy abrazja jest procesem fizjologicznym czy patologicznym?
patologicznym
Gdzie lokalizują się ubytki abrazyjne?
w zależności od przyczyny mogą być zlokalizowane lub rozlane, mogą występować na powierzchni gładkiej lub/i przyszyjkowej, rzadziej na powierzchni stycznej
Jakie wyróżniamy rodzaje czynników prowadzących do abrazji zębów?
- czynniki związane z pacjentem = częstość i czas szczotkowania, siła używana podczas szczotkowania, miejsce w łuku, od którego zaczyna ten zabieg
- czynniki związane z materiałem = rodzaj materiału, twardość i zaokrąglenie włosia szczoteczki, wzór pęczków, giętkość i długość uchwytu szczoteczki oraz abrazyjność, pH i ilość użytej pasty
- nadużywanie dodatkowych przyrządów do oczyszczania przestrzeni międzyzębowych = wykałaczek, szczególnie stosowanych łącznie z pastą (lokalizacja zmian na powierzchniach stycznych)
- abrazje zawodowe = wywołane pyłem abrazyjnym w miejscu pracy, odgryzaniem nitki, trzymaniem gwoździ między zębami, itp.
Czym jest demastykacja?
starcie zębów spowodowane przeżuwaniem pokarmów
Czy demastykacja jest procesem fizjologicznym czy patologicznym?
fizjologicznym, ale może być procesem patologicznym (spowodowanym żuciem nietypowego pożywienia)
Od czego zależy postęp zmian demastykacyjnych?
od indywidualnej abrazyjności pożywienia
Połączeniem jakich ubytków niepróchnicowego pochodzenia jest demastykacja?
abrazja + atrycja
Czym jest abfrakcja?
ubytki klinowe o ostrych brzegach, umiejscowiona na granicy szkliwno-cementowej wynikające z ekscentrycznych sił okluzji (zgięcia zęba w rejonie przyszyjkowym)
Czym jest resorpcja zębów?
proces biologicznej degradacji zębów (w następstwie aktywności cementoklastycznej, zębinoklastycznej i szkliwoklastycznej)
Czy resorpcja zębów jest procesem fizjologicznym czy patologicznym?
może być zarówno fizjologiczna (resorpcja korzeni zębów mlecznych), jak i patologiczna (resorpcja pourazowa i nowotworowa)