❌Diagnostyka próchnicy Flashcards
Na jakim etapie rozwoju próchnicy nie można już zatrzymać destrukcji i zniszczone tkanki wymagają odbudowy materiałem?
po przekroczeniu połączenia szkliwno-zębinowego
Jakich warunków wymaga prawidłowa diagnostyka zmian próchnicowych?
- dobrego oświetlenia
- suchego zęba (każdy kwadrant należy odizolować wałkami przed dostępem śliny)
- czystego zęba (należy usunąć złogi płytki i kamienia)
Dlaczego nie powinno się używać zgłębnika do diagnozowania zmian próchnicowych?
- użyty nawet z niewielką siłą może zniszczyć warstwę powierzchniową w początkowej zmianie próchnicowej i przekształcić ją w zmianę z nieodwracalnym ubytkiem szkliwa
- przenosi drobnoustroje z jednej zmiany na drugą oraz na jeszcze nieskolonizowane przez bakterie powierzchnie, rozszerzając próchnicę
Co należy stosować do usunięcia płytki z zagłębień na powierzchni zęba i oceny struktury powierzchni zmiany?
tępy, zakończony kuleczką zgłębnik - sondę (zgłębnik WHO 621, sondę CPI)
Jaką powierzchnię posiada plama próchnicowa?
gładką i twardą
Co może służyć do barwienia tkanek, które uległy procesowi demineralizacji?
0,1% roztwór czerwieni metylowej
W jaki sposób barwi się zdemineralizowane tkanki za pomocą czerwieni metylowej?
1) usunięcie złogów nazębnych (ulegają wybarwieniu)
2) naniesienie 0,1% roztworu czerwieni metylowej na zęby
3) płukanie jamy ustnej 1% roztworu glukozy
4) ponowne naniesienia barwnika ujawnia czerwono zabarwione miejsca, odpowiadające ogniskom próchniocwym
Dlaczego rozpoznanie próchnicy cementu korzeniowego na powierzchni językowej lub przedsionkowej zwykle nie jest trudne do rozpoznania?
ogniska próchnicowe występują w tej okolicy w postaci ograniczonego obszaru, usytuowanego na obnażonym korzeniu poniżej szyjki zęba
Co stanowi wyznacznik czy próchnica jest ostra czy przewlekła?
ostra próchnica ma miękką konsystencję
próchnica przewlekła ma twardą powierzchnię
Co jest pomocne do wykrywania próchnicy korzenia na powierzchniach stycznych przy prawidłowym stanie przyzębia brzeżnego?
wykorzystanie metod radiologicznych (zdjęcia skrzydłowo-zgryzowe i radiowizjografia RVG)
Czym powinna cechować się idealna metoda diagnostyczna próchnicy?
- 100% czułość (sensitivity) = zdolność do wykrycia wszystkich rzeczywistych zmian próchnicowych
- 100% swoistość (specificity) = wykazywać całkowity brak fałszywie pozytywnych rozpoznań wskazujących na obecność zmiany przy faktycznym jej braku
- 100% powtarzalność diagnozy dla tej samej osoby oceniającej w trakcie kolejnych badań
- 100% zgodność diagnozy między różnymi osobami oceniającymi, czyli brak subiektywnej zależności diagnozy
Jakie metody diagnostyczne zaliczamy do jakościowych (subiektywnych)?
- wizualno-dotykowa
- radiologiczna (konwencjonalna i cyfrowa)
- optyczne (transiluminacja przy użyciu włókien optycznych - FOTI, DI-FOTI)
Jakie metody diagnostyczne zaliczamy do ilościowych?
- pomiar wzbudzonej fluorescencji (Diagnodent, QLF)
- elektyczne (pomiar oporności ECM IV lub impredancji elektrycznej, CarieScan, CarieScan Plus)
- cyfrowa radiografia subtrakcyjna
Na czym opiera się rozpoznanie jakościowe próchnicy?
na subiektywnej wizualnej ocenie barwy, tekstury powierzchni i głębokości zmiany, pozwala na oszacowanie ciężkości objawów, lecz nie zapewnia obiektywnego pomiaru
Na czym opiera się rozpoznanie ilościowe próchnicy?
na wartości liczbowej (pomiarze) wyrażającej ciężkość choroby
Jakie metody diagnostyczne najczęściej wykorzystywane są w praktyce klinicznej do rozpoznania próchnicy?
metody wizualno-dotykowa i radiologiczne
Dlaczego rozpoznanie próchnicy w obrębie bruzd jest często utrudnione?
próchnica w bruzdach rozpoczyna się zwykle na bocznych jej ścianach (nie można jej rozpoznać w badaniu wzrokiem), jedynie w bruzdach szerokich punktem wyjścia próchnicy jest jej dno
Czy haczenie w obrębie tkanki zęba zgłębnika jest równoznaczne z obecnością ubytku?
nie zawsze (może być spowodowane przez naturalne szczegóły morfologiczne zęba)
Do czego powinien służyć zgłębnik w diagnostyce próchnicy?
wyłącznie do usuwania resztek pokarmowych z badanej okolicy
Czym charakteryzuje się próchnica występująca na powierzchni żującej i jaką metodę diagnostyczną należałoby w związku z tym stosować?
próchnica powierzchni żującej charakteryzuje się występowaniem małej zmiany w obrębie szkliwa z towarzyszącą jej rozległą próchnicą zębiny → należałoby wykonywać rutynowo zdjęcia skrzydłowo-zgryzowe do oceny próchnicy powierzchni żujących
Przy jakim naturalnym wyglądzie zębów zdjęcie skrzydłowo-zgryzowej jest znaczące dla oceny obecności próchnicy?
w przypadku zębów mających naturalnie matowe, białoszare szkliwo i badanie wzrokiem jest mało skuteczne
Czym jest mach band effect na zdjęciu rentgenowskim?
= złudzenie optyczne
duża różnica pomiędzy jasnym (szkliwo) i ciemnym (zębina) polem na ocenianym zdjęciu, która daje identyczny obraz RTG jak proces próchnicowy rozpoczynający się w brudach i zagłębieniach szkliwa
Zalety RVG:
- podobna skuteczność w wykrywaniu ognisk próchnicy do tradycyjnych zdjęć RTG
- mniejsza dawka promieniowania konieczna do wykonania badania
- możliwość zapisania obrazu w postaci cyfrowej oraz jego przetwarzania (wzmocnienie lub osłabienie kontrastu, powiększanie lub zmniejszanie obrazu, pomiar odległości, wzmocnienie brzeżne)
Co wykorzystuje ECM do oceny stanu szkliwa i zębiny?
różnica oporności tkanek zdrowych i zmienionych próchnicowo, w przypadku demineralizacji tkanki następuje zmniejszenie wartości oporu elektrycznego w porównaniu z tkankami zdrowymi
Czym jest spowodowane zmniejszenie oporu elektrycznego zdemineralizowanych tkanek?
zwiększeniem ilości wody w tkankach zajętych przez próchnicę
Skąd pochodzi skrót ECM?
Electrical Conductance Measurment
Co jest podstawowym zastosowaniem ECM?
ocena stanu powierzchni żujących zębów przedtrzonowych i trzonowych
Skąd pochodzi skrót LIF?
Laser Induced Fluorescence (ocena fluorescencji szkliwa i zębiny wzbudzonej przez promieniowanie laserowe)
Jak działa DIAGNOdent firmy KaVo?
wykorzystuje promieniowanie laserowe o długości fali 655 nm, światło emitowane przez laser jest absorbowane przez składniki organiczne i nieorganiczne szkliwa i zębiny, w zależności od stanu naświetlanej tkanki (zdrowa, czy też objęta próchnicą) dochodzi do wzbudzenia fluorescencji o różnym stopniu natężenia, którego wynik jest przedstawiany w postaci liczbowej na monitorze urządzenia
Z czego może wynikać zmiana fluorescencji w ognisku próchnicy?
- przez proces demineralizacji
* z obecności metabolitów bakterii próchnicotwórczych (protoporfiryny)
Co umożliwia druga generacja urządzenia - DIAGNOdent Pen?
ocenę stanu powierzchni stycznych zębów (jednak konieczne jest uzyskanie dostępu do ewentualnej zmiany od strony przestrzeni międzyzębowej oraz odpowiednie przygotowanie zęba - profesjonalne oczyszczenie powierzchni)
Co może skutkować otrzymaniem fałszywie dodatniego wyniku wykorzystując promieniowanie laserowe do oceny twardych tkanek zęba?
obecność próchnicy zatrzymanej, barwników, złogów nazębnych (kamienia i płytki bakteryjnej) i pozostałości past polerujących
Skąd pochodzi skrót QLF?
Quantitative Laser/Light-induced Fluorescence
Na czym polega metoda QLF?
metoda wykorzystująca fluorescencje tkanek zęba na promieniowanie lasera argonowego o długości fali 488 nm, w przypadku obecności ognisk demineralizacji w obrębie szkliwa, po naświetleniu ogniska te widoczne są w postaci ciemnych plam
Z czego składa się kompletny system QLF?
- źródło światła (laser)
- kolorowa mikrokamera CCD
- program komputerowy analizujący obraz
Co umożliwia kompletny system QLF?
ilościową ocenę utraconych substancji mineralnych w obrębie szkliwa, uzyskane wyniki nie pozwalają jednak na zróżnicowanie aktywnego procesu próchnicowego od próchnicy zatrzymanej
Czym charakteryzują się metody diagnostyczne oparte na badaniu oporu elektrycznego tkanek twardych zęba i ocenie ich fluorescencji wzbudzonej przez promieniowanie?
- dużą czułością
- krótkim czasem badania
- możliwością porównywania wyników uzyskiwanych w określonych odstępach czasu
Dlaczego ocena obecności próchnicy na powierzchni stycznej zęba stanowi trudność?
z powodu ograniczonej widoczności spowodowaną przez obecność sąsiedniego zęba, w badaniu wzrokiem ubytek zlokalizowany na tej powierzchni jest rozpoznawany najczęściej, gdy proces próchnicowy jest już zaawansowany i dociera do zębiny
Jak wygląda ubytek na powierzchni stycznej docierający do zębiny?
jako białoszary obszar przeświecający przez warstwę szkliwa od strony powierzchni językowej lub przedsionkowej
Co służy do stwierdzenia czy w obrębie powierzchni stycznej znajduje się ubytek?
- zgłębnik Briaulta (który często nie może być wykorzystany ze względu na uwarunkowania anatomiczne tej okolicy)
- zdjęcie skrzydłowo-zgryzowe
- RVG
- podświetlenie zęba światłem widzialnym (diafanoskopia, transiluminacja) lub światłem lamp do utwardzania wypełnień (FOTI)
Czy przejaśnieniu na radiogramie występującemu w obrębie szkliwa zawsze towarzyszy przejaśnienie w obrębie szkliwa?
przejaśnienie w obrębie szkliwa często nie występuje, ponieważ wiązka promieniowania może zostać pochłonięta przez obecną po obu stronach uszkodzenia dużą ilość zdrowego szkliwa
Jaki kształt ma przejaśnienie na radiogramie występujące w obrębie zębiny?
stożek skierowany podstawą do szkliwa
W jaki sposób można przeprowadzić diagnostykę próchnicy podświetlając ząb światłem widzialnym?
kierując za pomocą lusterka światło lampy unitu na zęby (ze względu na warunki anatomiczne stosowanie tej metody ograniczone jest do wykrywania próchnicy w zębach przednich) → zmiana próchnicowa uwidacznia się w lusterku jako zaciemnienie określonego obszaru zęba
W jaki sposób można przeprowadzić diagnostykę próchnicy metodą FOTI?
podświetlając ząb światłem lampy do utwardzania wypełnień, należy pamiętać o wyłączeniu oświetlenia z reflektora stomatologicznego i prostopadłym, w stosunku do zębów ustawienia światłowodu lampy → zdrowy ząb z żywą miazgą ma jednolicie wysycony zarys / obecność ogniska próchnicowego objawia się wyraźnym zaciemnieniem na pewnym obszarze
Jakie lampy poza konwencjonalnymi lampami polimeryzacyjnymi znajdują zastosowanie w metodzie FOTI i co one wnoszą?
lampy o mocniejszym źródle światła, np. Combi Light System (Lercher), wykorzystujące włókna optyczne o średnicy 0,5 mm → możliwe jest skupienie wiązki światła na małej powierzchni, co pozwala na uniknięcie zjawiska olśnienia (oślepienia) oraz umożliwia ocenę najdrobniejszych szczegółów badanej tkanki
W jakich przypadkach metoda transiluminacji jest szczególnie przydatna do oceny obecności próchnicy?
w przypadku pacjentów ze stłoczeniem zębów (nakładanie się obrazów fotografowanych zębów przy wykonywaniu RTG lub RVG) oraz u kobiet w ciąży (u których należy ograniczyć wykonywanie zdjęć RTG)
Co zostało wprowadzone w metodzie DI-FOTI i do czego jest wykorzystywane?
wykorzystano czynnik CCD odbierający obraz prześwietlanych tkanek oraz programy matematyczne oceniające uzyskane wyniki → umożliwia rozpoznanie i monitorowanie przebiegu wczesnych zmian próchnicowych oraz wykrywanie pęknięć i złamań koron zębów
Jaka technika oceny obecności próchnicy na powierzchniach stycznych zębów została zapożyczona z ortodoncji?
rozsuwanie zębów → wprowadza się separator ortodontyczny na okres kilku dni i po upływie tego czasu zęby zostają rozsunięte, a ich powierzchnie styczne stają się bardziej dostępne dla badania wzrokiem i zgłębnikiem
Jaka technika oceny obecności próchnicy na powierzchniach stycznych zębów została zapożyczona z protetyki?
wykorzystanie silikonowej masy do wycisków protetycznych → niewielką ilość masy o płynnej konsystencji należy wstrzyknąć między zęby, po związaniu materiału usuwa się go zgłębnikiem i ocenia, uwypuklenie masy świadczy o obecności ubytku
W jaki sposób nitka dentystyczna może wskazywać na obecność ubytku na powierzchni stycznej?
postrzępienie nitki po wyjęciu z przestrzeni międzyzębowej, może świadczyć o obecności ubytku na powierzchni stycznej zęba, jednak należy pamiętać, że podobny efekt daje obecność nawisu wypełnienia lub złogów nazębnych w tej okolicy
Jaką traumatyczność dla pacjenta ma separacja zębów za pomocą separatora ortodontycznego i czy w związku z tym można ten zabieg powtarzać?
separacja jest zabiegiem mało traumatycznym i akceptowanym przez pacjentów, w związku z czym można ją powtarzać
Co można wykorzystać do lepszej oceny wizualnej zębów?
urządzenia powiększające obraz bezpośrednio (lupa, okulary powiększające) lub pośrednio za pomocą kamery wewnątrzustnej (endoskopia jamy ustnej, stomatowizja)
Z jakimi negatywnymi aspektami wiąże się powiększenie i zwiększenie rozdzielczości obrazu odbieranego przez oko stomatologa?
mogą wystąpić deformacje związane z kątem padania i odbiciem światła
Jaki system klasyfikacji został oparty na ocenie wizualno-dotykowej obecności próchnicy?
Międzynarodowy System Wykrywania i Oceny Póchnicy - ICDAS II
Jakie kryteria zawiera ICDAS II?
rozpoznanie pierwotnej próchnicy korony i korzenia, próchnicy związanej z wypełnieniami i lakami szczelinowymi oraz aktywność zmiany
Kryteria ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy korony w dołkach i bruzdach:
kod 0 - zdrowa powierzchnia zęba
kod 1 - pierwsza wizualna zmiana szkliwa widoczna po osuszeniu
kod 2 - wyraźnie dostrzegalna zmiana w szkliwie bez osuszania
kod 3 - odłamanie szkliwa z powodu próchnicy bez dostrzegalnej zębiny lub leżącego poniżej zaciemnienia
kod 4 - ciemny cień zębiny leżącej pod miejscowo odłamanym lub nienaruszonym szkliwem
kod 5 - rozległy ubytek z dostrzegalną zębiną
kod 6 - rozległy ubytek z dostrzegalną zębiną, obejmujący przynajmniej 1/2 powierzchni zęba lub sięgający miazgi
kod 0 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy korony w dołkach i bruzdach
zdrowa powierzchnia zęba
- brak zmiany w translucencji szkliwa po osuszaniu przez 5 sekund
- zęby z hipoplazją, fluorozą, abrazją, erozją oraz zewnątrz- i wewnątrzpochodnymi przebarwieniami są uznawane za zdrowe
kod 1 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy korony w dołkach i bruzdach
pierwsza wizualna zmiana szkliwa widoczna po osuszeniu
• dołek/bruzda oglądany bez osuszenia (na mokro) wygląda prawidłowo, ale po osuszaniu przez 5 s prowadzącym do dehydratacji ujawnia się nieprzezierna zmiana próchnicowa (biała lub brązowa plama)
kod 2 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy korony w dołkach i bruzdach
wyraźnie dostrzegalna zmiana w szkliwie bez osuszania
- ząb oceniany bez osuszenia wykazuje nieprzezierność (biała plama próchnicowa) i/lub brązowe przebarwienie próchnicowe, które jest szersze niż naturalna bruzda/dołek i niezgodne z klinicznym wyglądem zdrowego szkliwa
- zmiana musi być widoczna na osuszonym szkliwie
kod 3 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy korony w dołkach i bruzdach
odłamanie szkliwa z powodu próchnicy bez dostrzegalnej zębiny lub leżącego poniżej zaciemnienia
- wilgotny ząb wykazuje wyraźną nieprzezierność próchnicową (biała plama) i/lub brązowe przebarwienie próchnicowe, które nie jest zgodne z klinicznym wyglądem zdrowego szkliwa
- po osuszeniu przez 5 s uwidacznia się utrata struktury szkliwa przy wejściu do dołka/bruzdy lub wewnątrz nich jako wizualnie dostrzegalna demineralizacja (ściany bruzdy/dołka są nieprzezierne, białe, brązowe lub ciemnobrązowe)
- chociaż dołek/bruzda są znacznie szersze niż normalnie, to nie ma przerwania ciągłości całego szkliwa i zębina nie jest dostrzegalna na ścianie lub dnie
- w razie wątpliwości lub w celu potwierdzenia oceny wizualnej przesuwa się delikatnie zgłębnikiem zakończonym kuleczką wzdłuż podejrzanej bruzdy lub dołka → zgłębnik wpada w ubytek szkliwa
kod 4 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy korony w dołkach i bruzdach
ciemny cień zębiny leżącej pod miejscowo odłamanym lub nienaruszonym szkliwem
- zmiana wygląda jak zaciemnienie powierzchni z nienaruszonym szkliwem, może też wykazywać zlokalizowane odłamanie szkliwa (przy czym utrata ciągłości szkliwa nie odsłania zębiny)
- cień zębiny jest łatwiej dostrzegalny, gdy ząb jest wilgotny
- zaciemnienie wynika z zabarwienia (koloru szarego, niebieskiego lub brązowego) zmienionej próchnicowo zębiny prześwitującej przez szkliwo
kod 5 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy korony w dołkach i bruzdach
wyraźny ubytek z dostrzegalną zębiną
- ubytek w nieprzeziernym lub przebarwionym szkliwie odsłania zębinę
- przy oglądaniu zęba bez osuszania stwierdza się utratę struktury zęba przy wejściu do dołka/bruzdy lub wewnątrz nich
- dostrzegalna demineralizacja (nieprzezierne białe, brązowe lub ciemnobrązowe ściany) przy wejściu do brudy/dołka lub wewnątrz nich i odsłoniętą zębinę
- obecność ubytku w zębinie potwierdza się, przesuwając zgłębnikiem z kuleczką wzdłuż podejrzanej bruzdy/dołka → ubytek w zębinie stwierdza się, gdy kuleczka wchodzi w ubytek, który w opinii badającego znajduje się w zębinie
kod 6 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy korony w dołkach i bruzdach
rozległy ubytek z dostrzegalną zębiną
- występuje ewidentna utrata struktury zęba
- ubytek jest głęboki i szeroki
- zębina dostrzegalna jest na ścianach i dnie ubytku
- ubytek obejmuje przynajmniej 1/2 powierzchni zęba lub może sięgać miazgi
Jaką grubość ma szkliwo w okolicy dołków i szczelin?
0,5-1 mm
Kryteria ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy na powierzchniach gładkich stycznych mezjalnych i dystalnych:
kod 0 - zdrowa powierzchnia zęba
kod 1 - pierwsza wizualna zmiana szkliwa widoczna po osuszeniu
kod 2 - wyraźnie dostrzegalna zmiana w szkliwie bez osuszania
kod 3 - odłamanie szkliwa z powodu próchnicy bez dostrzegalnej zębiny lub leżącego poniżej zaciemnienia
kod 4 - ciemny cień zębiny leżącej pod miejscowo odłamanym lub nienaruszonym szkliwem
kod 5 - rozległy ubytek z dostrzegalną zębiną
kod 6 - rozległy ubytek z dostrzegalną zębiną, obejmujący przynajmniej 1/2 powierzchni zęba lub sięgający miazgi
kod 0 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy na powierzchniach gładkich stycznych mezjalnych i dystalnych:
zdrowa powierzchnia zęba
- brak zmiany w translucencji szkliwa po osuszaniu przez 5 sekund
- zęby z hipoplazją, fluorozą, atrycją, abrazją, erozją oraz zewnątrz- i wewnątrzpochodnymi przebarwieniami są uznawane za zdrowe
kod 1 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy na powierzchniach gładkich stycznych mezjalnych i dystalnych:
pierwsza wizualna zmiana szkliwa widoczna po osuszeniu
- ujawniająca się po osuszeniu zmiana w szkliwie widoczna jako nieprzezierność próchnicowa (biała lub brązowa) na powierzchni policzkowej lub językowej
- niewidoczna na wilgotnej powierzchni
kod 2 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy na powierzchniach gładkich stycznych mezjalnych i dystalnych:
wyraźnie dostrzegalna zmiana w szkliwie bez osuszania
- zmianę widać przy bezpośrednim oglądaniu powierzchni policzkowej lub językowej, natomiast przy oglądaniu z kierunku okluzyjnego widoczna jest jako ograniczony do szkliwa cień znajdujący się pod krawędzią brzeżną
- próchnicowa nieprzezierność lub przebarwienie (białe lub brązowe), które jest jeszcze bardziej widoczne po osuszeniu powierzchni zęba
kod 3 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy na powierzchniach gładkich stycznych mezjalnych i dystalnych:
odłamanie szkliwa z powodu próchnicy bez dostrzegalnej zębiny lub leżącego poniżej zaciemnienia
- po osuszeniu przez 5 s przy oglądaniu z kierunku policzkowego lub językowego ujawnia się wyraźna utrata integralności szkliwa
- w razie wątpliwości lub w celu potwierdzenia oceny wizualnej przesuwa się delikatnie zgłębnikiem zakończonym kuleczką po powierzchni → zgłębnik wpada w ubytek szkliwa
kod 4 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy na powierzchniach gładkich stycznych mezjalnych i dystalnych:
ciemny cień zębiny leżącej pod miejscowo odłamanym lub nienaruszonym szkliwem
- cień przebarwionej zębiny widoczny jest przez nienaruszoną krawędź brzeżną, policzkową lub językową ścianę szkliwa
- cień zębiny jest łatwiej dostrzegalny, gdy ząb jest wilgotny
- zaciemnienie wynika z zabarwienia (koloru szarego, niebieskiego lub brązowego) zmienionej próchnicowo zębiny prześwitującej przez szkliwo
kod 5 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy na powierzchniach gładkich stycznych mezjalnych i dystalnych:
rozległy ubytek z dostrzegalną zębiną
- ubytek w nieprzeziernym lub przebarwionym szkliwie odsłania zębinę
- obecność ubytku w zębinie potwierdza się, przesuwając zgłębnikiem z kuleczką wzdłuż powierzchni → ubytek w zębinie stwierdza się, gdy kuleczka wchodzi w ubytek, który w opinii badającego znajduje się w zębinie
- dno ubytku znajduje się w zębinie
kod 6 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy na powierzchniach gładkich stycznych mezjalnych i dystalnych:
rozległy ubytek z dostrzegalną zębiną, obejmujący przynajmniej 1/2 powierzchni zęba lub sięgający miazgi
- występuje ewidentna utrata struktury zęba
- ubytek jest głęboki i szeroki
- zębina dostrzegalna jest na ścianach i dnie ubytku
- krawędź brzeżna może być zachowana lub odłamana
- ubytek obejmuje przynajmniej 1/2 powierzchni zęba lub może sięgać miazgi
Kryteria ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy na wolnych powierzchniach gładkich policzkowych i językowych:
kod 0 - zdrowa powierzchnia zęba
kod 1 - pierwsza wizualna zmiana szkliwa widoczna po osuszeniu
kod 2 - wyraźnie dostrzegalna zmiana w szkliwie bez osuszania
kod 3 - odłamanie szkliwa z powodu próchnicy bez dostrzegalnej zębiny lub leżącego poniżej zaciemnienia
kod 4 - ciemny cień zębiny leżącej pod miejscowo odłamanym lub nienaruszonym szkliwem
kod 5 - rozległy ubytek z dostrzegalną zębiną
kod 6 - rozległy ubytek z dostrzegalną zębiną, obejmujący przynajmniej 1/2 powierzchni zęba lub sięgający miazgi
kod 0 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy na wolnych powierzchniach gładkich policzkowych i językowych:
zdrowa powierzchnia zęba
- brak zmiany w translucencji szkliwa po osuszaniu przez 5 sekund
- zęby z hipoplazją, fluorozą, atrycją, abrazją i erozją są uznawane za zdrowe
kod 1 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy na wolnych powierzchniach gładkich policzkowych i językowych:
pierwsza wizualna zmiana szkliwa widoczna po osuszeniu
- ujawniająca się po osuszeniu zmiana w szkliwie widoczna jako nieprzezierność próchnicowa (biała lub brązowa) na powierzchni policzkowej lub językowej
- niewidoczna na wilgotnej powierzchni
kod 2 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy na wolnych powierzchniach gładkich policzkowych i językowych:
wyraźnie dostrzegalna zmiana w szkliwie bez osuszania
- próchnicowa nieprzezierność lub przebarwienie (białe lub brązowe), które jest jeszcze bardziej widoczne po osuszeniu powierzchni zęba niż bez
- zlokalizowana jest w bliskim sąsiedztwie brzegu dziąsła (tuż przy brzegu lub w odległości 1 mm)
kod 3 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy na wolnych powierzchniach gładkich policzkowych i językowych:
odłamanie szkliwa z powodu próchnicy bez dostrzegalnej zębiny lub leżącego poniżej zaciemnienia
- po osuszeniu przez 5 s ujawnia się wyraźna utrata integralności szkliwa bez dostrzegalnej odsłoniętej zębiny
- w razie wątpliwości lub w celu potwierdzenia oceny wizualnej przesuwa się delikatnie zgłębnikiem zakończonym kuleczką po powierzchni → zgłębnik wpada w ubytek szkliwa
kod 4 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy na wolnych powierzchniach gładkich policzkowych i językowych:
ciemny cień zębiny leżącej pod miejscowo odłamanym lub nienaruszonym szkliwem
- cień przebarwionej zębiny widoczny jest przez szkliwo, w którym występuje zmiana w postaci plamy białej lub brązowej bądź odłamania szkliwa
- cień zębiny jest łatwiej dostrzegalny, gdy ząb jest wilgotny
- zaciemnienie wynika z zabarwienia (koloru szarego, niebieskiego lub brązowego) zmienionej próchnicowo zębiny
kod 5 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy na wolnych powierzchniach gładkich policzkowych i językowych:
rozległy ubytek z dostrzegalną zębiną
- ubytek w nieprzeziernym lub przebarwionym szkliwie odsłania zębinę
- obecność ubytku w zębinie potwierdza się, przesuwając zgłębnikiem z kuleczką wzdłuż powierzchni → ubytek w zębinie stwierdza się, gdy kuleczka wchodzi w ubytek, który w opinii badającego znajduje się w zębinie
kod 6 - ICDAS II rozpoznawania pierwotnej próchnicy na wolnych powierzchniach gładkich policzkowych i językowych:
rozległy ubytek z dostrzegalną zębiną, obejmujący przynajmniej 1/2 powierzchni zęba lub sięgający miazgi
- występuje ewidentna utrata struktury zęba
- ubytek jest głęboki i szeroki
- zębina dostrzegalna jest na ścianach i dnie ubytku
- ubytek obejmuje przynajmniej 1/2 powierzchni zęba lub może sięgać miazgi
Kryteria ICDAS II rozpoznawania próchnicy związanej z wypełnieniami i lakami szczelinowymi:
kod 0 - zdrowa powierzchnia zęba z wypełnieniem lub lakiem szczelinowym
kod 1 - pierwsza wizualna zmiana szkliwa widoczna po osuszeniu
kod 2 - wyraźnie dostrzegalna zmiana w szkliwie/zębinie przy brzegu wypełnienia/laku
kod 3 - ubytek <0,5 mm z cechami kodu 2
kod 4 - próchnica w szkliwie / zębinie / cemencie przy brzegu wypełnienia / laku z przeświecaniem ciemnego zabarwienia próchnicowej zębiny
kod 5 - ewidentny ubytek przylegający do wypełnienia / laku
kod 6 - rozległy ubytek z dostrzegalną wizualnie zębiną
kod 0 - ICDAS II rozpoznawania próchnicy związanej z wypełnieniami i lakami szczelinowymi:
zdrowa powierzchnia zęba z wypełnieniem lub lakiem szczelinowym
- brak zmiany w translucencji szkliwa po osuszaniu przez 5 sekund
- zęby z hipoplazją, fluorozą, atrycją, abrazją, erozją oraz zewnątrz- i wewnątrzpochodnymi przebarwieniami są uznawane za zdrowe
kod 1 - ICDAS II rozpoznawania próchnicy związanej z wypełnieniami i lakami szczelinowymi:
pierwsza wizualna zmiana szkliwa widoczna po osuszeniu
- ujawniająca się po osuszeniu zmiana w szkliwie widoczna jako nieprzezierność próchnicowa (biała lub brązowa) na powierzchni policzkowej lub językowej
- niewidoczna na wilgotnej powierzchni
kod 2 - ICDAS II rozpoznawania próchnicy związanej z wypełnieniami i lakami szczelinowymi:
wyraźnie dostrzegalna zmiana w szkliwie/zębinie przy brzegu wypełnienia/laku
- jeśli brzeg wypełnienia jest zlokalizowany w szkliwie, to należy ząb oceniać na wilgotno - próchnicowa nieprzezierność lub przebarwienie (białe lub brązowe), które jest wyraźniejsza na osuszonej powierzchni
- jeśli brzeg wypełnienia zlokalizowany jest w zębinie, to zmianę stwierdza się, gdy przebarwienie jest odmienne od klinicznego wyglądu zdrowej zębiny lub cementu
kod 3 - ICDAS II rozpoznawania próchnicy związanej z wypełnieniami i lakami szczelinowymi:
ubytek <0,5 mm z cechami kodu 2
• ubytek przy brzegu wypełnienia / laku poniżej 0,5 mm z nieprzeziernością lub przebarwieniem wskazującymi na demineralizację
kod 4 - ICDAS II rozpoznawania próchnicy związanej z wypełnieniami i lakami szczelinowymi:
próchnica w szkliwie / zębinie / cemencie przy brzegu wypełnienia / laku z przeświecaniem ciemnego zabarwienia próchnicowej zębiny
- powierzchnia zęba wykazuje cechy kodu 2
- obecne zaciemnienie wynika z zabarwienia (koloru szarego, niebieskiego, pomarańczowego lub brązowego) zmienionej próchnicowo zębiny
- łatwiej dostrzegalne na wilgotnym zębie
- najpierw ogląda się ząb wilgotny, potem osuszony
- zmianę należy różnicować z przebarwieniem amalgamatowym twardych tkanek zęba
kod 5 - ICDAS II rozpoznawania próchnicy związanej z wypełnieniami i lakami szczelinowymi:
ewidentny ubytek przylegający do wypełnienia / laku
- szczelina między wypełnieniem/lakiem > 0,5 mm
- dostrzegalna jest zębina i oznaki próchnicy jak w kodzie 4
- gdy brzegi nie są widoczne, brak ciągłości przy brzegu wypełnienia/laku i zębiny wykrywa się, przesuwając zgłębnik z kuleczką wzdłuż brzegu wypełnienia / laku
kod 6 - ICDAS II rozpoznawania próchnicy związanej z wypełnieniami i lakami szczelinowymi:
rozległy ubytek z dostrzegalną wizualnie zębiną
- występuje ewidentna utrata struktury zęba
- ubytek jest głęboki i szeroki lub z wyraźnie widoczną zębiną zarówno na ścianach, jak i na dnie
- duża utrata struktury zęba
Kiedy zmiany próchnicowe w koronie związane z wypełnieniami i lakami są aktywne? ICDAS II
kod 1, 2 i 3 - gdy szkliwo jest nieprzezierne, białawe / żółtawe, z utratą połysku i szorstkie, gdy zmiany znajdują się w miejscu zalegania płytki (dołku, bruzdy, w pobliżu dziąsła lub na powierzchni stycznej poniżej kontaktu zębów)
kod 4 - na ogół zawsze aktywny
kod 5 i 6 - gdy ubytek ma konsystencję miękką lub skórzastą
Kiedy zmiany próchnicowe w koronie związane z wypełnieniami i lakami nie są aktywne? ICDAS II
kod 1, 2 i 3 - gdy szkliwo jest białawe, brązowane lub czarne, błyszczące, gładkie i twarde oraz gdy zmiany znajdują się w pewnej odległości od brzegu dziąsłowego
kod 5 i 6 - gdy ściany ubytku mają połysk i są twarde
Kryteria ICDAS II rozpoznawania próchnicy korzenia:
kod E - powierzchnia wykluczona z badania
kod 0 - powierzchnia korzenia nie wykazuje nieprawidłowego wyglądu
kod 1 - wyraźnie odgraniczone pole na powierzchni korzenia lub przy CEJ z ubytkiem < 0,5 mm
kod 2 - wyraźnie odgraniczone pole na powierzchni korzenia lub przy CEJ z ubytkiem > 0,5 mm
kod E - ICDAS II rozpoznawania próchnicy korzenia:
powierzchnia wykluczona z badania
• gdy nie można ocenić jej bezpośrednio z powodu obecności kamienia nazębnego
kod 0 - ICDAS II rozpoznawania próchnicy korzenia:
powierzchnia korzenia nie wykazuje nieprawidłowego wyglądu
- brak nieprawidłowego przebarwienia lub powierzchniowego ubytku przy połączeniu szkliwno-cementowym albo całej powierzchni
- powierzchnia korzenia ma naturalny kontur anatomiczny lub wykazuje utratę ciągłości powierzchni albo anatomicznego konturu, które nie wskazują na proces próchnicowy, ale spowodowany erozją, abfrakcją lub abrazją i nie jest przebarwiona
kod 1 - ICDAS II rozpoznawania próchnicy korzenia:
wyraźnie odgraniczone pole na powierzchni korzenia lub przy CEJ z ubytkiem < 0,5 mm
• pole przebarwione na kolor jasno- lub ciemnobrązowy albo czarny z ubytkiem < 0,5 mm
kod 2 - ICDAS II rozpoznawania próchnicy korzenia:
wyraźnie odgraniczone pole na powierzchni korzenia lub przy CEJ z ubytkiem > 0,5 mm
• pole przebarwione na kolor jasno- lub ciemnobrązowy albo czarny z ubytkiem > 0,5 mm
