❌Diagnostyka próchnicy Flashcards
Na jakim etapie rozwoju próchnicy nie można już zatrzymać destrukcji i zniszczone tkanki wymagają odbudowy materiałem?
po przekroczeniu połączenia szkliwno-zębinowego
Jakich warunków wymaga prawidłowa diagnostyka zmian próchnicowych?
- dobrego oświetlenia
- suchego zęba (każdy kwadrant należy odizolować wałkami przed dostępem śliny)
- czystego zęba (należy usunąć złogi płytki i kamienia)
Dlaczego nie powinno się używać zgłębnika do diagnozowania zmian próchnicowych?
- użyty nawet z niewielką siłą może zniszczyć warstwę powierzchniową w początkowej zmianie próchnicowej i przekształcić ją w zmianę z nieodwracalnym ubytkiem szkliwa
- przenosi drobnoustroje z jednej zmiany na drugą oraz na jeszcze nieskolonizowane przez bakterie powierzchnie, rozszerzając próchnicę
Co należy stosować do usunięcia płytki z zagłębień na powierzchni zęba i oceny struktury powierzchni zmiany?
tępy, zakończony kuleczką zgłębnik - sondę (zgłębnik WHO 621, sondę CPI)
Jaką powierzchnię posiada plama próchnicowa?
gładką i twardą
Co może służyć do barwienia tkanek, które uległy procesowi demineralizacji?
0,1% roztwór czerwieni metylowej
W jaki sposób barwi się zdemineralizowane tkanki za pomocą czerwieni metylowej?
1) usunięcie złogów nazębnych (ulegają wybarwieniu)
2) naniesienie 0,1% roztworu czerwieni metylowej na zęby
3) płukanie jamy ustnej 1% roztworu glukozy
4) ponowne naniesienia barwnika ujawnia czerwono zabarwione miejsca, odpowiadające ogniskom próchniocwym
Dlaczego rozpoznanie próchnicy cementu korzeniowego na powierzchni językowej lub przedsionkowej zwykle nie jest trudne do rozpoznania?
ogniska próchnicowe występują w tej okolicy w postaci ograniczonego obszaru, usytuowanego na obnażonym korzeniu poniżej szyjki zęba
Co stanowi wyznacznik czy próchnica jest ostra czy przewlekła?
ostra próchnica ma miękką konsystencję
próchnica przewlekła ma twardą powierzchnię
Co jest pomocne do wykrywania próchnicy korzenia na powierzchniach stycznych przy prawidłowym stanie przyzębia brzeżnego?
wykorzystanie metod radiologicznych (zdjęcia skrzydłowo-zgryzowe i radiowizjografia RVG)
Czym powinna cechować się idealna metoda diagnostyczna próchnicy?
- 100% czułość (sensitivity) = zdolność do wykrycia wszystkich rzeczywistych zmian próchnicowych
- 100% swoistość (specificity) = wykazywać całkowity brak fałszywie pozytywnych rozpoznań wskazujących na obecność zmiany przy faktycznym jej braku
- 100% powtarzalność diagnozy dla tej samej osoby oceniającej w trakcie kolejnych badań
- 100% zgodność diagnozy między różnymi osobami oceniającymi, czyli brak subiektywnej zależności diagnozy
Jakie metody diagnostyczne zaliczamy do jakościowych (subiektywnych)?
- wizualno-dotykowa
- radiologiczna (konwencjonalna i cyfrowa)
- optyczne (transiluminacja przy użyciu włókien optycznych - FOTI, DI-FOTI)
Jakie metody diagnostyczne zaliczamy do ilościowych?
- pomiar wzbudzonej fluorescencji (Diagnodent, QLF)
- elektyczne (pomiar oporności ECM IV lub impredancji elektrycznej, CarieScan, CarieScan Plus)
- cyfrowa radiografia subtrakcyjna
Na czym opiera się rozpoznanie jakościowe próchnicy?
na subiektywnej wizualnej ocenie barwy, tekstury powierzchni i głębokości zmiany, pozwala na oszacowanie ciężkości objawów, lecz nie zapewnia obiektywnego pomiaru
Na czym opiera się rozpoznanie ilościowe próchnicy?
na wartości liczbowej (pomiarze) wyrażającej ciężkość choroby
Jakie metody diagnostyczne najczęściej wykorzystywane są w praktyce klinicznej do rozpoznania próchnicy?
metody wizualno-dotykowa i radiologiczne
Dlaczego rozpoznanie próchnicy w obrębie bruzd jest często utrudnione?
próchnica w bruzdach rozpoczyna się zwykle na bocznych jej ścianach (nie można jej rozpoznać w badaniu wzrokiem), jedynie w bruzdach szerokich punktem wyjścia próchnicy jest jej dno
Czy haczenie w obrębie tkanki zęba zgłębnika jest równoznaczne z obecnością ubytku?
nie zawsze (może być spowodowane przez naturalne szczegóły morfologiczne zęba)
Do czego powinien służyć zgłębnik w diagnostyce próchnicy?
wyłącznie do usuwania resztek pokarmowych z badanej okolicy
Czym charakteryzuje się próchnica występująca na powierzchni żującej i jaką metodę diagnostyczną należałoby w związku z tym stosować?
próchnica powierzchni żującej charakteryzuje się występowaniem małej zmiany w obrębie szkliwa z towarzyszącą jej rozległą próchnicą zębiny → należałoby wykonywać rutynowo zdjęcia skrzydłowo-zgryzowe do oceny próchnicy powierzchni żujących
Przy jakim naturalnym wyglądzie zębów zdjęcie skrzydłowo-zgryzowej jest znaczące dla oceny obecności próchnicy?
w przypadku zębów mających naturalnie matowe, białoszare szkliwo i badanie wzrokiem jest mało skuteczne
Czym jest mach band effect na zdjęciu rentgenowskim?
= złudzenie optyczne
duża różnica pomiędzy jasnym (szkliwo) i ciemnym (zębina) polem na ocenianym zdjęciu, która daje identyczny obraz RTG jak proces próchnicowy rozpoczynający się w brudach i zagłębieniach szkliwa
Zalety RVG:
- podobna skuteczność w wykrywaniu ognisk próchnicy do tradycyjnych zdjęć RTG
- mniejsza dawka promieniowania konieczna do wykonania badania
- możliwość zapisania obrazu w postaci cyfrowej oraz jego przetwarzania (wzmocnienie lub osłabienie kontrastu, powiększanie lub zmniejszanie obrazu, pomiar odległości, wzmocnienie brzeżne)
Co wykorzystuje ECM do oceny stanu szkliwa i zębiny?
różnica oporności tkanek zdrowych i zmienionych próchnicowo, w przypadku demineralizacji tkanki następuje zmniejszenie wartości oporu elektrycznego w porównaniu z tkankami zdrowymi
Czym jest spowodowane zmniejszenie oporu elektrycznego zdemineralizowanych tkanek?
zwiększeniem ilości wody w tkankach zajętych przez próchnicę
Skąd pochodzi skrót ECM?
Electrical Conductance Measurment
Co jest podstawowym zastosowaniem ECM?
ocena stanu powierzchni żujących zębów przedtrzonowych i trzonowych
Skąd pochodzi skrót LIF?
Laser Induced Fluorescence (ocena fluorescencji szkliwa i zębiny wzbudzonej przez promieniowanie laserowe)
Jak działa DIAGNOdent firmy KaVo?
wykorzystuje promieniowanie laserowe o długości fali 655 nm, światło emitowane przez laser jest absorbowane przez składniki organiczne i nieorganiczne szkliwa i zębiny, w zależności od stanu naświetlanej tkanki (zdrowa, czy też objęta próchnicą) dochodzi do wzbudzenia fluorescencji o różnym stopniu natężenia, którego wynik jest przedstawiany w postaci liczbowej na monitorze urządzenia
Z czego może wynikać zmiana fluorescencji w ognisku próchnicy?
- przez proces demineralizacji
* z obecności metabolitów bakterii próchnicotwórczych (protoporfiryny)
Co umożliwia druga generacja urządzenia - DIAGNOdent Pen?
ocenę stanu powierzchni stycznych zębów (jednak konieczne jest uzyskanie dostępu do ewentualnej zmiany od strony przestrzeni międzyzębowej oraz odpowiednie przygotowanie zęba - profesjonalne oczyszczenie powierzchni)
Co może skutkować otrzymaniem fałszywie dodatniego wyniku wykorzystując promieniowanie laserowe do oceny twardych tkanek zęba?
obecność próchnicy zatrzymanej, barwników, złogów nazębnych (kamienia i płytki bakteryjnej) i pozostałości past polerujących
Skąd pochodzi skrót QLF?
Quantitative Laser/Light-induced Fluorescence
Na czym polega metoda QLF?
metoda wykorzystująca fluorescencje tkanek zęba na promieniowanie lasera argonowego o długości fali 488 nm, w przypadku obecności ognisk demineralizacji w obrębie szkliwa, po naświetleniu ogniska te widoczne są w postaci ciemnych plam
Z czego składa się kompletny system QLF?
- źródło światła (laser)
- kolorowa mikrokamera CCD
- program komputerowy analizujący obraz
Co umożliwia kompletny system QLF?
ilościową ocenę utraconych substancji mineralnych w obrębie szkliwa, uzyskane wyniki nie pozwalają jednak na zróżnicowanie aktywnego procesu próchnicowego od próchnicy zatrzymanej
Czym charakteryzują się metody diagnostyczne oparte na badaniu oporu elektrycznego tkanek twardych zęba i ocenie ich fluorescencji wzbudzonej przez promieniowanie?
- dużą czułością
- krótkim czasem badania
- możliwością porównywania wyników uzyskiwanych w określonych odstępach czasu
Dlaczego ocena obecności próchnicy na powierzchni stycznej zęba stanowi trudność?
z powodu ograniczonej widoczności spowodowaną przez obecność sąsiedniego zęba, w badaniu wzrokiem ubytek zlokalizowany na tej powierzchni jest rozpoznawany najczęściej, gdy proces próchnicowy jest już zaawansowany i dociera do zębiny