HC.5 - Cerebrale ontwikkeling en plasticiteit Flashcards
Wat is het algemene doel van anti-epileptica op cellulair niveau?
Het herstellen van de verstoorde balans tussen excitatie en inhibitie, met minimale verstoring van normale synaptische transmissie.
Wat wil je concreet bereiken met anti-epileptica?
- Voorkomen van langdurige depolarisatie
- Voorkomen van hoogfrequent, synchroon vuurgedrag
Wat is de uitdaging bij de rationale strategie voor anti-epileptica?
Epileptogenese is nog onvoldoende begrepen, waardoor gerichte behandeling lastig is.
Noem de vijf hoofdmechanismen waarop anti-epileptica aangrijpen.
- Modulatie van spanningsafhankelijke ionkanalen
- Versterken van inhibitie
- Remmen van excitatie
- Remmen van transmitterafgifte
- Remmen van metabolisme
Hoe werken fenytoïne, carbamazepine en lamotrigine op Na⁺-kanalen?
- Verminderen de tijd dat het kanaal open staat (O)
- Remmen activatie
- Versnellen inactivatie
- Vertragen herstel van inactivatie
→ Use-dependent block
Wat betekent “use-dependent block” bij Na⁺-kanalen?
Het effect is sterker bij frequent vurende neuronen; het geneesmiddel grijpt aan op het open kanaal.
Wat is het effect van lamotrigine op een enkele actiepotentiaal?
Geen effect op een enkele actiepotentiaal; het beïnvloedt vooral refractaire periode.
Welke anti-epileptica remmen Ca²⁺-kanalen?
Ethosuximide en gabapentine.
Welk anti-epilepticum opent K⁺-kanalen?
Retigabine.
Hoe versterken benzodiazepines en barbituraten de inhibitie?
Ze versterken de werking van GABA-A-receptoren (Cl⁻-kanalen).
Hoe verhogen vigabatrine en tiagabine de GABA-concentratie?
- Vigabatrine: remt GABA-transaminase
- Tiagabine: remt GABA-transporter
Wat doet fenfluramine in de context van anti-epilepsie?
Verhoogt de serotoninewerking, wat inhibitie kan versterken.
Welke middelen remmen excitatie via glutamaatreceptoren?
- Perampanel (AMPA-receptorremming)
- Felbamaat (mogelijk NMDA-receptorremming)
Welk middel remt neurotransmitterafgifte?
Levetiracetam of brivaracetam.
Welk anti-epilepticum remt het metabolisme van neuronen?
Stiripentol (o.a. LDH-antagonist).
Wat is het effect van benzodiazepines op GABA-A-receptoren?
- Verhogen GABA-stroom
- Verhogen affiniteit voor GABA
- Hebben geen extra effect bij hoge GABA-concentratie
Welke vier classificaties worden gebruikt bij epilepsie?
- Focaal
- Gegeneraliseerd
- Zowel focaal als gegeneraliseerd
- Onbekend
Wat zijn mogelijke oorzaken van epilepsie?
- Structureel
- Genetisch
- Infectieus
- Metabool
- Auto-immuun
- Onbekend
Wat zijn de drie redenen om een EEG te doen bij epilepsie?
- Bepalen herhalingsrisico na eerste aanval
- Tijdens aanval beoordelen of het epileptisch is
- Stellen van epilepsiesyndroomdiagnose
Hoe betrouwbaar is een EEG bij kinderen?
- 1% gezonde kinderen heeft afwijkend EEG
- 3-5% met ADHD, migraine etc.
- 40-50% met epilepsie heeft afwijkend EEG bij eerste meting
Wanneer is beeldvorming zoals MRI nodig bij epilepsie?
Bij verdenking op structurele afwijkingen, tenzij het een bekend epilepsiesyndroom betreft
Wat is de waarde van een gespecialiseerde epilepsie-MRI?
Verhoogt de sensitiviteit voor focale corticale dysplasie van 39% naar 91%
Hoe vaak is epilepsie bij kinderen genetisch bepaald?
30-40% van de gevallen
Wat zijn de drie stappen in behandeling van epilepsie?
- Behandeling van een insult
- Voorlichting en leefregels
- Onderhoudsmedicatie
Wat doe je bij een insult langer dan 5 minuten?
Toediening noodmedicatie zoals midazolam; bij geen effect: 112 bellen
Wat is de behandelvolgorde bij status epilepticus?
- ABC + glucose + O2
- Midazolam IV of nasaal
- Levetiracetam, fenytoïne of valproïnezuur IV
- Indien refractair: IC-opname
Wat zijn de rijregels na een epileptisch insult?
- 1e insult: 6 maanden geen rijbewijs
- Normaal EEG: 3 maanden
- > 1 insult: 1 jaar aanvalsvrij nodig
Wanneer start je geen onderhoudsmedicatie?
- Koortsstuipen
- Acuut symptomatische aanval
- Gelegenheidsinsult
Wat zijn overwegingen bij twijfelgevallen om wel/niet te starten?
- Rolandische epilepsie (BCECTS)
- Panayiotopoulos syndroom
- Fotosensibele epilepsie
Wat zijn argumenten om wél medicatie te starten?
- Zeker diagnose
- Epileptische encefalopathie
- Shared decision: 50-70% aanvalsvrij op eerste/2e middel
Wat beïnvloedt de keuze voor een anti-epilepticum?
- Type epilepsie (focaal/ gegeneraliseerd)
- Syndroom/etiologie
- Geslacht, vruchtbaarheid
- Comedicatie, lever/nierfunctie
Wat zijn eerstekeusmiddelen voor focale epilepsie?
- Levetiracetam, lamotrigine, carbamazepine/oxcarbazepine, lacosamide, valproïnezuur
Wat zijn eerstekeusmiddelen voor gegeneraliseerde epilepsie?
- Levetiracetam, lamotrigine, valproïnezuur
Wat zijn eerstekeusmiddelen bij absences?
- Ethosuximide, lamotrigine, valproïnezuur
Noem enkele bijwerkingen van anti-epileptica.
- Carbamazepine: huidreacties (15% HLA-B*1502)
- Lamotrigine: huidreacties bij snelle opbouw
- Levetiracetam: agressie
- Vigabatrine: retinaschade
Wat is het foetaal valproaat syndroom?
- Neurale buisdefecten
- Verminderd IQ/ADHD/ASS
- Hartafwijkingen
- Dysmorfe kenmerken
Wanneer kun je medicatie afbouwen?
Na 2 jaar aanvalsvrijheid; afbouw in 4-8 weken
Wat is de kans op recidief na 2 jaar aanvalsvrijheid?
- Volwassenen: 40%
- Kinderen: 30%
Wat zijn opties als medicatie niet werkt?
- Epilepsiechirurgie
- Ketogeen dieet
- Nervus vagus stimulatie
- Deep brain stimulation
Wat is epilepsiechirurgie?
Operatie bij 1 epileptische focus, zichtbaar op EEG en liefst ook MRI; 70-90% succes
Wat is het ketogeen dieet?
Dieet met veel vet en weinig koolhydraten → verhoogt ketonen, verlaagt glucose
Wat zijn bijwerkingen van het ketogeen dieet?
- Hypoglykemie
- Groeivertraging
- Vitaminetekorten
- Osteoporose
Wat is de kans op succes van ketogeen dieet?
50% kans op 50-100% aanvalsreductie
Wat is nervus vagus stimulatie?
Elektrische stimulatie van de nervus vagus ter vermindering van epileptische activiteit
Wat is deep brain stimulation bij epilepsie?
Elektrische stimulatie van diepe hersenkernen om epileptische activiteit te onderdrukken
