HC.5 - Cerebrale ontwikkeling en plasticiteit

Question 1

Wat is het algemene doel van anti-epileptica op cellulair niveau?

Answer 1

Het herstellen van de verstoorde balans tussen excitatie en inhibitie, met minimale verstoring van normale synaptische transmissie.

Question 2

Wat wil je concreet bereiken met anti-epileptica?

Answer 2

• Voorkomen van langdurige depolarisatie
• Voorkomen van hoogfrequent, synchroon vuurgedrag

Question 3

Wat is de uitdaging bij de rationale strategie voor anti-epileptica?

Answer 3

Epileptogenese is nog onvoldoende begrepen, waardoor gerichte behandeling lastig is.

Question 4

Noem de vijf hoofdmechanismen waarop anti-epileptica aangrijpen.

Answer 4

1. Modulatie van spanningsafhankelijke ionkanalen
2. Versterken van inhibitie
3. Remmen van excitatie
4. Remmen van transmitterafgifte
5. Remmen van metabolisme

Question 5

Hoe werken fenytoïne, carbamazepine en lamotrigine op Na⁺-kanalen?

Answer 5

• Verminderen de tijd dat het kanaal open staat (O)
• Remmen activatie
• Versnellen inactivatie
• Vertragen herstel van inactivatie
  → Use-dependent block

Question 6

Wat betekent “use-dependent block” bij Na⁺-kanalen?

Answer 6

Het effect is sterker bij frequent vurende neuronen; het geneesmiddel grijpt aan op het open kanaal.

Question 7

Wat is het effect van lamotrigine op een enkele actiepotentiaal?

Answer 7

Geen effect op een enkele actiepotentiaal; het beïnvloedt vooral refractaire periode.

Question 8

Welke anti-epileptica remmen Ca²⁺-kanalen?

Answer 8

Ethosuximide en gabapentine.

Question 9

Welk anti-epilepticum opent K⁺-kanalen?

Answer 9

Retigabine.

Question 10

Hoe versterken benzodiazepines en barbituraten de inhibitie?

Answer 10

Ze versterken de werking van GABA-A-receptoren (Cl⁻-kanalen).

Question 11

Hoe verhogen vigabatrine en tiagabine de GABA-concentratie?

Answer 11

• Vigabatrine: remt GABA-transaminase
• Tiagabine: remt GABA-transporter

Question 12

Wat doet fenfluramine in de context van anti-epilepsie?

Answer 12

Verhoogt de serotoninewerking, wat inhibitie kan versterken.

Question 13

Welke middelen remmen excitatie via glutamaatreceptoren?

Answer 13

• Perampanel (AMPA-receptorremming)
• Felbamaat (mogelijk NMDA-receptorremming)

Question 14

Welk middel remt neurotransmitterafgifte?

Answer 14

Levetiracetam of brivaracetam.

Question 15

Welk anti-epilepticum remt het metabolisme van neuronen?

Answer 15

Stiripentol (o.a. LDH-antagonist).

Question 16

Wat is het effect van benzodiazepines op GABA-A-receptoren?

Answer 16

• Verhogen GABA-stroom
• Verhogen affiniteit voor GABA
• Hebben geen extra effect bij hoge GABA-concentratie

Question 17

Welke vier classificaties worden gebruikt bij epilepsie?

Answer 17

• Focaal
• Gegeneraliseerd
• Zowel focaal als gegeneraliseerd
• Onbekend

Question 18

Wat zijn mogelijke oorzaken van epilepsie?

Answer 18

• Structureel
• Genetisch
• Infectieus
• Metabool
• Auto-immuun
• Onbekend

Question 19

Wat zijn de drie redenen om een EEG te doen bij epilepsie?

Answer 19

1. Bepalen herhalingsrisico na eerste aanval
2. Tijdens aanval beoordelen of het epileptisch is
3. Stellen van epilepsiesyndroomdiagnose

Question 20

Hoe betrouwbaar is een EEG bij kinderen?

Answer 20

• 1% gezonde kinderen heeft afwijkend EEG
• 3-5% met ADHD, migraine etc.
• 40-50% met epilepsie heeft afwijkend EEG bij eerste meting

Question 21

Wanneer is beeldvorming zoals MRI nodig bij epilepsie?

Answer 21

Bij verdenking op structurele afwijkingen, tenzij het een bekend epilepsiesyndroom betreft

Question 22

Wat is de waarde van een gespecialiseerde epilepsie-MRI?

Answer 22

Verhoogt de sensitiviteit voor focale corticale dysplasie van 39% naar 91%

Question 23

Hoe vaak is epilepsie bij kinderen genetisch bepaald?

Answer 23

30-40% van de gevallen

Question 24

Wat zijn de drie stappen in behandeling van epilepsie?

Answer 24

1. Behandeling van een insult
2. Voorlichting en leefregels
3. Onderhoudsmedicatie

Question 25

Wat doe je bij een insult langer dan 5 minuten?

Answer 25

Toediening noodmedicatie zoals midazolam; bij geen effect: 112 bellen

Question 26

Wat is de behandelvolgorde bij status epilepticus?

Answer 26

1. ABC + glucose + O2 2. Midazolam IV of nasaal 3. Levetiracetam, fenytoïne of valproïnezuur IV 4. Indien refractair: IC-opname

Question 27

Wat zijn de rijregels na een epileptisch insult?

Answer 27

- 1e insult: 6 maanden geen rijbewijs - Normaal EEG: 3 maanden - >1 insult: 1 jaar aanvalsvrij nodig

Question 28

Wanneer start je geen onderhoudsmedicatie?

Answer 28

- Koortsstuipen - Acuut symptomatische aanval - Gelegenheidsinsult

Question 29

Wat zijn overwegingen bij twijfelgevallen om wel/niet te starten?

Answer 29

- Rolandische epilepsie (BCECTS) - Panayiotopoulos syndroom - Fotosensibele epilepsie

Question 30

Wat zijn argumenten om wél medicatie te starten?

Answer 30

- Zeker diagnose - Epileptische encefalopathie - Shared decision: 50-70% aanvalsvrij op eerste/2e middel

Question 31

Wat beïnvloedt de keuze voor een anti-epilepticum?

Answer 31

- Type epilepsie (focaal/ gegeneraliseerd) - Syndroom/etiologie - Geslacht, vruchtbaarheid - Comedicatie, lever/nierfunctie

Question 32

Wat zijn eerstekeusmiddelen voor focale epilepsie?

Answer 32

- Levetiracetam, lamotrigine, carbamazepine/oxcarbazepine, lacosamide, valproïnezuur

Question 33

Wat zijn eerstekeusmiddelen voor gegeneraliseerde epilepsie?

Answer 33

- Levetiracetam, lamotrigine, valproïnezuur

Question 34

Wat zijn eerstekeusmiddelen bij absences?

Answer 34

- Ethosuximide, lamotrigine, valproïnezuur

Question 35

Noem enkele bijwerkingen van anti-epileptica.

Answer 35

- Carbamazepine: huidreacties (15% HLA-B*1502) - Lamotrigine: huidreacties bij snelle opbouw - Levetiracetam: agressie - Vigabatrine: retinaschade

Question 36

Wat is het foetaal valproaat syndroom?

Answer 36

- Neurale buisdefecten - Verminderd IQ/ADHD/ASS - Hartafwijkingen - Dysmorfe kenmerken

Question 37

Wanneer kun je medicatie afbouwen?

Answer 37

Na 2 jaar aanvalsvrijheid; afbouw in 4-8 weken

Question 38

Wat is de kans op recidief na 2 jaar aanvalsvrijheid?

Answer 38

- Volwassenen: 40% - Kinderen: 30%

Question 39

Wat zijn opties als medicatie niet werkt?

Answer 39

- Epilepsiechirurgie - Ketogeen dieet - Nervus vagus stimulatie - Deep brain stimulation

Question 40

Wat is epilepsiechirurgie?

Answer 40

Operatie bij 1 epileptische focus, zichtbaar op EEG en liefst ook MRI; 70-90% succes

Question 41

Wat is het ketogeen dieet?

Answer 41

Dieet met veel vet en weinig koolhydraten → verhoogt ketonen, verlaagt glucose

Question 42

Wat zijn bijwerkingen van het ketogeen dieet?

Answer 42

- Hypoglykemie - Groeivertraging - Vitaminetekorten - Osteoporose

Question 43

Wat is de kans op succes van ketogeen dieet?

Answer 43

50% kans op 50-100% aanvalsreductie

Question 44

Wat is nervus vagus stimulatie?

Answer 44

Elektrische stimulatie van de nervus vagus ter vermindering van epileptische activiteit

Question 45

Wat is deep brain stimulation bij epilepsie?

Answer 45

Elektrische stimulatie van diepe hersenkernen om epileptische activiteit te onderdrukken