ZO. 2 & 4 - Vliezen, Vaten & Herseninfarct Flashcards
Q
A
Wat zijn twee andere namen voor het harde hersenvlies?
Dura mater en pachymeninx.
Wat is de Nederlandse naam voor arachnoidea mater?
Spinnewebvlies.
De leptomeninx bestaat uit twee vliezen. Eén ervan is de arachnoidea mater. Wat is het andere vlies?
Pia mater.
Waar zijn de falx cerebri en het tentorium cerebelli gelokaliseerd en waaruit zijn zij opgebouwd?
Falx cerebri: tussen beide hemisferen, boven corpus callosum. Tentorium cerebelli: tussen cerebrale cortex en cerebellum. Beide uit dura mater, met sinusvorming mogelijk.
Wat is het confluens sinuum en waar ligt dit t.o.v. de schedel?
Plaats waar sinus sagittalis superior, sinus rectus en sinus transversus samenkomen. Ter hoogte van de protuberantia occipitalis externa.
Wat wordt bedoeld met infra- en supra-tentorieel? Welke hersenonderdelen zijn hiermee verbonden?
Infratentorieel: cerebellum en hersenstam; Supratentorieel: hemisferen en diencephalon.
Welke structuren bevinden zich in de falx cerebri en het tentorium cerebelli die belangrijk zijn voor de bloedsomloop?
Sinus sagittalis superior/inferior in de falx cerebri; sinus rectus en sinus transversus in het tentorium cerebelli.
Wat is het belangrijkste meningeale bloedvat, en door welk foramen treedt dit de schedel binnen?
A. meningea media; via het foramen spinosum.
Wat is de ligging en inhoud van de sinus cavernosus?
Gelegen rond de sella turcica; bevat n. abducens en ramus ophthalmicus van n. trigeminus.
Welke structuren bevinden zich in de subarachnoïdale ruimte?
Liquor, arachnoidale trabekels, arteriën, venen, hersenzenuwen.
Hoe worden de verwijdingen in de subarachnoïdale ruimte genoemd, en geef voorbeelden.
Cisternen; bijv. cisterna magna, cisterna pontis, cisterna interpeduncularis.
Welke laag wordt beschouwd als het pariëtale blad in de meningen, en waarom?
Arachnoidea mater; ligt aan pariëtale zijde van de liquor, trabekels liggen in liquor.
Wat is een typisch symptoomverloop bij een epiduraal hematoom?
Lucide interval gevolgd door toenemende hoofdpijn, sufheid, coma door inklemming.
Wat is het advies bij een patiënt zonder neurologische symptomen na hoofdtrauma?
Wekadvies: patiënt regelmatig wakker maken ter controle op sufheid/coma.
Wat is de therapie bij een bevestigde epidurale bloeding?
Spoedoperatie: schedel openen, hematoom afvoeren, bloeding stelpen.
Met welk onderzoek kun je een SAB onderscheiden van een epi-/subdurale bloeding zonder beeldvorming?
Liquorpunctie: aanwezigheid van bloed in liquor wijst op SAB.
Welke twee gepaarde arteriën verzorgen de bloedvoorziening van de hersenen?
Arteria carotis interna (li/re) en arteria vertebralis (li/re).
Door welke openingen treden de arteriae carotis interna en vertebralis de schedel binnen?
Carotis interna via canalis caroticus; vertebralis via foramen magnum.
Welke twee arteriën vormen samen de arteria basilaris?
De linker en rechter arteria vertebralis.
Waar ligt de arteria basilaris ten opzichte van de hersenen?
In de mediaanlijn ventraal van de hersenstam, met name de pons.
Welke twee belangrijke arteriën ontspringen uit de arteria basilaris en welke structuren bevoorraden zij?
AICA en PICA; voorzien cerebellum en laterale hersenstam van bloed.
Welke spinale arteriën ontspringen uit de a. vertebralis, en hoeveel zijn er?
A. spinalis anterior (1x) en a. spinalis posterior (li + re); totaal 3.
Welke arterie verzorgt het motorisch deel van het ruggenmerg?
Arteria spinalis anterior.
Welke structuur in de caudale medulla wordt door de a. spinalis anterior van bloed voorzien?
De piramidebaan.
Wat is de eerste grote hersenarterie die ontspringt aan de voorzijde van de pons?
Arteria cerebri posterior.
Welke cerebellaire arterie takt vlak daarvoor af en waarom wordt die soms niet genoemd?
A. cerebelli superior; klinisch minder opvallend, veroorzaakt zelden symptomen.
Welke arterie ontspringt uit de arteria cerebri posterior en maakt deel uit van de circulus van Willis?
Arteria communicans posterior.
Welke twee grote vaten ontstaan uit de arteria carotis interna?
Arteria cerebri media en arteria cerebri anterior.
Welk vat maakt de cirkel van Willis compleet en waar ligt dit?
Arteria communicans anterior; tussen de linker en rechter a. cerebri anterior.
Door welk vat wordt de bovenzijde van de grote hersenen van bloed voorzien?
Arteria cerebri anterior.
Door welke vaten wordt de achterzijde van de grote hersenen van bloed voorzien?
Arteria cerebri posterior (mediaal) en arteria cerebri media (lateraal).
Door welk vat wordt de laterale zijde van de grote hersenen van bloed voorzien?
Arteria cerebri media.
Welk vat loopt over het corpus callosum?
Arteria cerebri anterior.
Welk vat verzorgt de bloedvoorziening van de capsula interna?
Arteria cerebri media.
Welke vaten voorzien de temporaalkwab van bloed?
Arteria cerebri posterior (mediaal) en arteria cerebri media (lateraal).
Welke structuur wordt door de arteria ophthalmica van bloed voorzien, en waarvan is dit een aftakking?
Oogstructuren (o.a. retina, oogbol); aftakking van a. carotis interna.
Welke cel vormt in feite de bloed-hersenbarrière?
De endotheelcel met tight junctions.
Waarom is de bloed-hersenbarrière belangrijk?
Houdt het interne milieu van de hersenen constant en beschermt tegen schadelijke stoffen.
Wat maakt het hersenweefsel uniek waardoor een bloed-hersenbarrière nodig is?
Veel lokale chemische boodschappers; kwetsbaar voor schommelingen in bloedsamenstelling.
Welke cellen controleren het milieu interieur van de hersenen?
Astrocyten (glia) en endotheelcellen via transportmechanismen.
Welke moleculen kunnen gemakkelijk de bloed-hersenbarrière passeren?
Vetoplosbare stoffen (zoals diazepam), tenzij gebonden aan eiwitten in bloed.
Waarom kunnen fenobarbital en fenytoïne de bloed-hersenbarrière slecht passeren ondanks vetoplosbaarheid?
Ze zijn sterk gebonden aan plasma-eiwitten.
Waarom kan glucose toch de bloed-hersenbarrière passeren ondanks wateroplosbaarheid?
Vanwege actief transport via specifieke transporters.
Wanneer ontstaan bloedvaten in de hersenen zonder gesloten endotheelcellen?
Bij tumoren; door slechte differentiatie van gliacellen ontbreken tight junctions.
Welke cel vormt in feite de bloed-hersenbarrière?
Endotheelcel met tight junctions.
Waarom is de bloed-hersenbarrière belangrijk?
Houdt samenstelling van het interne milieu constant, beschermt hersenen tegen stoffen in bloed.
Wat maakt hersenweefsel uniek, waardoor een bloed-hersenbarrière nodig is?
Hersenen gebruiken veel lokale messengers; milieu moet strikt gecontroleerd worden.
Welke cellen controleren het milieu interieur van de hersenen?
Gliacellen, met name astrocyten.
Welke stoffen kunnen de bloed-hersenbarrière passeren?
Vetoplosbare stoffen zoals diazepam; glucose via actief transport.
Wanneer ontstaan er hersenvaten zonder gesloten endotheelcellen?
Bij tumoren, door verlies van tight junction-inductie door gemuteerde gliacellen.
Hoe ziet liquor eruit onder normale omstandigheden?
Helder en kleurloos, met nauwelijks cellen of eiwitten.
In welke delen van het ventrikelsysteem zit géén plexus choroideus?
In het aquaduct.
Welke nauwe doorgangen bestaan er in het ventrikelsysteem?
Foramina interventriculare (Monro), aquaduct, foramina van Luschka en Magendie.
Hoe wordt liquor afgevoerd?
Via arachnoïdale villi in de sinus sagittalis superior naar het veneuze bloed.
Wat is het glymphatisch systeem?
Liquor-gevuld systeem rond bloedvaten dat afvalstoffen afvoert, vooral actief tijdens slaap.
Welke beeldvorming is nodig om onderscheid te maken tussen een herseninfarct en een hersenbloeding?
Een CT-scan van de hersenen.
Een patiënt met verlamming rechts, afasie, en gebruik van de anticonceptiepil komt met klachten die 20 minuten geleden zijn begonnen. Waar bevindt zich waarschijnlijk de laesie?
In de linker hemisfeer, uitgebreide corticale laesie (frontaal- en temporaalkwab).
Bij een infarct met verlamming van de rechter lichaamshelft en afasie, welk stroomgebied is waarschijnlijk aangedaan?
Arteria cerebri media.
Wat is een risicofactor voor herseninfarct bij jonge vrouwen die geen andere medische voorgeschiedenis hebben?
Gebruik van orale anticonceptie.
Mag trombolyse worden gegeven als de uitval minder dan 4,5 uur geleden is begonnen en er geen contra-indicaties zijn?
Ja, dan komt de patiënt in aanmerking voor trombolytica.
Mag gestart worden met trombolytica vóór het maken van een CT-scan om tijd te winnen?
Nee! Eerst moet met een CT-scan een bloeding worden uitgesloten.
Wat is de meest waarschijnlijke oorzaak van een corticaal infarct bij een jonge vrouw met orale anticonceptie?
Een trombo-embolie.
Waarom moet een patiënt na een herseninfarct levenslang secundaire profylaxe gebruiken?
Vanwege het hoge risico op herhaling (≥6% per jaar).
Welke medicatie wordt gebruikt als secundaire profylaxe na een herseninfarct?
Acetylsalicylzuur + dipyridamol of clopidogrel; plus statine en bloeddrukverlager.
Moet een oudere patiënt met herseninfarct op de Stroke Unit worden opgenomen?
Ja, iedere patiënt met herseninfarct wordt opgenomen op de Stroke Unit, ongeacht leeftijd.
Bij een patiënt met zwakte van rechterbeen > rechterarm, waar lokaliseer je de laesie?
In de linker hemisfeer, parasagittaal gebied.
Welk stroomgebied is aangedaan bij zwakte van het contralaterale been met minimale armbetrokkenheid?
Arteria cerebri anterior.
Wat is een veelvoorkomende uitval bij infarct in het stroomgebied van de a. cerebri media links (dominante hemisfeer)?
Afasie.
Wat is de waarschijnlijke oorzaak van infarct bij roker met hypertensie en claudicatio intermittens?
Lacunair infarct (small vessel disease), large vessel disease is ook mogelijk.
Welke vier soorten aanvullend onderzoek zijn nodig bij verdenking op herseninfarct?
CT-scan, bloedonderzoek, ECG, duplex van halsvaten.
Wat is standaardbehandeling op Stroke Unit in acute fase?
Monitoring, aspirine, laagmoleculaire heparine, mobilisatie met revalidatiearts.
Patiënt met 10 minuten durende draaiduizeligheid, slikklachten, onduidelijk spreken. Welk stroomgebied is waarschijnlijk aangedaan?
Vertebrobasilaire systeem, lokalisatie medulla oblongata.
Treden er bewustzijnsstoornissen op bij een infarct in de medulla oblongata?
Nee, ARAS-systeem voor bewustzijn ligt bovenin de hersenstam.
Wat is bij een patiënt met AF, hypertensie en transient hersenstamklachten de meest waarschijnlijke oorzaak?
Embolie vanuit het hart (door atriumfibrilleren).
Wat is de beste profylactische behandeling bij embolieën vanuit het hart?
Orale antistolling (bijv. Sintrom of Marcoumar).
Welke symptomen ontstaan bij verstoring van de arteria cerebri anterior?
Contralaterale zwakte/geheugenstoornis in het been, gedragsstoornissen.
Welke symptomen ontstaan bij verstoring van de arteria cerebri media?
Contralaterale zwakte/gevoelsstoornis in arm en gelaat; afasie bij dominante hemisfeer.
Welke symptomen ontstaan bij verstoring van de arteria cerebri posterior?
Contralaterale homonieme hemianopsie of kwadrantanopsie.
Welke symptomen ontstaan bij verstoring van de arteria vertebralis of basilaris?
Homolaterale coördinatiestoornis, dysartrie, draaiduizeligheid, slik- en oogbewegingsstoornissen, bilaterale/alternerende zwakte en gevoelsstoornis.
Noem vijf symptomen die kenmerkend zijn voor een TIA.
- Verlamming
- Afasie
- Blindheid aan één oog
- Dysartrie/coördinatiestoornis/slikstoornis/draaiduizeligheid/dubbelzien
- Homonieme hemianopsie
Noem vijf symptomen die niet kenmerkend zijn voor een TIA.
- Bewustzijnsverlies
- Uitsluitend licht gevoel in het hoofd
- Uitsluitend geheugenstoornis
- Migraine-achtige verschijnselen
- Incontinentie
