HC 5.2: Pathologische technieken bij diagnose van kanker

Question 1

wat gebeurt er wanneer er van een verdacht plekje op de huid, waar het vermoeden bestaat dat het kanker is, een biopt wordt genomen?

Answer 1

• het biopt wordt meestal genomen door een dermatoloog, maar soms ook door een huisarts
• het biopt wordt dan in een ‘containertje’ gedaan, met daarin al formaline
• zodra het weefsel in het potje het formaline raakt, begint meteen het fixatie proces
• het stukje weefsel moet echt goed gefixeerd zijn, dus moet genoeg tijd doorbrengen in de formaline
• maar we moeten dat formaline op een gegeven moment ook weer kwijt, want het weefsel moet van hydrofiel naar hydrofoob
• dat gaat tegenwoordig automatisch, heet doorvoeren
• daarna wordt het gefixeerde stukje, ingebed in paraffine, zodat het gaat stollen
• als het eenmaal gestold is, wordt het in super dunne plakjes gesneden
• de paraffine plakjes worden op een glaasje ‘geplakt’
• je hebt dan transparante coupes

Question 2

waarom een formaline oplossing?

Answer 2

• het ‘arresteert’ eigenlijk alle enzymen, zodat die niet allerlei processen in gang kunnen zetten
• het heeft inwerking op mogelijk aanwezige microben (wat best goed kan, op de huid)
• het fixeert de eiwitten en de grotere moleculen, door allerlei crosslinks te vormen, waardoor je het weefsel als het ware bevriest, zodat het er nog zo uitziet als op het moment van de verwijdering

Question 3

als eenmaal een transparante coupes is gemaakt, heb je er eigenlijk nog niet heel veel aan, want het moet nog gekleurd worden.

Answer 3

de manier van kleuren van preparaten is afkomstig uit de wol verf industrie

Question 4

huidige kleuren die worden gebruikt om coupes te kleuren:

Answer 4

• hematoyline
• eosine
  –> hematoxyline-eosine kleuring (HE)

Question 5

vóór het snijden van zo’n coupe wordt het paraffine weer verwijderd

Question 6

technieken terminologie:

Answer 6

• aspiratie/smears (fine needle aspiration)
• vriescoupe
• biopt
• incisie/excisie
• resectie (operatieve verwijdering door snijdend specialist, vaak grotere preparaten die bewerking vereisen

Question 7

een botbiopt is iets bewerkelijker dan een huidbiopt of prostaatbiopt, want:

Answer 7

• het bevat namelijk hydroxy-apetiet (gemineraliseerd) en is te hard om met formaline te fixeren
• het bot biopt moet eerst ontkalken

Question 8

vriescoupes:

Answer 8

• omzeilen de hele pathologie ffpe-workflow
• gebeurt meestal peroperatief om direct een snijdende specialist te kunnen informeren over de aard van iets wat aangetroffen wordt of over de eventuele radicaliteit van de ingreep
• het biopt wordt razendsnel bevroren (wordt hard) en kan dan gesneden worden

Question 9

opsomming tot nu toe:

Answer 9

• voor een definitieve diagnose kanker, is morfologie uit een pathologisch laboratorium nodig
• dit zijn zogenoemde diagnostische biopten uit een gezwel of laesie
• meestal volstaat een routine HE kleuring. in ca 30% van de gevallen zijn accessoire technieken nodig, zoals immunohistochemie of moleculaire diagnostiek

Question 10

pathologietechnieken kunnen ook bruikbaar zijn bij zogenoemde therapie controle:

Answer 10

• soms is dat bijv. een hernieuwd biopt na een behandeling (vraag is dan: is er nog tumor?)
• vaker is therapie controle van toepassing tijdens bijv een grote chirurgische behandeling. dan is ‘resectie’ de therapie van een kanker en dit resectie preparaat wordt dan nagekeken op een pathologie laboratorium