HC 4.7: Proefdiermodellen in het kankeronderzoek / Doen dieren ertoe?

Question 1

welk dier wordt voornamelijk gebruikt als model voor het bestuderen van menselijke ziekten?

Answer 1

muis

Question 2

waarom gebruiken we zo vaak muizen als proefdier?

Answer 2

• de mens heeft voor 97% dezelfde genen als de muis
• veel genetische defecten bij de mens die er voor zorgen dat een bepaald eiwit niet of verkeerd wordt aangemaakt, veroorzaken bij de muis identieke problemen
• ene muis kan gemakkelijk genetische gemanipuleerd worden
• een muis is eenvoudig te huisvesten en plant zich snel en makkelijk voor

Question 3

proefdieren in het kankeronderzoek:

Answer 3

• preklinisch onderzoek: testen van nieuwe drugs/combinatie van drugs
• tumor biologie: opbouw van algemene kennis, bestuderen van de tumor biologie

Question 4

specifieke modellen bij muizen voor het preklinische onderzoek:

Answer 4

Patient-Derived Tumor Xenografts (PDTX)

Question 5

PDTX:

Answer 5

Verse tumorbiopten van de mens in een proefdier
- inspuiten van de tumor in een immunologisch verzwakte muis (nude muis)
- je kan die tumor inspuiten op de natuurlijke plaats of ‘ectopisch’
- je kan vervolgens het tumordragende dier behandelen met (een combinatie van) geneesmiddelen
- je kan kijken naar het tumorgedrag: groei, regressie, relapse, resistentie
Dit zijn waardevolle modellen in het ontwikkelen van medicijnen

Question 6

Nadelen PDTX:

Answer 6

• werkt niet voor alle soorten tumoren
• mist de anti- en pro-tumor activiteit van een functioneel immuunsysteem (je hebt niet het immuunsysteem wat een patiënt normaal heeft)

Question 7

het maken van een transgeen muismodel:

Answer 7

• je spuit DNA in, in een net gefertiliseerd eitje, 5 dagen na fertilisatie
• dat eitje zet je dan terug in een draagmoeder
• de nakomelingen hebben dat het toegevoegde extra gen

Question 8

wet op de dierproeven:

Answer 8

in Nl zijn dierproeven verboden, tenzij:
- het doel van de proef anders niet kan worden bereikt, en het niet met minder dieren kan worden gedaan en niet met minder ongerief voor het dier
- het belang van de proef opweegt tegen het ongerief dat de proefdier wordt aangedaan
- er een vergunning is voor het verrichten van dierproeven
- er goedkeuring is vanuit de dier experimenten commissie

Question 9

wat doet de dier experimenten commissie?

Answer 9

de belangrijkste taak van de DEC:
de ethische afweging van het belang van de proef enerzijds tegen het ongerief bij het dier anderzijds
- Daarnaast toetst een DEC of er sprake is van een (onaanvaardbare) schending van de intrinsieke waarde van het proefdier

Question 10

bij elk gebruik van proefdieren, moeten we streven naar de 3 V’s:

Answer 10

Vervanging (gebruik geen diermodellen)
Vermindering (bijv. humanere eindpunten)
Verfijning

Question 11

hoeveel dierproeven jaarlijks in Nl?

Answer 11

600.000

Question 12

bijna driekwart van de dierproeven op:

Answer 12

muizen en ratten

Question 13

80-85% van de dierproeven geven gering/matige ongerief

Question 14

dieren hebben een soort basale rechten, 5 vrijheden:

Answer 14

wanneer wij dieren in het laboratorium hebben en ze zijn afhankelijk van ons moeten we ze de volgende 5 dingen geven:
1 vrij zijn van dorst en honger
2 vrij zijn van fysiek ongerief
3 vrij zijn van pijn, verwondingen en ziekten
4 vrij zijn van angst en stress
5 vrij om hun natuurlijke gedrag te vertonen