H6.5: Nieuwe ontwikkelingen in de radiotherapie Flashcards
Biologische maatregelen
- Fractionering dosis
- Chemoradiatie/bioradiatie
Acute bijwerkingen radiotherapie
- Huid: erytheem, roodheid, schilfering
- Hersenen: moeheid
- Rectum: diarree
- Oesophagus: passageklachten
- Mondholte: stomatitis
Late bijwerkingen radiotherapie
- Huid: hyperpigmentatie
- Hersenen: geheugen
- Rectum: teleangiëctasieën
- Oesophagus: strictuur
- Schildklier: hypothyreoïdie
Maatregelen om zo min mogelijk gezond weefsel te bestralen
- Positionering: reproduceerbaar
- Plannings-CT: doelvolumes bepalen, in goede houding voor bestraling
- Doelvolumes definiëren
Doelvolume
- Tumor
- Marges voor microscopische metastasen
- Beweeglijkheid meenemen
Waarom is PET-CT handig?
Je kan het functionele tumorweefsel bepalen, dus de vitale tumor
Beter onderscheid met weefsels in de omgeving waardoor met preciezer kan bepalen welk deel bestraalt moet worden
Gross tumor volume
Palpabele of zichtbare tumor
Clinical target volume
GTV + microscopische uitbreiding
Planning target volume
CTV + marge voor adequate bestraling
Hoe PTV-marge bepalen
- Beweging orgaan
- Reproduceerbaarheid ligging
- Hoe nauwkeurig patiënt wordt ingesteld
Hoe ioniserende straling opwekken
- Lineaire versneller: fotonen en elektronen
- Vanuit bron bij brachytherapie: fotonen
- Cyclotron: protonen
Inverse planning
- Planningscomputer
- Radioloog geeft voorwaarden in planningscomputer die daarmee optimale behandelplan maakt
IMRT
- Intensiteit gemoduleerde radiotherapie
- Variatie in intensiteit van bestraling door irregulaire bundels
- Minder beschadiging gezond weefsel
Conebeam-CT-scan
- Belangrijk dat je een goede positionering hebt
- Beperkte kwaliteit om positionering te controleren en verbeteren
Brachytherapie (fotonen)
- Wel radiotherapie
- Niet met lineaire versneller waarin fotonen worden opgewekt
- Via radioactief verval
- Tumor krijgt een hele hoge dosis straling die veel van het omliggende gezonde weefsel intact laat
- Straling komt niet ver, dus tumorvolume niet te groot
- Kwadratenwet: dosis is omgekeerd evenredig met kwadraat van afstand
- Om straling over te brengen, worden canules ingebracht
Vormen van brachytherapie
- Intraluminaal: bronchus, oesophagus
- Intracavitair: baarmoederhals, vagina, neusholte
- Interstitieel: in zachte weefsels zoals tong en mondbodem
Voordelen brachytherapie
- Betere sparing van omliggend gezond weefsel
- Hogere dosis direct rondom katheters
- Dosis wordt in kortere tijd gegeven dus minder kans op herstel tumorcellen
Nadelen brachytherapie
- Tumorvolume mag niet te groot zijn
- Niet geschikt voor alle tumorlokalisaties
- Lokale of algehele verdoving nodig
- Opname op verpleegafdeling
Voordeel protonen
Minder straling voor de tumor en direct stoppen aan het eind van de tumor
Meer gezond weefsel zowel voor als na tumor gespaard
Wanneer protonen vergoed?
Intra-oculaire tumoren, chordomen, pediatrische tumoren
