H3.5: Circadiane klok en ontstaan en behandelen van kanker

Question 1

Omlooptijd menselijke interne klok

Answer 1

25 uur

Question 2

Functie circadiane klok?

Answer 2

Stelt onze lichaamsfuncties in staat te anticiperen op de specifieke behoefte op bepaalde momenten van de dag

Het voorbereid zijn op dingen die gaan komen geeft een evolutionair voordeel

Question 3

Wat zorgt ervoor dat cyclus van lichaam gelijk blijft lopen met ritme van de dag?

Answer 3

• Licht
• Wordt waargenomen in fotoreceptoren in het oog

Question 4

Suprachiasmatische nucleus (SCN)

Gevolg bij beschadiging?

Answer 4

• Hierin zit centrale klok
• Gesynchroniseerd met de aardse-dag-nacht cyclus voor licht

Lichaam heeft niet langer een ritme

Question 5

Welke genen zijn betrokken bij het creëren van de interne klok?

Answer 5

Cryptochroom 1 en 2

Question 6

Uitschakelen Cry1-gen
Uitschakelen Cry2-gen

Answer 6

Cry1: interne klok van proefdieren gaat sneller tikken (22.51 uur)

Cry2: interne klok gaat trager tikken (24.63 uur)

Question 7

Moleculair mechanisme van circardiane klok

Answer 7

Radarwerkje van klokgenen en klokeiwitten die elkaar periodiek aan- en uitschakelen

Question 8

Negatieve loop (core loop)

Answer 8

• Cryptochroom eiwitten gaan terug naar de kern
• Zorgen daar voor cyclische remming door het remmen van de transcriptiefactoren Clock en Bmal1 via de vorming van CRY/PER complex

Question 9

Positieve loop (stabiliserende loop)

Answer 9

• Via Rev-Erba
• Activeert Bmal

Question 10

Waar hangt stabiliteit van eiwitten vanaf?

Answer 10

Posttranslationele modificatie (fosforylering, ubiquilering of acetylering) van PER- en CRY-eiwitten

Question 11

Chronotype

Answer 11

Geeft aan of iemand meer een ochtend of avond type is

Question 12

Ochtendmensen

Answer 12

Snellere klok dan avondmensen

Question 13

Hoe verloopt koppeling van klok met gedrag en metabole processen?

Answer 13

Via klok-gecontroleerde genen (CCG)

Question 14

Samenvatting centrale klok

Answer 14

• Zit in zenuwcellen van SCN
• Wordt iedere dag gelijk gezet met licht-donker cyclus
• In overige cellen en weefsels zitten niet-lichtgevoelige perifere klokken die iedere dag gelijk gezet worden door stimuli uit SCN

Question 15

Wat gebeurt er met cellen in kweek?

Answer 15

Krijgen geen stimulering meer vanuit de SCN waardoor de klokken desynchroniseren

Question 16

Gevolg jetlegs en ploegendiensten?

Answer 16

Circadiane desynchronisatie (verschil lichaamstijd en geografische tijd)

Question 17

Acute, tijdelijke klachten

Answer 17

• Slaaptekort
• Vermoeidheid
• Verminderde alertheid
• Verminderd prestatievermogen

Question 18

Lange termijn klachten

Answer 18

• Metabole verstoringen waardoor er een hoge risico is op het ontstaan van diabetes, HVZ, obesitas
• Circadiane verstoringen met als gevolg versnelde tumorinductie (chronisch jetleg) en veranderd tumorspectrum (kwaadaardig, ploegendienst)

Question 19

Chronotoxiciteit

Answer 19

Het principe waarbij het toxisch effect afhankelijk is van het tijdstip van blootstelling

Question 20

Cellen vermenigvuldigen DNA en delen op vast moment van de dag

Answer 20

• 17:00: huidcellen DNA-replicatie
• Kort voor middernacht: M-fase

Question 21

Wanneer vindt mitose altijd plaats?

Answer 21

Als klokgenen op zijn laagst actief zijn

Question 22

Kenmerk circadiane klok en celcyclus

Answer 22

• Fase-gekoppe;d
• Bidirectioneel

Question 23

Chronotherapeutica

Answer 23

Werken het best op het moment dat zij het best door het lichaam wordt getolereerd

Question 24

Chronopersonalized medicine

Answer 24

• Nieuw project waarbij patiënten tijdens de chemobehandeling thuis kunnen zijn doordat zij verbonden zijn met een meter die connectie heeft met het ziekenhuis
• Parameters zoals gewicht, hartslag, slaap-waakritme worden direct naar de arts gecommuniceerd zodat deze op afstand de patiënt in de gaten kan houden