VII-4, CZ. 3 Flashcards
Gliko/lipopeptydy Aminoglikozydy Tetracykliny Makrolidy itd.
WANKOMYCYNA, TEIKOPLANINA- mechanizm działania
-Wiązanie do sekwencji D-ALA-D-ALA
-Hamowanie uwalniania monomerów peptydoglikanu
BAKTERIOBÓJCZO
WANKOMYCYNA- oporność
Pełna - S. Aureus, VRE
WANKOMYCYNA- spektrum
G+, tlenowe, beztlenowe
(gronkowce, paciorkowce, enterokoki)
(Corynebacterium, Clostridium, Propionibacterium)
WANKOMYCYNA, TEIKOPLANINA- brak aktwności
Nocardia
Lactobacillus
Erysipelothrix
WANKOMYCYNA, TEIKOPLANINA- podawanie
WANKOMYCYNA- 2/doba, dożylnie
TEIKOPLANINA- 1/doba, dożylnie/domięśniowo
WANKOMYCYNA, TEIKOPLANINA- wskazania
- MRSA, MRCNS, oporne enterokoki, pneumokoki
- II rzut Rzekomobłoniaste zapalenie j. grubego- WANKOMYCYNA doustnie
- Zapalenie otrzewnej, opon
WANKOMYCYNA, TEIKOPLANINA- DN
- Zapalenie żył, gorączka, dreszcze, osutka
- Red man syndrome
- Skurcz oskrzeli
- Bolesny skurcz mm. klp, grzbietu
Ototoksyczność, nefrotoksyczność (WANKOMYCYNA)
DAPTOMYCYNA- mechanizm działania
-Łączy się z błoną bakterii
-Wzrost przepuszczalności K+ (wypływ)
BAKTERIOBÓJCZO
DAPTOMYCYNA- spektrum
G+ ziarenkowce (MRSA, VRE)
DAPTOMYCYNA- brak aktywności
Listeria
Clostridium
DAPTOMYCYNA- stosowanie
- Ciężkie zakażenia skóy, tkanki podskórnej
- Zapalenie wsierdzia- S. Aureus (MRSA)
!Inaktywowana przez surfaktant
DAPTOMYCYNA- DN
- PP
- Osutka, świąd
- Zapalenie żyły
- Spaek CTK
- Niedokrwistość
TELAWANCYNA, DALBAWANCYNA, ORITAWANCYNA- mechanizm działania
Łączenie D-ALA-D-ALA–> jak WANKOMYCYNA
Przepuszczalność błony–> jak DAPTOMYCYNA
! Nie inaktywowane przez surfaktant
TELAWANCYNA, DALBAWANCYNA, ORITAWANCYNA- spektrum, zastosowanie
G+ > WANKOMYCYNA
Ciężkie zakażenia skóry, tkanki podskónej wieloopornymi bakteriami
TELAWANCYNA, DALBAWANCYNA, ORITAWANCYNA- DN
- Zaburzenia smaku
- Nudności, wymioty
- Zaburzenia równowagi
- Dysuria, krwiomocz, upławy
AMINOGLIKOZYDY- właściwości
- Rozpuszczalne w wodzie, stabilne
- Nie wchłaniają się z pp
- Aktywność w alkalicznym pH
- Słabo penetrują do OUN, płuc
Co uniemożliwia przenikanie aminoglikozydów do bakterii?
Niskie pH
Brak łańcucha tlenowego (metabolizm beztlenowy)
AMINOGLIKOZYDY- mechanizm działania
- Łączenie z podjednostką 30S rybosomu
- NIEODWRACALNE hamowanie- inicjacja translacji
BAKTERIOBÓJCZE, efekt postantybiotykowy
AMINOGLIKOZYDY- synergizm
WANKOMYCYNA, B-LAKTAMY
-ułatwiają transport
AMINOGLIKOZYDY- mechanizmy oporności
- Enzymy modyfikujące lek
- Mutacje poryn
- Mutacje miejsca wiążącego na rybosomie
AMINOGLIKOZYDY- spektrum
TLENOWE G-
G+ (politerapia)
P. Aeruginosa
M. Tuberculosis
AMINOGLIKOZYDY- zastosowanie
- Ciężkie zakażenia tlenowymi G-
- Zapalenie wsierdzia
- Zapalenie otrzewnej
- ZOMR
- Powikłane ZUM
- Gruźlica
- Mukowiscydoza
STREPTOMYCYNA
- II rzut- gruźlica
- Politerapia
- Dżuma, tularemia, bruceloza
DN: częste reakcje alergiczne
GENTAMYCYNA
- Modelowy aminoglikozyd
- jak SOSYMYCYNA
NEOMYCYNA, KANAMYCYNA, PAROMYCYNA
tlenowe G-, G+, niektóe prątki
- oczyszczanie pp
- miejscowo: oko, ucho, skóra
DN: NEOMYCYNA- skórne alergie
TOBRAMYCYNA
-Spektrum podobne jak GENTAMYCYNA (>P. Aeruginosa,
NETYLMYCYNA
+grupa etylowa zmniejsza podatność na rozkład, modyfikację
AMIKACYNA
- półsyntetyczna pochodna KANAMYCYNY, mniej toksyczna
- aktywność wobec opornych na GENTAMYCYNĘ, TOBRAMYCYNĘ
- wielooporne M. tuberculosis
SEPAMYCYNA
-Charakterystyka podobna do AMIKACYNY
>atywność wobec szczepów z metylotransferazą
AMINOGLIKOZYDY- DN
- Ototoksyczność
- Nefrotoksyczność
- Blokada nerwowo-mięśniowa
- Alergie
- Uszkodzenie ucha, nerek u płodu
AMINOGLIKOZYDY- ototoksyczność
-Zawroty głowy, szum, ubytek słuchu-> nieodwracalne
Dzieci, starsi, hipokaliemia, predyspozycja genetyczna
Przedsionek: STREPTOMYCYNA, GENTAMYCYNA
Ślimak: AMIKACYNA, KANAMYCYNA
AMINOGLIKOZYDY- nefrotoksyczność
-Uszkodzenie kłebuszków, cewek, białkomocz–> odwracalne
Dzieci, starsi, hipokaliemia, leki :CISPLATYNA, diuretyki pętlowe, CYKLOSPORYNA, AMFOTERYCYNA B
TOBRAMYCYNA, GENTAMYCYNA
AMINOGLIKOZYDY- blokada nerwo-mięśniowa
-Nasilenie działania leków zwiotczających
Odwrócenie: GLUKONIAN WAPNIA, NEOSTYGMINA
SPEKTYNOMYCYNA
- Aminocyklitol: zbliżone spektrum, mechanizm działania do aminoglikozydów
- Domięśniowo- rzeżączka u uczulonych na penicylinę
DN: ból w miejscu iniekcji, nefrotoksyczność, niedokrwistość
TETRACYKLINY
TETRACYKLINA OKSYTETRACYKLINA DOKSYCYKLINA MINOCYKLINA METAYCKLINA DEMEKLOCYKLINA
TETRACYKLINY- mechanizm działania
- Dyfuzja bierna, aktywny tranposrt do wnętrza bakterii
- ODWRACALNE wiązanie z 30s
- Blokowanie wiązania aminoacylo-tRNA–> elongacja
BAKTERIOSTATYCZNIE
TETRACYKLINY- mechanizm oporności
- Zmniejszenie transportu
- Pompa wyrzucająca lek (najrzadziej MINOCYKLINA)
- Białka hamujące wiązanie z rybosomem
- Enzymatyczna inaktywacja leku
TETRACYKLINY- spektrum
G+, G-, beztlenowe Borelia Trepanoma S. Aureus (MINOCYKLINA) Riketsja, chlamydie, mikoplazmy, niektóre pierwotniaki
TETRACYKLINY- oporność
Pierwotnie oporne: Pseudomonas, Proteus
TETRACYKLINY- krótko działające
6-8h
TETRACYKLINA
OKSYTETRACYKLINA
TETRACYKLINY- pośredni czas działania
12h
DEMEKLOCYKLINA
METACYKLINA
TETRACYKLINY- długo działające
16-18h
DOKSYCYKLINA
MINOCYKLINA
TETRACYKLINY- biodostępność, przenikanie
- PP najlepsze wchłanianie: DOKSYCYKLINA, MINOCYKLINA
- Absorpcja silnie hamowana przez pokarm (mleko)
- Chelatują jony metali: zmniejszenie wchłaniania
Dobra penetracja: OUN (25%), łożysko, mleko matki
MINOCYKLINA- ślina, łzy
Wydalanie: z żółcią i moczem
TETRACYKLINY- trądzik
DOKSYCYKLINA
TETRACYKLINA
DOKSYCYKLINA- zastosowanie
- Trądzik
- Borelioza, ricketsjoza, leptospiroza
- Choroba papuzia
- Tularemia
- Wąglik
- Rany po ugryzieniach
- Zakażenia miednica mniejsza, biegunki (Yersinia, Vibrio, Campylobacter)
- Atypowe zapalenie płuc
- Zaostrzenie zapalenia oskrzeli
- Kiła, rzeżączka, chlamydia
- Prątki atypowe
MINOCYKLINA- zastosowanie
- Eliminacja nosicielstwa meningokoków (ale preferowana RYFAMPICYNA)
- RZS- hamowanie metaloproteinaz
DEMEKLOCYKLINA- zastosowanie
- Hamowanie działania ADH w nerkach
- SIADH
TETRACYKLINY- DN
- Zaburzenia żołądkowo- jelitowe
- Dysbakteriozy
- Wiązanie z wapniem- uszkodzenie kości długich, niedorozwój, przebariwnie szkliwa
- Uszkodzenie wątroby, nerek
- Hipoprotrombinemia- nasilenie działania antykoagulantów
- Zaburzenie błędnika
- Fotouczulenie
TETRACYKLINY- u kogo nie stosować?
Kobiety w ciąży, karmiące, dzieci< 12 r.ż.
TYGECYKLINA- mechanizm działania
- glicylcyklina
- Podobny mechanizm do tetracyklin- niewyrzucany przez pompę
- Bakterie wtórnie oporne na tetracykliny
TYGECYKLINA- spektrum
Gronkowce (MRSA, VRSA) Enterobacteriacae Acinetobacter Bakterie beztlenowe Ricketsja, chlamydia, mikoplazmy Legionella Mycobacterium
TYGECYKLINA- stosowanie
Dożylnie, t1/2=36h, wydalany z żółcią
- Skomplikowane zakażenia skóry, tkanki podskórnej
- Zakażenia jamy brzusznej (*trzustka)
TYGECYKLINA- DN
- nudności, wymioty (30%)
- skutki uboczne typowe dla tetracyklin
MAKROLIDY
ERYTROMYCYNA
ROKSYTROMYCYNA
KLARYTROMYCYNA
SPIRAMYCYNA
MAKROLIDY- mechanizm działania
- Wiązanie z 23s podjednostki 50s
- Hamowanie na etapie elongacji (też inicjacji)
BAKTERIOSTATYCZNIE
większe dawki, zasadowe pH–> BAKTERIOBÓJCZO
MAKROLIDY- oporność
- Zahamowanie transportu, aktywne wypompowywanie
- Esterazy modyfikujące
- Modyfikacja miejsca wiążącego lek na rybosomie
G+- metylacja, wypompowywanie!
MAKROLIDY- oporność G+
- METYLACJA- gen erm- oporność: steptograniny, linkozamidy (MSL-B)
- POMPA- gen mef- 10% paciorkowców (oporność typu M)
MAKROLIDY- spektrum
G+ (pneumokoki, gronkowce, paciorkowce, Corynebacterium) G- (Neisseria, Borelia, Trepanoma) Chlamydia, mikoplazmy Legionella Listeria H. Pylori Prątki atypowe ?H. influenzae
KLARYTROMYCYNA- zastosowanie
+Toksoplazmoza, trąd
MAKROLIDY- zastosowanie
- Zakażenia GDO
- Zakażenia odzębowe
- Krztusiec, błonica
- H. Pylori
- Prątki atypowe
- Legionelloza
SPIRAMYCYNA-zastosowanie
Toksoplazmoza ciężarnych
MAKROLIDY- metabolizm
- Kwaśne pH- inaktywacja
- Postać tabletek dojelitowych
- Kumulacja: makrofagi
Eliminacja do żółci: ROKSYTROMYCYNA, ERYTROMYCYNA
Do moczu: KLARYTROMYCYNA
MAKROLIDY- interacje
- Hamowanie cyt p450
- ERYTROMYCYNA polepsza wchłanianie DIGOKSYNY
MAKROLIDY- DN
- Nudności, wymioty (prokinetycznie)
- Cholestaza, zapalenie wątroby- sole ERYTROMYCYNY
- Zaczerwienienie skóry, gorączka, eozynofilia
- Zapalenie żyły- podanie dożylne
AZYTROMYCYNA- mechanizm działania
- Azalid
- Spektrum, mechanizm jak makrolidy
- Penetracja do większości tkanek (*OUN)
- Kumulacja- makrofagi
- Długie działanie
- Dobre wchłanianie pp
- Brak aktywności wobec cyt p450
AZYTROMYCNYA- działanie
Spektrum jak makrolidy
> H. influenzae
Toxoplasma gondii
Mycobacterium avium intracellulare
AZYTROMYCYNA- zastosowanie
Nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej
KETOLIDY
TELITROMYCYNA
CETROMYCYNA
KETOLIDY- mechanizm działania
Mechanizm działanie, podobne spektrum do makrolidów
-Nie wypompowywane !
KETOLIDY- stosowanie
- Ostre zapalenie zatok
- Zaostrzenie POChP
- Pozaszpitalne zapalenia płuc (S. pneumoniae, H. influenzae, Moraxella, Mycoplasma, Chlamydia)
KETOLIDY- DN
- Zaburzenia widzenia
- Zaburzenia pp, uszkodzenie wątroby
- Hamowanie CYP3A4
- Wydłużają odstęp OTc
LINKOZAMIDY
LINKOMYCYNA
KLINDAMYCYNA
LINKOZAMIDY- mechanizm działania
JAk makrolidy
LINKOZAMIDY- spektrum
Beztlenowe
Tlenowe G+
LINKOZAMIDY- oporność
Tlenowe G-
Enterokoki
KLINDAMYCYNA- penetracja
Dobrze do większości tkanek- kości, ropnie
*OUN
LINKOZAMIDY-DN
- Dysbakteriozy
- Nudności, wymioty
- Zmiany skórne
- Rzadziej: uszkodzenie wątroby, neutropenia
- Rzekomobłoniaste zapalenie j. grubego- KLINDAMYCYNA
KLINDAMYCYNA- zastosowanie
- Ogólnie, miejscowo zakażenia skóry, tkanki podskórnej- paciorkowce, gronkowce, bakterie beztlenowe, flora mieszana
- Nawracające zapalenia gardła
- Paciorkowcowy wstrząs septyczny
- Zakażenia kości, szpiku- S.aureus
+PRYMACHINA- P. jiroveci (u AIDS)
+PIRYMETAMINA- toksoplazmoza mózgu
OKSAZOLIDYNONY
LINEZOLID
EPEREZOLID
TEDIZOLID
OKSAZOLIDYNONY- mechanizm działania
- Łączenie z 23s podjednostki 50s (ale nie tam gdzie makrolidy itp.)
- Hamowanie na etapie inicjacji
BAKTERIOSTATYCZNIE
BAKTERIOBÓJCZO- paciorkowce
OKSAZOLIDYNONY- spektrum
G+ (paciorkowce, gronkowce, enterokoki, pałeczki beztlenowe, Corynebacterium, Listeria)
M. tuberculosis
OKSAZOLIDYNONY- zastosowanie
Doustnie, dożylnie
Zakażenia szpitalne- VRE, MRSA, S. pneumoniae
OKSAZOLIDYNONY- DN
- Neuropatia obwodowa
- Neuropatia wzrokowa
- Kwasica mleczanowa
- Zaburzenia hematologicnze- mielosupresja, niedokrwistość, małopłytkowość, neutropenia
NIE DŁUŻEJ NIŻ 4 TYG. !
STREPTOGRAMINY
CHINUPRYSTYNA (Streptogramina A)
DALFOPRYSTYNA (Steptogramina B)
STREPTOFRAMINY- mechanizm działania
- Łączą się z rybosomem, destabilizują go
- Bakteriostatyczne (A:B, 30:70- bakteriobójczo)
- Efekt postantybiotykowy
DALFOPRYSTYNA- oporność
- Mutacja miejsca wiążącego (MLS-B)
- Enzymy rozkładające
- Pompa wyrzucająca
STREPTOGRANINY- spektrum
Tlenowe pałeczki G+: E. faecium, S. aureus, pneumoniae Enterobacteriacae P. aeruginosa Legionella H. inluenzae Clostridium Chlamydia, mikoplazmy
STREPTOGRANINY- oporność
E. faecalis- pierwotnie oporny
STREPTOGRANINY- zastosowanie
Dożylnie
Wielooporne- MRSA, VISE, VRE, VRSA, S. pneumoniae
STREPTOGRANINY- DN
- Ból, zakrzpeica w miejscu podania
- Bóle mięśni, stawów
- Uszkodzenie wątroby
- Hamowanie CYP3A4 (! redukcja dawki CYKLOSPORYNY)
