Hormony płciowe Flashcards

1
Q

Estrogeny naturalne

A

ESTRON
ESTRADIOL
ESTRIOL

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Estradiol- synteza

A

Estron (reakcja odwracalna)- dehydrogenaza 3B-hydroksysteroidowa
Testosteron (rekcja nieodwracalna)- aromataza
Androstendion

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Estriol- synteza

A

Siarczan 16-hydroksyDHEA

Przez łożysko w ciąży

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Testosteron

A

Testosteron- najważniejszy krążący androgen

–>DHT- najważniejszy wew.komórkowy androgen (5A- reduktaza testosteronu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Estrogeny- receptory

A
  1. Klasyczne, cytoplazmatyczne A, B- efekty genomowe

2. Błonowe GPER-1- efekty szybkie, niegenomowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

GPER-1

A

Zlokalizowany w kaweolach

Receptor + kaweolina 1 + białko G + kinazy białkowe + striatyna (rusztowanie)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

GPER-1- efekty

A

Wzrost IP3–>kinaza Act–>NOS

Proliferacja, migracja kom. śródbłonka, reendotelizacja tętnic, zmniejszenie przerostu intimy po uszkodzeniu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Progesteron- działanie

A
  1. Endometrium–> faza sekrecyjna
  2. Złuszczenie endometrium
  3. Podtrzymanie ciąży
  4. Antagonizm MKS
  5. Supresja ukł. immunologicznego
  6. Zmniejszenie kurczliwości mm. macicy
  7. Zahamowanie laktacji
  8. Poowulacyjny wzrost T
  9. Działanie z estrogenami
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Progesteron- działanie z estrogenami

A
  1. Współdziałanie- estrogeny uwrażliwiają rec. progesteronu

2. Antagonizm- korzystny (normalizacja krążenia, spadek ryzyka raka endometrium), niekorzystny (wzrost LDL, spadek HDL)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Progesteron- receptory

A
  • Receptory cytoplazmatyczne PRA, PRB

- Jajnik, macica, sutek, OUN, kości, Ukł S-N

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Estrogeny- zastosowanie

A
  1. Hormonalna terapia zastępcza

2. Antykoncepcja (dwuskładnikowa doustna, przezskórna)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Estrogeny- podział

A
  1. Naturalne- ESTRADIOL, ESTRIOL
  2. Syntetyczne- ETYNYLOESTRADIOL, MESTRANOL
  3. Koniugowane (p. siarczanowe estronu)- EKWILINY, EKWILENINY
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Estrogeny- formy podawania

A
  1. Doustne (ale inaktywacja w wątrobie, szczególnie naturalnych)
  2. Dopochwowe- estrogeny naturalne
  3. Plastry- niższe dawki
  4. Preparaty depot domięśniowo- CYPIONIAN, WALERIAN ESTRADIOLU
  5. Spray donosowy- mniejsza dawka, stymulacja pulsacyjna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Estrogeny- DN

A
  1. Wzrost ryzyka raka endometrium, sutka
  2. Nadciśnienie tętnicze (synteza angiotensynogenu)
  3. Zaburzenia zakrzepowo-zatorowe (osoczowe cz. krzepnięcia)
  4. Kamica żółciowa (wydzielanie cholesterolu do żółci)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Antyestrogeny- grupy

A
  1. Czyści antagoniści- FULWESTRANT

2. Wybiórcze modulatory rec. estrogenowych SERM

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

SERM- przedstawiciele

A
KLOMIFEN
TAMOKSYFEN
RALOKSYFEN
LAZOFOKSYFEN
BAZEDOKSYFEN
ARZOKSYFEN
OSPEMIFEN
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

FULWESTRANT

A

Kompetencyjny antagonista

Z: Zaawansowany rak sutka
DN: Uderzenia gorąca, osteoporoza, zmiana bł. śluz. pochwy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

KLOMIFEN

A

Słaby agonista (nieobecność estrogenów)
Antagonista, słabo stymuluje (duże stężenie estrogenów)

Z: Niepłodność (odhamowanie pętli s.z. FSH, LH)
5-10 dzień cyklu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

KLOMIFEN- DN

A

Ciąże mnogie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

TAMOKSYFEN

A

Agonista- endometrium, kości
Antagonista- sutek
Nie wywołuje osteoporozy

Z: Zapobieganie, leczenie nowotworów sutka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

TAMOKSYFEN- DN

A

Przerost endometrium:

  • krwawienie
  • wzrost ryzyka raka macicy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

RALOKSYFEN

A

Jak TAMOKSYFEN, ale nie zwiększa częstości raka endometrium

Z: -Nowotwory inwazyjne sutka (nieinwazyjne mniej)

  • Spadek częstości złamań kręgosłupa
  • Nie zmniejsza ryzyka ChNS
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

RALOKSYFEN- DN

A

Zwiększa prawdopodobieństwo udarów, choroby zakrzepowo-zatorowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

LAZOFOKSYFEN

A
  • Spadek częstości złamań kręgosłupa i kości
  • Spadek częstości inwazyjnego raka sutka
  • Spadek częstości ChNS, udarów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
LAZOFOKSYFEN- DN
Krwawienia z jamy macicy- oddziaływanie na rec. w endometrium
26
BAZEDOKSYFEN
- Spadek częstości złamań kręgosłupa, *innych kości - Spadek częstości raka sutka - Nie wpływa na endometrium
27
BAZEDOKSYFEN- DN
Zwiększa częstość występowania choroby zakrzepowo-zatorowej
28
SERD- co to?
Wybiórcze niszczyciele rec. estrogenowego BAZEDOKSYFEN, FULWESTRANT (+BRYLANESTRANT, ELACESTRANT) -Degradacja rec. i regulacja "w dół"
29
BAZEDOKSYFEN- zastosowanie
- Rak piersi | - Złagodzenie objawów menopauzy (+ koniugowane estrogeny)
30
ARZOKSYFEN
-Hamuje częstość złamań kręgosłupa | Są lepsze leki ogólnie
31
OSPEMIFEN
- Hamuje negatywny wpływ menopauzy na bł. śluzową pochwy | - Leczenie dyspareunii
32
Inhibitory aromatazy- przedstawiciele
ANASTROZOL LETROZOL EKSEMESTAN (pochodna steroidowa)
33
Inhibitory aromatazy- zastosowanie
- II rzut rak sutka (po np. TAMOKSYFENIE) - I rzut zaawansowany rak sutka - Naprzemiennie z TAMOKSYFENEM (po 2-3 latach stosowanie)
34
Inhibitory aromatazy- DN
- Artralgie, bóle mięśniowo-szkieletowe | - Objawy zw. z deprywacją estrogenów
35
Estry progesteronu- przedstawiciele
MEGESTROL HYDROKSYPROGESTERON MEDROKSYPROGESTERON
36
Estry progesteronu- formy podania
1. Doustne | 2. Domięśniowe- kilka tygodni
37
Estry progesteronu- zastosowanie
Zmniejszenie produkcji gonadotropin przez przysadkę- pętla sprzężenia zwrotnego - Nieregularne, bolesne cykle miesiączkowe - Endometrioza - Krwawienia z jamy macicy - HZT (+estrogeny)
38
Gestageny- I generacja
NORETYNODREL NORETYSTERON CHLORMADYNON MEDROKSYPROGESTERON
39
Gestageny- II generacja
NORGESTREL | LEWONOGESTREL
40
Gestageny- III generacja
``` DEZOGESTREL ETONOGESTREL GESTODEN NORGESTYMAT NORELGESTROMIN ```
41
Gestageny- IV generacja
``` DROSPIRENON DIENOGEST TRYMEGESTON NESTORON NOMEGESTROL ```
42
Gestageny- działanie
I-III generacji- rec. progesteronowe i androgenowe | IV generacja- rec. progesteronowy (specyficzne)
43
DROSPIRENON
-Właściwości antyandrogenowe
44
TANAPROGET
- Niesteroidowy - PET- rak sutka- uwidocznienie rec. progesteronowych - Zmniejsza ekspresję metaloproteinaz w endometrium - Skuteczny w endometriozie
45
Antagoniści receptorów progesteronowych
1. Czyści antagoniści- LONAPRYZAN | 2. Modulatory
46
Modulatory receptora progesteronowego
MIFEPRYSTON ONAPRYSTON ULIPRYSTAL AZOPRYZNIL
47
AZOPRYZNIL
-Endometrioza -Włókniaki macicy Nie dłużej niż kilka miesięcy--> rak macicy
48
ULIPRYSTAL
- Pigułka po stosunku | - Zahamowanie/opóźnienie owulacji jeśli jeszcze nie wystąpiła (inaczej nieskuteczny)
49
MIFEPRYSTON
- Wczesnoporonny, do 49 dnia ciąży | - Atrofia endometrium
50
Androgeny- zastosowanie
Męski hipogonadyzm spowodowany niedoborem testosteronu
51
TESTOSTERON
- Domięśniowo/przezskórnie - Rozrost jąder, spermatogeneza - Działanie anaboliczne- mięśnie, kości, krwiotwórcze - Nie przywraca płodności w hipogonadyzmie - Wzrost LDL, spadek HDL
52
Pochodne testosteronu- wchłanianie przez pp
UNDECYLENIAN TESTOSTERONU | MESTEROLON
53
DANAZOL
- Przeciwestrogenowy, słabo androgenowy - Hamuje sekrecję gonadotropin Z: -Bardzo nasilone miesiączki - Endometrioza - Włókniaki gruczołu sutkowego - Obrzęk naczynioruchowy
54
Efekt antyandrogenowy- grupy leków
1. Inhibitory 5A-reduktazy testosteronu | 2. Antagoniści receptora androgenowego
55
Inhibitory 5A-reduktazy testosteronu- przedstawiciele
FINASTERYD | DUTASTERYD
56
FINASTERYD, DUTASTERYD- zastosowanie
- Łagodny przerost prostaty | - Łysienie typu męskiego
57
Antagoniści rec. androgenowego- przedstawiciele
CYPROTERON FLUTAMID BIKALUTAMID NILUTAMID
58
CYPROTERON
-Steroidowy | Z: Hirsutyzm u kobiet
59
FLUTAMID, BIKALUTAMID, NILUTAMID
-Niesteroidowe | Z: Nieoperacyjny rak prostaty (+analogi GnRH)
60
ABIRATERON
- Niesteroidowy, nieodwracalny inhibitor CYP17A1 - Hamuje powstawanie testosteronu w jądrach, korze nadnerczy, kom. raka prostaty Z: Rak prostaty oporny na kastrację farmakologiczną (postępy choroby mimo chemioterapii)
61
CYP17A1-aktywność
17-hydroksylaza | 17,20-liaza
62
HTZ gestageny+estrogeny- DN
Wzrost ryzyka: - Raka sutka - ChNS, udarów, zakrzepów - Nietrzymania moczu - Demencji
63
HTZ gestageny+estrogeny- korzyści
Zmniejszenie wystąpienia: - Raka j. grubego - Złamań osteoporozy
64
HTZ- rodzaje
Estrogeny- pacjentki po histerektomii | Estrogeny+gestageny- pacjentki z macicą
65
HTZ estrogeny- DN
Wzrost ryzyka: - Udaru mózgu, zakrzepów - Nietrzymania moczu
66
HTZ estrogeny- korzyści
Spadek prawdopodobieństwa: - Raka sutka - Raka j. grubego - Złamań kości
67
Obecne zalecenie-HTZ
Kobiety 50-59 lat Do 10 lat od menopauzy (-) Śmiertelność, złamania, ChNS, rak endometrium, j. grubego (+) Rak jajnika, sutka (e+g)
68
TYBOLON
HTZ, steroidowy Działanie estrogenowe, gestagenowe, androgenowe Z: Zapobieganie objawom menopauzy, osteoporozy
69
Środki hamujące płodność- rodzaje
1. Dwuskładnikowe- estrogeny+gestageny | 2. Jednoskładnikowe- gestageny
70
Środki hamujące płodność- formy podania
Doustna Przezskórna Dopochwowo (?) Domięśniowo, implant podskórny
71
NONOKSYNOL 9
Środek plemnikobójczy | Pianki, żele, kremy
72
Środki dwuskładnikowe- działanie
Hamowanie FSH- estrogeny- dojrzewanie p. jajnikowego | Hamowanie LH- gestageny- owulacja
73
Środki jednoskładnikowe- działanie
Zahamowanie LH Skuteczność minimalnie niższa Antykoncepcyjnie, antyimplantacyjne
74
Antyimplantacyjne działanie gestagenów
- Zmiana śluzu szyjkowego- mniej przepuszczalny dla nasienia | - Ścienczenie, atrofia endometrium
75
Preparaty dwuskładnikowe- podawanie
1. Doustne- start 5 dzień od krwawienia-3 tygodnie podawania-7 dni przerwy 2. Plastry- co tydzień przez 3 tygodnie- 7 dni przerwy 3. Zastrzyk- 1/miesiąc 4*. Doustne- 84 dni przyjmowania- 7 dni przerwy
76
Preparaty jednoskładnikowe- podawanie
Stosowane bez przerwy, każdego dnia 1. Doustnie 2. Plastry- co tydzień zmiana 3. Zastrzyk- co miesiąc 4. Implanty podskórne- zmienione co kilka lat 5. Wkładki domaciczne
77
Preparaty dwuskładnikowe- podział
1. Jednofazowe- stała ilość e, g 2. Dwufazowe- gestagenów więcej w II połowie cyklu 3. Trójfazowe- gestageny co 7 dni wzrost, estrogeny stałe lub więcej w II połowie cyklu
78
Składnik estrogenowy- DN
- Zakrzepica ż. głębokich - Zatorowość płucna - Udar mózgu - Zawał - Nadciśnienie - Kamica żółciowa
79
Składnik gestagenowy- DN
- Trądzik - Hirsutyzm - Nadmierne wydzielanie gr. skórnych - wzrost libido - Przyrost mc
80
Pigułka po stosunku
LEWONORGESTREL- hamuje owulację jeśli do niej nie doszło, wczesnoporonny (zmiany w endometrium) ULIPRYSTAL- hamuje owulację jeśli do niej nie doszło
81
Wpływ nadmiaru estrogenów
- Zwiększenie objętości gruczołów sutkowych - Zawroty głowy - Bolesne miesiączkowanie - Obrzęki - Bóle głowy - Drażliwość - Nudności i wymioty - Cykliczny przyrost masy (retencja wody)
82
Wpływ niedoboru estrogenów
- Atroficzne zapalenie bł.śluz. pochwy - Długotrwałe krwawienie z dróg rodnych - Krwawienia w trakcie cyklu - Skąpe miesiączki - Zaburzenia naczynioruchowe
83
Wpływ nadmiaru gestagenów
- Trądzik - Depresja - Zmęczenie - Owłosienie typu męskiego - Zmiany libido - Tłusta skóra - Przyrost mc
84
Wpływ niedoboru gestagenów
- Bolesne miesiączkowanie - Nadmierne krwawienie miesiączkowe - Krwawienia w późnej fazie cyklu