Hormony płciowe Flashcards

1
Q

Estrogeny naturalne

A

ESTRON
ESTRADIOL
ESTRIOL

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Estradiol- synteza

A

Estron (reakcja odwracalna)- dehydrogenaza 3B-hydroksysteroidowa
Testosteron (rekcja nieodwracalna)- aromataza
Androstendion

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Estriol- synteza

A

Siarczan 16-hydroksyDHEA

Przez łożysko w ciąży

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Testosteron

A

Testosteron- najważniejszy krążący androgen

–>DHT- najważniejszy wew.komórkowy androgen (5A- reduktaza testosteronu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Estrogeny- receptory

A
  1. Klasyczne, cytoplazmatyczne A, B- efekty genomowe

2. Błonowe GPER-1- efekty szybkie, niegenomowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

GPER-1

A

Zlokalizowany w kaweolach

Receptor + kaweolina 1 + białko G + kinazy białkowe + striatyna (rusztowanie)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

GPER-1- efekty

A

Wzrost IP3–>kinaza Act–>NOS

Proliferacja, migracja kom. śródbłonka, reendotelizacja tętnic, zmniejszenie przerostu intimy po uszkodzeniu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Progesteron- działanie

A
  1. Endometrium–> faza sekrecyjna
  2. Złuszczenie endometrium
  3. Podtrzymanie ciąży
  4. Antagonizm MKS
  5. Supresja ukł. immunologicznego
  6. Zmniejszenie kurczliwości mm. macicy
  7. Zahamowanie laktacji
  8. Poowulacyjny wzrost T
  9. Działanie z estrogenami
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Progesteron- działanie z estrogenami

A
  1. Współdziałanie- estrogeny uwrażliwiają rec. progesteronu

2. Antagonizm- korzystny (normalizacja krążenia, spadek ryzyka raka endometrium), niekorzystny (wzrost LDL, spadek HDL)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Progesteron- receptory

A
  • Receptory cytoplazmatyczne PRA, PRB

- Jajnik, macica, sutek, OUN, kości, Ukł S-N

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Estrogeny- zastosowanie

A
  1. Hormonalna terapia zastępcza

2. Antykoncepcja (dwuskładnikowa doustna, przezskórna)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Estrogeny- podział

A
  1. Naturalne- ESTRADIOL, ESTRIOL
  2. Syntetyczne- ETYNYLOESTRADIOL, MESTRANOL
  3. Koniugowane (p. siarczanowe estronu)- EKWILINY, EKWILENINY
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Estrogeny- formy podawania

A
  1. Doustne (ale inaktywacja w wątrobie, szczególnie naturalnych)
  2. Dopochwowe- estrogeny naturalne
  3. Plastry- niższe dawki
  4. Preparaty depot domięśniowo- CYPIONIAN, WALERIAN ESTRADIOLU
  5. Spray donosowy- mniejsza dawka, stymulacja pulsacyjna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Estrogeny- DN

A
  1. Wzrost ryzyka raka endometrium, sutka
  2. Nadciśnienie tętnicze (synteza angiotensynogenu)
  3. Zaburzenia zakrzepowo-zatorowe (osoczowe cz. krzepnięcia)
  4. Kamica żółciowa (wydzielanie cholesterolu do żółci)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Antyestrogeny- grupy

A
  1. Czyści antagoniści- FULWESTRANT

2. Wybiórcze modulatory rec. estrogenowych SERM

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

SERM- przedstawiciele

A
KLOMIFEN
TAMOKSYFEN
RALOKSYFEN
LAZOFOKSYFEN
BAZEDOKSYFEN
ARZOKSYFEN
OSPEMIFEN
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

FULWESTRANT

A

Kompetencyjny antagonista

Z: Zaawansowany rak sutka
DN: Uderzenia gorąca, osteoporoza, zmiana bł. śluz. pochwy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

KLOMIFEN

A

Słaby agonista (nieobecność estrogenów)
Antagonista, słabo stymuluje (duże stężenie estrogenów)

Z: Niepłodność (odhamowanie pętli s.z. FSH, LH)
5-10 dzień cyklu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

KLOMIFEN- DN

A

Ciąże mnogie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

TAMOKSYFEN

A

Agonista- endometrium, kości
Antagonista- sutek
Nie wywołuje osteoporozy

Z: Zapobieganie, leczenie nowotworów sutka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

TAMOKSYFEN- DN

A

Przerost endometrium:

  • krwawienie
  • wzrost ryzyka raka macicy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

RALOKSYFEN

A

Jak TAMOKSYFEN, ale nie zwiększa częstości raka endometrium

Z: -Nowotwory inwazyjne sutka (nieinwazyjne mniej)

  • Spadek częstości złamań kręgosłupa
  • Nie zmniejsza ryzyka ChNS
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

RALOKSYFEN- DN

A

Zwiększa prawdopodobieństwo udarów, choroby zakrzepowo-zatorowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

LAZOFOKSYFEN

A
  • Spadek częstości złamań kręgosłupa i kości
  • Spadek częstości inwazyjnego raka sutka
  • Spadek częstości ChNS, udarów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

LAZOFOKSYFEN- DN

A

Krwawienia z jamy macicy- oddziaływanie na rec. w endometrium

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

BAZEDOKSYFEN

A
  • Spadek częstości złamań kręgosłupa, *innych kości
  • Spadek częstości raka sutka
  • Nie wpływa na endometrium
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

BAZEDOKSYFEN- DN

A

Zwiększa częstość występowania choroby zakrzepowo-zatorowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

SERD- co to?

A

Wybiórcze niszczyciele rec. estrogenowego
BAZEDOKSYFEN, FULWESTRANT (+BRYLANESTRANT, ELACESTRANT)
-Degradacja rec. i regulacja “w dół”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

BAZEDOKSYFEN- zastosowanie

A
  • Rak piersi

- Złagodzenie objawów menopauzy (+ koniugowane estrogeny)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

ARZOKSYFEN

A

-Hamuje częstość złamań kręgosłupa

Są lepsze leki ogólnie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

OSPEMIFEN

A
  • Hamuje negatywny wpływ menopauzy na bł. śluzową pochwy

- Leczenie dyspareunii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Inhibitory aromatazy- przedstawiciele

A

ANASTROZOL
LETROZOL
EKSEMESTAN (pochodna steroidowa)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Inhibitory aromatazy- zastosowanie

A
  • II rzut rak sutka (po np. TAMOKSYFENIE)
  • I rzut zaawansowany rak sutka
  • Naprzemiennie z TAMOKSYFENEM (po 2-3 latach stosowanie)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Inhibitory aromatazy- DN

A
  • Artralgie, bóle mięśniowo-szkieletowe

- Objawy zw. z deprywacją estrogenów

35
Q

Estry progesteronu- przedstawiciele

A

MEGESTROL
HYDROKSYPROGESTERON
MEDROKSYPROGESTERON

36
Q

Estry progesteronu- formy podania

A
  1. Doustne

2. Domięśniowe- kilka tygodni

37
Q

Estry progesteronu- zastosowanie

A

Zmniejszenie produkcji gonadotropin przez przysadkę- pętla sprzężenia zwrotnego

  • Nieregularne, bolesne cykle miesiączkowe
  • Endometrioza
  • Krwawienia z jamy macicy
  • HZT (+estrogeny)
38
Q

Gestageny- I generacja

A

NORETYNODREL
NORETYSTERON
CHLORMADYNON
MEDROKSYPROGESTERON

39
Q

Gestageny- II generacja

A

NORGESTREL

LEWONOGESTREL

40
Q

Gestageny- III generacja

A
DEZOGESTREL
ETONOGESTREL
GESTODEN
NORGESTYMAT
NORELGESTROMIN
41
Q

Gestageny- IV generacja

A
DROSPIRENON
DIENOGEST
TRYMEGESTON
NESTORON
NOMEGESTROL
42
Q

Gestageny- działanie

A

I-III generacji- rec. progesteronowe i androgenowe

IV generacja- rec. progesteronowy (specyficzne)

43
Q

DROSPIRENON

A

-Właściwości antyandrogenowe

44
Q

TANAPROGET

A
  • Niesteroidowy
  • PET- rak sutka- uwidocznienie rec. progesteronowych
  • Zmniejsza ekspresję metaloproteinaz w endometrium
  • Skuteczny w endometriozie
45
Q

Antagoniści receptorów progesteronowych

A
  1. Czyści antagoniści- LONAPRYZAN

2. Modulatory

46
Q

Modulatory receptora progesteronowego

A

MIFEPRYSTON
ONAPRYSTON
ULIPRYSTAL
AZOPRYZNIL

47
Q

AZOPRYZNIL

A

-Endometrioza
-Włókniaki macicy
Nie dłużej niż kilka miesięcy–> rak macicy

48
Q

ULIPRYSTAL

A
  • Pigułka po stosunku

- Zahamowanie/opóźnienie owulacji jeśli jeszcze nie wystąpiła (inaczej nieskuteczny)

49
Q

MIFEPRYSTON

A
  • Wczesnoporonny, do 49 dnia ciąży

- Atrofia endometrium

50
Q

Androgeny- zastosowanie

A

Męski hipogonadyzm spowodowany niedoborem testosteronu

51
Q

TESTOSTERON

A
  • Domięśniowo/przezskórnie
  • Rozrost jąder, spermatogeneza
  • Działanie anaboliczne- mięśnie, kości, krwiotwórcze
  • Nie przywraca płodności w hipogonadyzmie
  • Wzrost LDL, spadek HDL
52
Q

Pochodne testosteronu- wchłanianie przez pp

A

UNDECYLENIAN TESTOSTERONU

MESTEROLON

53
Q

DANAZOL

A
  • Przeciwestrogenowy, słabo androgenowy
  • Hamuje sekrecję gonadotropin

Z: -Bardzo nasilone miesiączki

  • Endometrioza
  • Włókniaki gruczołu sutkowego
  • Obrzęk naczynioruchowy
54
Q

Efekt antyandrogenowy- grupy leków

A
  1. Inhibitory 5A-reduktazy testosteronu

2. Antagoniści receptora androgenowego

55
Q

Inhibitory 5A-reduktazy testosteronu- przedstawiciele

A

FINASTERYD

DUTASTERYD

56
Q

FINASTERYD, DUTASTERYD- zastosowanie

A
  • Łagodny przerost prostaty

- Łysienie typu męskiego

57
Q

Antagoniści rec. androgenowego- przedstawiciele

A

CYPROTERON
FLUTAMID
BIKALUTAMID
NILUTAMID

58
Q

CYPROTERON

A

-Steroidowy

Z: Hirsutyzm u kobiet

59
Q

FLUTAMID, BIKALUTAMID, NILUTAMID

A

-Niesteroidowe

Z: Nieoperacyjny rak prostaty (+analogi GnRH)

60
Q

ABIRATERON

A
  • Niesteroidowy, nieodwracalny inhibitor CYP17A1
  • Hamuje powstawanie testosteronu w jądrach, korze nadnerczy, kom. raka prostaty

Z: Rak prostaty oporny na kastrację farmakologiczną (postępy choroby mimo chemioterapii)

61
Q

CYP17A1-aktywność

A

17-hydroksylaza

17,20-liaza

62
Q

HTZ gestageny+estrogeny- DN

A

Wzrost ryzyka:

  • Raka sutka
  • ChNS, udarów, zakrzepów
  • Nietrzymania moczu
  • Demencji
63
Q

HTZ gestageny+estrogeny- korzyści

A

Zmniejszenie wystąpienia:

  • Raka j. grubego
  • Złamań osteoporozy
64
Q

HTZ- rodzaje

A

Estrogeny- pacjentki po histerektomii

Estrogeny+gestageny- pacjentki z macicą

65
Q

HTZ estrogeny- DN

A

Wzrost ryzyka:

  • Udaru mózgu, zakrzepów
  • Nietrzymania moczu
66
Q

HTZ estrogeny- korzyści

A

Spadek prawdopodobieństwa:

  • Raka sutka
  • Raka j. grubego
  • Złamań kości
67
Q

Obecne zalecenie-HTZ

A

Kobiety 50-59 lat
Do 10 lat od menopauzy
(-) Śmiertelność, złamania, ChNS, rak endometrium, j. grubego
(+) Rak jajnika, sutka (e+g)

68
Q

TYBOLON

A

HTZ, steroidowy
Działanie estrogenowe, gestagenowe, androgenowe
Z: Zapobieganie objawom menopauzy, osteoporozy

69
Q

Środki hamujące płodność- rodzaje

A
  1. Dwuskładnikowe- estrogeny+gestageny

2. Jednoskładnikowe- gestageny

70
Q

Środki hamujące płodność- formy podania

A

Doustna
Przezskórna
Dopochwowo (?)
Domięśniowo, implant podskórny

71
Q

NONOKSYNOL 9

A

Środek plemnikobójczy

Pianki, żele, kremy

72
Q

Środki dwuskładnikowe- działanie

A

Hamowanie FSH- estrogeny- dojrzewanie p. jajnikowego

Hamowanie LH- gestageny- owulacja

73
Q

Środki jednoskładnikowe- działanie

A

Zahamowanie LH
Skuteczność minimalnie niższa
Antykoncepcyjnie, antyimplantacyjne

74
Q

Antyimplantacyjne działanie gestagenów

A
  • Zmiana śluzu szyjkowego- mniej przepuszczalny dla nasienia

- Ścienczenie, atrofia endometrium

75
Q

Preparaty dwuskładnikowe- podawanie

A
  1. Doustne- start 5 dzień od krwawienia-3 tygodnie podawania-7 dni przerwy
  2. Plastry- co tydzień przez 3 tygodnie- 7 dni przerwy
  3. Zastrzyk- 1/miesiąc
    4*. Doustne- 84 dni przyjmowania- 7 dni przerwy
76
Q

Preparaty jednoskładnikowe- podawanie

A

Stosowane bez przerwy, każdego dnia

  1. Doustnie
  2. Plastry- co tydzień zmiana
  3. Zastrzyk- co miesiąc
  4. Implanty podskórne- zmienione co kilka lat
  5. Wkładki domaciczne
77
Q

Preparaty dwuskładnikowe- podział

A
  1. Jednofazowe- stała ilość e, g
  2. Dwufazowe- gestagenów więcej w II połowie cyklu
  3. Trójfazowe- gestageny co 7 dni wzrost, estrogeny stałe lub więcej w II połowie cyklu
78
Q

Składnik estrogenowy- DN

A
  • Zakrzepica ż. głębokich
  • Zatorowość płucna
  • Udar mózgu
  • Zawał
  • Nadciśnienie
  • Kamica żółciowa
79
Q

Składnik gestagenowy- DN

A
  • Trądzik
  • Hirsutyzm
  • Nadmierne wydzielanie gr. skórnych
  • wzrost libido
  • Przyrost mc
80
Q

Pigułka po stosunku

A

LEWONORGESTREL- hamuje owulację jeśli do niej nie doszło, wczesnoporonny (zmiany w endometrium)
ULIPRYSTAL- hamuje owulację jeśli do niej nie doszło

81
Q

Wpływ nadmiaru estrogenów

A
  • Zwiększenie objętości gruczołów sutkowych
  • Zawroty głowy
  • Bolesne miesiączkowanie
  • Obrzęki
  • Bóle głowy
  • Drażliwość
  • Nudności i wymioty
  • Cykliczny przyrost masy (retencja wody)
82
Q

Wpływ niedoboru estrogenów

A
  • Atroficzne zapalenie bł.śluz. pochwy
  • Długotrwałe krwawienie z dróg rodnych
  • Krwawienia w trakcie cyklu
  • Skąpe miesiączki
  • Zaburzenia naczynioruchowe
83
Q

Wpływ nadmiaru gestagenów

A
  • Trądzik
  • Depresja
  • Zmęczenie
  • Owłosienie typu męskiego
  • Zmiany libido
  • Tłusta skóra
  • Przyrost mc
84
Q

Wpływ niedoboru gestagenów

A
  • Bolesne miesiączkowanie
  • Nadmierne krwawienie miesiączkowe
  • Krwawienia w późnej fazie cyklu