V8 Flashcards
NLPZ
Działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, ale NIE przeciwzapalne
PARACETAMOL
FLUPIRTYNA
NEFOPAM
Nieopioidowe leki przeciwbólowe
NLPZ
Inne- PARACETAMOL, FLUPIRTYNA, NEFOPAM
Efekty kwasu acetylosalicylowego wg. zwiększania dawki
- Przeciwpłytkowe
- Przeciwbólowe
- Przeciwzapalne
Działanie aspiryny
NIEENZYMATYCZNA modyfikacja
Acetylacja
COX-1 - nieodwracalna
Plejotropowe działania aspiryny- przykłady
Hamowanie iNOS
Powstawanie lipoksyn (COX-2)
Hamowanie NF kB
Przebieg cyklu komórkowego
Kwas acetylosalicylowy- co acetyluje?
Ser530 w COX-1
Ser516 w COX-2
Hamowanie powstawania leukotrienów- NLPZ
INDOMETACYNA
KETOPROFEN
DIKLOFENAK
Hamowanie NF kB- NLPZ
KWAS ACETYLOSALICYLOWY
SALICYLAN SODU
SULINDAK
FLURBIPROFEN
Które NLPZ mogą pobudzać receptory PPARgamma i PPARalfa?
W większych dawkach: INDOMETACYNA IBUPROFEN FENOPROFEN KWAS FLUFENAMOWY
Działanie przeciwgorączkowe NLPZ- mechanizm
Hamowanie PGE2 w podwzgórzu
Działania niepożądane zależne od hamowania COX-1
Uszkodzenie śluzówki żołądka
Upośledzenie czynności płytek krwi
Retencja sodu i wody
Upośledzenie czynności skurczowej macicy
Działania niepożądane zależne od hamowania COX-2
Tendencja do zakrzepicy
Retencja sodu i wody
Upośledzenie czynności skurczowej macicy
Upośledzenie owulacji
Jak duże dawki kwasu acetylosalicylowego wpływają na jego efekt przeciwpłytkowy?
Paradoksalnie jest zmniejszony, bo kwas acetylosalicylowy będzie hamował COX-2 w śródbłonku produkujący PGI2
IC50 COX1/COX2
Jest wyrażony jako stosunek stężenia leku, który hamuje 50% COX-1 do stosunku stężenia, który hamuje 50% COX-2
Preferencyjne inhibitory COX-1
IC50 < 0,5
KWAS ACETYLOSALICYLOWY INDOMETACYNA ACEMETACYNA KETOPROFEN DEKSKETAPROFEN KWAS TIAPROFENOWY KETOROLAK FLURBIPROFEN SUPROFEN
Leki podobnie działające na COX-1 i COX-2
IC50= 0,5 - 3
IBUPROFEN NAPROKSEN TOLMETYNA FENOPROFEN KWAS NIFLUMOWY KWAS MEFENAMOWY KWAS TOLFENAMOWY SALICYLAN SODU DIFLUNISAL PIROKSYKAM MEKLOFENAMAT ETOFENAMAT SULINDAK DIKLOFENAK NABUMETON
Preferencyjne inhibitory COX-2
IC50= 10 - 30
NIMEZULID
MELOKSYKAM
CELEKOKSYB
ETODOLAK
Wybiórcze inhibitory COX-2
IC50 > 50
ROFEKOKSYB PAREKOKSYB WALDEKOKSYB LUMIRAKOKSYB ETORYKOKSYB
NLPZ- podział ze względu na strukturę chemiczną
Pochodne KWASU ACETYLOSALICYLOWEGO Pochodne KWASÓW ARYLOOCTOWYCH Pochodne KWASÓW ENOLOWYCH HETEROCYKLICZNE DIARYLOPOCHODNE Inne
NLPZ- pochodne pirazolonu
FENAZON
PROPYFENAZON
METAMIZOL
NLPZ- wskazania do stosowania
- Leczenie ostrych i przewlekłych bóli o małym i średnim natężeniu
- Leczenie ogólne oraz miejscowe schorzeń zapalnych i zwyrodnieniowych stawów
- Leczenie przeciwzapalne w zapaleniach ucha środkowego i w innych stanach zapalnych gardła i zatok (ogólnie i miejscowo)
- Zwalczanie gorączki
* 5. Hamowanie agregacji płytek krwi
* 6. Farmakologiczne zamknięcie przewodu tętniczego (Botalla)
NLPZ- wskazania przeciwbólowe
- Ból nocyreptywny, pourazowy, mięśniowy
- Po ekstrakcji zębów i zabiegach chirurgicznych
- Stany zapalne stawów, dyskopatie, bóle miesiączkowe, bóle przerzutowe do kości, migreny
Wskazania NLPZ- ból kolkowy
Nieskuteczne (z wyjątkiem METAMIZOLU- lekkie działanie rozkurczające)
NLPZ- wskazania przeciwzapalne
- Stymulacja tworzenia macierzy chrząstki- TENIDAP, ACEKLOFENAK
- Hamowanie tworzenia macierzy chrząstki- INDOMETACYNA, IBUPROFEN, NAPROKSEN
- Leczenie napadów dny moczanowej- z wyjątkiem TOLMETYNY
- Zapalenie ucha środkowego- IBUPROFEN
Które NLPZ nie mają wpływu na tworzenie macierzy chrząstki?
KWAS TIAPROFENOWY
PIROKSYKAM
Które NLPZ nie są stosowane w leczeniu napadów dny moczanowej?
KWAS ACETYLOSALICYLOWY w małych dawkach- hamuje wydalanie kwasu moczowego
TOLMETYNA
NLPZ- wskazania przeciwgorączkowe
IBUPROFEN i *PARACETAMOL
NLPZ- działania niepożądane
- Zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- Zahamowanie agregacji płytek
- Retencja sodu, wody, obrzęki, wzrost CTK
- Ryzyko sercowo-naczyniowe
- Enteropatie- biegunki, bóle brzucha
- Reakcje skórne- rumień, odczyny alergiczne
- Wpływ na układ rozrodczy, przebieg ciąży, płód
- OUN- zawroty, bóle głowy
- Pogorszenie funkcji nerek- hiperkaliemia
- Astma aspirynowa
- Wzrost ciśnienia śródgałkowego
W jaki sposób NLPZ wpływają na żołądek?
Zmniejszenie produkcji śluzu i wodorowęglanów
Spadek przepływu krwi
Zablokowanie wytwarzania śluzówkowych czynników wzrostowych
Z czym można stosować NLPZ żeby ochronić śluzówkę żołądka?
Inhibitory pompy protonowej np. PANTOPRAZOL
MIZOPROSTOL
Które NLPZ wykazują działanie hamujące agregację płytek?
Silnie działające na COX-1
Które NLPZ zwiększają ryzyko sercowo-naczyniowe?
Wybiórcze inhibitory COX-2
DIKLOFENAK
Który NLPZ stosunkowo bezpieczny do stosowania dla układu krążenia?
NAPROKSEN
W jaki sposób NLPZ wpływają na ukłąd rozrodczy, ciążę, płód?
Zwiększanie ryzyka poronienia
Możliwe działanie embriotoksyczne, teratogenne
Upośledzenie kurczliwości macicy
Przedłużenie porodu
Przedwczesne zamykanie przewodu tętniczego
Wybiórcze inhibitory COX-2: zespół LUF- zaburzenia płodności
W jaki sposób NLPZ mogą wywołać astmę aspirynową?
Blokują wytwarzanie PGE2 (hamuje powstawanie kurczących oskrzela leukotrienów cysteinylowych)
Który COX związany z powstawaniem astmy aspirynowej?
Raczej COX-1
Co możemy bezpiecznie podać pacjentom z astmą aspirynową?
PARACETAMOL
CELEKOKSYB
Selektywne inhibitory COX-2
Jaki defekt genetyczny występuje u pacjentów z astmą aspirynową?
Nadekspresja syntazy LTC4 w eozynofilach
Zatrucie salicylanami- objawy
Szum w uszach Wymioty Zawroty głowy Hiperwentylacja (alkaloza oddechowa) Wzrost temperatury ciała Wzmożenie metabolizmu
W skrajnie dużych stężeniach: porażenie ośrodka oddechowego, kwasica o charakterze mieszanym
Stosowanie większych dawek salicylanów przez dłuższy okres- działania niepożądane
Niedokrwistość hemolityczna
Zaburzenia gospodarki żelaza
*(Ostra hemoliza)
Kwas acetylosalicylowy- działania niepożądane u dzieci
Zespół Reye’a (stłuszczenie wątroby i mózgu)
W jakiej dawce kwas acetylosalicylowy hamuje wydalanie kwasu moczowego i może nasilać dnę moczanową?
< 2g/doba
CELEKOKSYB- działania niepożądane
Toksyczna nekroliza naskórka
Zespół Stevensa-Johnsona
LUMIRAKOKSYB- działania niepożądane
Ciężka niewydolność wątroby
INDOMETACYNA- działania niepożądane
Splątanie, objawy psychotyczne, omamy, depresja
Niedokrwistość aplastyczna, małopłytkowość
Co strukturą przypomina indometacyna?
Serotoninę
IBUPROFEN, KETOPROFEN, FLURBIPROFEN, FENOPROFEN- działania niepożądane
Szum w uszach Zawroty głowy Jałowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych Śródmiąższowe zapalenie nerek Zespół nerczycowy Wysypki skórne
SULINDAK- działania niepożądane
Zespół Stevensa-Johnsona
Agranulocytoza
Małopłytkowość
Cholestaza
METAMIZOL, PROPYFENAZON- działania niepożądane
Mielosupresja z agranulocytozą
Uszkodzenie wątroby
Reakcje uczuleniowe (anafilaksja)
NLPZ- przeciwwskazania do stosowania
- Czynna choroba żołądka lub dwunastnicy
- Czynne krwawienie (krwotok wewnętrzny), skazy krwotoczne
- Alergia na lek
- Astma aspirynowa
- Zaawansowana niewydolność wątroby lub nerek
- Dzieci <12 r.ż.
- Dna moczanowa (małe dawki ASA)
- Kobiety w ciąży (III trymestr)
- Niewydolność serca NYHA II-V
- Pacjenci z ryzykiem zawału serca/udaru
- Zapalna choroba jelita grubego
NLPZ- interakcje
- DOUSTNE ANTYKOAGULANTY- wzrost ryzyka krwawień
- DIURETYKI PĘTLOWE/TIAZYDOWE- osłabienie działania
3$. INHIBITORY ACE/BETA-ADRENOLITYKI- osłabienie działania
- GLIKOKRTYKOSTEROIDY/BIFOSFONIANY- wzrost ryzyka krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego
5$. POCHODNE SULFONYLOMOCZNIKA- wzrost hipoglikemizującego działania
- FLUOROCHINOLONY P.BAKTERYJNE- wzrost ryzyka drgawek (wyjątek: ASA)
- AMINOGLIKOZYDY- zaburzenia czynności nerek
METAMIZOL- nazwa handlowa
Pyralgina
NLPZ przeciwzapalne- krótko działające
KWAS ACETYLOSALICYLOWY DIKLOFENAK IBUPROFEN KWAS TIAPROFENOWY MEKLOFENAMAT
NLPZ przeciwzapalne- długo działające
MELOKSYKAM PIROKSYKAM TENOKSYKAM NABUMETON OKSAPROZYNA
NLPZ- leczenie zmian pourazowych, przeciążeniowych, zapalnych tkanek miękkich
KETOPROFEN
FENYLBUTAZON
SALICYLAN METYLU
NLPZ- leczenie zmian zapalnych jamy ustnej
SALICYLAN CHOLINY
BENZYDAMINA
FLURBIPROFEN
SALICYLAMID
NLPZ- formy dożylne
PARACETAMOL ACETYLOSALICYLAN LIZYNY KETOPROFEN PIROKSYKAM METAMIZOL
NLPZ- czopki doodbytnicze
PARACETAMOL KETOPROFEN IBUPROFEN METAMIZOL PIROKSYKAM
NLPZ- najmniejsza toksyczność dla śluzówki żołądka
IBUPROFEN
SALSALAT
DIFLUNISAL
NLPZ- największa toksyczność dla śluzówki żołądka
INDOMETACYNA
KETOROLAK
TOLMETYNA
NLPZ- jakie stosować u pacjentów z niewydolnością nerek?
Salicylany (wyjątek:ASA)
! NIE: FENOPROFEN
Których NLPZ unikać u pacjentów z niewydolnością wątroby?
DIKLOFENAK
SULINDAK
Koksyb podawany dożylnie?
PAREKOKSYB (w wątrobie—> WALDEKOKSYB)
Inne leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe
PARACETAMOL
FLUPIRTYNA
NEFOPAM
FENSPIRYD
PARACETAMOL- postulowane mechanizmy działania
- Hamowanie COX-3
- Mechanizm oksydoredukcyjny
- trwałe zredukowanie enzymu gdy nie ma dużego stężenia czynników utleniających - Pobudzanie rdzeniowych zstępujących szlaków tłumiących przewodzenie bólu
- hamowanie wychwytu serotoniny - Nasilanie działania anandamidu w strukturach odpowiedzialnych za przewodzenie bólu
- aktywacja receptorów dla kannabinoidów i waniloidowych
PARACETAMOL- wskazania
- Ostry ból o małym i średnim nasileniu dzieci i dorosłych
- Gorączka
- Ból przewlekły
PARACETAMOL- działania niepożądane
- Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego
- Zmiany skórne
- Przejściowa neutropenia, niedokrwistość, małopłytkowość
- Uszkodzenie wątroby i śpiączka wątrobowa
- Uszkodzenie nerek
Odrutka w zatruciu paracetamolem
ACETYLOCYSTEINA
FLUPIRTYNA
Lek przeciwbólowy Słabe działanie zwiotczające mięśnie Ból słaby, umiarkowany Ból z układu ruchu związany z: nadmiernym napięciem mięśniowym, zmianami pourazowymi, dyskopatią ?Otwiera SNEPCO- hiperpolaryzacja
FLUPIRTYNA- działania niepożądane
OUN: zmęczenie, zawroty głowy, zaburzenia snu
Nudności, wymioty, zgaga, zaparcia
*Uszkodzenie wątroby
NEFOPAM
Lek przeciwbólowy
Ból słaby, umiarkowany, ostry, przewlekły
Hamuje wychwyt zwrotny noradrenaliny i serotoniny
$ Działanie cholinolityczne, przeciwhistaminowe
?Pobudza szlaki zstępujące tłumiące ból
NEFOPAM- działanie niepożądane
OUN: pobudzenie, lęki, dezorientacja, omamy, bezsenność, zaburzenia widzenia, sedacja
Objawy chlinolityczne: suchość w ustach, zatrzymanie moczu, zaparcia
Tachykardia, zaburzenia rytmu, nadmierna potliwość
Groźna interakcja z MAO
FENSPIRYD
Lek przeciwzapalny Rozkurcza oskrzela Spadek produkcji wydzieliny drzewa oskrzelowego i GDO Stany zapalne GDO, DDO, ucha środkowego Pomocniczo: stany spastyczne oskrzeli ?Hamuje produkcję mediatorów zapalnych
FENSPIRYD- działania niepożądane
Bardzo rzadko występują:
Nudności, wymioty, senność, tachykardia