Hormony kory nadnerczy Flashcards
Warstwy kory nadnerczy i hormony
- Warstwa kłębkowata- MKS (układ RAA)
- Warstwa pasmowata- GKS
- Warstwa siatkowata- androgeny nadnerczowe (gł. DHEA)
Dlaczego aldosteron syntezowany w warstwie kłębkowatej?
- Brak 17-alfa-hydroksylazy/17,20 liazy steroidowej (więc nie może syntezować GKS i androgenów)
- Enzymy szlaku MKS
Receptory aldosteronu- lokalizacja
W cytoplazmie
- Kom. kanalików nerkowych
- Nabłonek ślinianek
- Nabłonek j. grubego
Skutki molekularne działania aldosteronu
- Wzrost ekspresji Na-K-ATP-azy (pow. podstawno-boczna kanalika dystalnego nerki)
- Resorpcja Na+ z moczu do krwi
- Utrata z moczem K+, H+
Zmiany syntezy aldosteronu a pH
Hiperaldosteronizm- alkaloza hipokalemiczna
Hipoaldosteronizm- kwasica hiperkalemiczna
Co pobudza produkcję aldosteronu?
AngII
Jony potasu
Niegenomowe efekty aldosteronu
?Receptor błonowy
?Niekorzystny wpływ- remodeling po zawale, niewydolność krążenia
Antagoniści receptora MKS
EPLERENON (selektywny)
SPIRONOLAKTON (nieselektywny)
Antagoniści receptora MKS- zastosowanie
-Zmniejszenie procesu włóknienia w sercu
-Nadczynność nadnerczy (przerost, gruczolak)
! Monitorujemy stężenie potasu
SPIRONOLAKTON
- Diuretyk z grupy leków oszczędzających potas
- Nieselektywny: hamuje też rec. testosteronowy, progesteronowy
DN: np. ginekomastia u M
Niedobór aldosteronu- leczenie
FLUDROKORTYZON
FLUDROKORTYZON
- Bardzo silne wł. MKS
- Średnio silne wł. GKS
- Należy odstawiać stopniowo
Dlaczego w niedoborze aldosteronu nie stosujemy doustnie MKS?
Bo przy stałej suplementacji aldosteron podawany doustnie jest szybko inaktywowany w wątrobie (bardzo często trzeba by podawać)
FLUDROKORTYZON- DN
Efekty MKS:
- hipokaliemia
- obrzęki
- nadciśnienie
- niewydolność serca
+ Efekty uboczne GKS
DHEA- charakterystyka
- Słabe właściwości androgenowe
- -> TESTOSTERON
- Duże stężenia- wrodzony przerost kory nadnerczy (niedobór 21-hydroksylazy)
Niedobór 21-hydroksylazy- skutki
- K: Maskulinizacja (już w życiu płodowym)
- Zaburzenia wodno- elektrolitowe
Naturalne GKS
KORTYZOL (HYDROKSYKORTYZON)
KORTYKOSTERON (prekursor aldosteronu)
GKS- genomowy mechanizm działania
- Przenikanie bk
- Cytoplazma: łączenie z receptorem (odłączenie białek opiekuńczych)
- Kompleks GR- fosforylacja, dimeryzacja
- Aktywacja/represja genów w jądrze
GKS- aneksyna
- Aktywacja aneksyny 1 (lipokortyna 1)
- Aneksyna 1 hamuje PLA2 i powstawanie cytokin prozapalnych
GKS- transrepresja
Kortyzol-GR
+AP-1, NF-kB, IRF-3
Spadek produkcji prozapalnych cytokin, molekuł adhezyjnych, iNOS, iCOX
GKS- transaktywacja
GKS-GR
+Stat-5
Wzrost ekspresji genów stymulowanych przez GH (~pourodzeniowy wzrost, rozwój organizmu)
GKS- mechanizm szybki, niegenomowy
- Nieswoiste oddziaływanie GKS z błoną
- Efekty niegenomowe GR z cytozolu po translokacji do błony kom.
- Dodatkowy receptor błonowy (przycięty wariant GR?)
Niegenomowe działanie GKS
- Szybki rozkurcz mm. DO
- Szybkie zahamowanie wydzielania insuliny
- Szybka aktywacja syntazy NO w śródbłonku
Działanie GKS- ogólnie
- Przeciwzapalne
- Przeciwuczuleniowe
- Immunosupresyjne
- Antyproliferacyjne
- Euforyzujące
- Przeciwwymiotne
Działanie GKS- metabolizm
- Diabetogennie
- Nasilają lipolizę (wywołaną przez aminy katecholowe)
- Resztkowe MKS
Działanie GKS- hormony
- Antagonizm do wit. D
2. Osłabiają wew.wydzielniczą funkcję gonad
Działanie GKS- krew i naczynia
- Przeciwobrzękowe (uszczelniają naczynia)
- Wzrost reaktywności naczyń, oskrzeli na aminy katecholowe
- Wzrost płytek krwi
- Przejściowy wzrost leukocytów (długo: leukopenia)
GKS- wskazania
- Choroba Addisona
- Astma oskrzelowa
- Kolagenozy
- Wstrząs anafilaktyczny
- Uczulenie na lek/alergie
- Choroba posurowicza
- Po przeszczepach
- Choroby autoimmuno
- Zespół Nefrotyczny
- Leśniowski-Crohn
- Choroby zapalne, nowotworowe
- Choroby skóry
- Obrzęk mózgu
- ARDS
GKS- DN
- Jatrogenny z. Cushinga
- Nadkażenia
- Zaostrzenie choroby wrzodowej
- Upośledzenie gojenia się ran
- Atrofia mięśni
- Rozstępy skórne
- Osteoporoza
- Cukrzyca
- Obrzęki
- Nadciśnienie, hipokalemia
- Jaskra, zaćma
- Zakrzepica
- Nadciśnienie śródczaszkowe
- Zmiany psychiczne
- Niewydolność kory nadnerczy
GKS- terapia długoterminowa optymalna
1 dziennie rano
Co 48h
GKS- PW
- Ostre choroby zakaźne, gruźlica
- Pooperacyjnie
- Choroba wrzodowa 12-nicy
- Obrzęk śluzowaty- niedoczynność tarczycy
- Ch. Cushinga
- Cukrzyca
- Nadciśnienie
- Jaskra, zaćma
- Osteoporoza
- Psychozy
- Ciąża
- Miastenia
GKS- relatywna siła działania
HYDROKORTYZON (1) PREDNIZON (4) PREDNIZOLON (4) METYLOPREDNIZOLON (5) TRIAMCYNOLON (5) DEKSAMETAZON (~20) BETAMETAZON (~25)
Inhibitory syntezy hormonów nadnerczowych- przedstawiciele
AMINOGLUTETYMID
METYRAPON
KETOKONAZOL
TRILOSTAN
AMINOGLUTETYMID
Inhibitor CYP11A1
X cholesterol–>pregnenolon (wszystkie hormony)
X aromataza (powstawanie estrogenu)
Z: Rak sutka z przerzutami, nowotwory kory nadnerczy, ch. Cushinga
METYRAPON
Inhibitor 11B-hydroksylazy (MKS, GKS)
Z: Czasem Ch. Cushinga
KETOKONAZOL
Zw. przeciwgrzybiczy
Inhibitor 17,20-liazy steroidowej (hamuje androgeny)
Z: pomocniczo nowotwory prostaty, endogenny z. Cushinga
DN: ginekomastia
TRILOSTAN
Inhibitor dehydrogenazy 3B-hydroksysteroidowej
Z: Dawniej w chorobie Cushinga (obecnie wycofany)
