VII- 4 CZ. 1 Flashcards
LEKI PRZECIWBAKTERYJNE I PRZECIW DROBNOUSTROJOM TYPOWYM (DO FLUOROCHINOLONÓW)
Pochodne chinoliny- leki
CHLORCHINALDOL
KLIOCHINOL
Pochodne chinoliny- mechanizm działania
W trakcie metabolizmu- wolnorodnikowe pochodne chlorowe powodujące uszkodzenie DNA i białek
Względnie selektywne
Pochodne chinoliny- spektrum
- Bakterie Gram-dodatnie
- Grzyby
- Pierwotniaki (rzęsistek, pełzak)
Pochodne chinoliny- zastosowanie
Zakażenia bakteryjne, grzybicze
- skóry
- pp
- dróg moczowo-płciowych
- miejscowo: rzęsistkowica
Pochodne chinoliny- działania niepożądane
Dłuższe stosowanie:
SMON- ból, zaburzenia czuciowe, ruchowe, postępujący ubytek wzroku, trwała ślepota
+nieswoiste objawy uboczne
Pochodne nitrofuranu- leki
NITROFURANTOINA FURAGINA NIFUROKSAZYD FURAZOLIDON NIFURZYD NITROFURAL
Pochodne nitrofuranu- mechanizm działania
- Redukowane do metabolitów- wolne rodniki nitrowe
- Uszkodzenie DNA, białek
- Większe stężenia- hamowanie enzymów metabolizmu węglowodanów
- Bakteriostatyczne, względnie selektywne
Pochodne nitrofuranu- spektrum
- G+, G-
- Grzyby
- Pierwotniaki- Giardia Lamblia
Pochodne nitrofuranu nie przejawiają aktywności wobec…
P. Aeruginosa
Acinetobacter
Pochodne nitrofuranu- wchłaniają się z pp
NITROFURANTOINA
FURAGINA
Pochodne nitrofuranu- nie wchłaniają się z pp
NIFUROKSAZYD
FURAZOLIDON
FURAGINA- zastosowanie
- Niepowikłane zakażenia prostaty
- Niewywołane przez trudne bakterie zakażenia ukł. moczowego
NIFUROKSAZYD, FURAZOLIDON- zastosowanie
Zakażenia pp- biegunki, salmonelloza, giardiaza
NITROFURAL- zastosowanie
Miejscowo
Zakażenia grzybicze, bakteryjne skóry
Jama ustna
NITROFURANTOINA- DN
-polineuropatie
-niedokrwistość hemolityczna
-zwłókniejące zapaleni płuc
-reakcje alergiczne
NIE STOSOWAĆ Z CHINOLONAMI!
NITROFURAL- DN
Odczyny alergiczne
FURAZOLIDON- DN
- Hamuje MAO
- Hipotonia ortostatyczna ?
U kogo nie stosować pochodnych nitrofuranu
- Ciężarne
- Niewydolność wątroby
- Niewydolność nerek
- Niemowlęta
Jaką reakcję mogą wywołać pochodne nitrofuramu?
Disulfiramową
Reakcja disulfiramowa
Ostra reakcja alkoholowa po połączeniu disulfiramu i leków z alkoholem- zahamowanie dehydrogenazy aldehydowej
Pochodne nitroimidazolu- leki
MTRONIDAZOL
TYNIDAZOL
NIMORAZOL
ORNIDAZOL
Pochodne nitroimidazolu- mechanizm działania
- Redukcja do toksycznych metabolitów- wolne rodniki nitrowe- uszkodzenie DNA i białek
- Redukcja przy NISKIM TLENIE
Pochodne nitroimidazolu- spektrum
Bakterie beztlenowe i pierwotniaki (rzęsistek, pełzak)
Duża oporność wtórna
Pochodne nitroimidazolu- stosowanie
Ogólnie- dooustnie, dożylnie
Miejscowo- dopochwowo
Dobrze przenikają do OUN
Pochodne nitroimidazolu- zastosowanie
- Zakażenia drobnoustrojami beztlenowymi, mieszanymi- miednica mniejsza, brzuch
- Zakażenia przyzębia
- Eradykacja H. Pylori
- Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego
- Leśniewski- Crohn, CU
- Trądzik różowaty, mieszane zakażenia skóry
- Rzęsistkowica, giardiaza, ameboza
Pochodne nitroimidazolu- DN
- PP- metaliczny smak, obłożenie języka, zapalenie trzustki
- Zaburzenia neurologiczne
- Zaburzenia hematologiczne
- METRONIDAZOL- mocz brązowy
- Reakcja disulfiramowa
- Nasilanie doustnych antykoagulantów
Pochodne nitroimidazolu- u kogo nie
-Noworodki
-Kobiety karmiące
-I trymestr ciąży
UWAGA: w II, III trymestrze ciąży
Z czego bakterie syntezują tetrahydrofolian?
PABA
Pterydyna
Kwas glutaminowy
Sulfonamidy- działanie
- Hamowanie syntezy kwasu dihydrofoliowego
- Kompetencyjny antagonizm PABA
- Bakteriostatycznie
Sulfonamidy- mechanizmy oporności
- Nadprodukcja PABA
- Mutacja syntazy dihydrofolianu
- Zmniejszenie przepuszczalności błony dla leków
Sulfonamidy- spektrum
- Gram + (Nocardia)
- Gram - (E. Coli, Klebsiella, Salmonella, Shigella, Enterobacter)
- Chlamydia trachomatis
- Pierwotniaki i grzyby (pneumocystis)
Sulfonamidy- oporność
Bakterie beztlenowe
Pseudomonas, Proteus, Serratia, Treponema, mikroplazmy
Sulfonamidy- interakcje
- TETRAKAINA, PROKAINA- osłabiają działanie sulfonamidów
- Ropa- osłabienie działania
- Silne wiązanie z białkami- nasilenie działania antykoagulantów, hipoglikemizujących leków
- Wzrost toksyczności METOTREKSATU
Sulfonammidy- zastosowanie
- Jaglica
- Bakteryjne zapalenie spojówek
- Oczyszczanie pp przed operacjami
- Zakażenia skóry
Sulfonamidy- szybki, krótkie działanie
SULFIZOKSAZOL
SULFAMETYZOL
SULFAKARBAMID
SULFADYMIDYNA
Sulfonamidy- wolne, średnio długie działanie
SULFAMETOKSAZOL
SULFAPIRYDYNA
Sulfonamidy- wolne, długie działanie
SULFADOKSYNA
SULFALEN
Sulfonamidy- stosowane miejscowo
SULFACETAMID (oko)
FTALYLOSULFATIAZOL, SUKCYNYLOSULFATIAZOL (doustnie, nie wchłaniają się z pp)
SULFANILAMID, MAFENID, SULFADIAZYNA (skóra)
SULFONAMIDY- DN
- Alergie- krzyżowe, wysypka, gorączka
- Skóra- fototoksyczność, Stevens-Johnson
- PP- nudności, biegunka
- UM- kamica, krwiomocz
- Krew- niedokrwistość hemolityczna/aplastyczna, granulocytopenia, małopłytkowość
- Inne- zmiany zapalne stawów, spojówek, wątroby, depresja
SULFONAMIDY- alergie krzyżowe
Diuretyki pętlowe, tiazydowe
Pochodne sulfonylomocznika
DIAZOKSYD
SULFONAMIDY- P-wskazania
III trymestr ciąży- kernicterus u noworodka
MAFENID- DN
Metabolity hamują anhydrazę węglanową- kwasica metaboliczna
TRIMETOPRYM- mechanizmy oporności
- Zmiana przepuszczalności błony dla leku
- Nadprodukcja DHFR
- Mutacja DHFR
TRIMETOPRYM- właściwości
- Silnie lipofilny- penetracja do tkanek, OUN
2. Słabo zasadowy- kumulacja gruczoł krokowy, wydzielina pochwy
TRIMETOPRYM- zastosowanie
Niepowikłane ZUM
TRIMETOPRYM- DN
- Nudności, wymioty, wysypka
- Niedokrwistość megaloblastyczna, leukopenia
KOTRIMOSAZOL- zastosowanie
- Doustnie (dożylnie- ciężkie infekcje)
- ZUM, Shigella, Salmonella
- I rzut Pneumocystis jiroveci- duże dawki
KOTRIMOKSAZOL- oporność
60% pneumokoki
30% H. influenzae
–>zakażenia pozaszpitalne (?)
KOTRIMOKSAZOL- DN i P-wskazania
DN: jak TRIMETOPRYM i SULFAMETOKSAZOL
P-wskazania: Ciężarne, niewydolność nerek, wątroby, nadwrażliwość
SULFADIAZYNA + PIRYMETAMINA
Toksoplazmoza
Leiszmanioza
SULFADOKSYNA + PIRYMETAMINA
Malaria
IKLAPRYM
- Nowy lek, silniejsze powinowactwo do DHFR, dużo później oporność
- Badania kliniczne- zakażenia skóry, tkanki podskórnej G- wielooporne
Pochodne chinolonowe- mechanizm działania
Łączenie z:
- Podjednostka A Topoizomeraza II (gyraza)- likwidowanie napięć DNA, tworzenie/niszczenie superstruktur
- Topoizomeraza IV- rozdzielanie zreplikowanego materiału
Efekt postantybiotykowy, bakteriobójczy
Fluorochinolony- oporność i jej mechanizmy
P. Aeruginosa, Serratia, gronkowce
NIE podawać: MRSA, VRE, Listeria
-Mutacja gyrazy
-Wyrzucanie leku
~Oporność krzyżowa
Fluorochinolony- stosowanie
Ogólnie (doustnie, dożylnie), miejscowo
- zapalenie spojówek- BEZYFLOKSACYNA, FINAFLOKSACYNA
- wziewnie mukowiscydoza- CYPROFLOKSACYNA, LEWOFLOKSACYNA
Fluorochinolony- DN
- PP- nudności, wymioty, biegunka
- OUN- bezsenność, drgawki, zawroty głowy (!hamowanie GABA)
- Uszkodzenie chrząstki wzrostowej
- Tendinitis, pęknięcie ścięgna Achillesa
- Fototoksyczność
- Wydłużenie QTc, zaburzenia rytmu
Fluorochinolony- fototoksyczność
ENOKSACYNA
PEFLOKSACYNA
LOMEFLOKSACYNA
Fluorochinolony- wydłużenie QTc
MOKSYFLOKSACYNA
LEWOFLOKSACYNA
GEMIFLOKSACYNA
Fluorochinolony- u kogo szczególna ostrożność?
Hipokaliemia
Stosowanie antyarytmików- Ia, III
Inne leki wydłużające QTc- ERYTROMYCYNA, 3cykliczne pdepresyjne
Fluorochinolony- interakcje
- B-laktamy- wzrost działania
- Leki zobojętniające (~magnez/glin)- spadek wchłaniania z pp
- NLPZ (*ASA)- wzrost ryzyka drgawek
- Spadek metabolizmu TEOFILINY/benzodiazepin
- NORFLOKSACYNA+pochodne NITROFURANU- spadek skuteczności obu leków
Chinolony- grupa I
KWAS NALIDYKSOWY
KWAS PIPEMIDOWY
ENOKSACYNA
NORFLOKSACYNA
Chinolony-grupa I- spektrum
Wąskie
Enterobacteriacae
Pseudomonas aeruginosa (*KWAS NALIDYKSOWY)
Chinolony- grupa I- stosowanie
- Niepowikłane ZUM
- Zapalenie gruczolu krokowego- NORFLOKSACYNA
Chinolony- grupa II
CYPROFLOKSACYNA
PEFLOKSACYNA
OFLOKSACYNA
Chinolony- grupa II- spektrum
~Bakterie Gram-
~Niewielka aktywność G+
Haemophilus
Salmonella
Enterobacteriacae
P. Aeruginosa- CYPROFLOKSACYNA
Chinolony- grupa II- stosowanie
- ZUM (powikłane, II rzut)
- Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego
- Zakażenia- mukowiscydoza
- Biegunka podróżnych
- Dur brzuszny, salmonelloza
- Wąglik (też profilaktyka)
- Zakażenia kości, stawów, skóry, tk. podskórnej- wrażliwe G-
- Zapalenie otrzewnej, OZT (+METRONIDAZOL)
- Rzeżączka, chlamydiowe ZUM-P
Chinolony- grupa III
MOKSYFLOKSACYNA LEWOFLOKSACYNA GEMIFLOKSACYNA LOMEFLOKSACYNA BEZYFLOKSACYNA FINAFLOKSACYNA
Chinolony- grupa III- spektrum
~większa aktywność: gronkowce, paciorkowce, Legionella
~P. aeruginosa- mniej niż CYPROFLOKSACYNA
Enterobacteriacae
Haemophilus influenzae
Gonokoki
Chinolony- grupa III- stosowanie
- Zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli
- pozaszpitalne zapalenia płuc
- ostre zapalenie zatok
- niepowikłane zakażenia skóry i tk. podskórnej
- szpitalne zapalenia płuc- LEWOFLOKSACYNA