IV-1 Flashcards
Ogólna organizacja OUN
Co mogą wydzielać komórki okołoneuronalne?
Np. neurotrofiny
NGF- czynnik wzrostowy nerwu
BDNF- czynnik neurotroficzny mózgopochodny
Neuromodulatory- charakterystyka
Działają wolniej (minuty, godziny, dni)
Zmieniają np. ekspresję genów w neuronach
Ułatwiają lub utrudniają późniejszą sygnalizację przez neuroprzekaźniki
Przy udziale jakiego białka odbywa się sprzęganie pęcherzyków synaptycznych z kanałem wapniowym?
Neureksyna
Interakcję których białek fuzyjnych umożliwiają jony wapnia?
Pęcherzykowych- synaptobrewina, synaptotagmina, SNAP-25
i
Błony presynaptycznej- np. syntaksyna
Toksyna czarnej wdowy
Alfa-latrotoksyna
Wiąże się z neureksyną
Substancje dokonujące hydrolizy synaptobrewiny
Tetanospazmina- laseczki tężca
Botulinotoksyna- laseczki jadu kiełbasianego
Najważniejsze substancje przekaźnikowe- grupy
- Aminokwasy hamujące (jednokarboksylowe)
- Aminokwasy pobudzające (dwukarboksylowe)
- Aminy
- Puryny, pirymidyny, pochodne
- Neuroprzekaźniki gazowe
- Peptydy
- Inne- np. kwas arachidonowy, steroidy, kannabinoidy
Neuroprzekaźniki- aminokwasy hamujące
GABA
Glicyna
Beta-alanina
Tauryna
Neuroprzekaźniki- aminokwasy pobudzające
Kwas glutaminowy
Kwas asparaginowy
Neuroprzekaźniki- aminy
Acetylocholina Dopamina Noradrenalina Serotonina Histamina
Neuroprzekaźniki- puryny, pirymidyny, pochodne
Adenozyna ADP ATP UDP UTP
Neuroprzekaźniki- gazowe
Tlenek węgla
Tlenek azotu
Neuroprzekaźniki- peptydy
Enkefaliny Endorfiny Dynorfiny Substancja P Tachykinina
Molekularne miejsca działania leków OUN + przykłady
- Synteza neuroprzekaźnika
LEWODOPA- choroba Parkinsona - Gromadzenie neuroprzekaźnika
REZERPINA- rzadko nadciśnienie - Uwalnianie neuroprzekaźnika
METYLFENIDAT- ADHD - Wychwyt neuroprzekaźnika
FLUOKSETYNA- depresja - Rozkład neuroprzekaźnika
DONEPEZYL- choroba Alzheimera - Aktywacja receptora
MORFINA- ból - Blokada receptora
KLOZAPINA- schizofrenia - Przekazanie sygnału
Sole litu- choroba afektywna dwubiegunowa - Przewodnictwo neuronalne
LIDOKAINA- znieczulenie miejscowe
Szlaki przemian GABA i kwasu glutaminowego
- Kwas glutaminowy –> GABA
Enzym: Dekarboksylaza kwasu glutaminowego - GABA –> kwas glutaminowy
Enzym: Transaminza GABA
Receptory GABA- rodzaje
- Jonotropowe- GABA-A, GABA-C
2. Metabotropowe- GABA-B
GABA-A- budowa
2 podjednostki alfa
2 podjednostki beta
1 podjednostka gamma
(*ale tak generalnie to różnie może być w różnych miejscach OUN)
GABA-A - budowa przestrzenna podjednostek
Duża N-końcowa domena zewnątrzkomórkowa
4 odcinki przezbłonowe
Duża domena wewnątrzkomórkowa
Mała C-końcowa domena zewnątrzkomórkowa
Pozasynaptyczne GABA-A- jakie podjednostki?
Niestandardowe np. delta, epsilon
Jaką podjednostkę może zawierać GABA-C?
Sigma
Na styku których podjednostek GABA-A przyłącza GABA?
Alfa i beta
Na styku których podjednostek GABA-A przyłącza się alkohol etylowy?
Beta i alfa
Allosteryczny wpływ na receptory GABA-A
- Zwiększający siłę działania GABA- PREGNENOLON, DEHYDROEPIANDROSTERON
- Zmniejszający siłę działania GABA- SIARCZANY pregnenolonu, dehydroepiandrosteronu
- Aktywujące receptor- OLEAMID
Gdzie znajdują się receptory GABA-C?
Siatkówka oka
Gdzie znajduje się receptor GABA-B?
Głównie rdzeń kręgowy
Presynaptycznie, postsynaptycznie
Mechanizm działania GABA-B
Metabotropowy
Zahamowanie cyklazy adenylowej
Otwarcie kanałów potasowych
Zamknięcie kanałów wapniowych
Do jakiej grupy należą receptory GABA-B?
GIRK
Dużo łatwiejszy przepływ potasu do komórki niż od komórki
Usuwanie blokady magnezowej
Czym są regulowane GIRK?
Elektrochemicznym gradientem jonów potasowych
jakie substancje mogą wiązać się z GABA-A?
Benzodiazepiny i antagonista FLUMAZENIL Barbiturany Glikokortykosteroidy PIROTOKSYNA FUROSEMID PENICYLINA Alkohol
Substancje modulujące transmisję GABA- wywołujące drgawki
- Hamujące syntezę GABA- ALLYLOGLICYNA, IZONIAZYD
- Hamujące uwalnianie GABA i glicyny- toksyna tężca
- Kompetytywni antagoniści GABA-A- BIKUKULINA, GABAZYNA
- Niekompetytywny antagonista GABA-A- PIKROTOKSYNA
ALLYLOGLICYNA
Inhibitor dekarboksylazy kwasu glutaminowego
IZONIAZYD
Lek przeciwgruźliczy
Inhibitor kinazy pirydoksalowej
PIKROTOKSYNA
Bloker kanału wapniowego
Leki hamujące drgawki związane z GABA
- Inhibitor wychwytu GABA- TIAGABINA
- Inhibitor rozkładu GABA- WIGABATRYNA
- Agoniści GABA-A- GABAKSADOL, *MUSCYMOL, benzodiazepiny, barbiturany
TIAGABINA
Inhibitor transportera dla GABA GAT-1
WIGABATRYNA
Inhibitor transaminazy GABA
BAKLOFEN
Agonista GABA-B
Rozluźniający mm. szkieletowe
Stany spastyczności pourazowej
Gdzie głównie działa glicyna?
Rdzeń kręgowy
Glicyna- receptory
- Receptor wrażliwy na strychninę- powiązany z kanałem chlorkowym
- Receptor niewrażliwy na strychninę- współdziała z NMDA (obligatoryjny współagonista)
Beta-alanina- receptory
BRAK WŁASNYCH!
Miejsca wiążące na:
GABA-A, GABA- C, receptory glicynowe
Miejsce blokujące na: białko GAT
Tauryna- działanie
Neuroprotekcyjne
Zapobiega apoptozie neuronów nadmiernie pobudzonych kwasem glutaminowym
Otwiera kanał chlorkowe w móżdżku i hipokampie
Czy tauryna ma swoje receptory?
Tak
Kwas glutaminowy- receptory
- Jonotropowe
- NMDA
- AMPA
- kainowe - Metabotropowe
mGlu1 do mGlu8
Kwas glutaminowy- aktywacja receptorów jonotropowych
- Napływ Ca, wypływ K- NMDA
2. Napływ Na, wypłw K- AMPA, kainowe
Współzależność AMPA i NMDA
Pobudzenie AMPA powoduje usunięcie jonów magnezowych z kanału jonowego NMDA, które go blokują, co umożliwia ich późniejsze pobudzenie
Kwas glutaminowy- aktywacja receptorów metabotropowych
mGlu1, mGlu5 –> fosfolipaza C, DAG, IP3, Ca –> pobudzenie
Reszta–> spadek cAMP –> hamowanie
Receptory glutaminowe- rola
- Pamięć, utrwalanie informacji- potencjacja długoterminowa
2. Excitotoxicity
Excitotoxicity
Długotrwałe, nadmierne pobudzenie NMDA
Wzrost Ca –> aktywacja enzymów
Uszkodzenie mitochondriów i apoptoza
Schorzenia degeneracyjne OUN, padaczki, urazy, hiperalgezja
Acetylocholina- receptory w OUN
- Muskarynowe- M1-M5
2. Nikotynowe
Receptory muskarynowe- rola OUN
M1, M3, M5–> fosfolipaza C –> świadomość, pamięć
M2, M4 –> spadek cAMP –> hamowanie
Receptory nikotynowe- rola OUN
Wzrost przepuszczalności Na i Ca
Pobudzają uwalnianie innych neuroprzekaźników
Acetylocholina- rola OUN
Pamięć, świadomość
Regulacja snu, nastroju
Działanie neuronów motorycznych
Dopamina- receptory OUN
- D1 i D5–> pobudzające –> wzrost cAMP
2. D2, D3, D4–> hamujące –> spadek uwalniania dopaminy, spadek cAMP, spadek Ca, wzrost K
Dopamina- rola OUN
Kontrola uczuć i emocji (układ limbiczny)
Neurony motoryczne (istota czarna)
Zahamowanie uwalniania prolaktyny (szlak guzowo-lejkowy)
Noradrenalina- receptory OUN
- Alfa1–> fosfolipaza C
Stymulacja jąder sympatycznych pnia mózgu - Alfa2–> spadek cAMP, spadek Ca, wzrost K
Hamowanie uwalniania noradrenaliny - Beta 1, beta 2–> wzrost cAMP
Stymulacja neuronów w korze, układzie limbicznym, jądrze półleżącym
Choroba afektywna dwubiegunowa- zaburzenia jakiej stymulacji?
NA
Serotonina- receptory OUN
5-HT: 1--> A, B, D, E, F 2--> A, B, C 3--> A, AB 4 5A 6 7
Z ilu podjednostek składają się receptory 5-HT3?
Z 5
Pobudzenie którego receptora serotoninowego zablokuje jej dalszy wyrzut?
5-HT1D
Serotonina- rola OUN
Depresja Stany lękowe Nudności, wymioty Zespół jelita drażliwego Migreny
Adenozyna- receptory OUN
Grupa receptorów P1 Metabotropowe A1 -->spadek cAMP A2A--> wzrost cAMP A2B, A3
Adenozyna- rola OUN
Neuroprotekcyjnie
Neuromodulująco–> kwas glutaminowy (zapobieganie excitotoxicity)
Nukleotydy- receptory OUN
Grupa receptorów P2
1. Jonotropowe- P2X (1-7) –> wzrost Ca
- Metabotropowe
- P2Y1 (P2Y1, P2Y2, P2Y4, P2Y6, P2Y11)
- P2Y12 (P2Y12, P2Y13, P2Y14)
Nukleotydy- rola OUN
Współtransmittery Neuroprotekcyjnie Bóle neuropatyczne Bóle migrenowe Interakcja neurony-astrocyty
Tlenek azotu- rola OUN
Uczenie się, formowanie pamięci
Plastyczność synaps
Regulacja odżywiania, snu, reprodukcji
Neurogeneza- różnicowanie i rozwój neuronów
Jakie izoformy NOS spotykamy w OUN?
Wszystkie 3, dominuje neuronalna
Co stymuluje NO?
Rozpuszczalną cyklazę guanylową
Cyklaza guanylowa- jakie podjednostki?
alfa1beta1
alfa2beta1
Co indukuje oksygenazę hemową 1?
Tlenek azotu
Neuromediatory peptydowe- rodziny
- Opioidowe
- Kalcytoninowe
- Kininowe i tensynowe
- Cerebeliny
- Tłuszczowe
Tetrahydrokannabinol- receptory
CB1- OUN
CB2- komórki układu immunologicznego
Spadek cAMP
Endogenne kannabinoidy
Anandamid
2-arachidonyloglicerol
Leki powstałe z wykorzystaniem endogennych opioidów
DRONABINOL, NABILON
Klasyfikacja leków OUN
- Środki znieczulenia ogólnego
- Anksjolityki (uspokajające) i nasenne
- Neuroleptyki- schizofrenia
- Tymoleptyki- depresja
- Analgetyki
- Psychostymulanty
- Halucynogeny, psychodysleptyki
- Leki nootropowe- prokognitywne
- Leki przeciwpadaczkowe
- Leki w chorobach neurodegeneracyjnych