3B2 week 13 HC 1 & 2 Organisatie pijnsysteem

Question 1

Hoe wordt pijn waargenomen (nociceptie)?

Answer 1

1. Vrije zenuwuiteinden
2. Nociceptoren: chemoreceptoren, thermoreceptoren en mechanoreceptoren
3. Transductie
4. Transmissie
5. Perceptie

Question 2

Welke stoffen spelen een rol bij nociceptie?

Answer 2

• Histamine, bradykinine, 5-HT, prostaglandine, ATP, H+ en kalium: activatie nociceptoren
• CGRP en substance P: activatie mestcellen en verwijding bloedvaten

Question 3

Welke typen vrije zenuwuiteinden zijn er?

Answer 3

• Ad: gemyelineerd (5-30 m/s), prikkend gevoel
  -> type 1 (mechanisch/chemisch) en type II (temperatuur)
• C-vezels: ongemyelineerd (2 m/s), zeurend gevoel

Question 4

Wat is het verschil tussen nociceptie en gevoel?

Answer 4

• Gevoel verloopt sneller dan pijn
• Niet nociceptor is oplopend actief met plateau
• Nociceptor is pas actief bij schadelijke prikkel

Question 5

Hoe zijn nociceptoren georganiseerd?

Answer 5

Zowel receptor als eindiging
- Receptor -> actiepotentiaal -> dorsal root ganglion -> ruggenmerg -> neurotransmitter release
- Actiepotentiaal gaat ook terug naar vrije zenuwuiteinde -> neurotransmitter release

Question 6

Hoe worden vrije zenuwuiteinden geactiveerd?

Answer 6

Transient receptor potential kanaal (TRP-kanaal)
- Ionkanaal (Ca en Na) die opent bij activatie
- Verschillende typen kanalen in eenzelfde vezel

Question 7

Hoe kunnen TRP kanalen worden geactiveerd?

Answer 7

• Temperatuur
• Chemicaliën: capsaicin (pittig), zuur, menthol, mosterd

Question 8

Hoe verloopt de transmissie van nociceptie?

Answer 8

Via de dorsale hoorn naar de contralaterale anterolaterale baan
- C-vezel: lamina I en II
- Ad-vezel: lamina I en V
- Wide range neuron in meerdere lamina (referred pain)

Question 9

Wat is het gevolg van een unilaterale ruggenmerg laesie?

Answer 9

• Contralateraal uitval pijn en temperatuur
• Ipsilaterale uitval aanraking en druk

Question 10

Hoe ontstaat sensitisatie?

Answer 10

Long term potentiatie
- Langdurige prikkeling van C-vezels -> activatie NMDA-R (glutamaat) -> verlies blokkade magnesium -> instroom calcium -> toename AMPA-receptoren

Question 11

Wat is axotomie?

Answer 11

Schade aan perifere zenuw
- Normaal tijdelijk degeneratie perifere projecties en chemische veranderingen in ganglion cel tijdens herstel

Question 12

Wat is neuropatische pijn?

Answer 12

Spontane activiteit van beschadigde vezels (neuroma)
- Ectopische impuls generatie (spontaan of na prikkel)
- Groot aantal Na-kanalen
- Vezels die elkaar prikkelen

Question 13

Hoe verloopt gnostische sensibiliteit?

Answer 13

Via dorsolaterale baan -> nucleus cuneatus -> mediale lemnicus -> thalamus (VPL) -> somatosensorische cortex

Question 14

Hoe verloopt de vitale sensibiliteit

Answer 14

Via controlaterale anterolaterale baan -> mediale lemniscus -> thalamus (VPL) -> somatosensorische cortex

Question 15

Welke vormen van sensibiliteit zijn er?

Answer 15

• Gnostisch: fijne tast/aanraking, proprioceptie
• Vitaal: pijn, jeuk, temperatuur en grove tast

Question 16

Hoe verloopt de affectieve component van nociceptieve informatie?

Answer 16

• Reticulaire formatie, amgydala, hypothalamus, superiore colliculus en periaquaductal grey
• Via thalamus naar insula en gyrus cinguli

Question 17

Wat zijn kenmerken van de insula?

Answer 17

Gevoel van onbehagen, pijn en walging
- Achterste deel: intrinsiek (oa temperatuur)
- Voorste deel: interactief (oa boosheid)

Question 18

Waaruit bestaat de pijnervaring?

Answer 18

• Pijnemotie/affectieve component (insula): beïnvloedbaar met therapie
• Pijnlokalisatie/discriminatieve component (somatosensorische cortex): beïnvloedbaar met pijnstillers

Question 19

Hoe kan het verwachtings centrum worden beïnvloed?

Answer 19

• Placebo effect: versnelling en vergroting van effect van medicatie
• Nocebo effect: negatieve effecten van medicatie (bepaald door context)

Question 20

Hoe verloopt pijninhibitie en pijnfacilitatie?

Answer 20

• Somatosensorisch cortex beïnvloedt amgydala, hypothalamus en periaquaductale grey
• PAG beïnvloedt parabrachiale nucleus, MRF, locus coeruleus en Raphe nuclei
• Terug naar dorsale hoorn

Question 21

Welke vormen van pijninhibitie zijn er?

Answer 21

• Perifeer: activatie Ab-vezels activeert inhibirende interneuronen en remt zo anterolaterale baan (poorthypothese)
• Centraal: afdalende inhiberende systemen via PAG naar locus coereleus (NA) en Raphe nuclei (serotonine, GABA)

Question 22

Wat zijn kenmerken van pruritis?

Answer 22

Onplezierige sensatie van de huid die oproept tot krabben
- Om parasieten te verwijderen of weefselbeschadiging om genezing te initiëren
- Mechanisch (beweging) of chemisch (nociceptoren/pruriceptoren)

Question 23

Wat zijn overeenkomsten en verschillen tussen jeuk en pijn?

Answer 23

• Overeenkomst: anatomische route, uitval vaak samen aanwezig, veel neuronen reageren op beide, veel overeenkomst hersengebieden
• Verschillen: functie, reactie op opioiden, pijn vermindert jeuk, jeuk alleen op epitheel

Question 24

Wat zijn vormen van sensitisatie?

Answer 24

• Hyperalgesie: verhoogde pijnperceptie na pijnlijke prikkel (primair via vrije zenuwuiteinden)
• Allodynie: pijnlijke perceptie van normaliter niet pijnlijke prikkel (secundair via ruggenmerg)