3B2 week 10 ZO 5 & 6 Psychiatrische stoornissen

Question 1

Wat zijn kenmerken van een bipolaire stoornis?

Answer 1

• Prevalentie 1.2 tot 1.4%
• Mannen en vrouwen gelijk
• Piek 15-25 jaar en 45-55 jaar
• 85% erfelijkheid

Question 2

Wat is een bipolaire stoornis?

Answer 2

Psychiatrische aandoening met sterk recidiverend beloop met (hypo)manische episoden afgewisseld met depressieve episoden en symptoomvrije intervallen

Question 3

Wat zijn kenmerken van een unipolaire stoornis?

Answer 3

Enkel depressieve episoden
- 10% gaat over in bipolaire stoornis

Question 4

Wanneer kun je spreken van een hypomane of manische episode spreken?

Answer 4

• Abnormale en verhoogde (eurfore), expansieve of prikkelbare (dysfore) stemming
• Abnormale en voortdurend verhoogde doelgerichte activiteit of energie
• 3 of meer overige symptomen
  + Gedurende 4 dagen (hypomanie) of 1 week (manie)

Question 5

Welke symptomen komen voor bij hypomanie of een manische periode?

Answer 5

• Spreekdrang
• Toename doelgerichte activiteiten of psychomotore agitatie
• Gedachtenvlucht
• Opgeblazen gevoel van eigenwaarde/grootsheidswanen
• Abnormale en voortdurend verhoogde of prikkelbare stemming
• Overmatig bezighouden met aangename activiteiten met grote kans op pijnlijke gevolgen
• Verminderde slaapbehoefte
• Verhoogde afleidbaarheid

Question 6

Welke typen bipolaire stoornissen zijn er?

Answer 6

• Type I: depressieve en manische episoden
• Type II: depressieve episoden en hypomane episoden

Question 7

Wat is het onderscheid tussen een hypomane episode en een manische episode?

Answer 7

Hypomane episodes zijn korter (4 dagen) en minder ernstig
- Leiden niet tot duidelijke beperkingen in functioneren
- Geen psychotische symptomen

Question 8

Welke somatische aandoeningen kunnen een manische episode veroorzaken?

Answer 8

• Cerebrovaculaire aandoeningen
• Neoplasmata van de hersenen
• Temporaalkwab epilepsie
• Trauma capitis
• Hyperthyreoidie
• Vitamine B12 deficientie
• Influenza

Question 9

Welke (genees)middelen kunnen een manische episode veroorzaken?

Answer 9

• Antidepressiva
• Glucocorticoïden
• Steroïden
• Bromocriptine
• Levodopa
• Sympaticomimetica
• Baclofen
• Isoniazide
• Amphetamine
• Cocaine

Question 10

Welke wanen kunnen worden gevonden bij een bipolaire stoornis?

Answer 10

Stemmingscongruente wanen, zoals grootheidswanen (tijdens manie) en schuld/nihilistische wanen (tijdens depressie)

Question 11

Wat zijn kenmerken van een borderline-persoonlijkheidsstoornis?

Answer 11

• Interpersoonlijke problemen met als reactie stemmingswisselingen
• Continu beloop

Question 12

Welke stressfactoren kunnen manische episoden uitlokken?

Answer 12

• Levensgebeurtenissen (vooral positief)
• Verandering circadiane ritme
• Alcohol en drugs gebruik

Question 13

Wat is de behandeling van een bipolaire stoornis?

Answer 13

• Fase 1: behandeling stemmingsepisoden met antipsychotica, benzodiazepinen en stemmingstabilisator, later zo nodig toevoegen antidepressiva
• Fase 2: onderhoudsbehandeling met lithium (0,6-1,2 mmol/L) en psychotherapie (structuur en stresscoping)

Question 14

Wanneer wordt onderhoudsbehandeling met lithium geadviseerd?

Answer 14

• Na 3 stemmingsepisoden waarvan minstens 1 (hypo)manie
• Na 1 manische episode of 2 ernstige stemmingsepisoden, indien eerstegraads familielid met bipolaire stoornis

Question 15

Wat zijn bijwerkingen van lithium?

Answer 15

• Dorst
• Fijne tremor
• Misselijkheid
• Lichte diarree
• Buikpijn
• Spierzwakte en vermoeidheid
• Oedeem
• Hypothyreoidie
• Gewichtstoename
• Concentratie- en geheugenstoornissen
• ECG-veranderingen
• Huidaandoeningen zoals acne
• Leukocytose
• Polydipsie en polyurie

Question 16

Wat zijn kenmerken van angststoornissen?

Answer 16

• Prevalentie 20%
• Vaker vrouwen (23,4%) dan mannen (15,9%)
• 80% effectiviteit behandeling, 25% spontaan herstel

Question 17

Uit welke componenten bestaat angst?

Answer 17

• Cognitief: gedachten aan echt of vermeend gevaar
• Affectief
• Conatief

Question 18

Welke angststoornissen komen voor bij volwassenen?

Answer 18

• Paniekstoornis (3,8%)
• Agorafobie
• Specifieke fobie (7,9%)
• Sociale-angststoornis (9,3%)
• Gegeneraliseerde-angststoornis (4,5%)
• Angststoornis door een middel/medicatie
• Angststoornis door een somatische aandoening
  + NIET: PTSS, OCD, ziekteangststoornis

Question 19

Wat zijn kenmerken van een paniekstoornis?

Answer 19

• Terugkerende en onverwachte paniekaanvallen
• Paniekaanvaal: plotseling en hoogtepunt in 10 minuten
• Angst voor doodgaan, gek worden of controle verlies
• Lichamelijke symptomen: hartkloppingen, benauwdheid, zweten, trillen
• 50% ontwikkelt agorafobie

Question 20

Welke typen specifieke fobieën zijn er?

Answer 20

• Diertype
• Natuurlijke –omgevingstype (bv onweer, grote hoogten en water)
• Bloed/injectie type (bloed, wonden zien en/of medische ingrepen ondergaan)
• Situationele type (bv autorijden, bruggen, tunnels, vliegen en liften)
• Resttype (bv slikfobie en braakfobie)

Question 21

Wanneer is er sprake van een gegeneraliseerde angststoornis?

Answer 21

• Lichamelijke en psychische symptomen (rusteloosheid, vermoeidheid, spierspanning, slaapstoornis en concentratiestoornis)
• Minstens 6 maanden vaker wel dan niet aanwezig
• Betrekking op meerdere gebeurtenissen

Question 22

Welke (genees)middelen kunnen een angststoornis veroorzaken?

Answer 22

• Gebruik: corticostereoïden, sympathicomimetica, alcohol, cannabis, cocaïne, amfetaminen, cafeïne
• Onttrekking: benzodiazepinen, antidepressiva, alcohol, cocaïne, opioïden, nicotine

Question 23

Wanneer moet je denken aan een lichamelijke oorzaak voor een angststoornis?

Answer 23

• Patiënt bij aanvang van de angstklachten > 40 jaar
• Geen psychiatrische voorgeschiedenis
• Alcohol en/of drugs gebruik
• Geen psychosociale etiologische factoren
• Geen familieanamnese voor angststoornissen
• Ongewoon beloop
• Geen reactie op een gangbare behandeling

Question 24

Wat zijn kenmerken van PTSS?

Answer 24

• Intrusieve symptomen, zoals herbelevingen
• Vermijding van prikkels die geassocieerd worden met trauma
• Negatieve verandering in denkbeelden en stemming
• Verandering in arousal en reactiviteit
• 10% kans na psychotraumatische gebeurtenis

Question 25

Wat zijn kenmerken van angst bij OCD?

Answer 25

• Angst voor besmetting of gevaarlijke gebeurtenissen
• Egodystoon: gedachten worden als vreemd beschouwd