3B2 week 10 ZO 5 & 6 Psychiatrische stoornissen Flashcards
Wat zijn kenmerken van een bipolaire stoornis?
- Prevalentie 1.2 tot 1.4%
- Mannen en vrouwen gelijk
- Piek 15-25 jaar en 45-55 jaar
- 85% erfelijkheid
Wat is een bipolaire stoornis?
Psychiatrische aandoening met sterk recidiverend beloop met (hypo)manische episoden afgewisseld met depressieve episoden en symptoomvrije intervallen
Wat zijn kenmerken van een unipolaire stoornis?
Enkel depressieve episoden
- 10% gaat over in bipolaire stoornis
Wanneer kun je spreken van een hypomane of manische episode spreken?
- Abnormale en verhoogde (eurfore), expansieve of prikkelbare (dysfore) stemming
- Abnormale en voortdurend verhoogde doelgerichte activiteit of energie
- 3 of meer overige symptomen
+ Gedurende 4 dagen (hypomanie) of 1 week (manie)
Welke symptomen komen voor bij hypomanie of een manische periode?
- Spreekdrang
- Toename doelgerichte activiteiten of psychomotore agitatie
- Gedachtenvlucht
- Opgeblazen gevoel van eigenwaarde/grootsheidswanen
- Abnormale en voortdurend verhoogde of prikkelbare stemming
- Overmatig bezighouden met aangename activiteiten met grote kans op pijnlijke gevolgen
- Verminderde slaapbehoefte
- Verhoogde afleidbaarheid
Welke typen bipolaire stoornissen zijn er?
- Type I: depressieve en manische episoden
- Type II: depressieve episoden en hypomane episoden
Wat is het onderscheid tussen een hypomane episode en een manische episode?
Hypomane episodes zijn korter (4 dagen) en minder ernstig
- Leiden niet tot duidelijke beperkingen in functioneren
- Geen psychotische symptomen
Welke somatische aandoeningen kunnen een manische episode veroorzaken?
- Cerebrovaculaire aandoeningen
- Neoplasmata van de hersenen
- Temporaalkwab epilepsie
- Trauma capitis
- Hyperthyreoidie
- Vitamine B12 deficientie
- Influenza
Welke (genees)middelen kunnen een manische episode veroorzaken?
- Antidepressiva
- Glucocorticoïden
- Steroïden
- Bromocriptine
- Levodopa
- Sympaticomimetica
- Baclofen
- Isoniazide
- Amphetamine
- Cocaine
Welke wanen kunnen worden gevonden bij een bipolaire stoornis?
Stemmingscongruente wanen, zoals grootheidswanen (tijdens manie) en schuld/nihilistische wanen (tijdens depressie)
Wat zijn kenmerken van een borderline-persoonlijkheidsstoornis?
- Interpersoonlijke problemen met als reactie stemmingswisselingen
- Continu beloop
Welke stressfactoren kunnen manische episoden uitlokken?
- Levensgebeurtenissen (vooral positief)
- Verandering circadiane ritme
- Alcohol en drugs gebruik
Wat is de behandeling van een bipolaire stoornis?
- Fase 1: behandeling stemmingsepisoden met antipsychotica, benzodiazepinen en stemmingstabilisator, later zo nodig toevoegen antidepressiva
- Fase 2: onderhoudsbehandeling met lithium (0,6-1,2 mmol/L) en psychotherapie (structuur en stresscoping)
Wanneer wordt onderhoudsbehandeling met lithium geadviseerd?
- Na 3 stemmingsepisoden waarvan minstens 1 (hypo)manie
- Na 1 manische episode of 2 ernstige stemmingsepisoden, indien eerstegraads familielid met bipolaire stoornis
Wat zijn bijwerkingen van lithium?
- Dorst
- Fijne tremor
- Misselijkheid
- Lichte diarree
- Buikpijn
- Spierzwakte en vermoeidheid
- Oedeem
- Hypothyreoidie
- Gewichtstoename
- Concentratie- en geheugenstoornissen
- ECG-veranderingen
- Huidaandoeningen zoals acne
- Leukocytose
- Polydipsie en polyurie
Wat zijn kenmerken van angststoornissen?
- Prevalentie 20%
- Vaker vrouwen (23,4%) dan mannen (15,9%)
- 80% effectiviteit behandeling, 25% spontaan herstel
Uit welke componenten bestaat angst?
- Cognitief: gedachten aan echt of vermeend gevaar
- Affectief
- Conatief
Welke angststoornissen komen voor bij volwassenen?
- Paniekstoornis (3,8%)
- Agorafobie
- Specifieke fobie (7,9%)
- Sociale-angststoornis (9,3%)
- Gegeneraliseerde-angststoornis (4,5%)
- Angststoornis door een middel/medicatie
- Angststoornis door een somatische aandoening
+ NIET: PTSS, OCD, ziekteangststoornis
Wat zijn kenmerken van een paniekstoornis?
- Terugkerende en onverwachte paniekaanvallen
- Paniekaanvaal: plotseling en hoogtepunt in 10 minuten
- Angst voor doodgaan, gek worden of controle verlies
- Lichamelijke symptomen: hartkloppingen, benauwdheid, zweten, trillen
- 50% ontwikkelt agorafobie
Welke typen specifieke fobieën zijn er?
- Diertype
- Natuurlijke –omgevingstype (bv onweer, grote hoogten en water)
- Bloed/injectie type (bloed, wonden zien en/of medische ingrepen ondergaan)
- Situationele type (bv autorijden, bruggen, tunnels, vliegen en liften)
- Resttype (bv slikfobie en braakfobie)
Wanneer is er sprake van een gegeneraliseerde angststoornis?
- Lichamelijke en psychische symptomen (rusteloosheid, vermoeidheid, spierspanning, slaapstoornis en concentratiestoornis)
- Minstens 6 maanden vaker wel dan niet aanwezig
- Betrekking op meerdere gebeurtenissen
Welke (genees)middelen kunnen een angststoornis veroorzaken?
- Gebruik: corticostereoïden, sympathicomimetica, alcohol, cannabis, cocaïne, amfetaminen, cafeïne
- Onttrekking: benzodiazepinen, antidepressiva, alcohol, cocaïne, opioïden, nicotine
Wanneer moet je denken aan een lichamelijke oorzaak voor een angststoornis?
- Patiënt bij aanvang van de angstklachten > 40 jaar
- Geen psychiatrische voorgeschiedenis
- Alcohol en/of drugs gebruik
- Geen psychosociale etiologische factoren
- Geen familieanamnese voor angststoornissen
- Ongewoon beloop
- Geen reactie op een gangbare behandeling
Wat zijn kenmerken van PTSS?
- Intrusieve symptomen, zoals herbelevingen
- Vermijding van prikkels die geassocieerd worden met trauma
- Negatieve verandering in denkbeelden en stemming
- Verandering in arousal en reactiviteit
- 10% kans na psychotraumatische gebeurtenis
Wat zijn kenmerken van angst bij OCD?
- Angst voor besmetting of gevaarlijke gebeurtenissen
- Egodystoon: gedachten worden als vreemd beschouwd
