infertilite Flashcards
sterilite kimlerde olabilir birkaç tane
1-menopoz
2-tah-bso
3-müller agenezisi
primer sekonder infert
primer-hic gebe kalmamıs
sekonder- daha önceden düsük bile olsa gebelik elde etmis son 1 yıldır olmuyor
-buna sorcaksın patoloji raporu, usg sonucu bhcg sonucu kan tahlilini. yalan söylüyo mu diye
kadında fizyolojik infertilite dönemleri
-menars öncesi
-menarsın ilk yılları (çoğunlukla)
-gebelik
-laktasyon dönemi-prolaktin belli seviyede olcak o yüzden dogumdan sonra kontraseptif yöntem önercez
sez-2 yıl ND-1 yıl sonra gebe kalsın isteriz
-menopoz sonrası
infertil çiftin değerlendirilmesi erkek faktörü
önce erkek.
1-anamnez
*puberte yası *önceki evlilik-cocuk *çocuk isteme süresi *inmemiş testis *kabakulak *CYBH *gecirilmiş op *meslek *sistemik hast
2-spermiogram istenir.
spermiogram istenmesi ayrıntılı
örnek 74 gün öncesinin. bu sürede atesli hast/ab ted/kortizon öyküsü varsa ertelenir.
3 günlük perhiz süresi. max 7gün. perhiz sonrası mastla örnek veriyor.
sayı: ++15milyon/ml
motilite: ++%40 (en az 32si hareketli)
morfoloji: ++%4 (4 ve üstü N olcak)
lökosit: —1milyon/ml üzerindeyse enf var.
volum: ++2ml (2-6ml N)
pH: 7,2-7,8
spermiogram sorunlu geldiyse en az 15 gün sonra tekrar yapıyoruz. o da sorunluysa ürolojiye sevk.
hic sperm yok-azospermi—testis bx–spermatozoa varsa tüp bebek okey yoksa nanay
kadın faktörü - 1)anamnez fm
*ilk adet yası
*adet düzeni
*sistemik hastalık - dm gibi hipotiroidi
*gecirilmis op - yapısıklık vs
kadın faktörü - 2)tubal faktör
tubaya bakma sebebimiz: acaba gecirgen mi
ilk yapılacak sey: HİSTEROSALPİNGOGRAFİ
-uterin kavite
-tubal gecirgenlik
-yer kaplayan olusum
-uterin anomali
hsgde kapalı gördüysek: LAPAROSKOPİ
HSG ne zaman çekilir
adet bittikten 2-3 gün sonra.
NEDEN?
1-enfeksiyon riski
2-gebelik olmadıgından emin olmak için
3-içerideki kanı kendimiz batına yollmayalım diye. enfeksiyon ve endometriozis riski.
HSG nasıl çekilir anlat baya
litotomi poz hastanın serviksine bi aperey yerleştirilir. bu hem yukarı yolar hem de dısarı cıkısı önler. içinden uterin kaviteye radyoopak madde verilir. tüplerden batına geçiş görüldükten sonra bütün aletleri çekip hastayı 10 dk dolandırıp bir de boş çekiyoruz. uterustaki dısarı akmıs ama batına gecen içeride kalmıs olmalı. içeridekini görüyorsak geçiş olmus demektir.
ama baktık madde tubada göllenmiş. sosis gibi gözüküyor. tıkanıklık var. bunda laparoskopi yapıcaz. metilen mavisi verdiğimizde yine şişer FİMBRİAL ucu açarız gecirgenlik sağlanır.
PROKSİMALde tıkanıklık olsaydı hsgde ortada uterus görünürdü. hsg anesteziyle değil ve agrılı. spazma baglı olabilr. laparoskopik metilen mavisi veririz. yine geçiş yoksa evet kapalı.
bir tüp açıksa gebe kalabilir.
kadın faktörü 3)ovulatuar faktör
1midluteal pgt degeri: en cok uyguladıgımız
siklusun 21. günü.
serum pgt >5 ise ovulaayon var
<10 ise gebeliğin olma ve devam sansı düsük
pgt veririz gebeliği sağlarız.
2bazal vüzut ısısı:artık bakmıyoruz
3endometrial biyopsi: 21-24. gün
patolog gönderdiğin materyal x. günle uyumlu diyor. bizim aldıgımız x+2. gün veya fazlaysa lutal faz yetmezliği var.
4sitoloji:artık bakmıyoruz.
5USG: 3. gün cagırırız. overlere bakarız
-douglas boslugunda sıvı görürüz.
-var olan folikülün kaybolması
kadın faktörü 4)periton faktörü
tüpler kapalıysa peritonu değerlendiririz.
kadın faktörü 5)uterin faktör
hsg ile bakmıstık ama şüphe varsa laparoskopi histereskopi.
septum vs varsa.
kadın faktörü 6)endokrin faktör
BAZAL DÖNEMDE bakılır. yani 3. gün(ilk 5 günü geçmesin)
E2-FSH-LH-TSH-daha önce bakılmamıssa/galaktore varsa PRL-hirsutizm varsa ANDROJEN-prolaktini yüksekse TSH
tsh<2.5 altı isteriz. normali 4.
infertilite TEDAVİ
1) tüpler kapalıysa - cerrahi
2)ovulasyon problemi - ovulasyonu uyarırız
3)erkek inferitilitesi - YüT
uterin anomalilerle üriner anomaliler birlikte göörülenilir ne cekeriz
İntra Venöz pyelografi
tedavide laparoskopi ve histeroskopi
Laparoskopi
-hem tanı hem tdv
-tubayı acabiliriz
-yapısıklık giderilir
-endometriozis odakları koterize edilir.
histeroskopi
-polip myom görürsek cıkarırız.
tedavide ovulasyon indüksiyonu kimlere
WHO grup 1 ve 2 hastalara yapılır.
grup 1
hipogonadotropik hipogonadizm
olay hipofizde
fsh lh yok
**gonadotropin veririz hemen ovulasyon gercekleşir
(gebelik düsünmeyen oks veriliyordu)
grup 2
PCOS ya da luteal faz yetmezliği olanlar
indüksiyondan önce mutlaka bazal değerlendiriyoruz.
1-bazal hormon-E2-FSH-LH
2-bazal USG-antral folikül sayısı-kisti var mı? 12mm üstüne indüksiyon verilmez.
ovulasyon indüksiyonu ilaçlar ayrıntılar klomifen sitrat
ilk kullanacagımız ilaç KLOMİFEN SİTRAT (1)
-androjenlere benzer
-hipotalamustaki öst reseptörlerini bloke eder. ortamda öst yok sanıp hipofizi uyarır. FSH salgılanır. follikül gelişir
şöyle bi sıkıntısı war: blokaji irreversible. yani öst ne kadar artsa da FSH salgısı devam edr. çoğul folliküül gelişme riski yüksek. çoğul gebelik iht yüksek.
-nasıl verilir? 50mglık tablet. siklusun 5-9 veya 3-7 günleri 5 gün verilir. 2 gün sonra kontrole gelir. folikül gelişimi var mı bakılır. varsa ara ara büyüyor mu diye bakıyoruz. sonra çatlıyor mu diye abkıyoruz. kendimiz de çatlatabiliriz.
baktık gelişmiyo.. o zaman sonraki siklus 2 tane veriyoruz 100mg. yine gelişmedi 150mg. buna ragmen de gelişmediyse kolomifen sitrata dirençli hasta. bırakırız.
veya büyüdü ama çift gebe kalamadı 6 ay oldu hala bebis yok. bırakıyoruz. gonadotropinlere geciyoruz.
bu ilacin ovulasyon oranı yüksek ama gebelik oranı değil….cünkü bazı yerlerde androjenik etki yapar. servikal sıvının yapısını bozar. endometrium yeterince kalınlasamaz.
ovulasyon indüksiyonu aromataz inhibitörleri
meme kanserinde kullanılır.
aromataz enzimini bloke eder. androjenlerin östrojenlere dönüsümünü azaltır. endometrioziste kullanılan bi ajan. simdilik endikasyonu yok ama ileride klomifen sitrat yerine gecebilir.
ovulasyon induksiyonu gonadotropinler
KS olmuyosa buna geciyoruz.
ilk bulunan: human menopozal gonadotropin
artık rekombinant FSH ve LH
genelde kullanılan: tek basına fsh
özl PCOSlularda fsh+lh vermeyiz çünkü overyan hiperstimülasyon sen ihitmali artıyor.
genelde anovulasyonda ve YüTte kullanılıyor.
*düsük dozdan baslanır.
*takip çok önemli
*2.-3. gün başlanır.
*bazal hormon bazal usg bakılır. KİSTİ olmicak.
*FSH>10 ise cevap ihtimali düsük.
!burda ovulasyonu salmıyoruz. kendimiz tetikliyoruz. hcg ile. LHa benzediği için işe yarıyo. hcgyi yaparız 36 saat sonra çatlayacak.MALESEF cogul gebelik ve ohss riski yüksek.
YÜT nelerde kullanılır
1-erkek infertilitesi
2-açıklanamayan infertilite
AŞILAMA
yumurta geliştiriyoruz(ks veya fonadotropin) hcg vercez. çatlamasını beklicez.
3 günlüj perhiz sperm alcaz. SWİMUP protokolü: santrifüj edilir. spermler dibe cöker. üst kısım atılır. yerine besi vasatı konur. 1 saat bekletilir. iyi olanlar yukarı cıkar. üstten alırız iyileri. uterin kaviteye veririz.
bakanlık2sini ödüyor.
IVF
invitro fertilizasyon
tubal hasar-endometriozis-idiopatik
gonadotropinle birkaç folikül büyütürüz. 17.5 i gecince hcg veririz sonra toplarız. litotomide vazinal usg probu ve ucundaki iğneyle aspire ediyoruz.
embriyologa gönderiyoruz. 5-6 var vs diyor.
sperm alıyoruz. döllenmesi bekleniyor.
döllenince 4 bölünme aşamasına geldikten sonra IU kaviteye verilir.
ICSI
mikroenjeksiyon= instrasitoplazmiksperminjeksiyonu
tüp bebek basarı oranı yükseldi.
sperm sorunu olanlarda.
spermi alıp biz yumurtaya veriyoruz. 4 bölünmede IU kaviteye verilir.
