dismenore ve premenstruel sendrom Flashcards
pms nedir
siklusun 2. YARIsında TEKRARLAYAN biçimde ortaya çıkan YASAMI etkileyen fiziksel ve davranışsal semptomlar.
*folliküler faz semptomsuz ovulasonla semptomlar baslar.
pre menstruel sendrom
pmdb nedir
sinirlilik gerginlik artışı ve airitabilite semptomlarının belirgin oldugu, pms in en ciddi formu.
pre menstruel disforik bozukluk
pms tanısı
pmse özel bir test yoktur. tanı prospektif olarak semptomları çizelgeleyerek konur.(semptom takvimi)
DSM-V tanı kriterleri
semptomlar mesn öncesi hafta baslar ve mens sonrası birkaç günde geçmeli. hormon kullanmamalı. luteal fazda olmalı.
TANI İÇİN İLK 4 MADDEN EN AZ 1 OLMAK KAYDIYLA EN AZ 5 SX OLMALI:
1Baskılanmıs ruhsal durum ümitsizlik
2sıkıntı kaygı geginlik
3ani duygusal değişiklik
4devamlı sinirlilik artmış çatışma
*günlük akt. azalmış ilgi
*cabuk yorulma
*konsantrasyonda güçlük
*iştah degisikliği
*uyku bozukluğu
*meme hassasiyeti
pms patogenezi?
over kaynaklaklı steroidler ile santral nörotransmitterler arasındaki etkileşimden ortaya cıkıyo diyolla
öst ve pgt daki siklik dalgalanmalar opioid gaba SEROTONİN sisteminde önemli değişiklikler yaratır.
pms tedavisi
*yasam tarzı değ.
*iletişim
*diyet
*egzersiz
*medikal
cerrahi
pms medikal tedavisi
ETKİNLİĞİ KANITLANMIS
*ssri
*alprazolam
*ovulasyon supresyonu
ETKİLİ
*Ok
*diüretikler
*egzersiz
HAFİF ORTA SİDDETTE PMS
*yasambiçimi değişikliği öner ilaca gerek yok. egzersiz-tuz alkol kafein azalt-kompleks kh arttır.
FİZİKSEL SX BASKIN PMS
*spironolakton-meme ve siskinlik
*oks-meme ve kramp
*nsai-çoğu semp
DUYGUDURUM SX BASKIN PMS
*ssri-semp oldugu günler veya her gün
*venlafaksin
*buspiron
dismenore risk faktörleri
vki<20
menarş<12
oligomenore
düzensiz mens
pms
sigara
cinsel saldırı öyküsü
sterilizasyon
dismenoreyi azaltan faktörler
OK
egzersiz
düzenli cinsel ilişki (evlenince geçer dedikleri) endorfin artar
yüksek parite
primer / sekonder dismenore
PRİMER
-pelvik patoloji yok
-menars sonrası 3 yıl içinde(aks oturunca)
-ağrı adetten hemen önce veya kanamayla
-alt batında , spazmodik
-PG F2a ve PGE2 bronş bagırsak ve damar düz kaslarını stimüle ederek bulantı kusma ishal hipertansiyona neden olr
SEKONDER
-organik sebebe baglı
-20-25 yas sonrası
-PGF2a yüksek
-aprı adetten 1 hafta önce başlar
-derin disparoni ve ağrılı defekasyon (endometriozis ile ilgili)
-menoraji ve ağrı (leiomyoa bağlı)
primer dismenore tdv
*psikoterapi
*antikolierjik
*kas gevsetici
*sıcak uygulama
*nsai(mefenamik asitt, ibuprofen , naproksen indometazin)
*kontrasepsiyon istegi de varsa OK ver
*levonorgestrelli ria
*
sekonder dismenore etyoloji?
*endometriozis
*adenomyozis
*myoma uteri
*endometrial polip
*pelvik enf
*ria
*servikal stenoz
TDV altta yatan sebebe göre yapılır.
pms risk fak
puberte
doğum
oks
tepkilerin örenilebilirliği
UCSD/ACOG kriteri
3 siklusun her birinde 5 gün önceden baslayan, aşağıdakilerden en az 1 sx
DUYGUSAL
depprsyon
öfke patlaması
iritabilite
konfüzyon
sosyal izolasyon
yorgunluk
SOMATİK
meme hassasiyet
abdominal siskinlik
ekstremite siskinlik
baş ağrısı
pms ayırıcı tanı
anemi-hipertiroidi-migren
psikiatrik muayene şart.
en önemli fark folliküler fazda semp olmaması. anemik kişi her gün halsiz
pms semp. etyolojisi
1-östrojen - na su tutulumu=ödem + nörolojik etki
2-pgt - diüretik ve sedatiftir. azaldıgı için ödem ve sss bulguları
3-adrenal akt - luteal fazda raas artıyo ama pmsde d cok cok arıyor. tdvde diüretik
4-glukoz - protaglandini arttırır=kramp
AZALMISLAR
vit B6=ödem + serotonin etkilenir
mg=migren pms rsiki artar
vit E= fiziksel duygusal semp
