HC.5.5 - Metastasering

Question 1

welke 3 stappen zijn achtereenvolgens nodig voor invasie?

Answer 1

celadhesie losser maken, basaal membraan/extracellulaire matrix afbreken, motiliteit ontwikkelen

Question 2

waardoor wordt de celadhesie losser?

Answer 2

intracellulaire junctions worden verbroken oa door verlies van E-cadherine.

Question 3

waardoor wordt het basaal membraan/extracellulaire matrix afgebroken?

Answer 3

oa met metalloprotease (MMP-9) dit breekt collageen type IV af. ECM wordt afgebroken mbv proteases. hierbij komen angiogene-, chemotactische- en groeibevorderende factoren vrij

Question 4

waardoor wordt motiliteit ontwikkelt?

Answer 4

tumorcellen verplaatsen zich door de ECM (locomotion) en manipuleren het ECM. tot slot tumor stroma vorming (ECM-exploitatie)

Question 5

wanneer is er sprake van invasie?

Answer 5

wanneer de basaalmembraan doorbroken is

Question 6

wat is metastase?

Answer 6

het vermogen zich te verplaatsen en te vestigen

Question 7

wat zijn de stappen van metastase?

Answer 7

1. invasie
2. locomotion in de ECM zorgt ervoor dat de tumorcellen een bloedvat bereiken
3. intravasatie: bloedvat wordt binnengedrongen
4. de tumorcellen hebben veranderingen ondergaan om met het bloed meet te stromen en vervolgens eruit te treden (extravasatie)
5. tumor kan op een andere plek opnieuw gaan groeien

Question 8

wat zijn de verschillende vormen van metastasering?

Answer 8

• lymfogeen (via lymfebanen)
• hematogeen (via bloedbanen)
• entmetastasering (‘seeding’/’transcoelomisch’) ( resp. kan optreden in bioptspoor & metastase in lichaamsholten of doorgroei daarin)

Question 9

via welke bloedbanen ontstaat metastase?

Answer 9

vena porta, vena cava of mediaanlijn

Question 10

hoe wordt de 1e klier genoemd die met metastase te maken krijgt?

Answer 10

schildwachterklier (sentinel node) de metastase komt terecht in een randsinus van de klier

Question 11

waardoor wordt de kans op metastase bepaald?

Answer 11

tumortype, tumorgrootte, respons immuunsysteem en overige factoren

Question 12

welke 2 dingen zijn ongevoelig voor metastase?

Answer 12

dwarsgestreept spier en milt

Question 13

wat is de EMT transitie?

Answer 13

epitheel naar mesenchym. de transcriptiefactoren die dit o.a. in gang zetten zijn TWIST, SNAIL,SLUG of ZEB1. SNAIL en TWIST bevordert E-cadherine in tumor

Question 14

wat is dormancy?

Answer 14

hierin staat de groet stil van de EMT naar MET fase

Question 15

hoe is invasie en metastase los gekoppelt in basaalcelcarcinomen in de huid?

Answer 15

het carcinoom groeit invasief maar metastaseerd vrijwel nooit