H24 Pesten op het werk

Question 1

Escalerend pestproces omvat vier fasen

Answer 1

1. Negatieve gedrag is vooral indirect, discreet en subtiel
2. Negatieve gedrag wordt direct, openlijk aangevallen, vernederd of sociaal geïsoleerd
3. Doelwit krijgt het steeds moeilijker om zich te verdedigen, raakt sociaal geïsoleerd, slachtofferrol
4. Sociale isolatie zet door en men wordt voortdurend negatief bejegend

Question 2

Pesten op het werk is

Answer 2

Een specifieke vorm van agressief gedrag op het werk.

Europese onderzoekers omschrijven pesten op het werk als een sociale interactie waarin een werknemer aanhoudend (min. 6 mnd) en herhaaldelijk (min. Wekelijks) doelwit is van negatief sociaal gedrag.

Dit negatief gedrag kan van persoonlijke (bijvoorbeeld roddelen) of van werkgerelateerde aard zijn (bijvoorbeeld het achterhouden van informatie) of kan betrekking hebben op sociale isolatie.

Het gaat om een escalerend proces waarin het doelwit in een machteloze positie belandt en zich steeds moeilijker kan verdedigen.

Question 3

Zelfperceptie

Answer 3

‘subjectieve meting’ is de meest gehanteerde methode om pesten op werk te meten.
Het is kort en heeft een hoge begripsvaliditeit.

De meting voorafgaan laten gaan door een definitie van pesten op het werk verhoogt de constructvaliditeit.
Deze benadering geeft geen inzicht in de aard van de negatieve gedrag dat de respondent ondergaat. Bovendien kan de respons vertekend worden door persoonlijke, emotionele en cognitieve factoren, zoals schaamte of het niet willen erkennen van het pestgedrag.

Question 4

2 soorten metingen pesten op het werk

Answer 4

1. Zelfperceptie = ‘subjectieve meting’
2. Short Negative Acts Questionnaire (ANAQ)

Question 5

Pesten op het werk is een stressor

Answer 5

met negatieve invloed op welzijn en gezondheid voor het slachtoffer maar ook voor getuigen die de pesterijen zien gebeuren en voor organisaties waar de pesterijen plaatsvinden.

Question 6

Gevolgen van pesten voor slachtoffers:

Answer 6

• rugproblemen of maagontstekingen en chronische ziekten.
• Het cortisolniveau in speeksel toont aan dat slachtoffers ’s ochtends minder energie hebben dan niet-gepesten. De hoeveelheid cortisol bij pesten is zelfs identiek aan de hoeveelheid bij mensen die leiden aan posttraumatische stressstoornis (PTSS) of aan chronische vermoeidheid.
• Psycosomatische kachten en algemene stresssymptomen
• Men piekert meer en heeft hogere herstelbehoefte en lagere slaapkwaliteit
• Hogere kans op burn-out
• Meer zelfmoordgedachten
• Hoger absenteïsme én presenteïsme
• Symptomen van PTSS
• Na 6 maand pesten lagere toewijding
• Na 1 jaar pesten  lagere arbeidstevredenheid
• Langdurig gepest worden 60% stijging hart- en vaatziekten
• Jaar na pesten nog steeds symptomen zoals gewichtstoename, migraine, spierpijn

Question 7

3 soorten gevolgen van pesten

Answer 7

Gevolgen van pesten voor slachtoffers
Gevolgen van pesten voor getuigen
Gevolgen van pesten voor organisaties

Question 8

Gevolgen van pesten voor organisaties:

Answer 8

• Negatief verband tussen pesten en organisatiebetrokkenheid
• Verhoogd contraproductief werkgedrag en hogere verloopintentie
• Negatief effect op werkefficiency en prestatie
• Directe kosten door inschakelen bemiddelaars en werkuren spenderen aan oplossing
• 2% bijdrage aan ziekteverzuim

Question 9

Gevolgen van pesten voor getuigen

Answer 9

• Meer stress en mentale spanning en lagere arbeidstevredenheid
• Verhoogde emotionele opwinding wanneer ze aan pestgedrag terugdenken
• Zelfs 18 maanden later nog meer depressieve symptomen dan niet-getuigen
• Minder betrokken bij de organisatie en beleefden minder plezier in hun werk

Question 10

Antecedenten van pesten op het werk

Answer 10

• Individuele antecedenten
• Werkgerelateerde antecedenten

Question 11

Individuele antecedenten van pesten op het werk

Answer 11

• Persoonlijkheidskenmerken
  
  • Verlegen karakter, overgevoeligheid en achterdocht
  • Symptomen van angst en depressie
  • Beperkte sociale vaardigheden
  • Big-five
    
    • neuroticisme = beetje effect positief en
    • extraversie beetje effect (negatief)
• Inefficiënte copingmechanismen
• Vermijdende conflicthanteringsstijl
• Afwijking van collega’s bv in voorkomen of gedrag

Question 12

Werkgerelateerde antecedenten van pesten op het werk

Answer 12

• Stressvol, conflictueus en slecht georganiseerd werk
• Functie (in volgorde van belangrijkheid)
  
  • Rolconflicten
  • Werkdruk
  • Rol-ambiguïteut
  • Baanonzekerheid
  • Cognitieve belasting
• o Team
  
  • Positief verband tussen pesten en een autocratische of laissez-faire-leiderschapsstijl
  • Negatief sociaal klimaat
  • Hoeveelheid conflicten binnen het team
• Een probleemoplossende conflictstijl kan pesten reduceren
• Organisatie
  
  • Organisatieveranderingen
  • Hiërarchische of parallelle organisatiestructuur

Question 13

Verklaringen pesten op het werk

Answer 13

o Driewegsmodel
o Sociale identiteitstheorie (SIT)

Question 14

Driewegsmodel

Verklaringen pesten op het werk

Answer 14

Verklaart hoe antecedenten op niveau van individu, team en organisatie dat iemand zowel slachtoffer als dader wordt van pesten

1. Antecedenten (individu) zorgen voor spanningen of strains. Deze putten werknemer uit en maken makkelijk doelwit dat zich moeilijk kan verdedigen
2. Antecedenten (team) veroorzaken conflicten , als werknemer escalerend met probleem omgaat (halsstarrig) dan stijgt kans dat conflict op pesten uitloopt
3. Antecedenten (organisatie) kunnen aanleiding geven voor pesten omdat ze dit gedrag aanmoedigen, toelaten of rechtstreeks uitlokken.

Question 15

Sociale identiteitstheorie (SIT)

Verklaringen pesten op het werk

Answer 15

Werknemers die zich weinig identificeren met het team zijn kwetsbaar voor pestgedrag:

1. Zij vragen minder snel hulp aan teamleden
2. Of krijgen minder hulp van teamleden

Question 16

Pesten volgens de ‘werkomgevingshypothese’ en het Emotion Reaction model of workplace bullying

Answer 16

heeft pesten minder met persoonlijkheid te maken maar vooral met stressvol, conflictueus en slecht georganiseerd werk.

Hierbij spelen antecedenten op drie niveaus:

• • de functie (werkkenmerken),
• • het team en
• • de organisatie.

Het Emotion Reaction model verondersteld daarbij dat persoonlijke factoren (het vermogen tot emotieregulatie en controle coping) de relaties tussen respectievelijk ‘stressoren en emoties’ en ‘emoties en het pestgedrag’ modereren.

Question 17

3 typen preventie pesten

Answer 17

• Primaire preventie: voorkomen dat er wordt gepest.
• Secundaire preventie: situatie zo snel en goed mogelijk oplossen en escalatie voorkomen
• Tertiaire preventie: reduceren van negatieve gevolgen

Question 18

5 niveaus waarop de 3 soorten preventie kunnen plaatsvinden

Answer 18

• Samenleving: wetgeving
• Organisatie: antipestbeleid
• Team en/of groep: groepsanalyse
• Functie: taakontwerp
• Medewerker: klachtenbehandeling

Question 19

Samenleving: wetgeving

Answer 19

o Wetgeving gericht op primaire preventie
o Wetgeving werkt alleen als ze wordt afgedwongen en als de samenleving er klaar voor is

Question 20

Organisatie: antipestbeleid

Answer 20

o Geeft overzicht van formele en informele stappen om pesten te vermijden
o Zorg dat antipestbeleid niet klakkeloos van andere organisatie wordt overgenomen
o Stel vertrouwenspersoon of ombudsman in, kan een werknemer zijn of iemand van arbodienst
o Training in conflicthantering voor managers en werknemers
o Aanbieden van leiderschapstraining

Question 21

Team en/of groep: groepsanalyse

Answer 21

o Gebrekkige groepscohesie en -diversiteit kunnen zorgen voor spanningen en conflicten over taken en bevoegdheden
o RATOG Risico-Analyse Tool voor Ongewenst Gedrag op het werk brengt knelpunten naar voren
o Omstanders activeren om pesten aan te pakken

Question 22

Functie: taakontwerp

Answer 22

o Herontwerp van taken bijdragen aan pestarme omgeving
o Gebruikte vragenlijsten werken niet altijd goed, soms meer pestgedrag daarna

Question 23

Medewerker: klachtenbehandeling

Answer 23

o Tertiaire preventie op het individu
o Na 1 jaar cognitieve gedragstherapie sterke vooruitgang bij 2/3 slachtoffers

Question 24

Cyberpesten

Answer 24

agressief gedrag dat ontstaat door het gebruik van informatie- en communicatietechnologieën.

Cyberpesten op het werk is elk negatief gedrag dat vertoond wordt via digitale communicatiemiddelen en plaatsvindt vanuit de werkcontext. Dit gedrag kan dus ook buiten werktijden plaatsvinden door bijvoorbeeld een collega, leidinggevende, klant. Voorbeelden van dit negatief gedrag zijn: werkmails negeren, opzettelijk (persoonlijke) informatie delen die niet bedoeld is om te delen, bestanden laten verdwijnen, stalken via Whatsapp. Voor cyberpesten geldt eigenlijk hetzelfde als voor traditioneel pesten in de zin dat er een machtsdisbalans is tussen slachtoffer en pester,dat het slachtoffer zich machteloos voelt om er wat aan te doen, dat het negatief gedrag over herhaaldelijk en in een langere periode dient voor te komen (bijvoorbeeld zes maanden). Er zijn hierop echter wel uitzonderingen; éénmalige acties die bedreigend en schadelijk zijn voor het slachtoffer kunnen ook als cyberpesten worden gezien.

Question 25

maatregelen cyberpesten

Answer 25

• Laat werknemers duidelijk weten dat pestgedrag niet geaccepteerd wordt. Stel een beleid op (in samenwerking met de ondernemingsraad) waarin ook duidelijk sancties(schorsing, officiële waarschuwing) staan op overtreding. Het is bewezen dat een zero-tolerance-beleid preventief werkt.
• Geef werknemers het gevoel dat ze met hun leidinggevende kunnen praten als ze ergens mee zitten.
• Stel ook een vertrouwenspersoon aan die beschikbaar is voor vertrouwelijke, anonieme gesprekken met iedereen op de werkvloer. Informeer de werknemers over deze vertrouwenspersoon.
• Stel een klachtencommissie in. Daar kunnen werknemers terecht met hun klachten over pestgedrag. Via een klachtencommissie kan pestgedrag in een vroeg stadium worden gesignaleerd.
• Noteer de pestklachten in het bedrijf in een rapport. Dit rapport kan gebruikt worden bij het vormgeven van het bedrijfsbeleid.
• Geef als werkgever zelf het goede voorbeeld