AA: aardrotatie en revolutie Flashcards
hoe draait de aarde
van west naar oost (of in tegenwijzerzin )
wat is een etmaal
een volledige omwenteling v/d aarde van 24u
hoe loopt de aardas
van de noord- tot zuidpool
wat is de aardrotatie
het draaien v/d aarde rond zn eigen as
gevolgen aardrotatie (5)
- plaatsbepaling op aarde
- afwisseling v dag en nacht
- de tijdsindeling op aarde
- de afbuiging van de winden en zeestromingen
- de afplatting v/d aarde
op welke verschillende manieren heb je plaatsbepaling op aarde (3)
- door het wereldgradennet
- door de coördinaten in het wereldgradennet
- de poolshoogte?
wat is het wereldgradennet
een net van een aantal denkbeeldige lijnen op de aarde nmlk de breedte cirkels (parallellen) en meridianen (middaglijnen)
=> het maakt ook gebruik van 2 nullijnen: de evenaar en de nulmeridiaan!!
wat zijn de nullijnen
de evenaar en de nulmeridiaan -> start punt v. coördinatenstelsel
hoe “ontstaat” het wereldgradennet
doordat de aarde draait
wat zijn breedtecirkels +syno
of parallellen =lopen in west-oostrichting en geven de noord-zuidliggingaan
hoe ontstaan de breedtecirkels
breedtecirkels: door de draaiing beschrijft elke elke plaats op aarde een cirkel
wat zijn meridianen +syno
of middaglijnen =lopen in nood-zuidrichting en geven west-oost LIGGING aan
‘ontstaan’ meridianen
meridianen: door de draaiing komt elke plaats 1 keer per omwenteling recht voor de zon te staan => plaatsen die op hetzelfde moment culmineren liggen op dezelfde meridiaan
hoe worden de coördinaten vastgelegd in het wereldgradennet
door de breedte- en lengteligging t.o.v de nullijnen
wat is de breedteligging +syno
latitude= de afstand van dat punt tot de evenaar (afhankelijk van welk halfrond heb je noorderbreedte N en zuiderbreedte S)
wat is de lengteligging
de afstand van dat punt tot de nulmeridiaan (afhankelijk van welk halfrond heb je westerlengte W en oosterlengte E)
hoe is de afwisseling v dag en nacht
de zon beschijnt de aarde, doordat de aarde bolvormig is wordt exact de helft v/d aarde belicht en dan heb je dag en nacht
hoe is de afbuiging v wind en zeestromingen
het is een gevolg v/d verschillende baansnelheid => de baansnelheid neemt AF naarmate je nr de polen gaat => de luchtdeeltjes proberen hun OG snelheid te behouden dus buigen af = corioliskracht
wat is de baansnelheid op de evenaar + op de polen
evenaar: 40 000 km/24u = 1666 km/h
polen: 0 km/24u = 0 km/h
opm baansnelheid en hoeksnelheid
baansnelheid =/= hoeksnelheid
- baansnelheid hangt af van de straal: hoe verder van het middelpunt, hoe groter de baansnelheid.
- hoeksnelheid is overal gelijk: elk punt op de schijf draait in dezelfde tijd over dezelfde hoek, ongeacht de afstand tot het centrum.
hoe buigt de stroom af in het noordelijk halfrond
naar rechts + kunnen tekenenenn
hoe buigt de stroom af in het zuidelijk halfrond
naar links
hoe draaien orkanen in het noordelijk halfrond + hzo
ze draaien tegen de klok in doordat de lucht nr het lagedrukgebied wil in het midden => door de corioliskracht wordt de lucht nr rechts geduwd => daardoor gaat het tegen de klok in
hoe draaien orkanen ect in het zuidelijk halfrond
met de klok mee
hoe is er afplatting v/d aarde
door het draaiende opp zijn er middelpuntvliedende krachten, hierdoor worden de polen afgeplat en het evenaarsvlak uiteengezet => geen perfecte bol
hoe een groot verschil treedt er op door de afplatting van de aarde
de afstand van het middelpunt tot de evenaar is 21 km LANGER dan de afstand van het middelpunt tot de polen
op welke lijnen hebben plaatsen dezelfde tijd
lengtelijnen
hoe groot is het tijds verschil op 1°
4 minuten
hvl tijdzones zijn er
24
hvl graden is elke zone breed
15°
wat is het verschil tss 2 zones
1 uur
wat is de eerste tijdzone +wrm
de UTC-zone -> de nulmeridiaan valt er midden in
hoe wordt de tijd bepaald per zone
er wordt gekeken nr de zonnetijd in het midden v/d zone
welke 3 Europese tijdzones heb je
WET = West-EU tijd
MET = Midden-EU tijd
OET = Oost-EU tijd
welke tijd zou belgië theoretisch moeten gebruiken (v/d 3 Europese tijdzones)
de W.E.T
welke EU tijdzone volgt belgie in het echt + in het zomeruur
praktijk: MET
zomeruur: OET
wat gebeurt er als je nr het oosten opschuift (que tijd)
het verlaat
wat gebeurt er als je nr het westen opschuift (que tijd)
het vervroegt
wat is de conventionele tijd
de tijd die men in het burgerlijk leven gebruikt => voor praktische reden (bv: zodat heel het EU vaste land dezelfde tijd heeft) + wordt meestal aangepast aan de landgrenzen
waarom bestaat de conventionele tijd
voor economische en politieke reden => om verwarring te vermijden
welk land is het enige land (v/h EU vaste land) dat het M.E.T niet volgt
Portugal
in welke landen (alg) wordt er geen gebruik gemaakt v. de conventionele tijdzones
in west-oost uitgestrekte landen
wanneer wordt de zomertijd ingevoerd + uur meer of minder
het laatste weekend v. maart => een uur MINDER slapen
wanneer wordt de wintertijd ingevoerd + uur meer of minder/ klok wordt vooruit gedraaid
het laatste weekend v. oktober => een uur LANGER slapen/ klok wordt achteruit gedraaid
voor welk kiezen we het best zomer- of wintertijd
wintertijd
- ten eerste sluit dit het beste aan bij onze ligging –> in zomer tijd zitten we 2 uur van onze normale tijd :(
- ten tweede past wintertijd beter bij het natuurlijke licht- en donkerritme van het lichaam en is daarom gezonder
waar ligt de datumgrens
bij de 180°-meridiaan
waar ligt de datumgrans grotendeels
in de oceaan
wat gebeurt er bij de datumlijn als je die oversteek van WEST nr OOST
het wordt een dag vroeger
wat gebeurt er bij de datumlijn als je die oversteek van OOST nr WEST
het wordt een dag later
wat is de schrikkelseconde
een seconde die wordt toegevoegd doordat de aardrotatie soms vertraagt
wat zijn de nadelen v/d schrikkelseconden
het is veel aanpas werk voor technische beheerders, luchthavens,… + veiligheidsrisico bij de gps van vliegtuigen
wat is het perihelium +wann
de dag waarop de aarde zich het dichtst bij de zon bevind -> op 4 jan
wat is het aphelium + wann
de dag dat de aarde het verst v/d zon staat -> op 3 juli
hoelang duurt een aards jaar exact
365 dagen, 5 uur, 48 minuten en 46 seconden
waneer heb je schrikkeljaren
als het jaartal deelbaar door 4 is BUITEN op eeuwjaren TENZIJ ze deelbaar door 400 zijn -> anders is het jaar te lang
gevolg schuinestand v. aarde
seizoenen
hoe groot is de hoek tss het elipticavlak en de aardas
66°33’
hoe groot is de hoek tss het elipticavlak en de evenaar
23°27’
op hvl graden NB liggen de KKK en de SBK
op 23°27’ N/ZB
op hvl graden NB liggen de NPC en de ZPC
op 66°33’ N/ZB
waarom zijn er seizoenen
door de schuine stand + het evenwijdig blijven met zichzelf bij aardrevolutie => N- en Z-halfrond zijn afwisselend nr de zon gericht
gevolg seizoenen (2)
- verandert de culminatiehoogt in de loop v/h jaar
- varieert de lengte v. dag en nacht doorheen het jaar
wat is een equinox + syno
lente- en herfstevening
hierbij komen de zonnestralen loodrecht in op de evenaar waardoor dag en nacht evenlang zijn (12 uur)
wanneer is de equinox in het NH
begin lente: 20 maart => lengte- evening/equinox
begin herfst: 23 september => herfst- evening/equinox
wanneer is de equinox in het ZH
begin lente: 23 september => lengte- evening/equinox
begin herfst: 20 maart => herfst- evening/equinox
eig zomerzonewende (3)
- valt op 21 juni
- zon valt loodrecht op kreeftskeerkring
- pooldag op NP en poolnacht op ZP
wat is een pooldag
de zon gaat dan nooit onder, je spreekt v/e middernachtzon
waarom noemen we keerkringen, ‘keerkringen’
omdat de zon van ‘richting’ keert
wat is de zomerzonnewende
het begin v/d zomer => het is de langste dag v/h jaar op het NH
eig winterzonnewende (3)
- valt op 21 december
- zon valt loodrecht op steenbokskeerkring
- pooldag op ZP en poolnacht op NP
wat is een poolnacht
de zon komt dan nooit OP
wat is de winterzonnewende
wanneer de winter begint => de langste dag v/h NH
wat zijn de koude klimaten + syno
polaire klimaten= ze strekken zich uit over de poolcirkels tot de polen
- lage temperaturen gedurende lange tijd
- periodes van pooldagen en nachten
wat zijn gematigde klimaten + syno
middelbreedteklimaten = tussen de keerkringen en de poolcirkels
- de culminatie hoogte verandert steeds => levert 4 seizoenen + lengte dag en nacht varieert met seizoenen
- zon staat nooit in het zenit
- temp verschillend kunnen zeer groot zijn
wat zijn warme klimaten +syno
tropische klimaten = komen voor tussen de keerkringen
- heeft het hele jaar door hoge temp
- zon staan 2x per jaar in het zenit
waneer heb je poolnacht en -dag op de Npool
gedurende 6 maanden ->
- dag: 21 maart tot 21 sept
- nacht: 21 sept tot 21 maart²
wanneer starten de weerkundige seizoenen
telkens op de eerste van de maand
