Geschiedenis H2: Sociale impact Flashcards
ref kader
wat: sociaal
wann: 1700-1939
waar: Eu -> Belgie???
wie was Constantin Meunier
een Belgische beeldhouder die werken maakten over de ‘simpele’ arbeiders met veel respect-> 1851-1905
rol v. vrouw in arbeidsgezin
probeerde aan de NORM te voldoen (wil niet onderdoen) -> moeilijk want VEEL kinderen veel ruzie enz => veel schaamte :((
rol v. dochter in arbeidsgezin (opstandelingen)
willen zich niet neerleggen en willen opkomen voor de problemen => veel machtsmisbruik (grape 🍇 >:|
rol v. priester bij arbeidsgezin
was erg geschrokken en ontfermt zich over de armen
rol v. WG t.o.v arbeidsgezin
boeit hen niks
‘ikke ikke ikke en de rest kan stikke’
hoe waren de verschillen op vlak van wonen/wooncomfort
GROOT verschil tuss rijke huize en arbeidersklasse huizen (meestal heel grote gezinnen op weinig plaats)
naar wat leidde die grote verschillen tss de lagen (2)
- imitatie gedrag
- beschavingsoffensief
wat hield het imitatiegedrag in
de arbeidsklasse wil zoals ‘rijken’ zijn
wat hield het beschavingsoffensief in
de elite legde normen op aan de lagere klasse => “zuivere woning = zuivere moraal”
=> cynisme, arme krijgen te laag loon door rijken
=> steile kloof blijft
VB van de steile kloof
- je had éénkamerwoningen zonder privacy/hygiëne
- degeneratie
wat is degeneratie
generatie op generatie blijft vast zitten in zelfde sociale klasse (alcoholisme, ziekte, geweld,…) => neerwaarts spiraal
hoe zat het met hde voeding v.d arbeiders ALG
er was VEEEL honger🌯🌯
Vb hongersnood België
in 1845 was er massale hongersnoof in O- & W-VL
hulp vo hongersnood + waar
de brood & soepbedelingen ->ook via school + vaak politiek gebruikt
hoe werden soepbedelingen politiek beïnvloed (via scholen)
je had staats scholen, die waren neutraal MAAR wouden klanten inwinnen
de katholieke scholen sturen poitiek bij? + klanten aanwinnen
wat waren de eet patronen v.d arbeiders 19de E (3) + evolutie
- veel eenpotgerechten
- vaste volgorde eten + gebed aan tafel
- eentonigheid
=> geleidelijk gevarieerder door toenemende koop kracht
welke vaste volgorde was er om te eten
1st de MAN(nen) DAN de werkers DAN de vrouw + kinderen maar eerst eten
hoe was er eentonigheid bij de eetgewoonte
vaak een basis van aardappelen en brood => HEEL weinig variatie= ongezond + slecht voor de groei
Vb hongersnood IER
the great famine in ierland
800 000 doden door de honger :(
=> hierdoor grote immigratiestroom nr VS
populair kunst genre over de arbeiders
sociaal realisme
hoe verliep de verhouding in beroepen (2)
- plattelandsvlucht
- proletarisering
oorzaak + gevolg plattelands vlucht
door de druk op de agrarische sector (mechanisatie + afh v. goede oogst -> minder volk nodig MAAR bev. groei) => verstedelijking met triestige beluiken (=arbeiderswijk)
wat is de proletarisering
de verschuiving van zelfstandige arbeid nr loondienst => arbeiders werden afh van hun WG
HIERDOOR groeiende kwetsbaarheid
gevolg groeiende kwetsbaarheid
- veel gezinnen deden aan risicospreiding (iedereen aan het werk want veel risico’s op ongevallen)
- Overlevingstrategieën (xtra inkomsten zoeken)
nadeel beluiken
heel grote gezinnen per woning = veeel mensen bij elkaar= broeihaard voor ziektes zoals Cholera
wat was het werkmansboekje
= verglijkbaar met SJABI-gids voor nota’s (bv: te laat komen enz) => dit werd gebruikt om de arbeiders onderdruk te houden + het boekje gaat mee nr de volgende werkgever
verschil in consumptie patronen nu VS vroeger
vroeger: het was al fijn om iets te KUNNEN kopen,
NU kunnen we KIEZEN
verschil in eetgewoonte nu VS vroeger
vroeger veeel ondergewicht
nu eetstoornissen zoals obesitas, anoraxia
wat groeit er uit de gevolgen van de onderlinge solidaritait (2VB)
- godshuizen die gefinancierd werden door rijke burgers
- bussen/ kassen bij arbeiders
wat zijn godshuizen
Privé-initiatieven (huizen) om bepaalde mensen te ondersteunen bv: alleenstaande vrouwen = later OCMW
wat zijn de bussen/ kassen
het zijn ijzeren bakken waar ze gezamenlijk geld inzamelen => werd opengedaan als iemand werkloos werd ofz
dit werd ook gedaan door overheid en WG maar dit werd gewantrouwd
=> start mutualiteit
hoe evolueerde de mutualiteiten verder
ze hadden stijden succes hierdoor steeg ook de koopkracht v/d arbeidersw
welke 2 gevolgen hadden de mutualtiteiten
- eind 19de E = ontstaan gesubsidieerde vrijheid
- uitbouw ideologisch gekleurde zuilen
wat is gesubsidieerde vrijheid
de staat geeft geld aan org. die de vrijheid hebben om sociale zekerheid te organiseren
hoe verliep de uitbouw v.d ideologisch gekleurde zuilen + WELKE 3
er waren georganiseerde netwerken volgens ideologie die burger begeleiden van geboorte tot dood
- christelijke
- liberale
- socialistische
hoe ontstonden de verbruikerscoöperatieven
de arbeiders werden 2x benadeelt door de WG
1) ze kregen lage lonen
2) ze moesten daarmee producten kopen in de winkels v/d WG (vaak schommelende prijzen en duuur!)
wat zijn verbruikerscoöperatieven
arbeiders kopen op grote schaal voeding aan en verkopen het dan aan lagere prijs door aan elkaar in ‘mini-winkeltjes’ => werd eerst gedaan door de socialisten
hoe werden de verb.coöperatieven sterker en invloedrijker (4)
- eigen juridisch statuur
- eigen producten é ondernemingen
- groeiende veelzijdigheid aan activiteiten (soc & cult werk)
- verbonden aan de politiek
welke partij was eerst met de verb.coöperatieven + 2de +WANN
1e: de socialisten de Belgische Werklieden Partij (BWP in 1885)
2e & 3e: de chirstelijke & liberale beweging
welke belangrijke encikliek was er + vertaling
de Rerum Novarum
= aan de nieuwe zaak
van wie en wanneer was het Rerum Novarum + WRM speciaal
van paus Leo XIII in 1891 => kerk spreekt zich voor het eerst uit over de klasse
welke boodschap gaf Deans m.b.t. de encycliek
hij zei dat de rijken moesten delen met de armen en pleitte voor het AES!!!! (echt een strijder)
hoe is de vooruit in GENT gestart
ze kochten op grote schaal graan aan en maakte daarmee brood
hoe evolueerde de vooruit in Gent (5)
- ze verkochten ook andere zaken (medicijnen,..)
- starten een krant op vo arbeiders (aandacht vo arbeidersproblemen) = nu DeMorgen
- hadden supermarkten met eigen producten
- verkochten voorbehoedsmiddelen
- feestzaal -> voor arbeidsbijeenkomsten vo politieke strijd
waarom promoote vooruit voorbehoedsmiddelen
om arbeidsgezinnen te helpen bij het beheersen van de gigantische gezinnen
hoe waren de vakbonden en zelforganisatie VOOR 1866
er waren spontane ongeorganiseerde opstanden -> veeeel geweld WANT politie steunt WG!! (paarden en veel doden)
hoe waren de vakbonden en zelforganisatie NA 1866 + GEVEOLG
er werd een verbetering van de situatue voor de WN -> het coalitieverbod werd versoepeld
==> meer vrijheden + macht v. arbeidersbewegingen stegen
hoe werd de macht versterkt v/d arbeidersbewegingen (4)
- stakingswapen
- pol strijd v. BWP
- (vanaf interbellum) ook sterkere verzuiling v. arbeidsbewegingen
- vereniging vakbonden in syndicaten
wat hield de pol strijd van de BWP in
het reformisme= geleidelijke hervormingen -> een betere toekomst vo/d arbeider + eis voor AES
wat was de sterke verzuiling v. arbeidsbewegingen
de mutualiteiten, vakbonden en coöperatieven gingen hand in hand ofz
was de evolutie van de arbeider na 1866 enkel in BE
nee het was ook in bv: VS, NE,…
Vb van ‘volgelingen’ v. KARL (4)
- Conner Rousseau
- Stalin (Russische dictator)
- Che (Cubaan)
- Mao (chinees)
ref kader Karl
wann= 1818 - 1883
waar: DUItser (maar heeft ook in BE, ENG, en FR geleefd)
wat: pol, cult, soc?
Hoe verspreide karl zijn visie
hie heeft een boek geschreven ‘Das Kapital’ en een pamflet uitgebracht ‘Communistisch manifest’
wat wou Karl ALG
hij wou actie/revolutie in verschillende landen
wie was Karl’s vrouw + status
Jenny Westfalen, zij was van adel
Financiën Karl’s gezin
ze waren een tijdje arm doordat Karl een idealist is = heeft het geld gebruikt in zijn ‘strijd
hoe werd Karl geholpen om uit de armoede te geraken + wrm interessant
door een vriend van hem die een werkgever was => Karl streed net ‘tegen’ de werk gevers
wat is het mensvisie v Marx + formule ALG
HOMO FABER: A= D + H
-> arbeid = denken + handelen
wat betekent marx visie inhoudelijk
de werkende mens is pas gelukkig als die kan denken en handelen
op welk deel ligt de focus/kritiek/gebrek vooral in marx’ mensvisie
De mens handelt enkel nog maar -> de mens(arbeider) heeft geen ruimte meer om te denken (uit te vinden/ creatief te zijn),….
wat is marx’ beeld op het historisch materialisme ALG
mens bepaalt de loop v/d geschiedenis
wat is de betekenis van marx’ beeld op het historisch materialisme
God bepaalt niet meer de gesch maar de mens => Marx creëert eigenlijk een ‘nieuwe’ godsdienst => HEMEL op aarde
hoe ziet Marx de maatschappij term + uitleg
Aliënatoe= arbeider is vervreemdt van zijn mens zijn (ze denken niet meer)
wat ziet Marx als oorzaak van het aliënatie
door privébezit v. productie-middelen
hoe wordt het marxisme bereikt (ALG + 3 stappen)
Revolutie:
- collectivisme
- overgangsfase: dictatuur proletariaat
- eindfase
hoe wordt het marxisme bereikt door het collectivisme (stap 1)
de productie-middelen moeten in gemeenschappelijk bezit gesteld worden => DUS fabrieken, grondstoffen,… gemeensch.
hoe wordt het marxisme bereikt in de overgangsfase (stap 2)
een dictatuur proletariaat => arbeiders aan de macht 💪💪
hoe wordt het marxisme bereikt in de eindfase (stap 3)
een communistische maatschappij is bereikt (= een klasseloze maatschappij) => HEMEL op AARDE (voor MArx)
is het Marxisme al gelukt
NEE
welke 2 varianten op het marxisme heb je ALG
- het socialisme (conner)
= lichte vorm - Anarchisme (tijdgenoot Bakoenin)
= extremer
wat houdt het anarchisme in
er zijn geen regels = bijna hetzelfde als Marxisme MAAR het is zonder de overgangsfase door BAKOENIN
wat houdt de lichte versie v/h Marxisme in (conner)
ze gaan akkoord met de visies (vinden het ook niet eerlijk) MAAR willen geen revolutie WANT spelen het binnen de wet
hoe uit het marxisme zich op kleine schaal + succesvol?
- bij kleine communes IN 19de E
(bv: hippies in 1970) - niet super succesvol (valt (bijna) altijd in het water
hoe uit het marxisme zich op grote schaal + succesvol?
landen zoals: Rusland, China, Cuba, O-EU, N-Korea
=> poging tot maar eindigt altijd in dictatuur :((
actualisering v. Marxisme
de 99% groep wijst nr dat de bezittingen van 1% v/d bevolking gelijk is aan alle bezittingen van de overige 99% v/d bevolking
ref kader Hoofdstuk F. sociale wetgeving en overleg
- einde 18de E - 1945
- België/EU
- sociaal
hadden de arbeiders een keuze of ze werkte?
NEE het was werken of gevangenis (of arm)
hoe eveolueerde de sociale wetgeving +data
overgang v. willekeur v/d ondernemers (bv WMB) tot NA 1899 naar de uitbouw v/d sociale wetgeving
3 VB v/d uitbouw v/d sociale wetgeving na 1899
1) 1889: beperking van kinder- & vrouwenarbeid
2) 1899: arbeidsovereenkomsten (nu: cao’s)
3) 1921: beperking van arbeidsduur
hoe werd de sociale uitbouw v/d wetgeving gerealiseerd
door de stakingenen –> er kwam overleg via de overheid
verloop verzekeringen v. WG
het ging van vrijwillige naar meer en meer verplichte verzekeringen
5 voorbeelden verplichte verzekeringen v. WG
1) werkloosheidsvergoeding
2) arbeidsongevallen verzekeringen (NA 1903)
3) pensioensregeling (NA 1924)
4) kinderbijslag (NA 1930)
5) betaalde vakantie = congé payé
naar wat leidde de meer en meer verplichte verzekeringen +wann
een sociaal pact in 1944
= de integratie v. sociaal zekerheidssysteem
welke uitdaging trotseren wij in de toekomst (pensioen)
de vergrijzing
