13.5 Virussen bij Baarmoederhalskanker Flashcards
Waarom zijn de baarmoedermond, anus en nasopharynx at risk voor het krijgen van HPV gerelateerde kanker?
Op de plekken waar verschillende epitheelcellen aan elkaar grenzen is er een zwakke plek. De overgangzones zijn daarom gevoelig voor virus infecties
Dat is bij:
- Cervix
- Anus
- Oesophagus
- Nasopharynx
Wat wordt er gebruikt voor een uitstrijkje?
- Speculum (Eendenbek)
- Cervixbrush
- Medium: HPV test of cytologisch onderzoek
Waarom wordt er een uitstrijkje genomen?
- Klachten: Beoordelen van de cytologische kenmerken van de uitgestreken cellen
- Bevolkingsonderzoek: Primair beoordelen van aanwezigheid van hrHPV types en vervolgens beoordelen van de cytologie
Wat veroorzaakt een cervixcarcinoom?
Humaan Papillomavirus (HPV)
- Eenvoudig DNA virus
- Niet zelf in staat tot replicatie
Wat is de microscopische structuur van HPV?
- 55 nm
- Icosaedrische mantel (72 capsomeren)
- L1 en L2 capside eiwitten
- Circulair DNA
- Replicatie is afhankelijk van gastheercel
Wat is het genomische structuur van HPV?
3 gebieden:
1) Long Control Region (LCR)
- Startpunt van DNA replicatie
- Transcriptie controlerende elementen van enhancer en promotor
2) Vroeg gebied:
- Transcriptie van vroege genen (E1, E2, E4, E5, E6, E7)
3) Laat gebied:
- Transcriptie van late genen (L1 en L2)
Wat doet een HPV infectie?
Binnendringen van viruspartikels in de basale laag van epitheel (Wondjes)
Hoe gaat een HPV infectie in stappen?
1) Viruspartikel bindt aan specifieke moleculen op het oppervlak van de cel
2) Viruspartikel dringt de cel binnen door endocytosis
3) Afbreken van virale mantel door celproteasen
4) Viraal DNA gaat naar de celkern, transcriptie van virale genen begint
Hoe gaat het stimuleren van de proliferatie van de gastheercel door HPV infectie?
E6, E7 en E5
- Onderdrukking van apoptose (E6/p53)
- Onderdrukking van celcyclus controle (E7,pEb)
- Stimuleren van de epidermale groeifactor receptor (EGFR) (E5)
Hoe gaat de apoptose door p53?
Door de cellulaire stress komt p53 in actie en zorgt dat de celcyclus stopt om de cel te herstellen. Als het niet te repareren is gaat de cel in apoptose
Wat gebeurd er met p53 bij HPV geïnfecteerde cellen?
E6 gaat binden aan p53 waardoor ubiquitine ligase ook gaat binden aan p53 -> p53 wordt afgebroken door proteasomen en de cel kan niet meer in apoptose
Hoe gaat de celcyclus controle in normale cellen?
E2F (Transcriptiefactor) is gebonden aan pRb. Hierdoor kan E2F niet binden aan target genen waardoor deze niet tot expressie komen er er geen celproliferatie is
Als de cel wel moet prolifereren wordt pRb gefosforyleerd en komt los van E2F waardoor deze nu wel kan binden -> Expressie van celcyclus regulerende genen -> Progressie van G1 naar S-fase -> Celproliferatie
Hoe gaat de celcyclus controle in HPV geïnfecteerde cellen?
E7 bindt aan pRb en daardoor is E2F vrij om te vinden en is er celproliferatie
De cel voelt dat er iets niet klopt dus p53 gaat een rol spelen om de cel in apoptose te laten gaan, Maar E6 zorgt dat dit niet gebeurd.
Er is dus een cel die blijft prolifereren, immortalisatie en de-differentiatie doet. Dit leidt tot dysplasie
Wat doet E2?
E2 remt de expressie van E6 en E7 (Cel stopt met prolifereren) en activeert de productie van E1 (DNA helicase) -> Replicatie van virale DNA begint
Het zorgt dus voor de virusreplicatie
Wat is assemblage en export van viruspartikels?
Productie van L1/L2 en E4
Viruspartikels worden gevormd en kunnen nieuwe cellen infecteren
Wat zijn de 3 stappen van HPV infectie?
1) Stimuleren van de proliferatie van de gastheercel (E6 en E7)
2) Virusreplicatie: E2 remt de expressie van E6 en E7 en activeert de productie van E1
3) Assemblage en export van de viruspartikels: Productie van L1/L2 en E4
Waarom gaat een HPV infectie soms over in een cervixcarcinoom?
- Persisterende infectie: Onderdrukking van lokale immuunrespons (hrHPV)
- Kritische stap: Partiële integratie van viraal DNA in het genoom van de gastheercel
E2/E4 zijn dan afwezig -> Permanente expressie van E6/E7 -> Permanente proliferatie -> Progressie tot kanker
Hoe wordt HPV overgedragen?
Seksueel overdraagbare aandoening:
- Huid-Huid contact
- Mucosa-Huid contact
- Mucosa-Mucosa contact
Wie is at-risk voor HPV virus?
Iedereen die geslachtsgemeenschap krijgt is at risk
Wat is het gevolg van HPV infecties?
Meestal is er niets aan de hand, maar de klachten kunnen zijn:
- Wratten: Handen, Stembanden, Genitaal, Anaal
- Dysplasie
- Carcinoom: Cervix, Vagina, Vulva, Anus, Penis, Huid, Tong, Nasopharynx
- 2,5% van alle carcinomen is HPV gerelateerd
Wat is het natuurlijke beloop van een HPV infectie?
- 80% is voorbijgaand zonder epitheliale afwijkingen
- Mediale duur hrHPV infectie: 6-14 maanden
- 20% veroorzaakt premaligne afwijkingen (CIN)
- Minder dan 1% resulteert in kanker
Wat zijn de risicofactoren voor een persisterende infectie?
HPV infectie risicofactoren:
- Aantal seksuele partners
Progressie tot kanker: Persisterende hrHPV-infectie risicofactoren
- Slechte immuunstatus
- Roken
- Andere infecties
Wat zijn basale feiten van baarmoederhalskanker?
- Wereldwijd 274000 sterfgevallen: Elke minuut een vrouw
- In EU overlijden: 40 vrouwen per dag
- 2019: Incidentie NL 912
- 2020: Incidentie NL 796 (Corona)
- 2019: Overleden 216 vrouwen aan baarmoederhalskanker
- 2% kanker gerelateerde sterfte
Wat is de incidentie in leeftijd?
Vrouwen onder de 45 jaar
Wat is de primaire preventie van condooms?
Altijd condooms:
- 70% vermindering van HPV transmissie
- 23% klaring HPV infectie in 2 jaar
50% condoomgebruik: Kans op nieuwe HPV infectie <5%
Nooit condoomgebruik: Klaring HPV infectie 4% in 2 jaar
Wat is de primaire preventie van vaccins?
HPV vaccinatie voorkomt HPV infectie door hoge concentraties ‘neutraliserende antilichamen (AL)’
AL binden aan kapsel van een HPV viruspartikel waardoor ze niet in de cellen kunnen doordringen
Vaccinatie: 2021 jongens en meisjes vanaf 9 jaar
Hoe gaat de bevolkingsonderzoek?
- Opsporen en behandelen van voorstadia dus secundaire preventie
- Oproep via de huisarts of de GGD
- Iedere vrouw tussen 30-60 jaar
- Niet deelnemen: Grootste risico op baarmoederhalskanker
Wat is de gezondheidswinst van bevolkingsonderzoek?
Jaarlijks 75 gevallen van baarmoederhalskanker en 18 sterfgevallen extra voorkomen
Zelfafnameset nog 33 gevallen van baarmoederhalskanker en 12 sterftegevallen extra voorkomen
Wat is de life-time risk van een HPV infectie?
80-85%
