13.5 Virussen bij Baarmoederhalskanker

Question 1

Waarom zijn de baarmoedermond, anus en nasopharynx at risk voor het krijgen van HPV gerelateerde kanker?

Answer 1

Op de plekken waar verschillende epitheelcellen aan elkaar grenzen is er een zwakke plek. De overgangzones zijn daarom gevoelig voor virus infecties

Dat is bij:
- Cervix
- Anus
- Oesophagus
- Nasopharynx

Question 2

Wat wordt er gebruikt voor een uitstrijkje?

Answer 2

• Speculum (Eendenbek)
• Cervixbrush
• Medium: HPV test of cytologisch onderzoek

Question 3

Waarom wordt er een uitstrijkje genomen?

Answer 3

• Klachten: Beoordelen van de cytologische kenmerken van de uitgestreken cellen
• Bevolkingsonderzoek: Primair beoordelen van aanwezigheid van hrHPV types en vervolgens beoordelen van de cytologie

Question 4

Wat veroorzaakt een cervixcarcinoom?

Answer 4

Humaan Papillomavirus (HPV)
- Eenvoudig DNA virus
- Niet zelf in staat tot replicatie

Question 5

Wat is de microscopische structuur van HPV?

Answer 5

• 55 nm
• Icosaedrische mantel (72 capsomeren)
• L1 en L2 capside eiwitten
• Circulair DNA
• Replicatie is afhankelijk van gastheercel

Question 6

Wat is het genomische structuur van HPV?

Answer 6

3 gebieden:
1) Long Control Region (LCR)
- Startpunt van DNA replicatie
- Transcriptie controlerende elementen van enhancer en promotor
2) Vroeg gebied:
- Transcriptie van vroege genen (E1, E2, E4, E5, E6, E7)
3) Laat gebied:
- Transcriptie van late genen (L1 en L2)

Question 7

Wat doet een HPV infectie?

Answer 7

Binnendringen van viruspartikels in de basale laag van epitheel (Wondjes)

Question 8

Hoe gaat een HPV infectie in stappen?

Answer 8

1) Viruspartikel bindt aan specifieke moleculen op het oppervlak van de cel
2) Viruspartikel dringt de cel binnen door endocytosis
3) Afbreken van virale mantel door celproteasen
4) Viraal DNA gaat naar de celkern, transcriptie van virale genen begint

Question 9

Hoe gaat het stimuleren van de proliferatie van de gastheercel door HPV infectie?

Answer 9

E6, E7 en E5
- Onderdrukking van apoptose (E6/p53)
- Onderdrukking van celcyclus controle (E7,pEb)
- Stimuleren van de epidermale groeifactor receptor (EGFR) (E5)

Question 10

Hoe gaat de apoptose door p53?

Answer 10

Door de cellulaire stress komt p53 in actie en zorgt dat de celcyclus stopt om de cel te herstellen. Als het niet te repareren is gaat de cel in apoptose

Question 11

Wat gebeurd er met p53 bij HPV geïnfecteerde cellen?

Answer 11

E6 gaat binden aan p53 waardoor ubiquitine ligase ook gaat binden aan p53 -> p53 wordt afgebroken door proteasomen en de cel kan niet meer in apoptose

Question 12

Hoe gaat de celcyclus controle in normale cellen?

Answer 12

E2F (Transcriptiefactor) is gebonden aan pRb. Hierdoor kan E2F niet binden aan target genen waardoor deze niet tot expressie komen er er geen celproliferatie is

Als de cel wel moet prolifereren wordt pRb gefosforyleerd en komt los van E2F waardoor deze nu wel kan binden -> Expressie van celcyclus regulerende genen -> Progressie van G1 naar S-fase -> Celproliferatie

Question 13

Hoe gaat de celcyclus controle in HPV geïnfecteerde cellen?

Answer 13

E7 bindt aan pRb en daardoor is E2F vrij om te vinden en is er celproliferatie

De cel voelt dat er iets niet klopt dus p53 gaat een rol spelen om de cel in apoptose te laten gaan, Maar E6 zorgt dat dit niet gebeurd.

Er is dus een cel die blijft prolifereren, immortalisatie en de-differentiatie doet. Dit leidt tot dysplasie

Question 14

Wat doet E2?

Answer 14

E2 remt de expressie van E6 en E7 (Cel stopt met prolifereren) en activeert de productie van E1 (DNA helicase) -> Replicatie van virale DNA begint

Het zorgt dus voor de virusreplicatie

Question 15

Wat is assemblage en export van viruspartikels?

Answer 15

Productie van L1/L2 en E4

Viruspartikels worden gevormd en kunnen nieuwe cellen infecteren

Question 16

Wat zijn de 3 stappen van HPV infectie?

Answer 16

1) Stimuleren van de proliferatie van de gastheercel (E6 en E7)
2) Virusreplicatie: E2 remt de expressie van E6 en E7 en activeert de productie van E1
3) Assemblage en export van de viruspartikels: Productie van L1/L2 en E4

Question 17

Waarom gaat een HPV infectie soms over in een cervixcarcinoom?

Answer 17

• Persisterende infectie: Onderdrukking van lokale immuunrespons (hrHPV)
• Kritische stap: Partiële integratie van viraal DNA in het genoom van de gastheercel

E2/E4 zijn dan afwezig -> Permanente expressie van E6/E7 -> Permanente proliferatie -> Progressie tot kanker

Question 18

Hoe wordt HPV overgedragen?

Answer 18

Seksueel overdraagbare aandoening:
- Huid-Huid contact
- Mucosa-Huid contact
- Mucosa-Mucosa contact

Question 19

Wie is at-risk voor HPV virus?

Answer 19

Iedereen die geslachtsgemeenschap krijgt is at risk

Question 20

Wat is het gevolg van HPV infecties?

Answer 20

Meestal is er niets aan de hand, maar de klachten kunnen zijn:
- Wratten: Handen, Stembanden, Genitaal, Anaal
- Dysplasie
- Carcinoom: Cervix, Vagina, Vulva, Anus, Penis, Huid, Tong, Nasopharynx
- 2,5% van alle carcinomen is HPV gerelateerd

Question 21

Wat is het natuurlijke beloop van een HPV infectie?

Answer 21

• 80% is voorbijgaand zonder epitheliale afwijkingen
• Mediale duur hrHPV infectie: 6-14 maanden
• 20% veroorzaakt premaligne afwijkingen (CIN)
• Minder dan 1% resulteert in kanker

Question 22

Wat zijn de risicofactoren voor een persisterende infectie?

Answer 22

HPV infectie risicofactoren:
- Aantal seksuele partners

Progressie tot kanker: Persisterende hrHPV-infectie risicofactoren
- Slechte immuunstatus
- Roken
- Andere infecties

Question 23

Wat zijn basale feiten van baarmoederhalskanker?

Answer 23

• Wereldwijd 274000 sterfgevallen: Elke minuut een vrouw
• In EU overlijden: 40 vrouwen per dag
• 2019: Incidentie NL 912
• 2020: Incidentie NL 796 (Corona)
• 2019: Overleden 216 vrouwen aan baarmoederhalskanker
• 2% kanker gerelateerde sterfte

Question 24

Wat is de incidentie in leeftijd?

Answer 24

Vrouwen onder de 45 jaar

Question 25

Wat is de primaire preventie van condooms?

Answer 25

Altijd condooms:
- 70% vermindering van HPV transmissie
- 23% klaring HPV infectie in 2 jaar

50% condoomgebruik: Kans op nieuwe HPV infectie <5%
Nooit condoomgebruik: Klaring HPV infectie 4% in 2 jaar

Question 26

Wat is de primaire preventie van vaccins?

Answer 26

HPV vaccinatie voorkomt HPV infectie door hoge concentraties ‘neutraliserende antilichamen (AL)’

AL binden aan kapsel van een HPV viruspartikel waardoor ze niet in de cellen kunnen doordringen

Vaccinatie: 2021 jongens en meisjes vanaf 9 jaar

Question 27

Hoe gaat de bevolkingsonderzoek?

Answer 27

• Opsporen en behandelen van voorstadia dus secundaire preventie
• Oproep via de huisarts of de GGD
• Iedere vrouw tussen 30-60 jaar
• Niet deelnemen: Grootste risico op baarmoederhalskanker

Question 28

Wat is de gezondheidswinst van bevolkingsonderzoek?

Answer 28

Jaarlijks 75 gevallen van baarmoederhalskanker en 18 sterfgevallen extra voorkomen

Zelfafnameset nog 33 gevallen van baarmoederhalskanker en 12 sterftegevallen extra voorkomen

Question 29

Wat is de life-time risk van een HPV infectie?

Answer 29

80-85%