13.5 virussen bij baarmoederhalskanker Flashcards
waarom zijn de baarmoedermond, anus en nasopharynx at risk voor het krijgen voor HPV gerelateerde kanker?
je hebt op de plekken waar verschillende epitheelcellen aan elkaar grenzen een zwakke plek. de overgangszones zijn daarom gevoelig voor virus infecties.
dat is bij
- cerivix
- anus
- oesophagus
- nasopharynx
wat gebruik je voor een uitstrijkje?
speculum (eendenbek)
cervixbrush
medium
- hpv test
- cytologisch onderzoek
hoezo doe je uitstrijkje
klachten
- beoordelen van de cytologische kenmerken van de uitgestreken cellen
BVO (bevolkingsonderzoek)
- primair beoordelen van aanwezigheid van hrHPV types
- vervolgens beoordelen van de cytologie
wat veroorzaakt cervixcarcinoom?
humaan papillomavirus (HPV)
- eenvoudig DNA virus
- niet zelf in staat tot replicatie
wat is microscopiscge structuur HPV?
55 nm
icosaedrische mantel (72 capsomeren)
L1 en L2 capside eiwitten
circulair DNA
replicatie is afhankelijk van gastheercel
wat is genomische structuur hpv?
3 gebieden:
1. LCR (long control region)
- startunt van DNA replicatie
- transcriptie controlerende elementen van enhancer en promotor
- vroeg gebied:
- transcriptie van vroege genenen (E1, E2, E4, E5, E6, E7) - laat gebied
- transcriptie van late genen (L1 en L2)
wat doet HPV infectie?
binnendringen van viruspartikels in basale laag van epitheel (wondjes)
hoe gaat een HPV infectie in stappen?
- viruspartikel bindt aan specifieke moleculen op het oppervlak van de cel
- viruspartikel dringt de cel binnen door endocytosis
- afbreken van virale mantel door celproteasen
- viraal DNA gaat naar de celkern, transcriptie van virale genen begint
hoe gaat stimuleren van de proliferatie van de gastheercel door HPV infectie?
E6, E7 en E5
- onderdrukking van apoptose (E6/p53)
- onderdrukkig van celcyclus controle (E7/ pRb)
- stimuleren van de epidermale groeifactorreceptor (EGFR)(E5)
hoe gaat apoptose door p53?
door cellulaire stress komt p53 in actie en zorgt dat celcyclus even stopt om de cel te herstellen. als het niet te repareren is gaat de cel in apoptose
wat gebeurd er met p53 bij HPV geinfecteerde cellen
E6 gaat binden aan p53 waardoor ubiquitine ligase ook gaat binden aan p53–> p53 wordt afgebroken door proteasomen en de cel kan niet meer in apoptose
hoe gaat celcyclus controle in normale cel?
E2F (transcriptiefactor) is gebonden aan pRb. hierdoor kan E2F niet binden aan target genen waardoor deze niet tot expressie komen en er geen celproliferatie is
als de cel wel moet prolifereren wordt pRb geforforyleerd en komt los van E2F waardoor deze nu wel kan binden–> expressie van celcyclus regulerende genen–> progressie van G1 naar S fase–> celproliferatie
hoe gaat celcyclus controle in HPV geinfecteerde cel?
E7 bindt aan pRb en daardoor is E2F vrij om te binden en is er celproliferatie
de cel voelt dat er iets niet klopt dus p53 gaat een rol spelen om de cel in apoptose te laten gaan MAAR E6 zorgt dat dit niet gebeurd
je hebt een cel die blijft prolifereren, immortalisatie en de-differentiatie. dit leidt tot dysplasie
wat doet E2?
E2 remt de expressie van E6 en E7 (cel stopt met prolifereren) en activeert de productie van E1 (DNA helicase)–> replicatie van virale DNA begint
het zorgt dus voor de virusreplicatie
wat is assemblage en export van viruspartikels?
productie van L1/L2 en E4
viruspartikels worden gevormd en kunnen nieuwe cellen infecteren
wat zijn 3 stappen van HPV infectie (samengevat dus)?
- stimuleren van de proliferatie van de gastheercel (E6 en E7)
- virusreplicatie: E2 remt de expressie van E6 en E7 en activeert de productie van E1
- assemblage en export van de viruspartikels: productie van L1/L2 en E4
waarom gaat HPV infectie soms over op cervixcarcinoom?
A- persisterende infectie: onderdrukking van lokale immuunrespons (hrHPV)
B- kritische stap: partiele integratie van viraal DNA in het genoom van de gastheercel
E2/E4 zijn dan afwezig–> permanente expressie E6/E7–> permanente proliferatie–> progressie tot kanker
hoe wordt HPV overgedragen?
seksueel overdraagbare aandoening
huid-huid contact
mucose-huid contact
mucosa-mucosa contact
wie is at risk voor HPV virus?
iedereen is at risk die vrijt
wat is gevolg HPV infecties?
meestal niets
wratten
- handen, stembanden, genitaal, anaal
dysplasie
carcinoom
- cervix, vagina, vulva, anus, penis, huid, tong, nasopharynx
- 2,5% van alle carcinomen is HPV gerelateerd
wat is natuurlijk beloop HPV infectie?
80% is voorbijgaand zonder epitheliale afwijkingen
mediale duur hrHPV infectie: 6-14 mnd
20% veroorzaakt premaligne afwijkingen (CIN)
minder dan 1% resulteert in kanker
risico factoren persisterende infectie?
HPV infectie risicofact
- aantal seksuele partners
progressie tot kanker: persisterende hrHPV-infectie risicofact:
- imuuunstatus slecht
- roken
- andere infecties
wat zijn basale feiten baarmoederhalskanker?
wereldwijd 274000 sterfgevallen
- elke minuut een vrouw
in EU overlijden 40 vrouwen per dag
2019: incidentie NL 912
2020: incidentie NL 796 (corona)
2019: overleden 216 vrouwen aan baarmoederhalskanker
2% kanker gerelateerde sterfte
incidentie leeftijd?
onder 45 jaar
wat is de primaire preventie condooms?
altijd condooms
- 70% vermindering HPV transmissie
- 23% klaring HPV infectie 2 jr
50% condoomgebruik: kans op nieuwe HOV infectie <5%
nooit condooms: klaring HPV infectie 4% in 2 jaat
wat is primaire preventie vaccins?
HPV vaccinatie voorkomt HPV infectie door hoge concentraties ‘neutrraliserende antilichamen’ (AL)
AL binden aan kapsel van een HPV viruspartikel waardoor ze niet in de cellen kunnen doordringen
vaccinatie
- 2021: jongens en meisjes 9 jaar
hoe gaat BVO?
opsporen enbehandelen van voorstadia, dus secundaire preventie
oproep via HA of GGD
iedere vrouw tussen 30-60 jaar
niet deelnemen: grootste risico op baarmoederhalskanker
wat is gezondheidswinst van BVO?
jaarlijks 75 gevallen van baarmoederhalskanker en 18 sterfgevallen extra voorkomen
zelfafnamset nog 33 gevallen van baarmoederhalskanker en 12 sterfgevallen extra voorkomen
wat is life time risk HPV infectie?
80-85%
