10.7 behandeling gemetastaseerd mammacarcinoom

Question 1

wat zijn klachten veroorzaakt door metastasen?

Answer 1

• moe, malaise- algemeen
• pijn- botmetastasen
• dyspneu- longmetastasen
• bloeding, ontsteking- huidmetastasen
• slechte eetlust, vol gevoel- lever metastasen
• hoofdpijn, insult- hersenmetastasen

Question 2

maakt het uit hoe vroeg je metastasen ontdekt>

Answer 2

nee levert niets op voor de behandelwinst

Question 3

wat is oligometastatische ziekte?

Answer 3

normaal bij detecteerbare afstandsmetastasen–> geen curatie mogelijk

een uitzondering is oligometastatische ziekte
- 3 metastasen in max 2 verschillende plaatsen
- onafhankelijk van locoregionaal recidief
NB heel zeldzame presentatue

indien prognostisch gunstig
- poging tot in opzet curatieve behandeling: systemische therapie icm optimale lokale therapie

Question 4

hoe vaak recidiveert iemand met mammaca?

Answer 4

20-25% van alle BrC recidiveert binnen 10 jaar
3500 patienten in NL per jaar

Question 5

wat is overleving gemetastaseerd BrC?

Answer 5

gemiddelde overleving: 2.5-3 jaar na vaststellen M+ diagnose

5 jaars overleving
2005-2009 :23%

10 jaars overleving
2009: 10%

Question 6

wat zijn prognostiscge factoren op moment van diagnose M+ BrC?

Answer 6

leeftijd
- gunstig: >70 jaar
- ongunstig: <35 jaar

histologie
- gunstig: mucineus
- ongunstig: metaplastisch

ziektevrij interval
- gunstig: >5 jaar
- ongunstig: < 2 jaar

triple negatief BrC
- ongunstig: ER/PR/Her2 neg

oestrogeen receptor
- gunstig: positief

Question 7

wat is doel behandeling van M+ mammacarcinoom?

Answer 7

levensverlengend met kwaliteit van leven

Question 8

wat zijn behandelingsmogelijkheden bij M+ BrC?

Answer 8

systemische therapie
- chemo: alle pt komen in aanmerking
- anti hormonale therapie: pt met HR+ tumoren
- anti Her2 therapie: pt met Her2+ tumoren
- botversterkende medicatie: alle pt met botmetastasen

lokale therapie
- radiotherapie: alle pt
- chirurgie: alle pt

Question 9

wat is volgorde palliatieve systemisch ebehandeling M+ BrC?

Answer 9

antihormonale therapie indien HR pos

chemotherapie en indien HER2 positief ook anti Her2 therapie

botversterkende medicatie bij botmetastasen

Question 10

waarom bij voorkeur eerst anti hormonale therapie bij M+ BrC?

Answer 10

even effectief als chemo (mits ER+)

indien effectief, vaak langer effect dan chemo

minder bijwerkingen

steeds delende tumoren kunnen ER verliezen

uitzondering: visceral crisis

Question 11

waarom bij voorkeur systemisch boven lokale therapie M+ BrC?

Answer 11

op afstand gemetastaseerde ziekte: via bloed- en of lymfbanen gedissimineerd

zelden oligometastatisch

zelden alleen lokaal progressie

uitzondering: solitaire of oligometastatische ziekte

Question 12

wanneer is anti hormonale behandeling (HTx) effectief?

Answer 12

alleen bij hormoongevoelig BrC

definitie hormoongevoelig BrC:
- Eu: meer dan 10% ER of PR positieve cellen
- US: meer dan 1% ER of PR positieve cellem

hoe hoger % ER/PR in de tumor, hoe meer kan sop effectiviteit van HTx

Question 13

wat doet oestrogeen/ waar wordt gemaakt?

Answer 13

ze worden premenopauzaal aangemaakt door de eierstokken.
postmenopauzaal door de bijnieren mbv enzym aromatase

oestrogenen zorgen voor de borstklierontwikkeling

Question 14

hoe worden oestrogenen geblokkeerd?

Answer 14

tamoxifen

aromataseremmers

ovariectomie

LHRH agonist

Question 15

hoe werkt tamoxifen?

Answer 15

oestrogeenreceptor zit op mammacarcinoomcellen en bij binding van oestrogeen zorgt het voor proliferatie

tamoxifen lijkt op oestrogeen en gaat op de ER zitten en blokkeert deze voor oestrigeen–> geen deling–> apoptose

Question 16

hoe dan je therapeutoc drug monitoring doen?

Answer 16

door te kijken naar endoxifen spiegels
dit is de actieve metaboliet van tamoxifen

Question 17

hoe werkt de aromatase remmer?

Answer 17

kan alleen gegeven worden als een vrouw postmenopauzaal is
als ze premenopauzaal gegeven worden moeten de eierstokken verwijderd worden anders werkt het niet

aromatase remmer remt aromatase wat androgeen omzet tot oestrogeen

Question 18

hoe werkt LHRH agonist?

Answer 18

LHRH is ook wel GnRH. bindt aan receptor op oppervlak van hypofysecellen waanra het complex de cel in migreert
het zet de productie van LH en FSH aan

als GnRH loslaat kan receptor terug naar oppervlak.
een GnRH agonist houdt de koppeling langer aan waardoor de receptoren op oppervlak afnemen en de cel minder gestimuleerd kan worden door normaal GnRH en er minder LH en FSH productie is

Question 19

wat is effect anti hormonale therapie bi gemetastaseerd hormoonreceptor + BrC?

Answer 19

1e lijn anti hormonale therapie- responskans 50-80%- responsduur 14 mnd

2e- 25-40%- 8 mnd
3e- 10-20%-6 mnd
4e-? -2-4 mnd

Question 20

wat zijn mechanismen van resistentie anti hormonale therapie?

Answer 20

enkele voorbeelden van resistentie (ontwikkeling):

farmacolohisch (medicament bereikt kankelcel niet)
- verminderde compliance
- comedicatie (SSRI’s bij tamoxifen)
- poor metaboliser voor bijv tamoxifen

verandering van tumorcellen
- opregulatie van alternatieve pathways
- verlies van ER/ PR receptor expressie (tot 30%)

Question 21

wat zijn algemene bijwerkingen anti hormonale therapie BrC?

Answer 21

climacteriele klachten

Question 22

wat zijn bijwerkingen van selectieve oestrogeen receptor modulatoren bij anti hormonale therapie BrC?

Answer 22

veneuze trombose
uterusproliferatie

Question 23

wat zijn bijwerkingen van aromataseremmers bij anti hormonale therapie BrC?

Answer 23

gewrichtsklachten
haaruitval
botontkalking

Question 24

wat zijn bijwerkingen van progestativa bij anti hormonale therapie BrC?

Answer 24

gewichtstoename
oedeem
trombose
acne
hoofdpijn

Question 25

wat zijn bijwerkingen van GnRH-agonist bij anti hormonale therapie BrC?

Answer 25

climacteriele klachten

Question 26

wat is de werking van chemotherapie?

Answer 26

chemo geeft dna schade
in een gzonde cel geeft dit toxiciteit en bijwerkingen maar de gezonde cel zal overleven

in een kankercel zorgt de schade er of voor dat deze dood gaat, of hij overleeft ook

Question 27

wat is effect chemoth bij M+ BrC?

Answer 27

1e lijns anti hormonale therapie: responskans 50-80%, 8 mnd responsduur
2e- 25-40%-4 mnd
3e-10-20%-2-3 mnd

Question 28

bijwerkingen chemo

Answer 28

misselijkheid, braken
haartuitval
beenmergremming
slijmvliestoxiciteit
menstruatiestoornissen
vermoeidheid

zenuwbaantoxiciteit
huid- ennageltoxiciteit
pompfunctiestoornis van het hart
vochtretentie

Question 29

wat kan je doen aan bepaalde bijwerkingen van chemo?

Answer 29

misselijkheid, braken
- anti-emetica

haaruitval
- cold cap (alleen bij M+)

beenmergremming
- groeifactoren

menstruatiestoornis
- GnRH agonist

vermoeidheid
- lichamelijke activiteit

Question 30

hoe kan je bijwerkingen chemo beperken?

Answer 30

door systemische behandelopties zoals
gerichte therapie trastuzumab en PARP remmers. geven alleen schade bij maligne cellen

Question 31

wat doe je bij her2 pos BrC?

Answer 31

Her2 receptor blokkeren met bijv trastuzumab, en lapatinib

Question 32

wat is ondersteunende therapie?

Answer 32

bisfosfonaten doorbreken de viscieuze circel van tumorgroei en beschermen het bot

dit kan ook bereikt worden door denosumab: antistof tegen RANK-ligand (voorkomt botafbraalk)