Werveltrauma Flashcards
Oorzaken van werveltrauma volgens leeftijd?
- Jongeren: hoogenergetisch trauma
- Ouderen: laag energetisch –> insufficiëntiefracturen
Wat is belangrijk bij hoogenergetisch trauma?
- Wervelfractuur tot tegendeel bewezen is –> patiënt stabiliseren in matras + halskraag
Wat is belangrijk bij een wervelfractuur?
Neurologisch letsel tot het tegendeel bewezen is:
- Afnemen GCS
- Grondig neurlogisch onderzoek: sensibiliteit, motoriek, reflexen, anale sfinctertonus, …
- Bulbocaverneuze reflex testen
Definitie van bulbocaverneuze reflex?
Sfincter reflex van anus (contractie) wanneer je op eikel of clitoris duwt
geef de kliniek volgens de locatie van het ruggenmergletsel?
Cervicaal
• Proximaal van C4: respiratoire paralyse = overlijden van de patiënt
• Distaal van C4: risico op tetraplegie
Thoracaal
• Risico op complete paraplegie
Lumbaal
• Complete paraplegie
• Complex neurologisch beeld door aantasting van cauda equina
Definitie van spinale shock?
Acute verlies of vermindering van ruggenmergfunctie en reflexen na ruggenmergletsels
Kliniek van spinale shock?
- Slappe areflexie, paralyse –> paraplegie of tetraplegie
- Anesthesie onder niveau van letsel
- Autonome disfunctie: urinair en fecaal
- Afwezige bulbocaverneuze reflex
- Hypotensie met normocardie of bradycardie
Gemiddelde duur van spinale shock?
24-48 uur
Hoe kunnen we het einde van een spinale shock beoordelen?
indien de bulbocaverneuze reflex zich hersteld heeft –> teken van einde van spinale shock
Behandeling van spinale shock?
- Corticosteroïden: methylprednisone
- -> bolus: 30 mg/kg IV
- -> onderhoud: 5,4 mg/kg IV per 24 uur
- Blaassondage en maagsondage
Wat is synoniem voor C1?
Atlas wervel
Synoniem voor fractuur van C1?
Jefferson fractuur
Trauma mechanisme van jefferson fractuur?
- overdreven axiale druk op het hoofd –> atlas wervel spat uit elkaar
bv. duik in ondiep zwembad
Bijkomend onderzoek jefferson fractuur?
- RX (open mond opname) of CT: dens niet meer centraal aanwezig
Welk ligament is hier in het groen aangeduid?
Ligamentum transversum
Behandeling van Jefferson fractuur?
Stabiel fractuur + intact ligamentum transversum:
- Halskraag of halo vest
Onstabiele fractuur en/of ruptuur van ligamentum transversum:
- Halo tractie
- halo vest voor 3 maanden
- Heelkundige fusie tussen C2 en schedel
Waar moet je op letten bij aanleg van halo tractie?
- Vragen aan patiënt om ogen te sluiten bij plaatsen van pinnen –> anders krijgt deze zijn ogen niet meer dicht achteraf.
Gevolg van heelkundige fixatie van C2 aan schedel?
Patiënt kan hoofd niet meer draaien
hoe wordt het uitsteekseltje op wervel C2 genoemd?
DENS
Traumamechanisme van densfractuur?
Typisch bij snelle deceleratie
Bijkomend onderzoek van densfractuur?
RX (open mond opname) en/of CT
zoek ook naar Jefferson fractuur
Wat zien we hier?
Densfractuur
Behandeling van densfractuur?
Stabiele fracturen en goede reductie
o Halo vest
Onstabiele fracturen of slechte reductie
o Heelkundige fixatie van de dens
o = voornamelijk type II fracturen
Geef de verschillende types van densfractuur?
Wat is het synoniem voor een C2 wervel fractuur?
Hangman fractuur
Traumamechanisme van hangmanfractuur?
Vaak hyperextensie van de nek
Wat is het gevaar van C2 wervelfracturen?
risico op mergcompressie –> boven niveau C4 = risico op ademhalingsstilstand
Bijkomend onderzoek voor hangmanfractuur?
RX of CT
Behandeling van hangman fractuur?
Stabiel
o Minerva of Halo vest 3 maanden
Onstabiel
o Halo vest voor 3 maanden
o HK fixatie –> verwijderen van discus en fusie tussen C2 en C3, discus vervangen door kunststoffen plaat
Hoe worden wervelfracturen van C3 - C7 ingedeel?
- Anterieure kolom
- Middelste kolom
- Posterieure kolom
Waaruit bestaat de anterieure kolom?
- LIgamentum longitudinalis anterior
- Annulus anterior
- voorste 2/3 van corpus vertebra
Waaruit bestaat de middelste kolom?
- Ligamentum longitudinalis posterior
- Posterieure gedeelte anulus
- Achterste 1/3 van corpus vertebra
Waaruit bestaat de posterieure kolom?
- Pedikels, facetgewrichten
- Lamina
- Processus spinosus
- Posterieure ligamenten
Bijkomend onderzoek van fractuur cervicale wervel?
• RX en CT
Behandeling van cervicale wervel fracturen?
Stabiel letsel (1 kolom aangetast , compressie, discus oke), zonder uitval o Conservatieve behandeling: Minerva brace
Onstabiele letsels (fractuur + lig. Letsel, discus letsel, 2 kolommen aangetast) en/of uitval o Heelkundige behandeling: Fixatie
Waartoe leidt de aantasting van de ligamenten die het atlas met het occiput verbindt?
Atlanto-occipitale luxatie
Gevolgen van atlanto-occipitale luxatie?
Afstand tussen atlas en occipit wordt te groot –> ruggenmerg wordt uitgerokken boven C4 met het overlijden van de patiënt tot gevolg.
Verschillende vormen van facetluxatie?
Unilateraal
o Rotatoir trauma
o Relatief stabiel
o Verplaatsing: 25% van het wervellichaam
Bilateraal o Rotatoir trauma o Onstabiel o Verplaatsing: 50% van wervellichaam o Vaak aantasting van ruggenmerg --> quadriplegie
Behandeling van facetluxatie?
- Gesloten reductie + halo tractie/vest
- Open reductie + fusie (indien conservatief geen reductie bekomen kan worden)
Wat zien we hier?
Bilaterale facetluxatie
Wat zien we hier?
Unilaterale facetluxatie
Definitie van whiplash?
Distorsie van de cerviale wervelkolom
Pathofysiologie/traumamechanisme van Whiplash?
Hyperflexie- hyperextensietrauma van de cervicale wervelzuil:
- Mineur ligamentair letsel
- Geen fractuur of discus letsel
! Structureel zijn er geen problemen zichtbaar
Kliniek van Whiplash?
Functionele stoornis
o Nek- en hoofdpijn soms uitstralend naar de schouders
o Paresthesieën en zwakte in de bovenste ledematen
o Duizeligheid, visuele stoornissen
–> oorzaak van klachten is nog onduidelijk
Bijkomend onderzoek bij whiplash?
- RX en/of CT –> meestal niet conclusief of negatief (eerder medicolegaal)
Behandeling van whiplash?
= conservatieve behandeling:
• Mobilisatie en oefentherapie
• Pijnstillers en NSAID’s
• Massage en manipulaties in vroegtijdig stadium
• GEEN LANGDURIGE IMMOBILISATIE zonder botletsels of ligamentaire instabiliteit
Wanneer is een thoracale wervelfractuur stabiel?
- Meestal: door stabilisatie door ribben/sternum –> ALTIJD bedacht zijn op geassocieerd rib en/of sternum fracturen
- Geisoleerde posterieure kolom fractuur
- Compressie fractuur of anterieure kolom fractuur met:
• Ribben en sternum intact
• < 50% ingezakt en symmetrisch in face = aanvaardbaar
Wanneer is een thoracale wervelfractuur instabiel?
- Flexie distractie fractuur
- Beschadiging anterieur/posterieure structuren en/of sternum/ribben
• > 50% ingezakt of asymmetrisch in face
• Neurologische uitval
Behandeling van thoracale wervelfracturen?
Stabiele fractuur:
o Observatie of Korset/rust
o Nadien Kiné
Instabiele fractuur:
o Osteosynthese
Welke zijn de meest frequente wervelfracturen?
Thoracolumbale wervelfracturen
Behandeling van thoracolumbale wervelfracturen?
1 kolom fractuur + stabiel en weinig verplaatst (< 50% ingezakt):
- Jewett Korset: 3-puntsfixatie voor 6-12 weken
1 of 2 kolom fractuur + (on)stabiel en/of belangrijke verplaatsing (> 50%):
- OS met pedikel schroeven -> interne fixatie om kyfose tegen te gaan
3 kolom fractuur = onstabiel:
- Posterieure fusie en anterieure cage met botent
Wat zien we hier?
Jewett Korset
Wat zien we hier?
Halo tractie/vest
Wat zien we hier?
Minerva brace
Welke 2 vormen van sacrum fracturen bestaan er?
- Verticale fractuur = onderdeel van bekkenringfracturen
- Horizontale/dwarse fractuur = eerder wervelzuilfractuur
Risico van sacrumfracturen?
Aantasting van de sacrale zenuwwortels –> altijd fecale en urinaire incontinentie nagaan
Behandeling van Sacrumfracturen?
- Niet (te veel) verplaatst: conservatieve behandeling
- Verplaatsing en/of neurologisch deficit: osteosynthese
Medische term staartbeentje?
Coccyx
Trauma mechanisme van coccyxfractuur?
Val achterover op billen
Kliniek van coccyxfractuur?
o Pijn thv de bilregio en bij palpatie sacrum en/of coccyx
o Soms pijnlijke mobiliteit van coccyx te voelen bij rectaal toucher
Bijkomend onderzoek coccyxfractuur?
CT scanner
zo nodig: MRI of botscanner met SPECT-CT
Behandeling van coccyxfractuur?
Meestal conservatief
o Zitten op band
o Analgetica: PCT
o Indien verplaatst –> via rectaal touche terugplaatsen
Anterieure luxatie van het coccyx kan een indicatie zijn voor resectie indien blijvend pijnlijk na 8 tot 10 maanden conservatieve behandeling
Complicatie van coccyxfractuur?
Blijvende pijn aan staartbeen = coccygodinie
Etiologie van wervelfracturen bij ouderen?
= zeer frequent probleem = soort natuurlijke evolutie
• We zien ook een geleidelijke inzakking van anterieure kolom van het wervellichaam –> ontstaan van een kyfose van de rug.
Oorzaken van wervelfracturen bij ouderen?
- Osteoporose: vrouwen > mannen
- Soms progressief, soms acuut
- Pathologische fracturen –> bv. multiple myeloom
Kliniek van wervelfractuur bij ouderen?
o Verandering van de statiek
o Lokale palpatie- en percussiepijn indien breuk recent
o Neurologisch onderzoek
o Degeneratieve kyfose en scoliose –> er is een scheefstand van het bekken en wervelzuil + rotatoire component
Bijkomend onderzoek bij wervelfracturen bij ouderen?
- CT scan (goede diagnostische waarde)
- Botscanner + SPECT CT: onderscheid tussen recente of oude fractuur
- MRI: beoordelen van neurologische compressie
Behandeling van wervelfractuur bij ouderen?
- Meestal conservatief: korset en pijnstilling
- Nazicht en behandeling osteoporose
- Zelden heelkunde: vertebroplastiek, kyfoplastiek
Principe van vertebroplastiek?
Percutane techniek onder scopie controle via de pedikels
Injectie botcement om wervel te verstevigen
Principe van kyfoplastiek?
Percutane techniek onder scopie controle via de pedikels
Reductie van de inzakkingsfractuur door ballonnetje
Injectie botcement in het wervellichaam
Doel: correcte van de hoogte en de vorm van het wervellichaam
