Werveltrauma Flashcards
1
Q
Oorzaken van werveltrauma volgens leeftijd?
A
- Jongeren: hoogenergetisch trauma
- Ouderen: laag energetisch –> insufficiëntiefracturen
2
Q
Wat is belangrijk bij hoogenergetisch trauma?
A
- Wervelfractuur tot tegendeel bewezen is –> patiënt stabiliseren in matras + halskraag
3
Q
Wat is belangrijk bij een wervelfractuur?
A
Neurologisch letsel tot het tegendeel bewezen is:
- Afnemen GCS
- Grondig neurlogisch onderzoek: sensibiliteit, motoriek, reflexen, anale sfinctertonus, …
- Bulbocaverneuze reflex testen
4
Q
Definitie van bulbocaverneuze reflex?
A
Sfincter reflex van anus (contractie) wanneer je op eikel of clitoris duwt
5
Q
geef de kliniek volgens de locatie van het ruggenmergletsel?
A
Cervicaal
• Proximaal van C4: respiratoire paralyse = overlijden van de patiënt
• Distaal van C4: risico op tetraplegie
Thoracaal
• Risico op complete paraplegie
Lumbaal
• Complete paraplegie
• Complex neurologisch beeld door aantasting van cauda equina
6
Q
Definitie van spinale shock?
A
Acute verlies of vermindering van ruggenmergfunctie en reflexen na ruggenmergletsels
7
Q
Kliniek van spinale shock?
A
- Slappe areflexie, paralyse –> paraplegie of tetraplegie
- Anesthesie onder niveau van letsel
- Autonome disfunctie: urinair en fecaal
- Afwezige bulbocaverneuze reflex
- Hypotensie met normocardie of bradycardie
8
Q
Gemiddelde duur van spinale shock?
A
24-48 uur
9
Q
Hoe kunnen we het einde van een spinale shock beoordelen?
A
indien de bulbocaverneuze reflex zich hersteld heeft –> teken van einde van spinale shock
10
Q
Behandeling van spinale shock?
A
- Corticosteroïden: methylprednisone
- -> bolus: 30 mg/kg IV
- -> onderhoud: 5,4 mg/kg IV per 24 uur
- Blaassondage en maagsondage
11
Q
Wat is synoniem voor C1?
A
Atlas wervel
12
Q
Synoniem voor fractuur van C1?
A
Jefferson fractuur
13
Q
Trauma mechanisme van jefferson fractuur?
A
- overdreven axiale druk op het hoofd –> atlas wervel spat uit elkaar
bv. duik in ondiep zwembad
14
Q
Bijkomend onderzoek jefferson fractuur?
A
- RX (open mond opname) of CT: dens niet meer centraal aanwezig
15
Q
Welk ligament is hier in het groen aangeduid?
A
Ligamentum transversum
16
Q
Behandeling van Jefferson fractuur?
A
Stabiel fractuur + intact ligamentum transversum:
- Halskraag of halo vest
Onstabiele fractuur en/of ruptuur van ligamentum transversum:
- Halo tractie
- halo vest voor 3 maanden
- Heelkundige fusie tussen C2 en schedel
17
Q
Waar moet je op letten bij aanleg van halo tractie?
A
- Vragen aan patiënt om ogen te sluiten bij plaatsen van pinnen –> anders krijgt deze zijn ogen niet meer dicht achteraf.
18
Q
Gevolg van heelkundige fixatie van C2 aan schedel?
A
Patiënt kan hoofd niet meer draaien
19
Q
hoe wordt het uitsteekseltje op wervel C2 genoemd?
A
DENS
20
Q
Traumamechanisme van densfractuur?
A
Typisch bij snelle deceleratie
21
Q
Bijkomend onderzoek van densfractuur?
A
RX (open mond opname) en/of CT
zoek ook naar Jefferson fractuur
22
Q
Wat zien we hier?
A
Densfractuur
23
Q
Behandeling van densfractuur?
A
Stabiele fracturen en goede reductie
o Halo vest
Onstabiele fracturen of slechte reductie
o Heelkundige fixatie van de dens
o = voornamelijk type II fracturen
24
Q
Geef de verschillende types van densfractuur?
A
25
Wat is het synoniem voor een C2 wervel fractuur?
Hangman fractuur
26
Traumamechanisme van hangmanfractuur?
Vaak hyperextensie van de nek
27
Wat is het gevaar van C2 wervelfracturen?
risico op mergcompressie --> boven niveau C4 = risico op ademhalingsstilstand
28
Bijkomend onderzoek voor hangmanfractuur?
RX of CT
29
Behandeling van hangman fractuur?
Stabiel
o Minerva of Halo vest 3 maanden
Onstabiel
o Halo vest voor 3 maanden
o HK fixatie --> verwijderen van discus en fusie tussen C2 en C3, discus vervangen door kunststoffen plaat
30
Hoe worden wervelfracturen van C3 - C7 ingedeel?
- Anterieure kolom
- Middelste kolom
- Posterieure kolom
31
Waaruit bestaat de anterieure kolom?
- LIgamentum longitudinalis anterior
- Annulus anterior
- voorste 2/3 van corpus vertebra
32
Waaruit bestaat de middelste kolom?
- Ligamentum longitudinalis posterior
- Posterieure gedeelte anulus
- Achterste 1/3 van corpus vertebra
33
Waaruit bestaat de posterieure kolom?
- Pedikels, facetgewrichten
- Lamina
- Processus spinosus
- Posterieure ligamenten
34
Bijkomend onderzoek van fractuur cervicale wervel?
• RX en CT
35
Behandeling van cervicale wervel fracturen?
```
Stabiel letsel (1 kolom aangetast , compressie, discus oke), zonder uitval
o Conservatieve behandeling: Minerva brace
```
```
Onstabiele letsels (fractuur + lig. Letsel, discus letsel, 2 kolommen aangetast) en/of uitval
o Heelkundige behandeling: Fixatie
```
36
Waartoe leidt de aantasting van de ligamenten die het atlas met het occiput verbindt?
Atlanto-occipitale luxatie
37
Gevolgen van atlanto-occipitale luxatie?
Afstand tussen atlas en occipit wordt te groot --> ruggenmerg wordt uitgerokken boven C4 met het overlijden van de patiënt tot gevolg.
38
Verschillende vormen van facetluxatie?
Unilateraal
o Rotatoir trauma
o Relatief stabiel
o Verplaatsing: 25% van het wervellichaam
```
Bilateraal
o Rotatoir trauma
o Onstabiel
o Verplaatsing: 50% van wervellichaam
o Vaak aantasting van ruggenmerg --> quadriplegie
```
39
Behandeling van facetluxatie?
- Gesloten reductie + halo tractie/vest
| - Open reductie + fusie (indien conservatief geen reductie bekomen kan worden)
40
Wat zien we hier?
Bilaterale facetluxatie
41
Wat zien we hier?
Unilaterale facetluxatie
42
Definitie van whiplash?
Distorsie van de cerviale wervelkolom
43
Pathofysiologie/traumamechanisme van Whiplash?
Hyperflexie- hyperextensietrauma van de cervicale wervelzuil:
- Mineur ligamentair letsel
- Geen fractuur of discus letsel
! Structureel zijn er geen problemen zichtbaar
44
Kliniek van Whiplash?
Functionele stoornis
o Nek- en hoofdpijn soms uitstralend naar de schouders
o Paresthesieën en zwakte in de bovenste ledematen
o Duizeligheid, visuele stoornissen
--> oorzaak van klachten is nog onduidelijk
45
Bijkomend onderzoek bij whiplash?
- RX en/of CT --> meestal niet conclusief of negatief (eerder medicolegaal)
46
Behandeling van whiplash?
= conservatieve behandeling:
• Mobilisatie en oefentherapie
• Pijnstillers en NSAID’s
• Massage en manipulaties in vroegtijdig stadium
• GEEN LANGDURIGE IMMOBILISATIE zonder botletsels of ligamentaire instabiliteit
47
Wanneer is een thoracale wervelfractuur stabiel?
- Meestal: door stabilisatie door ribben/sternum --> ALTIJD bedacht zijn op geassocieerd rib en/of sternum fracturen
- Geisoleerde posterieure kolom fractuur
- Compressie fractuur of anterieure kolom fractuur met:
• Ribben en sternum intact
• < 50% ingezakt en symmetrisch in face = aanvaardbaar
48
Wanneer is een thoracale wervelfractuur instabiel?
- Flexie distractie fractuur
- Beschadiging anterieur/posterieure structuren en/of sternum/ribben
• > 50% ingezakt of asymmetrisch in face
• Neurologische uitval
49
Behandeling van thoracale wervelfracturen?
Stabiele fractuur:
o Observatie of Korset/rust
o Nadien Kiné
Instabiele fractuur:
o Osteosynthese
50
Welke zijn de meest frequente wervelfracturen?
Thoracolumbale wervelfracturen
51
Behandeling van thoracolumbale wervelfracturen?
1 kolom fractuur + stabiel en weinig verplaatst (< 50% ingezakt):
- Jewett Korset: 3-puntsfixatie voor 6-12 weken
1 of 2 kolom fractuur + (on)stabiel en/of belangrijke verplaatsing (> 50%):
- OS met pedikel schroeven -> interne fixatie om kyfose tegen te gaan
3 kolom fractuur = onstabiel:
- Posterieure fusie en anterieure cage met botent
52
Wat zien we hier?
Jewett Korset
53
Wat zien we hier?
Halo tractie/vest
54
Wat zien we hier?
Minerva brace
55
Welke 2 vormen van sacrum fracturen bestaan er?
- Verticale fractuur = onderdeel van bekkenringfracturen
| - Horizontale/dwarse fractuur = eerder wervelzuilfractuur
56
Risico van sacrumfracturen?
Aantasting van de sacrale zenuwwortels --> altijd fecale en urinaire incontinentie nagaan
57
Behandeling van Sacrumfracturen?
- Niet (te veel) verplaatst: conservatieve behandeling
| - Verplaatsing en/of neurologisch deficit: osteosynthese
58
Medische term staartbeentje?
Coccyx
59
Trauma mechanisme van coccyxfractuur?
Val achterover op billen
60
Kliniek van coccyxfractuur?
o Pijn thv de bilregio en bij palpatie sacrum en/of coccyx
| o Soms pijnlijke mobiliteit van coccyx te voelen bij rectaal toucher
61
Bijkomend onderzoek coccyxfractuur?
CT scanner
| zo nodig: MRI of botscanner met SPECT-CT
62
Behandeling van coccyxfractuur?
Meestal conservatief
o Zitten op band
o Analgetica: PCT
o Indien verplaatst --> via rectaal touche terugplaatsen
Anterieure luxatie van het coccyx kan een indicatie zijn voor resectie indien blijvend pijnlijk na 8 tot 10 maanden conservatieve behandeling
63
Complicatie van coccyxfractuur?
Blijvende pijn aan staartbeen = coccygodinie
64
Etiologie van wervelfracturen bij ouderen?
= zeer frequent probleem = soort natuurlijke evolutie
• We zien ook een geleidelijke inzakking van anterieure kolom van het wervellichaam --> ontstaan van een kyfose van de rug.
65
Oorzaken van wervelfracturen bij ouderen?
- Osteoporose: vrouwen > mannen
- Soms progressief, soms acuut
- Pathologische fracturen --> bv. multiple myeloom
66
Kliniek van wervelfractuur bij ouderen?
o Verandering van de statiek
o Lokale palpatie- en percussiepijn indien breuk recent
o Neurologisch onderzoek
o Degeneratieve kyfose en scoliose --> er is een scheefstand van het bekken en wervelzuil + rotatoire component
67
Bijkomend onderzoek bij wervelfracturen bij ouderen?
- CT scan (goede diagnostische waarde)
- Botscanner + SPECT CT: onderscheid tussen recente of oude fractuur
- MRI: beoordelen van neurologische compressie
68
Behandeling van wervelfractuur bij ouderen?
- Meestal conservatief: korset en pijnstilling
- Nazicht en behandeling osteoporose
- Zelden heelkunde: vertebroplastiek, kyfoplastiek
69
Principe van vertebroplastiek?
Percutane techniek onder scopie controle via de pedikels
| Injectie botcement om wervel te verstevigen
70
Principe van kyfoplastiek?
Percutane techniek onder scopie controle via de pedikels
Reductie van de inzakkingsfractuur door ballonnetje
Injectie botcement in het wervellichaam
Doel: correcte van de hoogte en de vorm van het wervellichaam
