Fracturen Flashcards
Verschillende vormen fracturen
- Acuut trauma
- Repetitief trauma = stress fractuur
- Door verzwakking = insufficiëntiefractuur
Vormen van fracturen
- Acuut trauma
- Repetitief trauma = stress fractuur
- Verzwakking = Insufficiëntiefractuur
Kliniek fractuur
- Pijn indien fragmenten tov elkaar bewegen (innervatie periost)
- Lokale drukpijn (aah-test)
- Asdrukpijn (onderscheid contusie en breuk)
- Zwelling door hematoom of inflammatie
- Vervorming
!!! Indien negatieve RX maar positieve kliniek -> BIJKOMEND onderzoek (CT, MRI)
Type fractuur?
Spiroïde fractuur
Type fractuur?
Schuine fractuur (> 30°)
Type fractuur?
Dwarse fractuur (< 30°)
Type fractuur?
Diafysair
Enkelvoudige breuk
Type fractuur?
Diafysaire
Multifragmentaire fractuur met vlinderfragment
Diafysaire comminutieve fractuur
Type fractuur?
Metafysaire fractuur
Type fractuur?
Partiële intra-articulaire fractuur
Type fractuur?
Volledig intra-articulaire fractuur
Graad van verplaatsing?
- Onverplaatst
- Minimaal verplaatst
- Sterk verplaatst
Hoe beoordeel je open of geslotenheid van breuken?
Volgens gradatie van gustilo
Waaruit bestaat gradatie van gustilo?
o Gesloten:
o Graad I open:
o Graad II open:
o Graad III open:
Wat is een gesloten wonden?
Huid is intact, hooguit contusie of schaafwonde
Wat is graad 1 open wonde
Wonde < 1 cm, wonde ‘proper’, weinig schade weke weefsels
Inside-out vs. Inside-in
Wat is graad 2 open wonde
Wonde >1 cm, matige letsels weke weefsels, geen huidflap/defecten
Inside-out vs. Inside in
Wat is graad 3 open wonde
- Groot weke weefsel letsel
- Segmentale fractuur
- Schotwonde
- Belangrijke contaminatie
- Open fractuur van > 8u oud en onbehandeld (bacteriële contaminatie)
- Open fractuur + neurovasculair letsel,
- Traumatische amputatie.
Wat is graad 3, type III A open wonde
- Breuk kan primair bedekt worden door weke weefsels
* Belangrijke schade weke weefsels, ongeacht grootte wonde
Wat is graad 3, type III B open wonde
- Bot ligt vrij, belangrijke periostale stripping
* Belangrijke contaminatie
Wat is graad 3, type III C open wonde
• Majeure arteriële schade waarvoor vasculair herstel nodig is voor het behoud van het lidmaat
Belang bij klinisch onderzoek fractuur?
- Polsen voelen
- Capillaire pols/refill
- Sensibiliteit
- Mobiliteit
Welke typen botgenezing bestaan er?
- Per secundam
- Per primam
Hoe verloopt per secundam botgenezing
1: Hematoomvorming –> ontstekingsreactie en aantrek groeifactoren
2: Migratie van fibroblasten en osteoblasten –> spongieuze botvorming –> ontstaan van zachte callus
3: Migratie van osteoclasten en osteoblasten –> ontstaan van harde callus
4: Remodelleringsfase
Hoe noemt de wet die stelt dat het bot zich aanpast aan de krachten waaraan het onderworpen wordt?
Wet van Wolff
Voorwaarden voor genezing per secundam:
- Adequate botvascularisatie
- Hematoomvorming (niet bij open fracturen of heelkunde)
- Niet te rigide fixatie –> microbewegingen mogelijk
Hoe verloopt botgenezing per primam?
Rechtstreeks herstel van bot en haverse kanalen zonder callusvorming.
Creep substitution: bot aanmaak en afbraak op zelfde plaatsen volgens wet van wolff
Voorwaarden genezing per primam?
- Rigide fixatie, brede deperiostering
- Devascularisatie
- Drainage hematoom
- Anatomisch reductie of ten minste goed botcontact
Hoe bekomen we een goede immobilisatie per type fractuur?
Diafysaire breuk –> zowel proximale als distale gewricht immobiliseren
Metafysaire breuk –> enkel nabijgelegen gewricht immobiliseren
uitzondering: scaphoïd fx = immobilisatie pols en elleboog om pro- en suppinatie tegen te gaan
Voorwaarden reductie intra-articulaire fractuur:
Anatomisch reductie gewrichtsoppervlak
Voorwaarden reductie extra-articulaire breuk
Alignatie, rotatie en lengte
Enkel een asafwijking kan achteraf nog gecorrigeerd worden.
Indicaties gipsbehandeling?
- Onverplaatste breuk
- Correct gereduceerde breuk
- Snelgenezende breuk (bv. metafysair)
Tegenindicaties voor gipsbehandeling?
- Open fractuur
- Slecht gereduceerde, onstabiele fractuur
- Te lange gewrichtsimmobilisatie –> stijfheid
Principe van externe fixator?
Percutane pennen in fragmenten met een externe verbinding tussen de pennen.
Indicatie voor externe fixator?
- Bij open breuken, infectie en zwelling –> minder infectiegevaar, geen bijkomende schade weke delen, observatie en behandeling wonde mogelijk
- Snelle stabilisatie polotrauma –> in afwachting van andere behandeling, laat verzorging toe
- Zeer comminutieve fracturen
- Voor verlenging bot = zeer pijnlijk
Indicatie verpenning?
o Fixatie kleine fragmenten
o Bijkomende stabilisatie na gesloten reductie
o Indirecte stabilisatie naar nabijgelegen botstructuren
o Tijdelijke fixatie tijdens osteosynthese
o Bijkomende fixatie met cerclage (tension band)
Principe cerclage
Draad omheen het bot gelegen
Werking cerclage?
- Compressie
- Tension band –> door aanbrengen van cercalge aan distractiezijde worden distractiekrachten omgezet in compressiekrachten
Kenmerken neutralisatieschroef?
Schroefdraad over gehele lengte (geen extra compressie)
Kenmerken compressieschroef
Discontinue draad (enkel schroefdraad in perifeer gedeelte)
Kenmerken Herbertschroef?
Ongelijke schroefdraad:
- Distaal: ver uit elkaar
- Proximaal: dichter bij elkaar
Kenmerken geacannuleerde schroef?
= schroef die over eerder geplaatste pendraad kan worden geschoven
Verschillende types plaatfixatie?
- Neutralisatieplaat: als primaire fixatie
- Compressieplaat: bij aanbrengen wordt er compressie gegeven ter hoogte van de breuk
- Plaat met hoekstabiele schroeven: schroeven zitten vast in plaat = principe van interne externe fixator
Relatieve CI plaatfixatie?
Open fractuur –> je gaat devasculariseren in een reeds gecontamineerd gebied
Principe nageling?
Opvullen van mergkanaal met osteosynthese materiaal
Indicatie onvergrendelde nageling?
Dwarse, mid-diafysaire breuken
Indicatie vergrendelde nageling?
Uitgebreide schuine of spiroïde breuk.
Wat is een dynamische vergrendeling van een nagel?
Ovaal verlengingsgat laat compressie toe ter hoogte van fractuur als patiënt steunt
Wat is riemen?
Vorm van mergkanaal aanpassen aan nagel en dikkere nagel plaatsen
Voordelen en nadelen riemen
Voordeel: meer genezing door riemsel
Nadeel: endomedulaire devascularisatie
Antegrade nagel?
Proximale en diafysaire fracturen
Retrograde nagel?
Distale fracturen
Indicaties nagel?
Dwars: onvergrendelde of dynamisch vergrendelde nagel
Spiroïd of schuin: vergrendelde nagel
Indicaties gewrichtsvervangende heelkunde?
- Bij slechte prognose van osteosynthese intra-articulaire breuk
- Oudere patiënten met beperkte levensverwachting
Wat is grote nadeel bij gewrichtsvervangende heelkunde voor fractuur?
- Materiaal moeheid –> levensduur prothese ongeveer 15 jaar = NIET geschikt voor jonge patiënten
- Invasieve ingreep
Wat is vertraagde consolidatie?
Fracturen die niet genezen binnen de ‘ normale ‘ termijn
Niet noodzakelijk pathologisch, wel alarmerend
Wat is pseudo artrose?
9 maanden zonder heling en 3 maanden geen evolutie.
Risicofactoren vertraagde consolidatie?
- Weke weefsel schade:
- Hematoom drainage:
- Geen botcontact:
- Beweging thv breuk:
- Soort fracturen:
- Roken, infectie
Klinisch tekens vertraagde consolidatie?
- Aanhoudende pijn
- Slechte functie/ vervorming
- Beweeglijkheid ter hoogte van de breuk
Atrofische pseudoartrose?
Gebrek aan biologische helingsmogelijkheden
Hypertrofische pseudoartrose?
Gebrek aan stabiliteit
Materiaalmoeheid?
Fractuurgenezing neemt de krachten op het osteosynthesemateriaal te laat over
Behandeling vertraagde consolidatie?
Mechanica optimaliseren: stabiliseren breuk of minder rigide montage, immobiliseren, laten steunen, dynamische nagel
Biologie optimaliseren: botenten, groeifactoren aanbrengen, shockwave therapie, elektrostimulatie
Wat is het loge syndroom
Wanneer druk in een spierloge hoger wordt dan de capillaire perfusiedruk –> geen doorbloeding van weefsel –> ischemie van spieren
Oorzaken loge syndroom
Toename volume IN loge: bloed, oedeem, perfusievocht
Afname volume VAN loge: littekenweefsel, iatrogeen door te straks sluiten fasciae of gips
Lost een loge syndroom zichzelf op?
NEEN
Spierischemie –> oedeem
Blokkeren van veneuze retour –> toename bloed in loge
= Vicieuze cirkel
Hoelang duurt het vooraleer er schade optreedt bij een logedruk > 30 mmHg?
6-8 uur
Hoelang duurt het vooraleer er schade optreedt bij een logedruk > 40 mmHg?
2u30
Risicopatiënten voor loge syndroom?
• Fracturen (69%)
• Weke delen traumata !!!! (23%)
• Andere (8%)
- Osteotomie
- Reperfusie na vasculaire ingrepen
- Tractie
!!! Jonge mannen meeste risico op ontwikkelen loge syndroom
Kliniek loge syndroom?
PIJN! –> hevige, diepe pijn, toenemend door rekken spieren
LET OP: pijn neemt af bij zenuwischemie!
Sensibel deficiet –> parenthese –> hypoesthesie –> anesthesie
Motorisch deficiet
Zwelling, palpeerbare druk
Verdwijnen perifere/capillaire polsen (weinig betrouwbaar)
Kliniek loge syndroom?
PIJN! –> hevige, diepe pijn, toenemend door rekken spieren
LET OP: pijn neemt af bij zenuwischemie!
Sensibel deficiet –> parenthese –> hypoesthesie –> anesthesie
Motorisch deficiet
Zwelling, palpeerbare druk
Verdwijnen perifere/capillaire polsen (weinig betrouwbaar)
Hoe stel je diagnose loge syndroom?
Drukmetingen in ALLE loges
Wat zijn grenswaarden drukmeting?
30 - 40 mmHg
Zo lage BD –> BD - 30 mmHg
Wat te doen bij loge drukmeting tussen 30 en 40 mmHg?
Afhankelijk van kliniek
- > duidelijke kliniek = openen fasciae
- > onduidelijke kliniek = meting herhalen na 30 minuten
Behandeling loge syndroom?
• Elevatie tot op niveau van het hart
• Gips en verbanden lossen
• Fasciotomie in urgentie indien geen daling druk door voorgaande stapen
- Openen van ALLE loges van het getroffen lidmaat
- Huid open laten en secundair sluiten
• Eventueel:
- Exploratie zenuwen, vaten
- Fixatie breuken
- Debridering
Wat is hypesthesie?
Verminderde gevoeligheid
