LEKI WYKORZYSTYWANE W CUKRZYCY

Question 1

Działanie INSULINY:

Answer 1

• fosforylacja oksydacyjna glukozy (—> stymuluje wzrost syntezy ATP),
• wzrost ekspresji lipazy liporoteinowej, a sama glukoza tworzy rdzeń GLICEROLOWY –> wzrost gromadzenia triglicerydów w adipocytach,
• wzrost działania heksokinazy a spadek działania glukozo-6-fosfatazy w wątrobie –> fosforylacja glukozy zapobiega jej uciekaniu oraz rośnie stężenie GLIKOGENU,

Question 2

KIG:

Answer 2

• roztwór wykorzystywany do uzupełniania znacznego niedoboru insuliny,
• zawiera POTAS, INSULINĘ i GLUKOZĘ,
  (oprócz glukozy insulina stymuluje wnikanie potasu do komórek co daje hipokaliemie),

Question 3

AMYLINA:

Answer 3

• 37-aminokwasowy polipeptyd,
• wydzielana jest razem z insuliną,
• osiąga stężenie około 100 razy mniejsze niż insulina,
• pomaga w utrzymaniu prawidłowej glikemii,
• lek: PRAMLINTYD podawany okołoposiłkowo w celu kontrolii glikemii (zarówno CUKRZYCA 1 jak i 2),

Question 4

GLUKAGON:

Answer 4

• 29-aminokwasowy polipeptyd,
• o działaniu antagonistycznym do insuliny,
• nasila rozpad glikogenu wątrobowego oraz glukoneogeneze,
• oprócz wzrostu stężenie glukozy powoduje wzrost aktywności lipolizy i proteolizy,
• sty,uluje powstawanie ciał ketonowych,
• stosowany przy hipoglikemii, przy przedawkowaniu insuliny lub beta-blokerów,

Question 5

ALFA1-ANTYTRYPSYNA:

Answer 5

ZATRZYMUJE ROZWÓJ CUKRZYCY 1,

• lek Alarast,
• hamuje proteinazy,
• wykazuje działanie przeciwzapalne,

Question 6

Leki wpływające na INTERLEUKINE 1beta:

Answer 6

1. KANAKINUMAB - przeciwciało monoklonalne przeciwko INT-1beta,
2. ANAKINRA - rekombinowany antagonista dla receprora INT-1beta,
3. RYLONACEPT - dzługodziałające białko będące fuzjatem rec. dla INT-1beta oraz ludzkiego IgG1 (frgamentem Fc) –> łączą się z INT-1beta i ją neutralizują,

Question 7

INSULINA tzw. NORMALNA:

Answer 7

• niemodyfikowana, regulowana, krystaliczna,
• z początkiem działania po 30 minutach,
• osiąga maxymalne stężenie po 3h,
• stosowana we wlewach przy śpiączce ketonowej,
• może być kojarzona np. z insuliną IZOFANOWĄ w celu mniejszenia częstości podawania,

(do śpiączki ketonowej podajemy też krystaloidy z dwuwęglanem sodu),

Question 8

INSULINY KRÓTKO i SZYBKO działające:

Answer 8

• LISPRO - ze zmienioną kolejnością proliny i lizyny (28i29),
• ASPART - zamiana proliny (28) na kwas asparaginowy,
• GLULIZYNOWA - zamiana asparaginy (3) na lizynę, a lizyny (29) na kwas glutaminowy,

–> wykazują zmniejszoną zdolność do tworzenia heksamerów, przez co szybciej działa,

Question 9

INSULINA NEUTRALNA (PROTAMINOWA NPH):

Answer 9

DŁUGODZIAŁAJĄCA,

• połączona z protaminą,
• zwana też IZOFANOWĄ,
• dobrze rozpuszczalna w postaci kryształów z protaminą i cynkiem,
• łączona z innymi insulinami np. z normalną,

Question 10

INSULINA GLARGINOWA:

Answer 10

DŁUGODZIAŁAJĄCA,

• kwas asparaginowy (21) zastąpiony glicyną,
• łańcuch B z dodatkowymi dwoma argininami,
• lek o strukturze monokryształów,
• działa BEZSZCZYTOWO przez 24 godziny uwalniania isnuliny,
• nie wymaga posiłku po zastosowaniu,

Question 11

INSULINA DETEMIR:

Answer 11

DŁUGODZIAŁAJĄCA,

• z bocznym łańcuchem mirystolowo-tłuszczowym odchodzącym od lizyny z pozycji 29,
• łańcuch ten umożliwia przyłączenie się ALBUMINY,
• powolne uwalnianie wydłuża t1/2,

Question 12

INSULINA DEGLUDEC:

Answer 12

DŁUGODZIAŁAJĄCA,

• bez treoniny w miejscu 30,
• dodatkowo przyłączony kwas HEKSADEKSANOWY do lizyny (29),
• insulina ta wytrąca się z roztworu PODSKÓRNIE przez co długo się uwalnia,
• wykazuje najmniejszą zmienność osobniczą związaną z czasem działania,

Question 13

Inne INSULINY DŁUGODZIAŁAJĄCE:

Answer 13

• gdy bufor FOSFORANOWY zastąpimy buforem OCTANOWYM.
• dodatkowe połączenie z jonami CYNKU,
• insulina wytrącająca się w postaci krystalicznej lub amorficznej,

Question 14

Działanie niepożądane stosowania INSULINY:

Answer 14

• HIPOGLIKEMIA,
• reakcje alergiczne,
• lipodystrofia (w miejscu wstrzyknięcia),
• wzrost masy ciała po dłuższym stosowaniu (lipidy gromadzą się w adipocytach),

Question 15

AKARBOZA,

MIGLITOL:

Answer 15

INHIBITOR alfa-GLUKOZYDAZY,

• blokują rozkład cukrów złożonych,
• zmniejszają dostępność glukozy,
• zmniejszają glikemie poposiłkową,
• jedyne leki przeciwcukrzycowe doustne których działania nie wpływa na żaden etap działania insuliny,
• mogą powodować zaburzenie z przewodu pokarmowego,
• wywołują wzrost stężenia transaminaz i triglicerydów,
• nie podnoszą ryzyka HIPOGLIKEMII,

Question 16

METFORMINA:

Answer 16

BIGUANID,

• obecnie jedyny przedstawiciel grupy,
• lek I-go rzutu przy leczeniu cukrzycy 2,
• uwrażliwia tkanki obwodowe na INSULINĘ,
• aktywuje kinazę AMPK (zależną od AMP),
• hamuje rozpad kwasów tłuszczowych, glikogenolizę, glukoneogenezę,
• wzrost sygnalizacji receptorów INSULINOWYCH,
• NIE POWODUJE WZROSTU MASY CIAŁA,

Question 17

Powikłania stosowania METFORMINY:

Answer 17

• ze strony przewodu pokarmowego,
• po przedawkowaniu może dać KWASICĘ MLECZANOWĄ,
• nie podawana w przypadku widocznych przeciwwskazań,

Question 18

Pochodne SULFONYLOMOCZNIKA:

Answer 18

• podstawowa grupa leków przeciwcukrzycowych,
• powoduje wzrost wydzielania INSULINY z komórek beta (jeżeli te mają jeszcze taką zdolność),
• hamują kanał potasowy działając na PODJEDNOSTKĘ SUR1 (wypierają kompleks Mg2+-ADP),
• hamowanie kanału przypomina fizjologiczny stan poposiłku, który doprowadza do wyrzutu insiliny,
• przedawkowanie = HIPOGLIKEMIA,

Question 19

Poch. SULFONYLOMICZNIKA I generacji:

Answer 19

• ACETOHEKSAMID,
• CHLORPROPAMID,
• TOLBUTAMID,
• TOLAZAMID,

Question 20

Poch. SULFONYLOMICZNIKA II generacjii:

Answer 20

• z większym powinowadztwem do SUR1,
• nie stosowane u osób z nadwagą,
• nie stosowane też u osób starszych z racji wywoływania właśnie tej nadwagii,
• stosowane w niższych dawkach niż I generacja,
• GLIMEPIRYD,
• GLIPIZYD,
• GLIBENKAMID (czyli GLIBURYD),
• GLIKLAZYD,
• GLIKWIDON,

Question 21

NETEGLINID,

REPAGLINID:

Answer 21

GLINIDYNY (meglinidyny),

• blokują SUR1, ale w innym miejscu niż pochodnę SULFONYLOMICZNIKA,
• działają krótko i szybko -> razem z posiłkiem w celu zwiększenia wyrzutu insuliny,

Question 22

PIOGLITAZON,

ROZYGLITAZON:

Answer 22

TIAZOLIDYNODIONY (glitazony),

• jak BIGUANIDY wykazują działanie uwrażliwiające tkanki na działanie INSULINY,
• dodatkowo są AGONISTAMI receptora jądrowego PPAR-y co przekłada się na spadek stężenia triaglicerydów i wolnych kwasów tłuszczowych,
• mogą wywołać obrzęki,
• nie wywołują HIPOGLIKEMII,
• ROZYGLITAZON zwiększa ryzyko sercowo-naczyniowe i udary przez co został wycofany z obrotu,
• PIOGLITAZON zwiększa ryzyko infekcji GDO,

Question 23

TEZAGLITAZAR,

MURAGLITAZAR:

Answer 23

GLITAZARY,

• agoniści receptorów PPAR-alfa i PPAR-y,
• bez jednoznaczej roli terapeutycznej,
• nie wprowadzone do leczenie, ale ciągle możliwe ich wykorzystanie jako prekursory do nowej grupy leków,

Question 24

EKSENDYNA 4 jako przykład EKSENDYN:

Answer 24

ANALOG GLP-1,

• glukagonopodobny peptyd o właściwościach INKRETYNOWYCH,
• stymuluje poposiłkowy wyrzut INSULINY,
• ma właściwości wspomagające w leczeniu cukrzycy,
• tak jak endogenny GLP-1 tak i EKSENDYNY rozkładane są przez DIPEPTYDYLOPEPTYTAZE IV (DPP-IV) w minutach,

Question 25

EKSENDYNY oporne na rozkład przez DPP-IV:

Answer 25

• EKSENATYD - stosowany raz dziennie,
• LIRAGLUTYD, LIKSYSENATYD - stosowany 2x dziennie,
• ALBINAGLUTYD, DULAGLUTYD - stosowany raz na tydzień,
• DULAGLUTYD - połączony jest z 2 łańcuchów GLP-1 mostkami disiarczkowymi z dodatkowo przyłączonymi fragmentami Fc od IgG4, (t1/2 liczone w dniach oraz mniejsza immunogenność),

Question 26

Inhibitory DIPEPTYDYLOPEPTYTAZY IV (DPP-IV):

Answer 26

• wydłużają czas działania endogennego GLP-1,
• WIDAGLIPTYNA,
• SYTAGLIPTYNA,
• SAKSAGLIPTYNA,
• ALOGLIPTYNA,
• dodatkowo w trakcie badań: DENAGLIPTYNA, LIWAGLIPTYNA,

Question 27

DAPAGLIFLOZYNA,

KANAGLIFLOZYNA:

Answer 27

FLOZYNY,

• inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego 2 (SGLT-2), znajdującego się w cefce proksymalnej,
• wywołują glikozurie co obniża zapotrzebowanie na insulinę popsiłkową,
• niestety sprzyjają rozwojowi ZUM,

Question 28

EMPAGLIFLOZYNA:

Answer 28

FLOZYNA,
- pierwszy doustny lek cukrzycy II, który:

• zmniejsza ryzyko zawału serca,
• zmniejsza ryzyko udaru,
• zmniejsza ryzyko śmierci z powodu sercowo - naczyniowego,

Question 29

SCL30A8 jako suplementacja CYNKIEM:

Answer 29

• nowość w leczeniu cukrzycy,
• gen kodujący błonowy transporter dla jonów cynku (ZnT8) w komórkach beta trzustki,
• Zn sam w sobie jest konieczny do tworzenia kryształów INSULINY,
• polimorfizm genu modyfikuje ryzyko cukrzycy II –> przeciwciała przeciwko genowi występują już przed samą chorobą),

Question 30

TAGATOZA:

Answer 30

• słodzik jako nowość terapuetuczna,
• pozyskiwana z galaktozy,
• obecny w niewielkich ilościach naturalnie,
• wykazuje 92% słodyczy sacharozy a tylko 38% jej kaloryczności,
• hamuje absorbcje disacharydów działając jak AKARBOZA,
• blokuje dodatkowo glikogenolizę wątrobową,

Question 31

SUKCYNOBUKOL:

Answer 31

• nowość terapuetyczna,
• analog PROBUKOLU (substancji stosowanej w hiperlipidemii),
• hamuje NOS-2 dzięki czemu ma właściwości przeciwzapalne,
• indukuje HEMOOKSYGENAZE 1 co może zwiększać reendotelizacje,
• powoduje spadek częstości występowania nowych przypadków cukrzycy –> w przyszłości może być stosowany w profilaktyce,

Question 32

METRELEPTYNA:

Answer 32

ANALOG LEPTYNY,

• syntetyczna,
• skuteczna u pacjentów wykazujących niedobór leptyny,
• lek z wyboru przy LIPODYSTROFII,
• znacząco obniża glikemie podczas cukrzycy 2 (szczególnie gdy współistnieje z zaburzeniami metabolicznymi),
• lek niezarejestrowany,

Question 33

ORLISTAT:

Answer 33

LEK NA OTYŁOŚĆ,

• obwodowe działanie,
• inhibitor lipazy,
• zażywany przed posiłkiem, pozostaje w przewodzie pokarmowym,
• zmniejsza wchłanianie tłuszczów o 1/3-1/4,
• jedyny bezpieczny podczas długotrwałego stosowania,
• powoduje luźne stolce,
• nowy lek pozostający ciągle w badaniu to CETYLISTAT,

Question 34

Pochodne AMFETAMINOWE:

Answer 34

LEK NA OTYŁOŚĆ,

• ośrodkowe działanie,
• głownie działają na układ NORADRENERGICZNY, SEROTONINOERGICZNY, DOPAMINERGICZNY,
• działanie anorektyczne,
• stymulacja OUN może dać uzależnienie,
• stosowane w skrajnych przypadkach,
• METAFMETAMINA, METYLFENIDAT, DEKSTROAMFETAMINA,

Question 35

SYBUTRAMINA:

Answer 35

LEK NA OTYŁOŚĆ,

• ośrodkowe działanie,
• zbliżona budową na AMFETAMINY,
• hamuje wychwyt SEROTONINY i NORADRENALINY,
• długotrwałe stosowanie zwiększa częstość epizodów sercowo - naczyniowych i udarów,

Question 36

AMFEPRAMON:

Answer 36

LEK NA OTYŁOŚĆ,

• ośrodkowe działanie,
• jak SYBUTRAMINA przypomina budową amfetaminę,
• zwiększa wyrzut NORADRENALINY,
• słabo działa na uwalnianie serotoniny czy dopaminy,
• jest prolekiem, który NIE wywołuje ozależnienia,

Question 37

FENTERMINA:

Answer 37

LEK NA OTYŁOŚĆ,

• ośrodkowe działanie,
• zwiększa uwalnianie NORADRENALINY,
• wykazuje efekt anorektyczny,
• stosowana dawniej z FENFLURAMINĄ, która zwiększała dostępność serotoniny (to połączenie wycofane),
• obecnie lek stosowany samodzielnie lub z TOPIRAMATEM (działanie przeciwdrgawkowe, a sam topiramat zmniejsza perystaltykę!),

Question 38

LORKASERYNA:

Answer 38

LEK NA OTYŁOŚĆ,

• ośrodkowe działanie,
• AGONISTA rec.5-HT2c,
• powodują wzrost produkcji PROPIOMELANOKORTYNY, która powoduje poczucie sytości,
• nie zarejestrowana ale jako prekursor grupy “anorektycznych leków serotoninergicznych”,
• powodował mały spadek masy, chociaż statystycznie istotny,

Question 39

Inne leki potencjalnie wykorzystywane w leczeniu otyłości:

Answer 39

• zarówno o działaniu ośrodkowym jak i inne,
• BUPROPION - inhibitor wychwytu zwrotnego NA i dopaminy,
• RIMONABANT - odwrotny agonista rec. kannabinoidowych CB1 –> hamuje apetyt, ale powoduje myśli samobójcze,
• METFORMINA, PRAMLINTYD, EKSANETYD - leki przeciwcukrzycowe ( + ewentualnie z PRAMLINTYDEM METRELEPTYNA),
• LIRAGLUTYD, LIKSYSENATYD,