LEKI WYKORZYSTYWANE W CUKRZYCY Flashcards
ogólnie gospodarka węglowodanowa
1
Q
Działanie INSULINY:
A
- fosforylacja oksydacyjna glukozy (—> stymuluje wzrost syntezy ATP),
- wzrost ekspresji lipazy liporoteinowej, a sama glukoza tworzy rdzeń GLICEROLOWY –> wzrost gromadzenia triglicerydów w adipocytach,
- wzrost działania heksokinazy a spadek działania glukozo-6-fosfatazy w wątrobie –> fosforylacja glukozy zapobiega jej uciekaniu oraz rośnie stężenie GLIKOGENU,
2
Q
KIG:
A
- roztwór wykorzystywany do uzupełniania znacznego niedoboru insuliny,
- zawiera POTAS, INSULINĘ i GLUKOZĘ,
(oprócz glukozy insulina stymuluje wnikanie potasu do komórek co daje hipokaliemie),
3
Q
AMYLINA:
A
- 37-aminokwasowy polipeptyd,
- wydzielana jest razem z insuliną,
- osiąga stężenie około 100 razy mniejsze niż insulina,
- pomaga w utrzymaniu prawidłowej glikemii,
- lek: PRAMLINTYD podawany okołoposiłkowo w celu kontrolii glikemii (zarówno CUKRZYCA 1 jak i 2),
4
Q
GLUKAGON:
A
- 29-aminokwasowy polipeptyd,
- o działaniu antagonistycznym do insuliny,
- nasila rozpad glikogenu wątrobowego oraz glukoneogeneze,
- oprócz wzrostu stężenie glukozy powoduje wzrost aktywności lipolizy i proteolizy,
- sty,uluje powstawanie ciał ketonowych,
- stosowany przy hipoglikemii, przy przedawkowaniu insuliny lub beta-blokerów,
5
Q
ALFA1-ANTYTRYPSYNA:
A
ZATRZYMUJE ROZWÓJ CUKRZYCY 1,
- lek Alarast,
- hamuje proteinazy,
- wykazuje działanie przeciwzapalne,
6
Q
Leki wpływające na INTERLEUKINE 1beta:
A
- KANAKINUMAB - przeciwciało monoklonalne przeciwko INT-1beta,
- ANAKINRA - rekombinowany antagonista dla receprora INT-1beta,
- RYLONACEPT - dzługodziałające białko będące fuzjatem rec. dla INT-1beta oraz ludzkiego IgG1 (frgamentem Fc) –> łączą się z INT-1beta i ją neutralizują,
7
Q
INSULINA tzw. NORMALNA:
A
- niemodyfikowana, regulowana, krystaliczna,
- z początkiem działania po 30 minutach,
- osiąga maxymalne stężenie po 3h,
- stosowana we wlewach przy śpiączce ketonowej,
- może być kojarzona np. z insuliną IZOFANOWĄ w celu mniejszenia częstości podawania,
(do śpiączki ketonowej podajemy też krystaloidy z dwuwęglanem sodu),
8
Q
INSULINY KRÓTKO i SZYBKO działające:
A
- LISPRO - ze zmienioną kolejnością proliny i lizyny (28i29),
- ASPART - zamiana proliny (28) na kwas asparaginowy,
- GLULIZYNOWA - zamiana asparaginy (3) na lizynę, a lizyny (29) na kwas glutaminowy,
–> wykazują zmniejszoną zdolność do tworzenia heksamerów, przez co szybciej działa,
9
Q
INSULINA NEUTRALNA (PROTAMINOWA NPH):
A
DŁUGODZIAŁAJĄCA,
- połączona z protaminą,
- zwana też IZOFANOWĄ,
- dobrze rozpuszczalna w postaci kryształów z protaminą i cynkiem,
- łączona z innymi insulinami np. z normalną,
10
Q
INSULINA GLARGINOWA:
A
DŁUGODZIAŁAJĄCA,
- kwas asparaginowy (21) zastąpiony glicyną,
- łańcuch B z dodatkowymi dwoma argininami,
- lek o strukturze monokryształów,
- działa BEZSZCZYTOWO przez 24 godziny uwalniania isnuliny,
- nie wymaga posiłku po zastosowaniu,
11
Q
INSULINA DETEMIR:
A
DŁUGODZIAŁAJĄCA,
- z bocznym łańcuchem mirystolowo-tłuszczowym odchodzącym od lizyny z pozycji 29,
- łańcuch ten umożliwia przyłączenie się ALBUMINY,
- powolne uwalnianie wydłuża t1/2,
12
Q
INSULINA DEGLUDEC:
A
DŁUGODZIAŁAJĄCA,
- bez treoniny w miejscu 30,
- dodatkowo przyłączony kwas HEKSADEKSANOWY do lizyny (29),
- insulina ta wytrąca się z roztworu PODSKÓRNIE przez co długo się uwalnia,
- wykazuje najmniejszą zmienność osobniczą związaną z czasem działania,
13
Q
Inne INSULINY DŁUGODZIAŁAJĄCE:
A
- gdy bufor FOSFORANOWY zastąpimy buforem OCTANOWYM.
- dodatkowe połączenie z jonami CYNKU,
- insulina wytrącająca się w postaci krystalicznej lub amorficznej,
14
Q
Działanie niepożądane stosowania INSULINY:
A
- HIPOGLIKEMIA,
- reakcje alergiczne,
- lipodystrofia (w miejscu wstrzyknięcia),
- wzrost masy ciała po dłuższym stosowaniu (lipidy gromadzą się w adipocytach),
15
Q
AKARBOZA,
MIGLITOL:
A
INHIBITOR alfa-GLUKOZYDAZY,
- blokują rozkład cukrów złożonych,
- zmniejszają dostępność glukozy,
- zmniejszają glikemie poposiłkową,
- jedyne leki przeciwcukrzycowe doustne których działania nie wpływa na żaden etap działania insuliny,
- mogą powodować zaburzenie z przewodu pokarmowego,
- wywołują wzrost stężenia transaminaz i triglicerydów,
- nie podnoszą ryzyka HIPOGLIKEMII,
16
Q
METFORMINA:
A
BIGUANID,
- obecnie jedyny przedstawiciel grupy,
- lek I-go rzutu przy leczeniu cukrzycy 2,
- uwrażliwia tkanki obwodowe na INSULINĘ,
- aktywuje kinazę AMPK (zależną od AMP),
- hamuje rozpad kwasów tłuszczowych, glikogenolizę, glukoneogenezę,
- wzrost sygnalizacji receptorów INSULINOWYCH,
- NIE POWODUJE WZROSTU MASY CIAŁA,
17
Q
Powikłania stosowania METFORMINY:
A
- ze strony przewodu pokarmowego,
- po przedawkowaniu może dać KWASICĘ MLECZANOWĄ,
- nie podawana w przypadku widocznych przeciwwskazań,
18
Q
Pochodne SULFONYLOMOCZNIKA:
A
- podstawowa grupa leków przeciwcukrzycowych,
- powoduje wzrost wydzielania INSULINY z komórek beta (jeżeli te mają jeszcze taką zdolność),
- hamują kanał potasowy działając na PODJEDNOSTKĘ SUR1 (wypierają kompleks Mg2+-ADP),
- hamowanie kanału przypomina fizjologiczny stan poposiłku, który doprowadza do wyrzutu insiliny,
- przedawkowanie = HIPOGLIKEMIA,
19
Q
Poch. SULFONYLOMICZNIKA I generacji:
A
- ACETOHEKSAMID,
- CHLORPROPAMID,
- TOLBUTAMID,
- TOLAZAMID,
20
Q
Poch. SULFONYLOMICZNIKA II generacjii:
A
- z większym powinowadztwem do SUR1,
- nie stosowane u osób z nadwagą,
- nie stosowane też u osób starszych z racji wywoływania właśnie tej nadwagii,
- stosowane w niższych dawkach niż I generacja,
- GLIMEPIRYD,
- GLIPIZYD,
- GLIBENKAMID (czyli GLIBURYD),
- GLIKLAZYD,
- GLIKWIDON,
21
Q
NETEGLINID,
REPAGLINID:
A
GLINIDYNY (meglinidyny),
- blokują SUR1, ale w innym miejscu niż pochodnę SULFONYLOMICZNIKA,
- działają krótko i szybko -> razem z posiłkiem w celu zwiększenia wyrzutu insuliny,
22
Q
PIOGLITAZON,
ROZYGLITAZON:
A
TIAZOLIDYNODIONY (glitazony),
- jak BIGUANIDY wykazują działanie uwrażliwiające tkanki na działanie INSULINY,
- dodatkowo są AGONISTAMI receptora jądrowego PPAR-y co przekłada się na spadek stężenia triaglicerydów i wolnych kwasów tłuszczowych,
- mogą wywołać obrzęki,
- nie wywołują HIPOGLIKEMII,
- ROZYGLITAZON zwiększa ryzyko sercowo-naczyniowe i udary przez co został wycofany z obrotu,
- PIOGLITAZON zwiększa ryzyko infekcji GDO,
23
Q
TEZAGLITAZAR,
MURAGLITAZAR:
A
GLITAZARY,
- agoniści receptorów PPAR-alfa i PPAR-y,
- bez jednoznaczej roli terapeutycznej,
- nie wprowadzone do leczenie, ale ciągle możliwe ich wykorzystanie jako prekursory do nowej grupy leków,
24
Q
EKSENDYNA 4 jako przykład EKSENDYN:
A
ANALOG GLP-1,
- glukagonopodobny peptyd o właściwościach INKRETYNOWYCH,
- stymuluje poposiłkowy wyrzut INSULINY,
- ma właściwości wspomagające w leczeniu cukrzycy,
- tak jak endogenny GLP-1 tak i EKSENDYNY rozkładane są przez DIPEPTYDYLOPEPTYTAZE IV (DPP-IV) w minutach,
25
Q
EKSENDYNY oporne na rozkład przez DPP-IV:
A
- EKSENATYD - stosowany raz dziennie,
- LIRAGLUTYD, LIKSYSENATYD - stosowany 2x dziennie,
- ALBINAGLUTYD, DULAGLUTYD - stosowany raz na tydzień,
- DULAGLUTYD - połączony jest z 2 łańcuchów GLP-1 mostkami disiarczkowymi z dodatkowo przyłączonymi fragmentami Fc od IgG4, (t1/2 liczone w dniach oraz mniejsza immunogenność),
26
Q
Inhibitory DIPEPTYDYLOPEPTYTAZY IV (DPP-IV):
A
- wydłużają czas działania endogennego GLP-1,
- WIDAGLIPTYNA,
- SYTAGLIPTYNA,
- SAKSAGLIPTYNA,
- ALOGLIPTYNA,
- dodatkowo w trakcie badań: DENAGLIPTYNA, LIWAGLIPTYNA,
27
Q
DAPAGLIFLOZYNA,
KANAGLIFLOZYNA:
A
FLOZYNY,
- inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego 2 (SGLT-2), znajdującego się w cefce proksymalnej,
- wywołują glikozurie co obniża zapotrzebowanie na insulinę popsiłkową,
- niestety sprzyjają rozwojowi ZUM,
28
Q
EMPAGLIFLOZYNA:
A
FLOZYNA,
- pierwszy doustny lek cukrzycy II, który:
- zmniejsza ryzyko zawału serca,
- zmniejsza ryzyko udaru,
- zmniejsza ryzyko śmierci z powodu sercowo - naczyniowego,
29
Q
SCL30A8 jako suplementacja CYNKIEM:
A
- nowość w leczeniu cukrzycy,
- gen kodujący błonowy transporter dla jonów cynku (ZnT8) w komórkach beta trzustki,
- Zn sam w sobie jest konieczny do tworzenia kryształów INSULINY,
- polimorfizm genu modyfikuje ryzyko cukrzycy II –> przeciwciała przeciwko genowi występują już przed samą chorobą),
30
Q
TAGATOZA:
A
- słodzik jako nowość terapuetuczna,
- pozyskiwana z galaktozy,
- obecny w niewielkich ilościach naturalnie,
- wykazuje 92% słodyczy sacharozy a tylko 38% jej kaloryczności,
- hamuje absorbcje disacharydów działając jak AKARBOZA,
- blokuje dodatkowo glikogenolizę wątrobową,
31
Q
SUKCYNOBUKOL:
A
- nowość terapuetyczna,
- analog PROBUKOLU (substancji stosowanej w hiperlipidemii),
- hamuje NOS-2 dzięki czemu ma właściwości przeciwzapalne,
- indukuje HEMOOKSYGENAZE 1 co może zwiększać reendotelizacje,
- powoduje spadek częstości występowania nowych przypadków cukrzycy –> w przyszłości może być stosowany w profilaktyce,
32
Q
METRELEPTYNA:
A
ANALOG LEPTYNY,
- syntetyczna,
- skuteczna u pacjentów wykazujących niedobór leptyny,
- lek z wyboru przy LIPODYSTROFII,
- znacząco obniża glikemie podczas cukrzycy 2 (szczególnie gdy współistnieje z zaburzeniami metabolicznymi),
- lek niezarejestrowany,
33
Q
ORLISTAT:
A
LEK NA OTYŁOŚĆ,
- obwodowe działanie,
- inhibitor lipazy,
- zażywany przed posiłkiem, pozostaje w przewodzie pokarmowym,
- zmniejsza wchłanianie tłuszczów o 1/3-1/4,
- jedyny bezpieczny podczas długotrwałego stosowania,
- powoduje luźne stolce,
- nowy lek pozostający ciągle w badaniu to CETYLISTAT,
34
Q
Pochodne AMFETAMINOWE:
A
LEK NA OTYŁOŚĆ,
- ośrodkowe działanie,
- głownie działają na układ NORADRENERGICZNY, SEROTONINOERGICZNY, DOPAMINERGICZNY,
- działanie anorektyczne,
- stymulacja OUN może dać uzależnienie,
- stosowane w skrajnych przypadkach,
- METAFMETAMINA, METYLFENIDAT, DEKSTROAMFETAMINA,
35
Q
SYBUTRAMINA:
A
LEK NA OTYŁOŚĆ,
- ośrodkowe działanie,
- zbliżona budową na AMFETAMINY,
- hamuje wychwyt SEROTONINY i NORADRENALINY,
- długotrwałe stosowanie zwiększa częstość epizodów sercowo - naczyniowych i udarów,
36
Q
AMFEPRAMON:
A
LEK NA OTYŁOŚĆ,
- ośrodkowe działanie,
- jak SYBUTRAMINA przypomina budową amfetaminę,
- zwiększa wyrzut NORADRENALINY,
- słabo działa na uwalnianie serotoniny czy dopaminy,
- jest prolekiem, który NIE wywołuje ozależnienia,
37
Q
FENTERMINA:
A
LEK NA OTYŁOŚĆ,
- ośrodkowe działanie,
- zwiększa uwalnianie NORADRENALINY,
- wykazuje efekt anorektyczny,
- stosowana dawniej z FENFLURAMINĄ, która zwiększała dostępność serotoniny (to połączenie wycofane),
- obecnie lek stosowany samodzielnie lub z TOPIRAMATEM (działanie przeciwdrgawkowe, a sam topiramat zmniejsza perystaltykę!),
38
Q
LORKASERYNA:
A
LEK NA OTYŁOŚĆ,
- ośrodkowe działanie,
- AGONISTA rec.5-HT2c,
- powodują wzrost produkcji PROPIOMELANOKORTYNY, która powoduje poczucie sytości,
- nie zarejestrowana ale jako prekursor grupy “anorektycznych leków serotoninergicznych”,
- powodował mały spadek masy, chociaż statystycznie istotny,
39
Q
Inne leki potencjalnie wykorzystywane w leczeniu otyłości:
A
- zarówno o działaniu ośrodkowym jak i inne,
- BUPROPION - inhibitor wychwytu zwrotnego NA i dopaminy,
- RIMONABANT - odwrotny agonista rec. kannabinoidowych CB1 –> hamuje apetyt, ale powoduje myśli samobójcze,
- METFORMINA, PRAMLINTYD, EKSANETYD - leki przeciwcukrzycowe ( + ewentualnie z PRAMLINTYDEM METRELEPTYNA),
- LIRAGLUTYD, LIKSYSENATYD,
