LEKI PRZECIWGRZYBICZE, PRZECIWPASOŻYTNICZE i PRZECIWROBACZYCOWE Flashcards
Leczenie grzybic narządowych:
- AMFOTERYCYNA B,
- FLUCYTOZYNA,
- azole (część),
- echinokandyny,
Leczenie grzybic powierzchniowych:
- GRYZEOFULWINA,
- TERBINAFINA,
- NAFTYFINA,
- NYSTATYNA,
- NATAMYCYNA,
- azole (część),
AMFOTERYCYNA B:
- nierozpuszczalny lek w formie koloidowej,
- podawany dożylnie,
- grzybobójczy - łączy się z ERGOSTEROLEM,
- podawana w cięzkich grzybicach układowych (obecnie w fazie indukcji; później AZOLE),
- dobrze penetruje do tkanek, ale bez OUN,
- nie łączy się jej z azolami!,
- rzadko, ale też stosowana miejscowo,
Natychmiastowe działania niepożądane AMFOTERYCYNY B:
u każdego,
- gorączka, dreszcze, nudności,
- bóle głowy, spadek CTK,
niwelujemy działanie:
- PARACETAMOLEM,
- GKS,
- antagonistami rec. H1,
warto podać najpierw 1mg dawki testowej!
Rozwijające się z opóźnieniem działania niepożądane AMFOTERYCYNY B:
- hepatotoksyczność,
- zapalenie opon (gdy lek bezpośrednio do OUN),
`oraz występujące prawie zawsze (odwracalne!): - nefrotoksyczność, - niedokrwistość, - spadek Mg i K, ==> niwelujemy podaniem 0,9% NaCl,
Preparaty liposomalne AMFOTERYCYNY B:
- sfery = AmBisome,
- dyski lipidowe = Amhotec,
- taśmy lipidowe = Abelcet,
==> o mniejszej toksyczności niż preparat koloidowy,
oraz jako rezerwuar leku uwalniany dokładnie w miejscu infekcji,
bez wpływu na OUN i drogi moczowe,
FLUCYTOZYNA:
- przekształcana do FLUOROURACYLU,
- ostatecznie w tkankach grzybów powstaje FdUMP, który hamuje syntezę DNA i FUTP, który hamuje powstawanie RNA,
- działa grzybostatycznie,
- stosowana w skojarzeniu z AMFOTERYCYNA B,
- wykorzystywana głownie przy krytpokokowym zapaleniu opon,
- może doprowadzić do uszkodzenia szpiku kostnego,
AZOLE:
- hamują syntezę ERGOSTEROLU (blokują P450, który katalizuje reakcje lanosterol - ergosterol),
- mogą być stosowane ogólnie i miejscowo,
- TRIAZOLE są mniej toksyczne niż IMIDIAZOLE,
- wykazują szerokie spektrum działania,
KETOKONAZOL:
IMIDIAZOL,
- pierwszy z azoli,
- obecnie wypierany przez nowsze leki,
- silnie hamuje enzymy cytochromu p 450,
- stosowany doustnie lub miejscowo (szampon Nizoral),
FLUKONAZOL:
TRIAZOL,
- najczęściej stosowany,
- dożylnie jak i doustnie,
- łatwo się wchłania,
- penetruje nawet do OUN,
- wywiera niewielki wpływ na cytochorm P450,
ITRAKONAZOL:
TRIAZOL,
- gorzej się wchłania niż FLUKONAZOL,
- słabo penetruje do OUN,
- wykazuje liczne interakcje z racji silnego hamowania cyt. P450,
- w preparacie dożylnym występują CYKLODEKSTRYNY, które mogą wywołać nefrotksyczność,
WORYKONAZOL:
TRIAZOL,
- dożylny, doustny,
- penetruje do OUN,
- słabiej niż KETOKONAZOL oddziałuje z cyt. P450,
- ma swoiste działanie zaburzające widzenie (barwę, ostrość, jasność),
- podobnie jak ITRAKONAZOL zawiera w swoim składzie CYLKODEKSTRYNY (nefrotoksyczność),
POZAKONAZOL:
TRIAZOL,
- nowy, doustny lek,
- o szerokim spektrum działania,
- wykorzystywany do leczenia inwazyjnych grzybic lub w profilaktyce u pacjentów z neutropeniamii lub po przeszczepie,
- hamuje izoformę P450, która metabolizuje leki wydłużające QTc (np. CHINIDYNA, CYZAPRYD, HALOFANTRYNA),
ISAWUKONAZOL:
- nowy lek, w formie pro-leku,
- penetruje do OUN, \
- z długim okresem półtrwania,
- podobnie jak TRIAZOLE wykazuje liczne interakcje,
- biezpieczny dla nerek (brak CYKLODEKSTRYN),
EFINAKONAZOL:
- nowy lek,
- jedyny azol, który jest wykorzystywany miejscowo w grzybicach paznokci (10% roztwór),
pozostałe azole to głównie leczenie łupieżu lub jako składnik globulek dopochwowych,
ECHINOKANDYNY:
- acylowane, cykliczne peptydy hamujące beta(1-3) glukan (część ściany komórkowej),
- grzybobójcze,
- stosowane pozajelitowo,
- nie przenikają do OUN,
- nie są wydalane z moczem,
- stosowane przy opornych grzybicach (gdy występuje oporność na FLOKANAZOL lub inne leki),
- rzadkie działania niepożądane,
KASPOFUNGINA,
MIKAFUNGINA,
ANIDULAFUNGINA,
Interakcje ECHINOKANDYN:
1) KASPOFUNGINA - może dać uszkodzenie wątroby przy jednoczesnym korzystaniu z CYKLOSERYNY,
2) MIKAFUNGINA - hamuje metabolizm NIFEDYPINY, CYKLOSPORYNY, SYROLIMUSU,
3) podczas infuzji ANIDULAFUNGIN może dojść do degranulacji mastocytów i następujących po tym objawów,
TERBINAFINA,
BUTANEFINA,
NAFTYFINA:
INHIBITORY EPOKSYDAZY SKWALENOWEJ:
- blokują syntezę lanosterolu ze skwalenu co uniemożliwia powstanie ergosterolu,
- grzybobójcze działanie z racji toksyczności nieprzekształconego skwalenu,
- in vivo używane tylko do grzybic skóry i paznokci,
T: podawana doustnie przez około 3 msc.
B i N: tylko miejscowo - występuje efekt pierwszego przejścia w wątrobie,
+ TOLNAFTAT z działaniem podobnym do NAFTYFINY;
GRYZEOFULWINA:
- prawdopodobnie zaburza funkcje mikrotobuli,
- grzybostatyczne działanie,
- wykorzystywany w grzybicach skóry,
- wchłanianie z przewodu pokarmowego jest nasilane tłuszczem,
- kumuluję się w naskórku,
- UWAGA na częste reakcje w trybie choroby posórowiczej,
- występuje silna indukcja enzymów wątrobowych,
- teratogenny lek,
NYSTATYNA,
NATAMYCYNA:
- budowa leku podobna do AMFOTERYCYNY B,
- nie wchłaniane z przewodu pokarmowego,
- duża toksyczność w innym podaniu,
- stosowane powierzchniowo lub w grzybicach układu pokarmowego,
CYKLOPIROKS:
- hamuje transport izoleucyny,
- dodatkowo blokuje powstawanie prostanoidów (wykazuje słabe działanie przeciwzapalne),
- dodatkowo też działa (słabo) na G(+), G(-), mykoplazmy,
- stosowany wyłącznie dopochwowo lub miejscowo,
TAWABOROL:
- inhibitor grzybiczej syntazy leucylo - tRNA,
- 5% roztwór wykorzystywany przy grzybicach paznokci,
- bez działań niepożądanych,
- może dać świąd i podrażnienie (jak CYKLOPIROKS),
SBET, czyli stand-by emergency treatment):
- CHLOROCHINA,
- MEFLOCHINA,
- ARTEMETER + LUMEFANTRYNA,
- ATOWAKWON + PROGUANIL
–> zażywamy konkretną kombinacje w odpowiednich dla leku dawkach aż do uzyskania profesjonalnej porady,
CHLOROCHINA,
HYDROKSYCHLOROCHINA:
- działa na wszystkie zarodźce w FAZIE KRWINKOWEJ,
- u niektórych zarodźców tez FAZA GAMETOCYTARNA,
- działa na zasadzie zapobiegania polimeryzacji hemu w wakuolach pasożyta (wolny hem jest toksyczny!),
- można stosować w profilaktyce,
- wykorzystywane w połączeniu z PRYMACHINĄ w celu pełnej eradykacji (by zwalczyć też formę tkankową),
Działanie niepożądane CHLORO i HYDROKSYCHLOROCHINY:
- występują w kilkunastu %,
- świąd skóry (bardziej nasilony u afroamerykanów),
- nudności, wymioty,
- zmiany w dnie oka,
- wydłużenie odcinka QT,
- może wystąpić też hemoliza czy zaburzenia nerwowe,
- przy szybkim pozajelitowym podaniu CHLOROCHINY może dojść do spadku CTK,